حکمت 183 نهج البلاغه : پرهيز از زراندوزى

حکمت 183 نهج البلاغه : پرهيز از زراندوزى

متن اصلی حکمت 183 نهج البلاغه

موضوع حکمت 183 نهج البلاغه

ترجمه مرحوم فیض

ترجمه مرحوم شهیدی

شرح ابن میثم

ترجمه شرح ابن میثم

شرح مرحوم مغنیه

شرح شیخ عباس قمی

شرح منهاج البراعة خویی

شرح لاهیجی

شرح ابن ابی الحدید

شرح نهج البلاغه منظوم

متن اصلی حکمت 183 نهج البلاغه

183 وَ قَالَ عليه السلام يَا ابْنَ آدَمَ مَا كَسَبْتَ فَوْقَ قُوتِكَ فَأَنْتَ فِيهِ خَازِنٌ لِغَيْرِكَ

موضوع حکمت 183 نهج البلاغه

پرهيز از زراندوزى

(اخلاقى، اقتصادى)

ترجمه مرحوم فیض

183- امام عليه السّلام (در تلاش مال) فرموده است

1- اى پسر آدم آنچه زياده از قوت و روزى خويش (دارائى) بدست آوردى تو در آن براى ديگرى (وارث يا غير او) خزينه دار هستى (كه باو واگذار نمائى و سودى براى تو نخواهد داشت).

( ترجمه وشرح نهج البلاغه(فيض الاسلام)، ج 6 ص 1175)

ترجمه مرحوم شهیدی

192 [و فرمود:] پسر آدم آنچه بيش از خوراك روزانه ات كسب نمودى در آن گنجور جز خود بودى.

( ترجمه مرحوم شهیدی، ص 394)

شرح ابن میثم

178- و قال عليه السّلام:

يَا ابْنَ آدَمَ مَا كَسَبْتَ فَوْقَ قُوتِكَ- فَأَنْتَ فِيهِ خَازِنٌ لِغَيْرِكَ

المعنى

إذا اكتساب الزيادة على القوت و المئونة بقدر الحاجة و ادّخاره غير نافع بل مضرّ للمدّخر. إذ من ضرورته مفارقة ما ادّخره و وصوله إلى الوارث و غيره. فهو إذن يشبه الخازن فاستعار لفظه له. و هو تنفير عن البخل بالفضل من المال عن قدر الحاجة.

( شرح ابن میثم، ج 5 ص 343)

ترجمه شرح ابن میثم

178- امام (ع) فرمود:

يَا ابْنَ آدَمَ مَا كَسَبْتَ فَوْقَ قُوتِكَ- فَأَنْتَ فِيهِ خَازِنٌ لِغَيْرِكَ

ترجمه

«اى پسر آدم در آنچه بيش از روزى است كسب كنى، ذخيره دار ديگران هستى».

شرح

زيرا زياده بر قوت كسب كردن، اما به مقدار نياز صرف كردن و اندوختن ما زاد بر آن، نه تنها سودى به حال شخص ندارد بلكه براى اندوخته كننده زيان دارد. زيرا ناگزير بايد از اندوخته خود جدا شود، و آنها به دست وارث و ديگران مى افتد، پس در اين صورت او به منزله خزانه دارى است، از اين رو كلمه خازن را براى وى استعاره آورده است و اين عبارت به منظور پرهيز دادن از بخل ورزيدن نسبت به زيادى ثروت از مقدار حاجت است».

( ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5 ص 581 و 582)

شرح مرحوم مغنیه

191- يا ابن آدم ما كسبت فوق قوتك فأنت فيه خازن لغيرك.

المعنى

لو ملكت الدنيا بكاملها لم يكن لك منها إلا ما أكلت و شربت و لبست، و ما عداه «ترانزيت»، و الإنسان مسئول عن نفسه و أهله، و عليه أن يوفر لهم الحاجات الأساسية، و يترك لهم ما يكفون به وجوههم عن الناس ان استطاع، و ما زاد ففي سبيل اللّه مع العلم بأن كل نفقة على نفسه و أهله هي للّه و في سبيل اللّه، و لا فرق إطلاقا بينها و بين الصدقة على المحاويج من حيث الأجر و الثواب. قال رسول اللّه (ص): ان حامل النفقة الى عياله كحامل الصدقة الى المحاويج.

( فی ضلال نهج البلاغه، ج 4 ص 335)

شرح شیخ عباس قمی

362- يا ابن آدم، ما كسبت فوق قوتك، فأنت فيه خازن لغيرك. أخذ هذا المعنى بعضهم، فقال:

ما لي أراك الدهر تجمع دائبا البعل عرسك لا أبا لك تجمع

( شرح حکم نهج البلاغه شیخ عباس قمی، ص265)

شرح منهاج البراعة خویی

الثالثة و الثمانون بعد المائة من حكمه عليه السّلام

(183) و قال عليه السّلام: يا ابن آدم ما كسبت فوق قوتك، فأنت فيه خازن لغيرك.

