خطبه 100 نهج البلاغه بخش 3 : تداوم امامت تا ظهور امام زمان عليه السّلام

خطبه 100 نهج البلاغه بخش 3 : تداوم امامت تا ظهور امام زمان عليه السّلام

موضوع خطبه 100 نهج البلاغه بخش 3

متن خطبه 100 نهج البلاغه بخش 3

ترجمه مرحوم فیض

ترجمه مرحوم شهیدی

ترجمه مرحوم خویی

شرح ابن میثم

ترجمه شرح ابن میثم

شرح مرحوم مغنیه

شرح منهاج البراعة خویی

شرح لاهیجی

شرح ابن ابی الحدید

شرح نهج البلاغه منظوم

موضوع خطبه 100 نهج البلاغه بخش 3

3 تداوم امامت تا ظهور امام زمان عليه السّلام

متن خطبه 100 نهج البلاغه بخش 3

أَلَا إِنَّ مَثَلَ آلِ مُحَمَّدٍ (صلى الله عليه وآله)كَمَثَلِ نُجُومِ السَّمَاءِ إِذَا خَوَى نَجْمٌ طَلَعَ نَجْمٌ فَكَأَنَّكُمْ قَدْ تَكَامَلَتْ مِنَ اللَّهِ فِيكُمُ الصَّنَائِعُ وَ أَرَاكُمْ مَا كُنْتُمْ تَأْمُلُونَ

ترجمه مرحوم فیض

آگاه باشيد مثل آل محمّد صلّى اللّه عليه و آله (ائمّه عليهم السّلام) مانند ستارگان آسمان است كه هر زمان ستاره اى ناپديد شد ستاره اى آشكار مى گردد (چون يكى از ايشان دنيا را بدرود گويد ديگرى بجاى او بنشيند، و هيچ گاه زمين از وجود آنها خالى نماند) پس چنان است كه نعمتهاى خداوند در شما كامل گشته و آنچه آرزو داريد بشما ارائه داده است (بطور قطع آن حضرت را خواهيد دريافت و به آرزوى خود كه ديدن زمان دولت حقّه است مى رسيد).

ترجمه مرحوم شهیدی

همانا، مثل آل محمّد به ستارگان آسمان نمايد:

اگر ستاره اى فرو شد ستاره ديگر برآيد.

گويى خدا نيكويى خود را در حقّ شما به كمال رسانده

و آنچه را آرزو داريد به شما نمايانده.

ترجمه مرحوم خویی

آگاه باشيد بدرستى كه مثل أهل بيت پيغمبر صلوات اللّه عليه و آله مثل ستارهاى آسمانست هرگاه ميل كند بغروب ستاره طلوع نمايد ستاره ديگر پس گويا شما بتحقيق كامل شده از جانب خدا در حقّ شما نعمتها و احسانها، و نموده بشما چيزى را كه بوديد آرزو مى كرديد آنرا و اين بشارت است مر ايشان را بقرب فرج و كرامت.

شرح ابن میثم

أَلَا إِنَّ مَثَلَ آلِ مُحَمَّدٍ ص كَمَثَلِ نُجُومِ السَّمَاءِ- إِذَا خَوَى نَجْمٌ طَلَعَ نَجْمٌ- فَكَأَنَّكُمْ قَدْ تَكَامَلَتْ مِنَ اللَّهِ فِيكُمُ الصَّنَائِعُ- وَ أَرَاكُمْ مَا كُنْتُمْ تَأْمُلُونَ

اللغة

خوى النجم: سقط للمغيب. و الصنيعة: النعمة.

المعنى

و قوله: ألا إنّ مثل آل محمّد. إلى قوله: طلع نجم.

تعيين للأئمّة من آل محمّد. قالت الإماميّة: هم الاثنى عشر من أهل البيت.

