حکمت 302 نهج البلاغه : ضرورت اطمینان به وعده های الهی

حکمت 302 نهج البلاغه : ضرورت اطمینان به وعده های الهی

متن اصلی حکمت 302 نهج البلاغه

موضوع حکمت 302 نهج البلاغه

ترجمه مرحوم فیض

ترجمه مرحوم شهیدی

شرح ابن میثم

ترجمه شرح ابن میثم

شرح مرحوم مغنیه

شرح شیخ عباس قمی

شرح منهاج البراعة خویی

شرح لاهیجی

شرح ابن ابی الحدید

شرح نهج البلاغه منظوم

متن اصلی حکمت 302 نهج البلاغه

302 وَ قَالَ عليه السلام لَا يَصْدُقُ إِيمَانُ عَبْدٍ حَتَّى يَكُونَ بِمَا فِي يَدِ اللَّهِ سُبْحَانَهُ أَوْثَقَ مِنْهُ بِمَا فِي يَدِهِ

موضوع حکمت 302 نهج البلاغه

ضرورت اطمينان به وعده هاى الهى

(اعتقادى) و درود خدا بر او، فرمود: ايمان بنده اى درست

ترجمه مرحوم فیض

302- امام عليه السّلام (در باره توكّل بخدا) فرموده است 1- راست نيست ايمان و گرويدن بنده تا اطمينانش بآنچه در دست (توانائى) خداوند سبحان است بيشتر باشد بآنچه در دست خويش دارد (اعتمادش در روزى و بهره خود بعطاء و بخشش خدا بيشتر باشد از اعتماد بمال و دارائى كه در دست دارد چون آنچه در دست دارد ممكن است از بين برود و آنچه نزد خدا است هميشه باقى و برقرار است).

( . ترجمه وشرح نهج البلاغه(فیض الاسلام)، ج 6 ، صفحه ی 1234)

ترجمه مرحوم شهیدی

310 [و فرمود:] ايمان بنده راست نباشد، جز آن گاه كه اعتماد او بدانچه در دست خداست بيش از اعتماد وى بدانچه در دست خود اوست بود.

( . ترجمه نهج البلاغه شهیدی، ص 416)

شرح ابن میثم

294- و قال عليه السّلام:

لَا يَصْدُقُ إِيمَانُ عَبْدٍ- حَتَّى يَكُونَ بِمَا فِي يَدِ اللَّهِ- أَوْثَقَ مِنْهُ بِمَا فِي يَدِهِ

المعنى

صدق الايمان بالشي ء يقينه و كماله. و من كماله حسن الرجاء للّه و التوكّل عليه حتّى يكون أوثق بما في يد اللّه منه بما في يده. و ذلك لتيقّن وصول رزقه من اللّه و جزمه بذلك الاقوى من جزمه و وثوقه بما في يده لجواز تلفه و عدم ثباته. و هى مرتبة عالية من مراتب التوكّل.

( . شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 398)

ترجمه شرح ابن میثم

294- امام (ع) فرمود:

لَا يَصْدُقُ إِيمَانُ عَبْدٍ- حَتَّى يَكُونَ بِمَا فِي يَدِ اللَّهِ- أَوْثَقَ مِنْهُ بِمَا فِي يَدِهِ

ترجمه

«ايمان بنده اى درست نيست تا به آنچه در نزد پروردگار است، مطمئنتر باشد از آنچه در دست خود دارد».

شرح

درستى ايمان و اعتقاد به چيزى همان يقين نسبت به آن چيز و كمال يقين است. و از نشانه هاى كمال يقين خوشبينى به خدا و توكّل بر اوست به حدّى كه بر آنچه نزد خداست مطمئنتر باشد تا بر آنچه كه نزد اوست. از آن رو كه ايمان و اعتقاد او به رسيدن روزى از جانب خدا و اطمينان به آن، بيشتر است از قطع و اطمينان او به آنچه در دست خودش مى باشد چون اين در معرض تلف و ناپايدار است. و اين حالت مرتبه عالى از مراتب توكّل است.

( . ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 675)

شرح مرحوم مغنیه

310- لا يصدق إيمان عبد حتّى يكون بما في يد اللّه أوثق منه بما في يده.

المعنى

قال الشارحون: المراد بأوثق الوثوق بالرزق من اللّه. و قال الشيخ محمد عبده: المراد به الوثوق بثواب اللّه على عمل الخيرات. و نحن مع هذا الشيخ لقول الإمام: «لا يصدق إيمان» فإن التصديق بيوم الحساب و الوثوق بالجزاء فيه هو أصل الأصول في الإيمان، و بدونه لا إيمان بحق، و سبق منا القول: ان الإيمان باللّه وحده دون الإيمان باليوم الآخر- لا يجدي نفعا.

( . فی ضلال نهج البلاغه، ج 4، ص 401 و 402)

شرح شیخ عباس قمی

247- لا يصدق إيمان عبد، حتّى يكون بما في يد اللّه [سبحانه ] أوثق منه بما في يده.«» هذا كلام في التوكّل.

قال بعض العلماء: لا يشغلك المضمون لك من الرزق عن المفروض عليك من العمل، فتضيّع أمر آخرتك، و لا تنال من الدّنيا إلّا ما كتب اللّه لك.«»

( . شرح حکم نهج البلاغه، ص197)

شرح منهاج البراعة خویی

(299) و قال عليه السّلام: لا يصدق إيمان عبد حتّى يكون بما في يد اللَّه سبحانه أوثق منه بما في يده.

المعنى

الايمان هو الاعتقاد الجازم باللّه بماله من صفات الكمال، و بما وعد به عباده على كلّ حال، و من أوثق وعوده ضمانته لرزق عباده و تعهّده باعطاء عوض ما أنفق في سبيله، و قد قبله قرضا في آيات من كتابه بأضعاف مضاعفة فضنّ العبد بالانفاق خصوصا الواجب منه و إمساكه بما في يده قلّة توكّل و اعتماد على ما فى يد اللَّه، و كونه أوثق بما في يده ممّا هو في يد اللَّه تعالى، مع أنّ ما في يده معرض للتلف و الهلاك و ما في يد اللَّه مصون من كلّ آفة.

الترجمة

فرمود: ايمان بنده درست نباشد تا بدانچه در دست خدا است اعتماد بيشتر داشته باشد از آنچه در دست خود اوست.

  • گر نباشد بنده اى را اعتماد بر رسيد رزق از ربّ العباد
  • بيشتر از آنچه در دستش بودمتصف بر صدق ايمان كى شود

( . منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج 21، ص 398)

شرح لاهیجی

(346) و قال (- ع- ) لا يصدق ايمان عبد حتّى يكون بما فى يد اللّه اوثق منه بما فى يده يعنى و گفت (- ع- ) كه راست نمى شود ايمان داشتن بنده تا اين كه باشد وثوق و اعتماد دارنده تر بآن چيزى كه در دست خدا است از آن چيزى كه در دست او است يعنى اعتمادش بكرم خداء قادر بيشتر باشد از اعتمادش بمال و دولتى كه در دست تصرّف او است زيرا كه اين جائز الزّوالست و ان ممتنع الزّوال

( . شرح نهج البلاغه نواب لاهیجی، ص 320)

شرح ابن ابی الحدید

316: لَا يَصْدُقُ إِيمَانُ عَبْدٍ- حَتَّى يَكُونَ بِمَا فِي يَدِ اللَّهِ سُبْحَانَهُ- أَوْثَقَ مِنْهُ بِمَا فِي يَدِهِ هذا كلام في التوكل و قد سبق القول فيه- و قال بعض العلماء- لا يشغلك المضمون لك من الرزق- عن المفروض عليك من العمل- فتضيع أمر آخرتك- و لا تنال من الدنيا إلا ما كتب الله لك- . و قال يحيى بن معاذ في جود العبد- الرزق عن غير طلب- دلالة على أن الرزق مأمور بطلب العبد- . و قال بعضهم متى رضيت بالله وكيلا- وجدت إلى كل خير سبيلا

( . شرح نهج البلاغه (ابن ابی الحدید) ج 19، ص 216)

شرح نهج البلاغه منظوم

[301] و قال عليه السّلام:

لا يصدق ايمان عبد حتّى يكون بما فى يد اللّه سبحانه أوثق منه بما فى يده.

