سخنران استاد فرحزاد

«قال مولانا امیر المومنین علیه السلام : ذكر الموت جلاء القلوب» ( على رضا صابرى یزدى/ محمد رضا انصارى محلاتى/ الحكم الزاهرة با ترجمه انصارى/ ص: 226).

  • دریغا که فصل جوانی گـذشتبه لهو و لعـب زندگانی گـذشت
  • دریـغـا که بیـمـا بـسی روزگاربرویـد گل و بـشگـفت نـوبـهار
  • کسانی کـه از ما بـغیـب انـدرندبیایـند و بـر خـاک مـا بـگـذرند
  • بسی تیرو دی ماه و اردیبهشتبیاید که ما خاک باشیم و خشت
  • چرا دل بـرین کاروان گه نهیم که یاران برفتند و ما در رهیم
  • بـیـا تـا بـرآریـم دسـتـی زدل که نتـوان بـر آورد فـردا زگل

برکات ذکر صلوات

ذكر صلوات دل و قبر را نورانی می كند و انسان در روز قیامت و بهشت نورانی می شود. پیامبر عظیم الشان می فرماید: «الصَّلَاةَ عَلَی فَإِنَّ الصَّلَاةَ عَلَی نُورٌ فِی الْقَبْرِ وَ نُورٌ عَلَى الصِّرَاطِ وَ نُورٌ فِی الْجَنَّةِ» ( مستدرك الوسائل/ محدث نوری/ ج5/ ص:328). اگر كسی می خواهد در بهشت و روز قیامت و قبر، و جایگاهش در عالم برزخ نورانی باشد صلوات بر محمد و آل محمد بفرستد. (چون هر كس نور دارد در آتش نمی رود.)

توبه و پاک کردن دل از گناهان

«حَوِّلْ حَالَنَا إِلَى أَحْسَنِ الْحَالِ» ( شیخ عباس قمی/ مفاتیح الجنان/ ج1/ ص: 298). خدایا حال ما را در طول سال از بهترین حال ها قرار بده. که در هر حالی بهترین حال ها نصیب ما بشود. بهترین و برترین و بالاترین حال ها و درجات و مقامات این است كه خدا از انسان راضی و انسان هم از خدا راضی باشد. «ارْجِعي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً» (الفجر: 28). چه چیزهایی رضایت خدا را جلب می كند؟ چه چیزهایی خانه دل ما را پاك می كند؟ در پایان سال معمولا همه مردم خانه و زندگی، در و دیوار و شیشه و فرششان را تمیز می كنند و لباس نو و تمیز می پوشند. خانه دلمان را چگونه تمیز كنیم كه مورد رضایت حق قرار بگیرد؟ عرض كردیم چند چیز است که قلب انسان را تمیز و پاك می كند. توبه از گناهان دل را پاك می كند.

خدای متعال به حضرت داوود علیه السلام فرمود: «یا دَاوُدُ بَشِّرِ الْمُذْنِبِینَ وَ أَنْذِرِ الصِّدِّیقِینَ» ( شیخ کلینی/ الكافی/ ج2/ ص: 313). و گناه كارها را بشارت بده كه ناامید نباشند برگردند توبه و استغفار بده یك موقع غرور آن ها را نگیرد. به عمل خودشان تكیه كنند من آن ها را می آمرزم. و به صدیقین كه اهل صدق و عمل و كار و تلاش هستند هشدار نكنند. «لَیسَ عَبْدٌ أَنْصِبُهُ لِلْحِسَابِ إِلَّا هَلَكَ» (شیخ کلینی/ الكافی/ ج2/ ص: 313). گناه کارها نگویند آب از سر گذشته قابل اصلاح نیستیم. برگردند خدا توبه اشان را قبول می كند. اهل صدق و ورع و تقوا و عبادت هم یك وقت مغرور به كار و فعلشان نشوند. هر كس را پای حساب بیاورم هلاک می شود. اگر عبادت جن و انس را هم به جا بیاوریم باید بگوییم: خدایا «عاملنا بفضلك و لا تعاملنا بعدلك» (مرحوم ملا هادى سبزوارى;/ شرح الأسماءالحسنى/ج1/ ص:497) . خدایا به فضل و كرمت با ما رفتار كن. اگر هم كار خوبی از ما سر زده توفیق و لطف و عنایت تو بوده است. «ما أَصابَكَ مِنْ حَسَنَةٍ فَمِنَ اللَّهِ وَ ما أَصابَكَ مِنْ سَیئَةٍ فَمِنْ نَفْسِكَ» ( النساء: 79). اگر جدا كسی به این آیه عمل كند از همه خطرها رد می شود. یعنی هر چه كه گناه و زشتی است به خودش نسبت بدهد بگوید من اشتباه كردم، من بد كردم، من خلاف كردم، من مقصرم، من كوتاه آمدم، که خدا او را می آمرزد و مورد لطف و رحمت قرار می دهد. یك وقت بدی ها را به خدا نسبت ندهید. «ما أَصابَكَ مِنْ سَیئَةٍ فَمِنْ نَفْسِكَ» بگو خدایا من بد كردم تو خوبی، تمام بدی ها را به خودتان نسبت بدهید.

