حکمت 317 نهج البلاغه : اندوه عزاى محمد بن ابى بكر

حکمت 317 نهج البلاغه : اندوه عزاى محمد بن ابى بكر

متن اصلی حکمت 317 نهج البلاغه

موضوع حکمت 317 نهج البلاغه

ترجمه مرحوم فیض

ترجمه مرحوم شهیدی

شرح ابن میثم

ترجمه شرح ابن میثم

شرح مرحوم مغنیه

شرح شیخ عباس قمی

شرح منهاج البراعة خویی

شرح لاهیجی

شرح ابن ابی الحدید

شرح نهج البلاغه منظوم

متن اصلی حکمت 317 نهج البلاغه

317 وَ قَالَ عليه السلام لَمَّا بَلَغَهُ قَتْلُ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي بَكْرٍ رَضِىَ اللَّهُ عَنْهُ إِنَّ حُزْنَنَا عَلَيْهِ عَلَى قَدْرِ سُرُورِهِمْ بِهِ إِلَّا أَنَّهُمْ نَقَصُوا بَغِيضاً وَ نَقَصْنَا حَبِيباً

موضوع حکمت 317 نهج البلاغه

اندوه عزاى محمد بن ابى بكر

(سياسى)

ترجمه مرحوم فیض

317- هنگاميكه خبر كشته شدن محمّد ابن ابى بكر رضى اللّه عنه (بدست لشگر معاويه در مصر) بامام عليه السّلام رسيد (در باره تأسّف و اندوه بر او) فرمود 1- اندوه ما بر او باندازه شادى ايشان است به (كشته شدن) او (بسيارى اندوه ما و افزونى شادى آنها در باره او برابر است) ولى (تفاوت بين ما و آنها آنست كه) ايشان دشمنى را كم كردند و ما دوستى را از دست داديم.

( . ترجمه وشرح نهج البلاغه(فیض الاسلام)، ج 6 ، صفحه ی 1241)

ترجمه مرحوم شهیدی

325 [و چون خبر كشته شدن محمد پسر ابو بكر بدو رسيد فرمود:] اندوه ما بدو همچند شادمانى آنهاست، جز كه از آنان دشمنى كاست و از كنار ما دوستى برخاست.

( . ترجمه نهج البلاغه شهیدی، ص 419)

شرح ابن میثم

309- و قال عليه السّلام لما بلغه قتل محمد بن أبى بكر:

إِنَّ حُزْنَنَا عَلَيْهِ عَلَى قَدْرِ سُرُورِهِمْ بِهِ- إِلَّا أَنَّهُمْ نَقَصُوا بَغِيضاً وَ نَقَصْنَا حَبِيباً

المعنى

قد بيّنا فيما سلف مكانه منه عليه السّلام.

و قوله: فإنّ حزننا عليه على قدر سرورهم به. أى بفقده. أراد أنّه يناسبه في الشدّة، و أشار إلى الفرق بين اعتبار نقصانه منهم و نقصانه منه و ذلك في معرض التألّم لفقده.

( . شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 404)

ترجمه شرح ابن میثم

309- وقتى كه خبر كشته شدن محمد بن ابى بكر به امام (ع) رسيد، فرمود:

إِنَّ حُزْنَنَا عَلَيْهِ عَلَى قَدْرِ سُرُورِهِمْ بِهِ- إِلَّا أَنَّهُمْ نَقَصُوا بَغِيضاً وَ نَقَصْنَا حَبِيباً

ترجمه

«غم ما بركشته شدن او به اندازه شادى دشمنان اوست، با اين تفاوت كه ايشان دشمنى را از دست دادند و من دوستى را.»

شرح

قبلا موقعيّت محمد بن ابي بكر را در نزد امام به تفصيل گفته ايم.

عبارت: فانّ حزننا عليه على قدر سرورهم به يعنى: به جهت فقدان او: مقصود امام (ع) آن است كه شدّت اين دو با هم متناسب است، و به تفاوت بين ارزش آنچه از دشمنانش كاسته شده و آنچه از خود وى كاسته شده، اشاره كرده است، به منظور اظهار غم و درد از فقدان او.

( . ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 685)

شرح مرحوم مغنیه

325- (و قال لمّا بلغه قتل محمّد بن أبي بكر): إنّ حزننا عليه على قدر سرورهم به، إلّا أنّهم نقصوا بغيضا و نقصنا حبيبا.

المعنى

إذا كان موت الأبرار يحزن المتقين فمن الطبيعي أن يسر المنافقين. و في الرسالة 34 أثنى الامام على محمد بن أبي بكر لما بلغه قتله، و وصفه بأنه كان ولدا ناصحا، و عاملا كادحا، و سيفا قاطعا. و سبق الكلام عنه و عن مقتله في ج 3 ص 542.