و شبّههم بالنجوم و وجه التشبيه أمران: أحدهما: أنّهم يستضاء بأنوار هداهم في سبيل اللّه كما يستضي ء المسافر بالنجوم في سفره و يهتدى بها. الثاني: ما أشار إليه بقوله: كلما خوى نجم طلع نجم و هو كناية عن كونهم كلّما خلا منهم سيّد قام سيّد، و الإماميّة يستدلّون بهذا الكلام منه عليه السّلام على أنّه لا يخلو زمان من وجود قائم من أهل البيت يهتدى به في سبيل اللّه.

و قوله: فكأنّكم. إلى آخر.

و قوله: فكأنّكم. إلى آخر. إشارة إلى منّة اللّه عليهم بظهور الإمام المنتظر و إصلاح أحوالهم بوجوده.

و وجدت له عليه السّلام في أثناء بعض خطبه في اقتصاص ما يكون بعده فصلا يجرى مجرى الشرح لهذا الوعد، و هو أن قال: يا قوم اعلموا علما يقينا أنّ الّذى يستقبل قائمنا من أمر جاهليّتكم ليس بدون ما استقبل الرسول من أمر جاهليّتكم و ذلك أنّ الامّة كلّها يومئذ جاهليّة إلّا من رحم اللّه فلا تعجلون فيجعل الخرق بكم، و اعلموا أنّ الرفق يمن و في الإناة بقاء و راحة و الإمام أعلم بما ينكر، و لعمرى لينزعنّ عنكم قضاة السوء و ليقبضنّ عنكم المراضين، و ليعزلنّ عنكم امراء الجور، و ليطهرنّ الأرض من كلّ غاش، و ليعملنّ فيكم بالعدل، و ليقومنّ فيكم بالقسطاس المستقيم، و ليتمنّأنّ أحيائكم لأمواتكم رجعة الكرّة عمّا قليل فيعيشوا إذن فإنّ ذلك كائن.

للّه أنتم بأحلامكم كفّوا ألسنتكم و كونوا من وراء معايشكم فإنّ الحرمان سيصل إليكم و إن صبرتم و احتسبتم و ائتلفتم أنّه طالب و تركم و مدرك لثاركم و آخذ بحقّكم، و أقسم باللّه قسما حقا أنّ اللّه مع الّذين اتّقوا و الّذين هم محسنون.

ترجمه شرح ابن میثم

أَلَا إِنَّ مَثَلَ آلِ مُحَمَّدٍ ص كَمَثَلِ نُجُومِ السَّمَاءِ- إِذَا خَوَى نَجْمٌ طَلَعَ نَجْمٌ- فَكَأَنَّكُمْ قَدْ تَكَامَلَتْ مِنَ اللَّهِ فِيكُمُ الصَّنَائِعُ- وَ أَرَاكُمْ مَا كُنْتُمْ تَأْمُلُونَ

لغات

خوى النّجم: ستاره غروب كرد

ترجمه

آگاه باشيد آل محمّد (ص) كه درود خدا بر او و خاندانش باد مانند ستارگان آسمانند كه اگر يكى ناپديد شود ديگرى پديدار گردد، من مى بينم كه در پرتو انوار آنها نعمتعاى خداوند در باره شما كامل گشته است، و شما به آنچه آرزو مى داريد رسيده ايد.»

شرح

فرموده است: ألا إنّ مثل آل محمّد (ص)... تا طلع نجم.

مدلول كلام، منحصر در ائمّه اهل بيت (ع) است، كه بنا بر مذهب اماميّه دوازده تن از خاندان پيامبرند (ص) و امير مؤمنان (ع) آنان را به ستارگان آسمان همانند فرموده، و اين شباهت به دو مناسبت است، يكى اين كه مردم در راه شناخت و اطاعت خداوند از انوار هدايت آنان بهره مند مى شوند همچنان كه مسافر در پيمودن راه، از ستارگان آسمان، روشنى و هدايت مى گيرد. مناسبت ديگر همان است كه خود آن حضرت فرموده است: كه هرگاه يكى از ستارگان غروب كند ديگرى طلوع مى كند و اين اشاره است به اين كه هر زمان يكى از اين بزرگواران در گذرد، ديگرى به پاى مى خيزد، طايفه اماميّه به همين سخن امير مؤمنان (ع) استدلال مى كنند بر اين كه جهان هيچ زمانى از وجود قائمى از اهل بيت (ع) كه مردم را به سوى خدا رهنمون باشد خالى نيست.