پذیرفته شدن و فرق توبه حضرت آدم با توبه شیطان

حضرت آدم علیه السلام طبق نص قرآن در یك جایگاهی بود كه همه چیز برایش مباح و حلال بود که این جایگاه تعبیر به بهشت شده است. البته بهشت دنیایی بوده، بهشت آخرتی قطعا نبوده است. چون بهشتی كه بعد از قیامت است دیگر در آنجا امتحان و گناهی نیست، معصیت و ترك اولایی نیست. همه چیز برای حضرت آدم و حوا مهیا و حلال بود الا این كه از گندم نهی شده بودند. قرآن می فرماید: این ها لغزیدند و از آن گندم خوردند و به آن شجره منهیه نزدیك شدند. «فَأَكَلا مِنْها فَبَدَتْ لَهُما سَوْآتُهُما وَ طَفِقا یخْصِفانِ عَلَیهِما مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ وَ عَصى آدَمُ رَبَّهُ فَغَوى» ( طه: 121). از آن چه كه خدا گفته بود نخورند خوردند. «فَوَسْوَسَ لهمَا الشَّیطَنُ» (الأعراف: 20). ترك اولی كردند یعنی بهتر بود نمی خوردند ولی خوردند. خدای متعال خطاب فرمود: چرا از این گندم را خوردید؟ فوری از در عذرخواهی آمدند و گفتند: «رَبَّنا ظَلَمْنا أَنْفُسَنا وَ إِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنا وَ تَرْحَمْنا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخاسِرینَ» ( الأعراف: 23). خدایا ما به خودمان ظلم كردیم، بدی كردیم، ستم كردیم. اگر تو ما را نیامرزی جزء زیانكارها هستیم. حضرت آدم عذرخواهی كرد و نسبت «ظَلَمْنا أَنْفُسَنا» به خودش داد. در دعای كمیل می خوانیم «ظلمت نفسی و تجرأت بجهلی» ( إقبال الأعمال/ سید على بن موسى بن طاووس/ ص:705). خدایا من به خودم ظلم كردم جری شدم. خدای متعال حضرت آدم را صفی و خلیفه خودش انتخاب كرد. یعنی آدمی كه عذرخواهی بكند نماینده و خلیفه و صفی و برگزیده خدا می شود. «إِنَّ اللَّهَ یحِبُّ التَّوَّابینَ وَ یحِبُّ الْمُتَطَهِّرینَ» (البقرة: 222). شبیه همین امتحان برای شیطان هم پیش آمد. خدای متعال فرمود: من در میان شماها كسی را نماینده و خلیفه خودم می كنم. وقتی خدا در مجسمه حضرت آدم روح دمید. به فرشتگان فرمود: «فَقَعُوا لَهُ ساجِدینَ» ( الحجر: 29) . برایش سجده كنید. همه ملائكه سجده كردند. «إِلَّا إِبْلِیسَ اسْتَكْبرَ وَ كاَنَ مِنَ الْكَفِرِینَ» ( الحجر: 74). مگر ابلیس که از سجده کردن امتناع كرد. تكبر ورزید و كافر شد. گناه گاهی آدم را به استكبار و كفر هم می كشد.