ترجمه

ايمان بنده درست و كامل نيست جز آن موقع كه اطمينانش به آن چه در دست خدا است بيشتر باشد تا آنچه در دست خودش ميباشد (چون آنچه در دست خدا است باقى و آنچه در دست بنده است در معرض فنا است).

نظم

  • بود ايمان شخص آن گاه محكمكه هر چه دارد از دينار و درهم
  • چنان داند كه آنها را نداردبدارائى ايزد دل سپارد
  • فراوان گر چه دارد زرّ و گوهربگنج حق دلش باشد قويتر
  • كه مالش نيستى را در تلاقى استولى گنج خدا همواره باقى است
  • شود بر بندگان هر چه مخارج يكى درهم ز مالش نيست خارج

( . شرح نهج البلاغه منظوم، ج 10، صفحه ی 86 و 87)

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

 

جدیدترین ها در این موضوع

 اشاره حضرت علی(ع) به معلق بودن زمین در فضا

اشاره حضرت علی(ع) به معلق بودن زمین در فضا

امام على عليه السلام : [خداوند] زمين را ايجاد كرد و آن را نگه داشت، بى آن كه وى را مشغول سازد. و آن را بر جايى بدون قرار استوار كرد و بى هيچ پايه اى بر پايش داشت و بى هيچ ستونى برافراشتش و آن را از كجى و انحراف نگاه داشت و از افتادن و شكافتن آن جلوگيرى كرد .
 نحوه تشکیل جو زمین از دیدگاه مولا علی (ع) در نهج البلاغه

نحوه تشکیل جو زمین از دیدگاه مولا علی (ع) در نهج البلاغه

و آبهای ساکن را به مواج سرکش برگردانید تا آنجا که آبها روی هم قرار گرفتند و چون قله های بلند کوهها بالا آمدند امواج تند کف های برآمده از آبها را در هوای باز و فضای گسترده بالا بردند تا جایی که از آن هفت آسمان پدید آمد.آسمان پایین را چون موج مهار شده و آسمان بالا را مانند سقف استوار قرار داد.
 انسان شناسی

انسان شناسی

آنگاه از روحی که آفرید در آن دمید تا به صورت انسانی زنده درآمد، دارای نیروی اندیشه، که وی را به تلاش اندازد، و دارای افکاری که در دیگر موجودات، تصرّف نماید. به انسان اعضاء و جوار حی بخشید، که در خدمت او باشند، و ابزاری عطا فرمود، که آنها را در زندگی بکار گیرد،
 علي(عليه السّلام) و انسان شناسي قرآني

علي(عليه السّلام) و انسان شناسي قرآني

طرفداران اين انديشه از گذشته اي دور با روش ها و متدهاي گوناگون در پي شناخت نهاد آدمي هستند. آنها گاه از گزاره هاي ديني مدد مي گيرند و گاه تجربه، عقل و عرفان را به ياري مي طلبند. گروهي از ايشان انسان را ذاتاً خوب معرفي مي کنند و عده اي ذات انسان را بد و شرور نشان مي دهند و بعضي انسان را هم خوب و هم بد مي خوانند.
 انسان شناسی از منظر نهج البلاغه