فرموده است: فكأنّكم... تا پايان خطبه...

اشاره است بر منّت و نعمت خداوند بر مردم، كه با ظهور امام منتظر (ع) اوضاع و احوال آنان را، به بركات وجود او اصلاح مى فرمايد.

من در ميان يكى از خطبه هاى آن حضرت، در بيان آنچه پس از اين واقع خواهد شد شرحى ديده ام كه مى تواند توضيحى بر اين وعده باشد، و آن اين است كه مى فرمايد: اى مردم به يقين بدانيد، آن جاهليّتى كه قائم ما (ع) با آن روبرو خواهد شد، با جاهليّتى كه پيامبر (ص) در آغاز بعثت با آن مواجه شده است فرق ندارد، زيرا در آن هنگام نيز همگى افراد امّت جز آنانى را كه خداوند مورد عنايت قرار داده در جاهليّت به سر مى برند، بنا بر اين شتاب نكنيد تا در كار خود نادانى كرده باشيد، و بدانيد كه مدارا و سازگارى باعث بركت، و خود دارى و بردبارى موجب بقا و آسايش است و امام داناتر است به آنچه دانسته و شناخته نيست، به جان خودم سوگند او قاضيان و داوران بد كردار را ريشه كن مى كند، و كاخهاى سر بر افراشته، و اموالى را كه روى هم انباشته شده از شما مى گيرد، و فرمانروايان ستم پيشه را بر كنار مى سازد، و زمين را از لوث وجود هر دغلكارى پاكيزه مى گرداند، در ميان شما به عدل و داد رفتار مى كند، و معيارهاى درست را براى شما بر پا مى دارد، و در اين هنگام زنده ها آرزو مى كنند كه مردگان براى مدّت كمى هم كه شده بازگردند و از اين زندگى برخوردار شوند، آنچه گفته شد مقدّر شده و بى ترديد واقع خواهد شد، شما را به خدا سوگند كه خردهايتان را به كار گيريد، و زبانهايتان را باز داريد و در پى تأمين معاش خود باشيد، زيرا محروميّت به شما خواهد رسيد، اگر شكيبايى ورزيد و پاداش خود را از خدا بخواهيد و به يكديگر بپيونديد، او براى شما خونخواهى مى كند و انتقام شما را مى گيرد، و حقوق شما را از ستمكاران باز مى ستاند، و به خداوند به راستى سوگند مى خورم كه او با پرهيزكاران و نيكوكاران است.

شرح مرحوم مغنیه

ألا إن مثل آل محمّد صلّى اللّه عليه و آله كمثل نجوم السّماء إذا خوى نجم، طلع نجم فكأنّكم قد تكاملت من اللّه فيكم الصّنائع، و أراكم ما كنتم تأملون.

اللغه

خوى: غاب، ضد طلع. و الصنائع: النعم.

المعنى:

(إن مثل آل محمد كمثل النجوم). و قوله: (و أراكم ما كنتم تأملون) أي من العودة الى آل بيت الأطهار، و الارتواء من فيضهم و علومهم.