گناه كار نباید ناامید باشد. باید توبه كند و برگردد. حضرت آدم یك ترك اولی کرد او را از بهشت بیرون كردند. و هفتاد سال بین او و حضرت حوا فاصله افتاد. آن قدر گریه و ناله كرد تا خدا او را به مقام نمایندگی خودش برگرداند. به ابلیس خطاب شد سجده كن، سجده نكرد. خطاب شد چرا سجده نكردی؟ گفت: خدایا من بهتر از حضرت آدمم، او از خاك و من از آتشم هستم. گفت: «قالَ رَبِّ بِما أَغْوَیتَنی لَأُزَینَنَّ لَهُمْ فِی الْأَرْضِ وَ لَأُغْوِینَّهُمْ أَجْمَعینَ» ( الحجر: 39). خدایا تو مرا گمراه كردی. یك نفر امر خدا را اطاعت نكرد خلیفةالله شد. و یك نفر هم اطاعت نكرد مطرود و ملعون ازل و ابد شد. فرقش سر همین یك كلمه است كه حضرت آدم نسبت گناه را به خودش داد و گفت: «ظَلَمْنا أَنْفُسَنا» (الأعراف: 23). خدایا ما به خودمان ظلم كردیم خدایا العفو، خدایا اشتباه کردیم. «ظَلَمْتُ نَفْسی» ( القصص: 16). خوب است که آدم در همه وقت و همه جا خودش را مقصر بداند. ولی شیطان گفت: «قالَ رَبِّ بِما أَغْوَیتَنی» خدایا تو مرا گمراه كردی.

اهمیت عاقبت بخیری و فرق ایمان حقیقی با ایمان عاریه ای

امام صادق علیه السلام به یكی از اصحاب و یارانشان فرمودند: این دعا را زیاد بخوان. «اللَّهُمَّ لَا تَجْعَلْنِی مِنَ الْمُعَارِینَ وَ لَا تُخْرِجْنِی مِنَ التَّقْصِیرِ» ( شیخ کلینی/ الكافی/ ج2/ ص: 72). یعنی خدایا من را از آن هایی كه ایمانشان موقت و عاریه هست قرار نده. و هیچ وقت من را از اعتراف به گناه بیرون نیاور. اگر آدم عبادت جن و انس را هم به جا آورد باید خودش را مقصر ببیند. این خیلی مهم است. «اللَّهُمَّ لَا تَجْعَلْنِی مِنَ الْمُعَارِینَ» معارین کسانی هستند که مدت كوتاهی ایمان دارند و كار خوب می كنند. اما این کار خوب کردن عاریه ای است از او می گیرند.

ایمان بر دو نوع است ایمان مستودع و ایمان مستقر، مستودع یعنی ودیعه نهادن، کسی پنج سال، ده سال مومن باشد ولی بد از او می گیرند. ممكن است خدا برای آدم بد هم به خاطر مصلحت هایی ایمان بگذارد تا جان بعضی ها را حفظ بكند و فعلا كارخرابی نكند. اما این ایمان موقتی است. ولی برای بعضی ها ایمان استقرار دارد و ثابت است. چرا در زمان غیبت امام زمان در روایات سفارش شده از خدا ثبات قدم بخواهید. چرا در زیارت عاشوراء در چندین جا می گوییم؟ «و ان یثبّت لی عندكم قدم صدق» ( ابوالفضل بن ابى القاسم طهرانى/ شفاءالصدور/ ج1/ ص: 29). و در سجده زیارت عاشوراء می گوییم؟ «و ثبّت لی قدم صدق عندك مع الحسین و اصحاب الحسین، الّذین بذلوا مهجهم دون الحسین علیه السّلام » (همان). چون روایت داریم در زمان غیبت و آخرالزمان خیلی ها ایمانشان ضایع می شود. با گناه و فساد کم کم ایمانشان كم رنگ می شود و می پرد. در روایت داریم بعضی ها صبح ایمان دارند و شب که می شود ایمانشان از بین رفته است. بعضی ها هم شب ایمان دارند و صبح که می شود ایمانشان از بین رفته است. گناه ها و معصیت ها ایمان را كم رنگ می كنند.