( . فی ضلال نهج البلاغه، ج 4، ص 410)

شرح شیخ عباس قمی

شرح منهاج البراعة خویی

(314) و قال عليه السّلام لمّا بلغه قتل محمّد بن أبي بكر رضي اللَّه عنه: إنّ حزننا عليه على قدر سرورهم به، إلّا أنّهم نقصوا بغيضا و نقصنا حبيبا.

المعنى

نبّه عليه السّلام إلى عظيم قدر محمّد في أصحابه و أنصاره، و عظمة تأثيره في ردّ مخالفيه و أعدائه، فانّه كان بمكان من الاخلاص بحضرته، و بموقع عال في قلوب المسلمين لمكانته من أبيه أبي بكر فكان قتله فتّ في عضد عليّ عليه السّلام و نصر مبين لأعدائه فقال عليه السّلام: إنّ حزننا عليه يساوى فرح أعدائنا بقتله، فانّهم نقصوا بغيضا مؤثّرا لهم، و نقصنا حبيبا و فيّا لنا.

الترجمة

چون خبر كشته شدن محمّد بن أبي بكر به آن حضرت رسيد فرمود: اندوه ما بر او باندازه شادى دشمنان ما است از خبر كشته شدن او، جز اين كه آنانرا دشمنى كم شد و ما را دوستى از دست شد.

( . منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج 21، ص 413 و 414)

شرح لاهیجی

(361) و قال عليه السّلام لمّا بلغه قتل محمّد بن ابى بكر انّ حزننا عليه على قدر سرورهم به الّا انّهم نقصوا بغيظا و نقصنا حبيبا يعنى و گفت (- ع- ) در هنگامى كه رسيد باو كشته شدن محمّد پسر ابى بكر كه بتحقيق كه اندوه ما بمقدار شادى ايشانست بكشتن او مگر اين كه از ايشان كم كرده شد دشمنى و از ما كم كرده شد دوستى

( . شرح نهج البلاغه نواب لاهیجی، ص 321)

شرح ابن ابی الحدید

331: وَ قَالَ ع لَمَّا بَلَغَهُ قَتْلُ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي بَكْرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ- إِنَّ حُزْنَنَا عَلَيْهِ عَلَى قَدْرِ سُرُورِهِمْ بِهِ- إِلَّا أَنَّهُمْ نُقِصُوا بَغِيضاً وَ نُقِصْنَا حَبِيباً قد تقدم ذكر مقتل محمد بن أبي بكر رضي الله عنه- و قال ع إن حزننا به في العظم على قدر فرحهم به- و لكن وقع التفاوت بيننا و بينهم من وجه آخر- و هو أنا نقصنا حبيبا إلينا- و أما هم فنقصوا بغيضا إليهم- . فإن قلت كيف نقصوا- و معلوم أن أهل الشام ما نقصوا بقتل محمد شيئا- لأنه ليس في عددهم- . قلت لما كان أهل الشام- يعدون في كل وقت- أعداءهم و بغضاءهم من أهل العراق- و صار ذلك العدد معلوما عندهم محصور الكمية- نقصوا بقتل محمد من ذلك العدد واحدا- فإن النقص ليس من عدد أصحابهم- بل من عدد أعدائهم- الذين كانوا يتربصون بهم الدوائر- و يتمنون لهم الخطوب و الأحداث- كأنه يقول استراحوا من واحد- من جملة جماعة كانوا ينتظرون موتهم

( . شرح نهج البلاغه (ابن ابی الحدید) ج 19، ص 237)

شرح نهج البلاغه منظوم

[316] و قال عليه السّلام لمّا بلغه قتل محمّد ابن أبى بكر رضى اللّه عنه: إنّ حزننا عليه على قدر سرورهم به، إلّا أنّهم نقصوا بغيضا وّ نقصنا حبيبا.

ترجمه

بهنگامى كه آن حضرت را از كشته شدن محمّد بن ابى بكر رضى اللّه عنه آگهى رسيد فرمود براستى كه اندوه ما در مرگ محمّد باندازه شادى شاميان است لكن (تفاوت اين است كه سپاهيان معاويه) دشمنى را كم كرده اند، و ما دوستى را از دست داديم.

نظم

  • ز ملك مصر چون گرديد آن شاهز قتل زاده بو بكر آگاه
  • سرشك از ديدگانتر فشانيدچنين از لعل لب گوهر فشانيد
  • غم مرگش بدل بارى گران استباندازه سرور دشمنان است
  • دمشق از قتل دشمن هست سرمستعراقى دوستى را داده از دست
  • محمّد گر جهان را بر سر آورد مرا از خود رضا و داور آورد
  • براه دين نشان داد او رشادتبشد پس فائز فوز شهادت

( . شرح نهج البلاغه منظوم، ج 10، صفحه ی 103)

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

 

جدیدترین ها در این موضوع

No image

فاطمه(س) بر کرسى تربیت

تربیت (یعنى به فعلیت درآوردن همه استعدادهاى بالقوه انسان) کار سترگ پیامبران و علت انگیزش و بعثت آنان است و تنها کسانى مى ‏توانند به حقیقت این هنر را داشته باشند که از چشمه ‏سار زلال نبوت سیراب شده و از مکتب آنان درس گرفته باشند و فاطمه(س) شاخسار درخت ...
نگاهی به سیره رفتاری حضرت زهرا (س)

