|
نيز از اين خطبه است:
أَرْسَلَهُ عَلَى حِينِ فَتْرَةٍ مِنَ الرُّسُلِ وَ تَنَازُعٍ مِنَ الْأَلْسُنِ فَقَفَّى بِهِ الرُّسُلَ وَ خَتَمَ بِهِ الْوَحْيَ فَجَاهَدَ فِي اللَّهِ الْمُدْبِرِينَ عَنْهُ وَ الْعَادِلِينَ بِهِ
لغت
قفّى به: او را به دنبال پيشينيان فرستاد.
ترجمه
«او (پيامبر (ص) را هنگامى فرستاد كه مدّتى از بعثت پيامبران گذشته، و نزاع و مجادله بر زبانها جريان داشت او را در پس همه پيامبران فرستاد، و نزول وحى را بدو پايان داد، او با آنانى كه به خداوند پشت كرده، و براى او شريك و مانند قرار داده بودند، به جهاد پرداخت.»
شرح
مقصود از اين خطبه ستايش پيامبر گرامى است (ص).
فرموده است: أرسله... تا الألسن.
اين عبارات در باره نشانه ها و انگيزه هاى نبوّت پيامبر (ص) است، از جمله اينها گذشتن زمانى دراز از شريعت پيشين است، زيرا قواعد و احكام آن كه مايه نظام جهان و انتظام خلق بوده به مرور زمان كهنه و مندرس شده بود، و مردم به قانونهاى تازه و نظام نوى كه امور آنها را حيات تازه بخشد، نياز داشتند، و به اين سبب بعثت پيامبر (ص) واجب و ضرورى بود، و بايد دانست كه فاصله ميان عيسى (علیه السلام) و پيامبر ما (ص) ششصد و بيست سال بوده است، ديگر جدال و منازعه اى بود كه بر زبانها جريان داشت، و اختلاف مردم در آراء و مذاهب و ناهماهنگى آنها بر شرع و قانون واحدى بود كه بتواند آنها را مجتمع و متفّق سازد.
فرموده است: فقفّى به الرّسل
نظير گفتار خداوند متعال است كه فرموده است: «وَ قَفَّيْنا مِنْ بَعْدِهِ بِالرُّسُلِ » فرموده است: و ختم به الوحى مانند قول خداوند تعالى است كه «وَ خاتَمَ النَّبِيِّينَ» فرموده، و دلايل ختم نبوّت به پيامبر اكرم (ص) مستفاد از شرع است، و عقل را در باره ختم پيامبران پس از پيامبر اكرم (ص) مجالى براى حكم نيست بلكه آن را از امور ممكن مى داند، مراد از المدبرين عن اللّه كسانى است كه از خداوند روى گردانيده اوامر و نواهى او را پيروى نمى كنند، و مقصود از العادلين به، آنانى هستند كه براى خدا مانند مشركان مثل و مانند قرار مى دهند. تعالى عمّا يقولون علوّا كبيرا (خداوند بسيار برتر و بالاتر است از آنچه مى گويند) در جمله فجاهد في اللّه نسبت مجاهدت براى خدا استعاره است، بدين مناسبت كه خداوند متعال به وسيله پيامبر (ص) مشركان را هدف تير خود قرار داده، همچنان كه رزمنده به وسيله خود و يارانش با آنانى كه با او مى جنگند پيكار مى كند. و توفيق از خداست.
|