انسان شناسی از منظر نهج البلاغه

نهج البلاغه یک شاهکار ادبی در تعلیمات اسلامی است که در آن توجه به عزّت و کرامت انسان و سلامت عقل و روان از اهمیت بسزایی برخوردار است. سخنان حکمت آمیز این کتاب که با عقل و اندیشه آدمی سروکار دارند حقایق بسیار متعالی و معانی بسیار ژرفی را در مورد شناخت خدا، انسان، و جهان با فصاحت و بلاغت تمام بیان می کنند و آگاهی های ارزشمندی را در هریک از این زمینه ها ارائه می دهند. خطابه ها احساسات راکد انسان را در جهت ستیز با فساد و تباهی و بی عدالتی بر میانگیزند، و موعظه ها انسان را از خواب غفلت بیدار و خطراتی را که می توانند دل و روان آدمی را ضعیف و بیمار کنند یادآور می شوند.

پر بازدیدترین ها

 اشاره حضرت علی(ع) به معلق بودن زمین در فضا

اشاره حضرت علی(ع) به معلق بودن زمین در فضا

امام على عليه السلام : [خداوند] زمين را ايجاد كرد و آن را نگه داشت، بى آن كه وى را مشغول سازد. و آن را بر جايى بدون قرار استوار كرد و بى هيچ پايه اى بر پايش داشت و بى هيچ ستونى برافراشتش و آن را از كجى و انحراف نگاه داشت و از افتادن و شكافتن آن جلوگيرى كرد .
 انسان شناسی از منظر نهج البلاغه

انسان شناسی از منظر نهج البلاغه

نهج البلاغه یک شاهکار ادبی در تعلیمات اسلامی است که در آن توجه به عزّت و کرامت انسان و سلامت عقل و روان از اهمیت بسزایی برخوردار است. سخنان حکمت آمیز این کتاب که با عقل و اندیشه آدمی سروکار دارند حقایق بسیار متعالی و معانی بسیار ژرفی را در مورد شناخت خدا، انسان، و جهان با فصاحت و بلاغت تمام بیان می کنند و آگاهی های ارزشمندی را در هریک از این زمینه ها ارائه می دهند. خطابه ها احساسات راکد انسان را در جهت ستیز با فساد و تباهی و بی عدالتی بر میانگیزند، و موعظه ها انسان را از خواب غفلت بیدار و خطراتی را که می توانند دل و روان آدمی را ضعیف و بیمار کنند یادآور می شوند.
 انسان شناسی

انسان شناسی

آنگاه از روحی که آفرید در آن دمید تا به صورت انسانی زنده درآمد، دارای نیروی اندیشه، که وی را به تلاش اندازد، و دارای افکاری که در دیگر موجودات، تصرّف نماید. به انسان اعضاء و جوار حی بخشید، که در خدمت او باشند، و ابزاری عطا فرمود، که آنها را در زندگی بکار گیرد،
 علي(عليه السّلام) و انسان شناسي قرآني

علي(عليه السّلام) و انسان شناسي قرآني

طرفداران اين انديشه از گذشته اي دور با روش ها و متدهاي گوناگون در پي شناخت نهاد آدمي هستند. آنها گاه از گزاره هاي ديني مدد مي گيرند و گاه تجربه، عقل و عرفان را به ياري مي طلبند. گروهي از ايشان انسان را ذاتاً خوب معرفي مي کنند و عده اي ذات انسان را بد و شرور نشان مي دهند و بعضي انسان را هم خوب و هم بد مي خوانند.
 مباني فكري، انساني و اجتماعي در نهج البلاغه

مباني فكري، انساني و اجتماعي در نهج البلاغه

به عكس در جوامعي كه انسجام و هستي آنها را بايد پيوند دروني، بدون ارتباط با مبداء و مركز خارجي، تامين و تضمين كند، اولويت با نظام است . تازه آن نظام است كه جا و مكان و موقعيت فرد و جمع را در چهارچوب خود و در قلمرو خود مشخص مي كند . نظام حاكم بر فرد و جمع است و كيفيت و نوع حاكميت نظام بر فرد و بر جمع است كه سرنوشت مساله سابق الذكر، يعني اصالت فرد يا اصالت جمع را مشخص مي كند .
Powered by TayaCMS