حکمت 285 نهج البلاغه : دوستى با احمق هرگز

حکمت 285 نهج البلاغه : دوستى با احمق هرگز

متن اصلی حکمت 285 نهج البلاغه

موضوع حکمت 285 نهج البلاغه

ترجمه مرحوم فیض

ترجمه مرحوم شهیدی

شرح ابن میثم

ترجمه شرح ابن میثم

شرح مرحوم مغنیه

شرح شیخ عباس قمی

شرح منهاج البراعة خویی

شرح لاهیجی

شرح ابن ابی الحدید

شرح نهج البلاغه منظوم

متن اصلی حکمت 285 نهج البلاغه

285 وَ قَالَ عليه السلام لَا تَصْحَبِ الْمَائِقَ فَإِنَّهُ يُزَيِّنُ لَكَ فِعْلَهُ وَ يَوَدُّ أَنْ تَكُونَ مِثْلَهُ

موضوع حکمت 285 نهج البلاغه

دوستى با احمق هرگز

(اخلاقى، اجتماعى)

ترجمه مرحوم فیض

285- امام عليه السّلام (در زيان همنشينى با احمق) فرموده است 1- همنشين احمق مباش زيرا (بر اثر بى خردى خود) كارش را در نظر تو زينت داده مى آرايد، و دوست دارد تو مانند او باشى (حماقتش را پيروى نمائى).

( . ترجمه وشرح نهج البلاغه(فیض الاسلام)، ج 6 ، صفحه ی 1228)

ترجمه مرحوم شهیدی

293 [و فرمود:] همنشين بى خرد مباش كه او كار خود را براى تو آرايد و دوست دارد تو را چون خود نمايد.

( . ترجمه نهج البلاغه شهیدی، ص 414)

شرح ابن میثم

277- و قال عليه السّلام:

لَا تَصْحَبِ الْمَائِقَ- فَإِنَّهُ يُزَيِّنُ لَكَ فِعْلَهُ وَ يَوَدُّ أَنْ تَكُونَ مِثْلَهُ

اللغة

المائق: الأحمق.

المعنى

و نفّر عنه بضمير صغراه قوله: فإنّه. إلى آخره. و ذلك لأنّه لحمقه يعتقد كمال نفسه و حسن أفعاله و وجوب الاقتداء بها فهو تزيّنها و يحبّ لمن يصحبه أن يكون مثله فيها، و يدعوه إلى ذلك. و تقدير كبراه: و كلّ من كان كذلك فلا تجوز صحبته.

( . شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 393 و 394)

ترجمه شرح ابن میثم

277- امام (ع) فرمود:

لَا تَصْحَبِ الْمَائِقَ- فَإِنَّهُ يُزَيِّنُ لَكَ فِعْلَهُ وَ يَوَدُّ أَنْ تَكُونَ مِثْلَهُ

لغت

مائق: احمق، نادان

ترجمه

«با احمق همنشينى نكن، زيرا او كار خود را در نظر تو جلوه مى دهد و دوست دارد تو نيز مانند او باشى».

شرح

امام (ع) از همنشينى احمق به وسيله قياس مضمرى بر حذر داشته است كه صغراى آن جمله «فانّه...» است. توضيح آن كه شخص احمق به دليل حماقتش معتقد است كه از نظر نفسانى كامل و تمام كارهايش شايسته است و بايد از او پيروى كرد و كارهاى خود را جلوه مى دهد و از همنشينش مى خواهد تا مثل او باشد، و او را بر اين كار دعوت مى كند.

كبراى مقدّر آن نيز چنين است: پس هر كس چنين باشد، همنشينى با او جايز نيست.

( . ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 666 و 667)

شرح مرحوم مغنیه

293- لا تصحب المائق فإنّه يزيّن لك فعله و يودّ أن تكون مثله.

المعنى

المائق: الأحمق، و هل يصحب الأحمق أو الحاسد إلا أحمق. و ما تصنع لو صحبت أحمق أو حاسدا، و اصفر وجهه و غصّ بريقه حين يذكرك أمامه ذاكر بخير، و يبجلك مبجل لفضلك و قد شاهدت الكثير يمسكون عن مدح من هو أهل للتكريم و التقدير، يمسكون لا لشي ء إلا مخافة من حاسدي فضله و مكانته.

( . فی ضلال نهج البلاغه، ج 4، ص 394 و 395)

شرح شیخ عباس قمی

264- من أبطأ به عمله لم يسرع به حسبه [نسبه- خ. ل ].«» هذا الكلام حثّ و حضّ و تحريض على العبادة، و له نظائر كثيرة

( . شرح حکم نهج البلاغه، ص 208)

شرح منهاج البراعة خویی

(282) و قال عليه السّلام: لا تصحب المائق فإنّه يزيّن لك فعله و يودّ أن تكون مثله.

اللغة

(المائق): الشديد الحمق، و الموق شدّة الحمق.

