زیارت ائمه معصومین(علیهم السلام)، فضیلت و ثواب بسیار بالا دارد و این ثواب اختصاص به زیارت امام خاصی ندارد.
هزار حج مقبول
زیارت ائمه معصومین(علیهم السلام)، فضیلت و ثواب بسیار
بالا دارد و این ثواب اختصاص به زیارت امام خاصی ندارد. در این میان روایات مربوط
به زیارت امام رضا علیه السلام از جایگاه خاصی برخوردار بوده که در ادامه به چند
نمونه اشاره می شود .
امام کاظم (علیه السلام) در روایتی ضمن بیان فضیلت زیارت
امام رضا(علیه السلام) چنین می فرماید:
«إِذَا کانَ یوْمُ الْقِیامَةِ، کانَ عَلی عَرْشِ
الرَّحْمن....، ثُمَّ یمَدُّ الْمِضْمَارُ، فَیقْعُدُ مَعَنَا مَنْ زَارَ قُبُورَ
الْأَئِمَّةِ، إِلَّا أَنَّ أَعْلَاهُمْ دَرَجَةً وَ أَقْرَبَهُمْ حَبْوَةً،
زُوَّارُ قَبْرِ وَلَدِی عَلِی عَلَیهِ السَّلَامُ؛ وقتی روز قیامت شد، بر عرش الهی.....،
سپس با میزانی سنجیده و هر که ائمه را زیارت کرده، با ما و کنار ما خواهد نشست،
منتهی زائران قبر فرزندم علی ـ درود بر او باد ـ از نظر رتبه برتر و هدیه ای که دریافت
می کنند، نزدیکتر به ما خواهند بود.»
(کافی ج 4 ص 586)
در برخی دیگر از روایات ثواب زیارت ایشان معادل هزار حج
ذکر شده است.
عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ
الْبَزَنْطِیِّ قَالَ: قَرَأْتُ فِی کِتَابِ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا(علیه السلام):
«أَبْلِغْ شِیعَتِی أَنَّ زِیَارَتِی تَعْدِلُ عِنْدَ اللَّهِ أَلْفَ حِجَّةٍ
قَالَ فَقُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ(علیه السلام) أَلْفَ حِجَّةٍ قَالَ إِی وَ
اللَّهِ وَ أَلْفَ أَلْفِ حِجَّةٍ لِمَنْ زَارَهُ عَارِفاً بِحَقِّهِ»؛ ابی نصر
بزنطی می گوید: نامه امام رضا(علیه السلام) را خواندم که نوشته بودند: برسان به شیعیان
من که زیارت من نزد خداوند برابر است با هزار حج، بزنطی می گوید چون به خدمت امام
جواد(علیه السلام) رسیدم عرض کردم: هزار حج؟ حضرت فرمودند: آرى! و اللَّه که چنین
است و با هزار هزار(یک میلیون) حج برابر است، برای کسى که حق حضرت را خوب شناخته
باشد(یعنی مقام امام را بشناسد).( كامل الزيارات، ص: 307 )
این در حالیست که در روایتی دیگر از امام جواد علیه السلام
چنین می خوانیم:
علی بن مهزیار از امام جواد(علیه السلام) نقل کرده که به
امام عرض کردم: جُعلتُ فداک! زیارة الرّضا صلوات الله علیه افضل ام زیارة ابی عبد
الله الحسین صلوات الله علیه؟ فرمود: "زیارة اَبی افضل، و ذلک انّ ابا عبد
الله صلوات الله علیه یزورُهُ کلُّ النّاس و ابی صلوات الله علیه لا یزورُهُ الّا
الخواصُّ من الشّیعة." (کلینی، کافی: ج9، ص335، طبع دارالحدیث)
علامه محمد تقی مجلسی(ره) برای حدیث سی و نُه سند صحیح و
پنج سند حسن سراغ دارد.(لوامع صاحبقرانی، ج8، ص548)
در این روایت امام ضمن بیان برتری زیارت امام رضا(علیه
السلام) به منظور برطرف شدن هر گونه شبهه ای، دلیل این برتری را هم متذکر شده اند.