(فلا تطمعوا في غير مقبل). لا تطمعوا أن يحكمكم بعدي من هو مثلي، فإن هذا بعيد المنال (و لا تيأسوا من مدبر) لا تيأسوا من هدايتنا نحن أهل البيت.. فإذا لم تجدوا بعدي من آل الرسول من يملك الحكم و الأمر سياسيا فإنكم واجدون منهم أئمة يهدون بالحق و به يعدلون، فالزموهم و انقادوا لأمرهم (فإن المدبر إلخ).. أشار بالقائمتين الى السلطة الدينية، و السلطة الزمنية، و انه اذا ذهبت هذه بوفاة الإمام (ع) تبقى تلك ببقاء أبنائه، و على طول الأمد تعود السلطة السياسية أيضا، و تنضم الى السلطة الدينية (حتى تثبتا جميعا). و قد حث الإمام على متابعة أهل البيت في هذه الخطبة و غيرها مما سبق و يأتي.

شرح منهاج البراعة خویی

ألا إنّ مثل آل محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم كمثل نجوم السّماء، إذا خوى نجم طلع نجم. فكأنّكم قد تكاملت من اللّه فيكم الصّنائع، و أراكم ما كنتم تأملون.

اللغه

(خوى) النجم مال للمغيب و (الصنائع) جمع الصنيعة و هى الاحسان.

المعنى

و قوله عليه السّلام: (ألا إنّ مثل آل محمّد كمثل نجوم السّماء) أراد به الأئمة الاثنى عشر سلام اللّه عليهم أجمعين، و تشبيههم بالنجوم إمّا من حيث أنهم يهتدى بهم في سبيل اللّه كما يهتدى بالنّجم في ظلمات البرّ و البحر قال سبحانه: وَ عَلاماتٍ وَ بِالنَّجْمِ هُمْ يَهْتَدُونَ.

و يدلّ عليه ما في تفسير عليّ بن إبراهيم في قوله تعالى: هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ النُّجُومَ لِتَهْتَدُوا بِها فِي ظُلُماتِ الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ.

قال: النّجوم آل محمّد، و قد مرّ توضيح ذلك بما لا مزيد عليه في شرح الخطبة الرّابعة، و إمّا من حيث أنّهم كلّما مضى منهم امام قام مقامه آخر كالنجوم (اذا خوى نجم) اى مال للمغيب (طلع نجم) آخر.

ثمّ بشّرهم بقوله: (فكأنّكم قد تكاملت من اللّه فيكم الصنائع) أى النّعم و الآلاء (و أراكم) اللّه (ما كنتم تاملون) أى لا تيأسوا عسى اللّه أن يأتي بالفرج عن قريب، و المتحقق الوقوع قريب و إن كان بعيدا، و يمكن أن يكون ارائة المخاطبين مأمولهم في الرّجعة، و اللّه العالم.

شرح لاهیجی

الا انّ مثل ال محمّد (صلی الله علیه وآله) كمثل نجوم السّماء اذا حوى نجم طلع نجم فكانّكم قد تكاملت من اللّه فيكم الصّنائع و اريكم ما كنتم تاملون يعنى آگاه باشيد كه بتحقيق صفت ال محمّد صلّى اللّه عليه و آله كه ائمّه اطهار باشند مثل صفت ستاره گانست هر زمانى كه غروب كند ستاره طلوع كند ستاره پس گويا شما بتحقيق كه تمام شده است از جانب خدا در شما عطايا و نعمتها و نموده ام شما را آن چه را كه ارزو داريد كه ظهور قائم ال محمّد (صلی الله علیه وآله) باشد يعنى عطايا بيقين كامل و تمام خواهد شد و شما بارزوى خود بيقين خواهيد رسيد و از شدّت يقين بوقوع گويا واقع شده است

شرح ابن ابی الحدید

أَلَا إِنَّ مَثَلَ آلِ مُحَمَّدٍ ص كَمَثَلِ نُجُومِ السَّمَاءِ إِذَا خَوَى نَجْمٌ طَلَعَ نَجْمٌ فَكَأَنَّكُمْ قَدْ تَكَامَلَتْ مِنَ اللَّهِ فِيكُمُ الصَّنَائِعُ وَ أَرَاكُمْ مَا كُنْتُمْ تَأْمُلُونَ