المعنى

نبّه عليه السّلام إلى أنّ المصاحبة مع اللئام مؤثّر في فساد الأخلاق، فلا بدّ من الاجتناب عنها، و من أضرّ الأخلاق الذميمة الحمق و قلّة العقل، فالمبتلى به مغرم بما صدر منه فعلا و قولا و يحسب ما يصنعه أحسن صنعا فيودّ أن يكون صديقه و مصاحبه مثله ليعينه على أعماله و يجيبه في أقواله، و يصرّ على ذلك فيؤثّر في مصاحبه و مؤانسه رويدا رويدا فيرى اليه داؤه و ينفح فيه حمقه، و من هنا قالوا: إنّ معلّم الأطفال يبتلى بالحمق و قلّة العقل لأنّ معاشرة الأطفال تؤثّر فيه.

الترجمة

فرمود: با بيخرد مصاحبت مكن زيرا كار خود را در نظرت مى آرايد، و تو را بمانند خود مى خواهد.

  • مشو با بيخرد يار و مصاحب كه گيرد از تو عقل و رأى صائب

( . منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج 21، ص 385 و 386)

شرح لاهیجی

(328) و قال (- ع- ) لا تصحب المائق فانّه يزيّن لك فعله و يودّ ان تكون مثله يعنى كه مصاحبت مكن با احمق پس بتحقيق كه زينت مى دهد از براى تو كار خود را و دوست مى دارد اين كه تو باشى مثل او احمق

( . شرح نهج البلاغه نواب لاهیجی، ص 319)

شرح ابن ابی الحدید

299: لَا تَصْحَبِ الْمَائِقَ- فَإِنَّهُ يُزَيِّنُ لَكَ فِعْلَهُ وَ يَوَدُّ أَنْ تَكُونَ مِثْلَهُ المائق الشديد الحمق و الموق شدة الحمق- و إنما يزين لك فعله- لأنه يعتقد فعله صوابا بحمقه فيزينه لك- كما يزين العاقل لصاحبه فعله لاعتقاد كونه صوابا- و لكن هذا صواب في نفس الأمر- و ذلك صواب في اعتقاد المائق لا في نفس الأمر- و أما كونه يود أن تكون مثله- فليس معناه أنه يود أن تكون أحمق مثله- و كيف و هو لا يعلم من نفسه أنه أحمق- و لو علم أنه أحمق لما كان أحمق- و إنما معناه أنه لحبه لك و صحبته إياك- يود أن تكون مثله- لأن كل أحد يود أن يكون صديقه مثل نفسه- في أخلاقه و أفعاله- إذ كل أحد يعتقد صواب أفعاله و طهارة أخلاقه- و لا يشعر بعيب نفسه لأنه يهوى نفسه- فعيب نفسه مطوى مستور عن نفسه- كما تخفى عن العاشق عيوب المعشوق

( . شرح نهج البلاغه (ابن ابی الحدید) ج 19، ص 198)

شرح نهج البلاغه منظوم

[284] و قال عليه السّلام:

لا تصحب المآئق فإنّه يزين لك فعله، و يودّ أن تكون مثله.

ترجمه

نادان را همنشين مباش، چرا كه او كارش را براى تو بيارايد، و تو را همچون خويش (نادان)

نظم

  • رفيق خويشتن را شو مراقبمشو با مردم نادان مصاحب
  • ز ارجت مرد نادان سخت كاهدز نادانى تو را چون خويش خواهد
  • ز مار و اژدهائى چون گريزاندلا بگريز از نادان بدينسان
  • كند گمراهت از ره بد رفيقتبدارد بازت از دين و طريقت
  • چو كرد آن خرس مغز خفته خشخاش نمود از بد رفيقان راز را فاش
  • ببر پيوند و ترك درد سر كنز خرس آدمى صورت حذر كن

( . شرح نهج البلاغه منظوم، ج 10، صفحه ی 72)

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

 

جدیدترین ها در این موضوع

 اشاره حضرت علی(ع) به معلق بودن زمین در فضا

اشاره حضرت علی(ع) به معلق بودن زمین در فضا

امام على عليه السلام : [خداوند] زمين را ايجاد كرد و آن را نگه داشت، بى آن كه وى را مشغول سازد. و آن را بر جايى بدون قرار استوار كرد و بى هيچ پايه اى بر پايش داشت و بى هيچ ستونى برافراشتش و آن را از كجى و انحراف نگاه داشت و از افتادن و شكافتن آن جلوگيرى كرد .
 نحوه تشکیل جو زمین از دیدگاه مولا علی (ع) در نهج البلاغه

نحوه تشکیل جو زمین از دیدگاه مولا علی (ع) در نهج البلاغه

و آبهای ساکن را به مواج سرکش برگردانید تا آنجا که آبها روی هم قرار گرفتند و چون قله های بلند کوهها بالا آمدند امواج تند کف های برآمده از آبها را در هوای باز و فضای گسترده بالا بردند تا جایی که از آن هفت آسمان پدید آمد.آسمان پایین را چون موج مهار شده و آسمان بالا را مانند سقف استوار قرار داد.
 انسان شناسی