گویا امام از سئوالِ شخصیتی مثل علی بن مهزیار در این خصوص به وجود شبهه ای در ذهن
شیعیان پی برده، و به همین جهت دلیل برتری زیارت پدر بزرگوار شان، امام رضا(علیه
السلام) را هم توضیح داده، و فرمودند:
"برتری زیارت پدرم از زیارت امام حسین(علیه السلام)
از آن رو است که امام حسین را همه مردم زیارت می کنند، ولی پدرم را جز خواصّ از شیعیان
زیارت نمی کنند."
در رابطه با این روایت می توان چنین گفت که در زمان امام
جواد(علیه السلام) همه مردم، حتی اهل سنت و جماعت هم به زیارت امام حسین(علیه
السلام) می رفتند. این واقعیت نشان می دهد که امام حسین(علیه السلام) نزد همه
مسلمانان عزیز و محترم بود. همه او را فرزند رسول خدا می دانستند که به دست جنایتکاران
اموی در سرزمین کربلا مظلومانه به شهادت رسیده بود. همه در ماجرای کربلا نظر روشنی
داشته و امام را بر حق می دانستند و کسی یزید را تبرئه نمی کرد. ولی امام رضا (علیه
السلام) را نه تنها همه مسلمانان زیارت نمی کردند، بلکه همه شیعیان هم به زیارت آن
حضرت نمی رفتند. بلکه تنها "خواصّ از شیعیان"به زیارت آن حضرت می رفتند.
حضرت عبدالعظیم حسنی هم که به قصد زیارت امام حسین(علیه السلام) به محضر امام
جواد(علیه السلام) مشرف شد تا اجازه بگیرد و خداحافظی کند، اشک از دیدگان امام
روان شد و فرمود: "زیارت کنندگان جدّم حسین بسیارند، اما زائران پدرم بسیار
اندک اند."
چنانچه در این رابطه می توان چنین گفت که شیعیان در طول
تاریخ به فرقه های متعددی هم چون چهار امامی، شش امامی، هفت امامی و مانند آن، و
به قول علامه مجلسی سیزده فرقه تقسیم شدند. با این وصف شیعیان زیادی بودند که
اساساً امام رضا (علیه السلام) را امام نمی دانستند تا به زیارت قبر مطهر ایشان
بروند. تنها شیعیانی که ایشان و فرزندان شان را امام می دانستند، به زیارت او می
رفتند و آنان جز "شیعیان دوازده امامی" نبودند. کسانی که سخنان پیامبر
صلی الله علیه و آله را نسبت به دوازده تن از جانشینان معصوم اش باور داشته و امام
رضا (علیه السلام) را هشتمین آن ها می دانستند و تعداد اینان در زمان امام جواد (علیه
السلام) زیاد نبود. در چنین شرایطی رفتن به زیارت امام رضا(علیه السلام) دلیل بر
تشیع بشمار می رفت، آن هم تشیع اثنا عشری. یکی از علائم تشیع اثنا عشری زیارت قبر
مطهر امام هشتم(علیه السلام) بود. برتری زیارت مرقد امام هشتم می تواند به اعتبار
"عقیده فردی" باشد که به زیارت مشرّف می شود، یعنی شیعیان دوازده امامی؛
در برابر فِرَق دیگر اسلامی و شیعی.
بنابراین احتمال، این فضیلت از آنِ شیعیان دوازده امامی
است و مسلمانان و شیعیان دیگر از زیارت امام رضا(علیه السلام) چنین بهره ای
ندارند. البته اختصاصی به زائران عصر حضور هم ندارد، زائران عصر غیبت تا روز قیامت
از این فضیلت و پاداش بهره مند خواهند بود. در حقیقت برتری زیارت امام هشتم به
خاطر آن است که زائران آن حضرت شیعیان اثنا عشری اند، چون مسلمانان و شیعیان غیر
دوازده امامی معمولا به زیارت امام رضا نمی روند. اگر هم عده ای با عقائد دیگر به
زیارت حضرت بروند، بر اساس اعتقاد به امامتِ ایشان نیست.
لازم به ذکر است که معنای این سخن این نیست که فضیلت زیارت
حضرت رضا(علیه السلام) مربوط به گذشته باشد، زیرا امروزه هم زیارت امام رضا علیه
السلام و نوادگان معصوم آن حضرت، در حقیقت نماد اعتقاد به تشیع اثنا عشری و تبلیغ
آن است. از این رو، زائران حرم رضوی باید بدانند، زیارت آنان از نقطه نظر اعتقادی
در میان فرق و مذاهب اسلامی و شیعی چه معنا و مفهوم ارزشمندی دارد.