المعنى

المقصود من هذا الكلام ليس الاقتصار على الكسب و العمل بمجرّد تحصيل القوت و الاشتغال بالبطالة و الكسل كما هو دأب الدراويش، بل المقصود عدم ادّخار المال و جمعه و منعه من ذوي الحقوق و المستحقين، بل صرفه في سبيل مصالح الملّة و الدّين.

فقد كان عليه السّلام من أهل الكسب و العمل و تحصيل الثروة بالزرع و إحداث القنوات و لكن يصرف ما حصل في الاعانة على الفقراء و تحرير الرقاب، و يجعل قنواته و عيونه وقفا على سبل الخير كما هو مكتوب في سيرته.

الترجمة

فرمود: اى آدميزاده هر آنچه بيش از خوراك خود بدست آري براى ديگرانش چون خزينه دارى.

  • آنچه گرد آورد بني آدم بيش از قوت خود در اين عالم
  • اندر آن گنج دار غير بودجز تأسّف ز گنج خود نبرد

( منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه(الخوئی) ج 21 ص266و267)

شرح لاهیجی

(221) و قال (- ع- ) يا بن ادم ما كسبت فوق قوتك فانت فيه خازن لغيرك يعنى گفت (- ع- ) كه اى پسر ادم آن چه تحصيل كردى زائد بر قوت و روزى تو پس تو در ان خزانه دارى از براى غير تو يعنى نگاه دارنده از براى وارث تو

( شرح نهج البلاغه (لاهیجی) ص 309)

شرح ابن ابی الحدید

188: يَا ابْنَ آدَمَ مَا كَسَبْتَ فَوْقَ قُوتِكَ- فَأَنْتَ فِيهِ خَازِنٌ لِغَيْرِكَ أخذ هذا المعنى بعضهم فقال-

ما لي أراك الدهر تجمع دائبا أ لبعل عرسك لا أبا لك تجمع - . و عاد الحسن البصري عبد الله بن الأهتم- في مرضه الذي مات فيه- فأقبل عبد الله يصرف بصره إلى صندوق في جانب البيت- ثم قال للحسن يا أبا سعيد فيه مائة ألف- لم يؤد منها زكاة و لم توصل بها رحم- قال الحسن ثكلتك أمك فلم أعددتها- قال لروعة الزمان- و مكاثرة الإخوان و جفوة السلطان- ثم مات فحضر الحسن جنازته- فلما دفن صفق بإحدى راحتيه الأخرى و قال- إن هذا تاه شيطانه فحذره روعة زمانه- و جفوة سلطانه و مكاثرة إخوانه- فيما استودعه الله إياه فادخره- ثم خرج منه كئيبا حزينا- لم يؤد زكاة و لم يصل رحما- ثم التفت فقال أيها الوارث كل هنيئا- فقد أتاك هذا المال حلالا فلا يكن عليك وبالا- أتاك ممن كان له جموعا منوعا- يركب فيه لجج البحار و مفاوز القفار- من باطل جمعه و من حق منعه- لم ينتفع به في حياته و ضره بعد وفاته- جمعه فأوعاه و شده فأوكاه- إلى يوم القيامة يوم ذي حسرات- و إن أعظم الحسرات أن ترى مالك في ميزان غيرك- بخلت بمال أوتيته من رزق الله أن تنفقه في طاعة الله- فخزنته لغيرك فأنفقه في مرضاة ربه- يا لها حسرة لا تقال و رحمة لا تنال- إنا لله و إنا إليه راجعون

( شرح نهج البلاغة(ابن أبي الحديد)، ج 19 ، صفحه ى 10)

شرح نهج البلاغه منظوم

[182] و قال عليه السّلام:

يا ابن ادم ما كسبت فوق قوتك فأنت فيه خازن لغيرك.

ترجمه

اى آدم زاده (موروار چندين حرص مزن، و براى مال در تلاش و كنكاش مباش چرا كه) تو بيش از خوراك و پوشاكت آنچه بچنگ آرى براى ديگرى گرد ميكنى، و خود خزينه دار اوئى.

نظم

  • بآدم ايكه هستى پور و فرزندمباش از بهر زر اين قدر در بند
  • بگيتى هر چه زركان گرد كردىز بخل امساك كردى و نخوردى
  • چو افعى روز و شب در گرد آنىبدان گنجور آن بر ديگرانى
  • چو ضعفت در بدن ره كرد احداثشوى در گور و گيرند از تو ورّاث
  • پس آن بهتر كه رو در بخشش آرىبسود خويشتن تخمى بكارى
  • كه چون راه فنا و مرگ گيرىز كشت خويش بهر و برگ گيرى

( شرج نهج البلاغه منظوم، ج 9 ص 211)

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

 