انسان شناسی

آنگاه از روحی که آفرید در آن دمید تا به صورت انسانی زنده درآمد، دارای نیروی اندیشه، که وی را به تلاش اندازد، و دارای افکاری که در دیگر موجودات، تصرّف نماید. به انسان اعضاء و جوار حی بخشید، که در خدمت او باشند، و ابزاری عطا فرمود، که آنها را در زندگی بکار گیرد،
 علي(عليه السّلام) و انسان شناسي قرآني

علي(عليه السّلام) و انسان شناسي قرآني

طرفداران اين انديشه از گذشته اي دور با روش ها و متدهاي گوناگون در پي شناخت نهاد آدمي هستند. آنها گاه از گزاره هاي ديني مدد مي گيرند و گاه تجربه، عقل و عرفان را به ياري مي طلبند. گروهي از ايشان انسان را ذاتاً خوب معرفي مي کنند و عده اي ذات انسان را بد و شرور نشان مي دهند و بعضي انسان را هم خوب و هم بد مي خوانند.
 انسان شناسی از منظر نهج البلاغه

انسان شناسی از منظر نهج البلاغه

نهج البلاغه یک شاهکار ادبی در تعلیمات اسلامی است که در آن توجه به عزّت و کرامت انسان و سلامت عقل و روان از اهمیت بسزایی برخوردار است. سخنان حکمت آمیز این کتاب که با عقل و اندیشه آدمی سروکار دارند حقایق بسیار متعالی و معانی بسیار ژرفی را در مورد شناخت خدا، انسان، و جهان با فصاحت و بلاغت تمام بیان می کنند و آگاهی های ارزشمندی را در هریک از این زمینه ها ارائه می دهند. خطابه ها احساسات راکد انسان را در جهت ستیز با فساد و تباهی و بی عدالتی بر میانگیزند، و موعظه ها انسان را از خواب غفلت بیدار و خطراتی را که می توانند دل و روان آدمی را ضعیف و بیمار کنند یادآور می شوند.

پر بازدیدترین ها

 اشاره حضرت علی(ع) به معلق بودن زمین در فضا

اشاره حضرت علی(ع) به معلق بودن زمین در فضا

امام على عليه السلام : [خداوند] زمين را ايجاد كرد و آن را نگه داشت، بى آن كه وى را مشغول سازد. و آن را بر جايى بدون قرار استوار كرد و بى هيچ پايه اى بر پايش داشت و بى هيچ ستونى برافراشتش و آن را از كجى و انحراف نگاه داشت و از افتادن و شكافتن آن جلوگيرى كرد .
 انسان شناسی

انسان شناسی

آنگاه از روحی که آفرید در آن دمید تا به صورت انسانی زنده درآمد، دارای نیروی اندیشه، که وی را به تلاش اندازد، و دارای افکاری که در دیگر موجودات، تصرّف نماید. به انسان اعضاء و جوار حی بخشید، که در خدمت او باشند، و ابزاری عطا فرمود، که آنها را در زندگی بکار گیرد،
 نحوه تشکیل جو زمین از دیدگاه مولا علی (ع) در نهج البلاغه

نحوه تشکیل جو زمین از دیدگاه مولا علی (ع) در نهج البلاغه

و آبهای ساکن را به مواج سرکش برگردانید تا آنجا که آبها روی هم قرار گرفتند و چون قله های بلند کوهها بالا آمدند امواج تند کف های برآمده از آبها را در هوای باز و فضای گسترده بالا بردند تا جایی که از آن هفت آسمان پدید آمد.آسمان پایین را چون موج مهار شده و آسمان بالا را مانند سقف استوار قرار داد.
 انسان شناسی از منظر نهج البلاغه

انسان شناسی از منظر نهج البلاغه

نهج البلاغه یک شاهکار ادبی در تعلیمات اسلامی است که در آن توجه به عزّت و کرامت انسان و سلامت عقل و روان از اهمیت بسزایی برخوردار است. سخنان حکمت آمیز این کتاب که با عقل و اندیشه آدمی سروکار دارند حقایق بسیار متعالی و معانی بسیار ژرفی را در مورد شناخت خدا، انسان، و جهان با فصاحت و بلاغت تمام بیان می کنند و آگاهی های ارزشمندی را در هریک از این زمینه ها ارائه می دهند. خطابه ها احساسات راکد انسان را در جهت ستیز با فساد و تباهی و بی عدالتی بر میانگیزند، و موعظه ها انسان را از خواب غفلت بیدار و خطراتی را که می توانند دل و روان آدمی را ضعیف و بیمار کنند یادآور می شوند.
 مباني فكري، انساني و اجتماعي در نهج البلاغه

مباني فكري، انساني و اجتماعي در نهج البلاغه

به عكس در جوامعي كه انسجام و هستي آنها را بايد پيوند دروني، بدون ارتباط با مبداء و مركز خارجي، تامين و تضمين كند، اولويت با نظام است . تازه آن نظام است كه جا و مكان و موقعيت فرد و جمع را در چهارچوب خود و در قلمرو خود مشخص مي كند . نظام حاكم بر فرد و جمع است و كيفيت و نوع حاكميت نظام بر فرد و بر جمع است كه سرنوشت مساله سابق الذكر، يعني اصالت فرد يا اصالت جمع را مشخص مي كند .
Powered by TayaCMS