ثم ذكر ع أنهم كنجوم السماء كلما خوى نجم طلع نجم خوى مال للمغيب . ثم وعدهم بقرب الفرج فقال إن تكامل صنائع الله عندكم و رؤية ما تأملونه أمر قد قرب وقته و كأنكم به و قد حضر و كان و هذا على نمط المواعيد الإلهية بقيام الساعة فإن الكتب المنزلة كلها صرحت بقربها و إن كانت بعيدة عندنا لأن البعيد في معلوم الله قريب و قد قال سبحانه إِنَّهُمْ يَرَوْنَهُ بَعِيداً وَ نَراهُ قَرِيباً

شرح نهج البلاغه منظوم

ألا إنّ مثل آل محمّد (صلّى اللّه عليه و آله) كمثل نجوم السّمآء: إذا خوى نجم طلع نجم، فكأنّكم قد تكاملت من اللّه فيكم الصّنآئع و أراكم مّا كنتم تأملون.

ترجمه

آگاه باشيد، مثل آل محمّد صلّى اللّه عليه و آله أجمعين مثل ستارگان آسمان است، كه هر زمان يكى از آنها پنهان شد، ديگرى پيدا مى شود، پس گويا كه شما از جانب خداوند به نعمتها و عطاياى كاملى رسيده ايد، و به آن چه آرزوى شما است دست يافته ايد (ظهور امام زمان از فرط تحقّق مثل اينست كه واقع شده، و شما از عدل و داد بر خوردار گرديده ايد)

نظم

  • مثال آل اطهار پيمبربود مانند كوكبهاى ازهر
  • چو در برخى نهان شد نجم طالعشود آن ديگرى رخشان و ساطع
  • جهان از آل احمد هست گلشن چو ز اخترها كه گردون است روشن
  • همى بينم كه گرديده است شاملشما را لطف حقّ سرشار و كامل
  • همه نائل شده بر آرزوهاز نوميدى همه گردانده روها
  • ظهور قائم آل محمّد (ص)ز بس حتم و يقين است و مسدّد
  • چنان باشد كه آن بگرفته انجام نواقص ز آن گرفته زيب و اتمام

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

No image

خطبه 236 نهج البلاغه : ياد مشكلات هجرت

خطبه 236 نهج البلاغه موضوع "ياد مشكلات هجرت" را مطرح می کند.
No image

خطبه 237 نهج البلاغه : سفارش به نيكوكارى

خطبه 237 نهج البلاغه موضوع "سفارش به نيكوكارى" را بررسی می کند.
No image

خطبه 238 نهج البلاغه بخش 1 : وصف شاميان

خطبه 238 نهج البلاغه بخش 1 موضوع "وصف شاميان" را مطرح می کند.
No image

خطبه 240 نهج البلاغه : نكوهش از موضع گيرى‏ هاى نارواى عثمان

خطبه 240 نهج البلاغه موضوع "نكوهش از موضع گيرى‏ هاى نارواى عثمان" را بررسی می کند.
No image

خطبه 241 نهج البلاغه : تشويق براى جهاد

خطبه 241 نهج البلاغه به موضوع "تشويق براى جهاد" می پردازد.

پر بازدیدترین ها

No image

خطبه 108 نهج البلاغه بخش 2 : وصف پيامبر اسلام (صلى‏ الله ‏عليه ‏وآله ‏وسلم)

خطبه 108 نهج البلاغه بخش 2 موضوع "وصف پيامبر اسلام (صلى‏ الله ‏عليه ‏وآله ‏وسلم)" را بیان می کند.
No image

خطبه 109 نهج البلاغه بخش 6 : وصف رستاخيز و زنده شدن دوباره

خطبه 109 نهج البلاغه بخش 6 موضوع "وصف رستاخيز و زنده شدن دوباره" را بیان می کند.
Powered by TayaCMS