نگاهی به سیره رفتاری حضرت زهرا (س)

پیامبر هنگام عروسی زهرا(س) به او فرموده بود: "دخترم! با همسرت رفتار نیکو کن، و در هیچ کاری از دستورش سرپیچی نکن." این سخن همواره آویزه گوش حضرت زهرا(س) بود، او حدود نُه سال که همسر علی(ع) بود، هرگز علی(ع) را ناخشنود نکرد، بلکه همواره مایه نشاط و خشنودی...
ابعاد علمی و عملی شخصیت حضرت زهرا (س)

ابعاد علمی و عملی شخصیت حضرت زهرا (س)

آنچه که ما موظفیم به این بانو اقتدا کنیم و وظیفه داریم، مأمور هستیم و راهش هم ممکن است آن است که این بانو (سلام الله علیها) هم در اعتقادات، هم در اخلاق، هم در حقوق، هم در فقه مطالب فراوانی را فرمودند و عمل کردند و تعلیم دادند و دستور عمل کردن را هم ...
سیماى فاطمه(س) در روز قیامت

سیماى فاطمه(س) در روز قیامت

از پیامبر(ص) چنین نقل مى‏کند: هنگامى ‏که فاطمه در مقابل عرش پروردگار قرار مى ‏گیرد، خود را از مرکب به زیر انداخته، اظهار مى ‏دارد: الهى و سیدى، میان من و کسى که مرا آزرده و بر من ستم روا داشته، داورى کن. خدایا! بین من و قاتل فرزندم، حکم کن...
حضرت فاطمه علیهاالسلام و ولایت کبرا

حضرت فاطمه علیهاالسلام و ولایت کبرا

ولایت کبراى حضرت زهرا علیهاالسلام در امتداد ولایت مطلق خداوند قرار دارد، به گونه اى که ایشان به اذن الهى، حق دخل و تصرف در امور عالم را دارد و مى‏تواند نفوس انسان‏هاى مستعد را شناخته، به سرمنزل مقصود رهنمون سازد. آیاتى در باب اثبات عصمت و طهارت و علم وهبى

پر بازدیدترین ها

جلوه‏ هاى اعجاز در سوره کوثر

جلوه‏ هاى اعجاز در سوره کوثر

این جویبارهاى فضیلت به هم پیوند خورد و در سوره «کوثر» مجموعه اى دل انگیز از زیباییها و اصالتها را رقم زد و آن را به عنوان، هدیه اى الهى، تقدیم رسول خاتم(ص) کرد، زیرا فاطمه(س) یکى از مظاهر فیض مداوم و جریان پر برکت حرکت محمدى است که استمرار آن را...
فاطمه علیهاالسلام مرجعیت فکری، فرهنگی

فاطمه علیهاالسلام مرجعیت فکری، فرهنگی

حضرت زهرا علیهاالسلام مقام و موقعیت و جایگاه امام علی علیه السلام را خوب شناخته بود و از تواناییهای ذاتی و خدادادی و شایستگیهای ایشان نیز مطلع بود. (11) دیدگاههای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را نسبت به امام به صورت مرتب شنیده بود...
وصیت های فاطمه زهرا علیها السلام

وصیت های فاطمه زهرا علیها السلام

حضرت فاطمه زهرا علیها السلام که بانویی معصومه است و روح و جان او به گناهی آلوده نشده، عاجزانه از امام علی علیه السلام می خواهد که آن شب را در کنار قبر او بماند و برای او قرآن بخواند و دعا نماید. راستی زهرای مرضیه با آن همه عبادت و اعمال خیرش خود را شب...
نگاهی به سیره رفتاری حضرت زهرا (س)

نگاهی به سیره رفتاری حضرت زهرا (س)

پیامبر هنگام عروسی زهرا(س) به او فرموده بود: "دخترم! با همسرت رفتار نیکو کن، و در هیچ کاری از دستورش سرپیچی نکن." این سخن همواره آویزه گوش حضرت زهرا(س) بود، او حدود نُه سال که همسر علی(ع) بود، هرگز علی(ع) را ناخشنود نکرد، بلکه همواره مایه نشاط و خشنودی...
لعن و نفرین خدا در قرآن بر ظالمین به حضرت زهرا (جلسه پنجم)

لعن و نفرین خدا در قرآن بر ظالمین به حضرت زهرا (جلسه پنجم)

لسان آیه، لسانِ عجیبی است. در این آیه شریفه، با توجه به مسائلی که این چند روز بیان شد، کسانی که نسبت به حضرت صدیقه طاهره زهرا(سلام الله علیها) این اهانت‌ها را روا داشتند، آیا اینها مصداق ایذاء نیست؟ مگر اینکه کسی عاقل نباشد، که انکار کند که اینها مصداق...
Powered by TayaCMS