زبیر پسر عمه پیامبر و امیرالمومنین علیه السلام است. امام صادق علیه السلام می فرماید: «ما زال الزبیر منا أهل البیت حتى أدرك فرخه فنهاه عن رأیه» (شیخ صدوق/ الخصال/ ج1/ ص: 57). زبیر از ما اهل بیت بود. ولی ایمانش موقت و ودیعه و عاریه بود. تا زمان خلیفه سوم طرفدار پر و پا قرص امیرالمومنین7بود. بعد از عثمان هم با حضرت امیر بیعت كرد اما منتظر بود امیرالمومنین در كیسه را شل كنند یا امارت و حكومتی به او بدهند. اما حضرت او را نالایق می دانستند و منسبی به او ندادند. زبیر هم به هم دستی طلحه و عایشه جنگ جمل را به پا كرد. و در یك روز هیجده هزار نفر را به كشتن داد. «اللَّهُمَّ لَا تَجْعَلْنِی مِنَ الْمُعَارِینَ وَ لَا تُخْرِجْنِی مِنَ التَّقْصِیرِ» (شیخ کلینی/ الكافی/ ج2/ ص: 72). خدایا ما را از افرادی كه ایمانشان موقت و عاریه است قرار نده. خدایا از اعتراف به تقصیر و گناه من را بیرون نیاور. در هر حالی بگوییم خدایا «قالَ رَبِّ إِنِّی ظَلَمْتُ نَفْسی فَاغْفِرْ لی» (القصص: 16). «أَنْ یتُوبَ عَلَی تَوْبَةَ عَبْدٍ ذَلِیلٍ خَاضِعٍ فَقِیرٍ بِائِسٍ مِسْكِینٍ [مُسْتَكِینٍ ] مُسْتَجِیرٍ لَا یمْلِكُ لِنَفْسِهِ نَفْعاً وَ لَا ضَرّاً وَ لَا مَوْتاً وَ لَا حَیاةً وَ لَا نُشُوراً» (محدث نوری/ مستدرك الوسائل/ ج5/ ص:119). من معصیت كارم، من مقصرم، من در زندگیم كوتاهی كردم. حضرت آدم صفی الله با این كه گندم خورد و ابلیسی که سجده نكرده و مطرود و ملعون شد. فرقشان سر همین دو كلمه است كه حضرت آدم از سر عذرخواهی آمد و گفت: خدایا من مقصرم گناه كارم، «ظَلَمْنا أَنْفُسَنا» (الأعراف : 23). و خلیفه و نماینده خدا شد. اما ابلیس نسبت گناه را به خدا داد، گفت: «رَبِّ بِما أَغْوَیتَنی» (الحجر: 39). خدایا تو مرا گمراه كردی. تكبر آدم را زمین می زند. تكبر باعث شد که شیطان مطرود و ملعون ازل و ابد شد.

«إِذْ أَحْبَطَ عَمَلَهُ الطَّوِیلَ وَ جَهْدَهُ الْجَهِیدَ وَ كَانَ قَدْ عَبَدَ اللَّهَ سِتَّةَ آلَافِ سَنَةٍ لَا یدْرَى أَ مِنْ سِنِی الدُّنْیا أَوْ مِنْ سِنِی الْآخِرَةِ عَنْ كِبْرِ سَاعَةٍ» (مجلسی/ بحارالأنوار/ ج14/ ص:451). با این كه شیطان شش هزار سال عبادت كرده بود ولی خدای متعال عمل طولانی ابلیس را بر اثر یك تكبر كردن محو كرد. امیرالمومنین7می فرماید: حكم خدا در اهل آسمان ها و زمین واحد است. این طور نیست كه خدا عبادت شش هزار ساله ابلیس را بر اثر تكبر محو كند و او را به زمین بزند و لعنت كند اما اگر بنی آدم تكبر ورزدید این گونه نکند. نه بنی آدم را هم به زمین می زند. بینی بنی آدم را هم به خاك می مالد. غرور و تكبر از بدترین گناهان كبیره است. «اللَّهُمَّ لَا تَجْعَلْنِی مِنَ الْمُعَارِینَ وَ لَا تُخْرِجْنِی مِنَ التَّقْصِیرِ» (شیخ کلینی/ الكافی/ ج2/ ص: 72).

دینداری ظاهری مسلمانان آخرالزمان

حدیث داریم بعضی ها ایمانشان مثل سرمه می ماند سرمه را كه به چشم می زنند اولش پیداست ولی کم کم می پرد تمام می شود. عطری كه به خودتان می زنید اول عطر هست اما کم کم می پرد. ایمان بعضی ها هم رفته است اما خبر ندارد. می بینی نماز و روزه اش درست نیست، خمس و زكات نمی دهد، تقلید نمی كند، مسائلش را بلد نیست، حجاب ندارد این چه نوع مسلمانی کردن است.

یكی از آقایان می گفت: در شهر ما لاتی بود که می گفت: من دروغم را می گویم، غیبتم را می كنم، تهمتم را می زنم، چاقویم را هم می كشم، عرقم را هم می خورم، فلان كار هم می كنم، اما دینم را از دست نمی دهم. من نمی دانم دینش چه بوده که این قدر محكم بوده و با این کارها از بین نمی رفت. حالا بعضی از مدعیان دین و ایمان این طوری اند. ربا می خورند، دروغ می گویند، هر خلافی می كنند ولی می گویند من مومن و حزب اللهی هستم. به قول حافظ که می گوید:

  • گر مسلمانی این است كه حافظ دارد وای اگر از پس امروز بود فردایی

خانم هایی كه به زیارت می آیند و آرایش می کنند و موهای خود را بیرون می گذارند. آیا حضرت معصومه علیهاالسلام به این كار راضی است. پیرزن ها رویشان را می گیرند كه اگر رویشان هم باز باشد خیلی اشكالی ندارد. اما دختران جوان آرایش كرده و با لباس بدن نما می آیند. به فتوای همه فقها حجم بدن زن نباید پیدا باشد. خواهری كه برای زیارت می آیی توجه داشته باش. شما که می گویی من مسلمانم، آقایانی كه دختر و خانمتان را به این شكل و قیافه بیرون می آورید حرام است. خانم حق ندارد برای غیر شوهرش آرایش كند، عطر بزند، خودش را در معرض نامحرم قرار بدهد. روایت داریم ملائكه همچین خانمی را لعنت می كنند تا به خانه برگردد. آیا واقعا نمی دانید برای نامحرم آرایش كردن و عطر زدن حرام است؟ اگر نمی دانی كه وا مصیبتا، چه مسلمانی هستی كه احكام واجب خودت را نمی دانی. اگر هم می دانی و عمل نمی كنی باز هم وامصیبتا، اگر شما به قصد زیارت آمدی باید یك كاری كنی كه حضرت معصومه علیهاالسلام رنجش پیدا نكند. مومنین و دوستان اهل بیت رنجش پیدا نكنند. وسائل گناه و چشم چرانی برای جوان ها فراهم نشود. هیچ رساله و مجتهدی اجازه نمی دهد که موی زن بیرون بماند. حجاب جزء دین و ضرورت دین ماست. نگاه كردن به زن های بی حجاب و بد حجاب برای مردها اشكال دارد. بعضی ها حجاب و عفاف را مراعات نمی كنند، دروغ می گویند، به سی دی های مبتذل نگاه می کنند، نماز درست نمی خوانند. پس دین یعنی چه؟ دین یك مجموعه ای از احكام و واجباتی است که ما باید انجام بدهیم و کارهایی که باید انجام ندهیم.

آقایان جلو دختر و خانمتان را بگیرید. جلوی خواهر و خواهرزاده و نوه اتان را بگیرید. همه وظیفه داریم. در روایت داریم که در آخرالزمان دین داری بسیار كار مشكلی می شود و لذا فرمودند: كه زیاد از خدا ثبات قدم بخواهید. دعای غریق را زیاد بخوانید. «یا اللّه یا رحمن یا رحیم یا مقلب القلوب ثبت قلبى على دینك» ( ابوالفضل بن ابى القاسم طهرانى/ شفاءالصدور/ ج1/ ص: 82). ای خدایی كه دل ها دست توست دل ما را بر دین خودت ثابت نگه دار. اگر خدا كمكمان نكند، حفظمان نكند ممكن است همه بلغزیم. خدایا دل ما را بر دینت ثابت نگه دار. «لَا تَجْعَلْنِی مِنَ الْمُعَارِینَ» (شیخ کلینی/ الكافی/ ج2/ ص: 72). خدایا ما را از آن هایی كه دینشان عاریه و موقت است قرار نده.

«مرة السّلام علیك یا ابا عبد اللّه و على الارواح الّتى حلّت بفنائك علیكم منّى سلام اللّه ابدا ما بقیت و بقى اللّیل و النّهار و لا یجعله اللّه اخر العهد من زیارتكم السّلام على الحسین بن علىّ و على علىّ بن الحسین و على اصحاب الحسین صلوات اللّه علیهم اجمعین» (ابوالفضل بن ابى القاسم طهرانى/ شفاءالصدور/ ج1/ ص:44).

خدایا به حق اباعبدالله الحسین از برکات این ماه همه ما را بهره مند بگردان. قلب امام زمان را از ما راضی و فرجشان را نزدیک بگردان. در دنیا و آخرت ما را آنی از قرآن و اهلبیت جدا مگردان. به حق محمد و آل محمد از همه ما بالاخص از جوان های ما رفع گرفتاری و پریشانی بفرما. به مریض های اسلام لباس عافیت بپوشان. آرزوی مکه و مدینه و کربلا بر این دل ها مگذار. اموات گذشتگان، شهدا، امام راحل، اموات و شهدای این جمع را با انبیاء و اولیائت محشور بگردان.