جدیدترین ها در این موضوع

نبوت در نهج البلاغه

نبوت در نهج البلاغه

همچنين در هدف اين پيام بحث مى كنيم، آيا هدف در اين حادثه چه بود: رفاه زندگى مادي، برداشتن فاصله طبقاتي، بالا بردن سطح انديشمندى و هوشمندي، مخالفت با قدرتها، با توجه به قدرتها؟، اينها سوالهائى ست كه براى شناختن آن حادثه، حادثه اى كه بى گمان يك واقعيت اجتماعى به حساب مى آيد، لازم است و پاسخ به اين سوالها روشنگر آن حادثه خواهد بود.
 ره آورد بعثت از منظر نهج البلاغهʂ)

ره آورد بعثت از منظر نهج البلاغه(2)

حضرت در خطبه اى ديگر اين نكته را متذكر مى شوند كه پيامبراكرم صلوات الله عليه در زماني ظهور نمودند كه هيچ پيامبر ديگرى حضور نداشته است." أرسله على حين فترة من الرسل، و طول هجعة من الأمم، و انتفاض من المبرم... ذلك القرآن فاستنطقوه."؛ خداوند پيامبر(ص) را هنگامى فرستاد كه پيامبران حضور نداشتند، و امت ها در خواب غفلت بودند، و رشته هاى دوستى و انسانيت از هم گسسته بود.
 نبوت شناسی

نبوت شناسی

پزشك امت رسول الله صلى الله عليه و آله طبيب دوار بطبه، قدا حكم مراهمه، و اءحمى مواسمع، يضع ذلك حيث الحاحة اليه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله پزشكى است سيار كه با طب خويش ‍ همواره به گردش مى پردازد و مرهم ها را به خوبى آماده ساخته و به هنگام نياز آنها را به كار مى برد.
No image

ره آورد بعثت از منظر نهج البلاغه(1)

پس از قرن ها تحقيق و بررسى درباره مسائل ديني، هنوز پرده از اسرار بسيارى از آنها برداشته نشده است، كه از جمله آنها اسرار نهفته نبوت و بعثت است، اگرچه از ظواهر آيات قرآن مى توان استفاده كرد كه بعثت پيامبران الهي، به ويژه پيامبراسلام صلى الله عليه و آله داراى اهدافى مى باشد. با توجه به آيات الهى به برخى از اهداف بعثت انبياء اشاره مى نمائيم.
 بعثت از ديدگاه اميرالمؤمنين علیه السلام

بعثت از ديدگاه اميرالمؤمنين علیه السلام

آنان را در بهترين وديعتگاه به امانت نهاد و در شريف ترين قرارگاه جاي داد. آنان را از اصلاب كريم به رحم هايي پاكيزه منتقل گردانيد. هرگاه يكي از آنان از جهان رخت برمي بست ديگري براي اقامة دين خدا جاي او را مي گرفت. تا كرامت نبوت از سوي خداوند پاك نصيب محمد(ص) گرديد. او را از برترين معادن و عزيزترين سرزمين ها بيرون آورد؛ از درختي كه پيامبرانش را از آن برآورده، و امينان وحي خود را از آن گلچين كرده بود.

پر بازدیدترین ها

نبوت در نهج البلاغه

نبوت در نهج البلاغه

همچنين در هدف اين پيام بحث مى كنيم، آيا هدف در اين حادثه چه بود: رفاه زندگى مادي، برداشتن فاصله طبقاتي، بالا بردن سطح انديشمندى و هوشمندي، مخالفت با قدرتها، با توجه به قدرتها؟، اينها سوالهائى ست كه براى شناختن آن حادثه، حادثه اى كه بى گمان يك واقعيت اجتماعى به حساب مى آيد، لازم است و پاسخ به اين سوالها روشنگر آن حادثه خواهد بود.
 سیمای رسول خدا از منظر نهج البلاغه

سیمای رسول خدا از منظر نهج البلاغه

در زمین دو امان و وسیله نجات از عذاب الهی بود که یکی از آنها برداشته شد، دومی را دریابید و به آن چنگ زنید. اما امانی که برداشته شد رسول خدا (ص) بود و امانی که باقی مانده استغفار است. خداوند تعالی می فرماید: خداوند آنها را عذاب نمی کند تا تو در میان آنها هستی و خداوند آنها را عذاب نمی کند در حالی که استغفار می کنند.
 ره آورد بعثت از منظر نهج البلاغهʂ)

ره آورد بعثت از منظر نهج البلاغه(2)

حضرت در خطبه اى ديگر اين نكته را متذكر مى شوند كه پيامبراكرم صلوات الله عليه در زماني ظهور نمودند كه هيچ پيامبر ديگرى حضور نداشته است." أرسله على حين فترة من الرسل، و طول هجعة من الأمم، و انتفاض من المبرم... ذلك القرآن فاستنطقوه."؛ خداوند پيامبر(ص) را هنگامى فرستاد كه پيامبران حضور نداشتند، و امت ها در خواب غفلت بودند، و رشته هاى دوستى و انسانيت از هم گسسته بود.
 فلسفه بعثت نبوي با تأكيد بر نهج‌البلاغه

فلسفه بعثت نبوي با تأكيد بر نهج‌البلاغه

از آنجا كه اميرالمومنين عليه‌السلام از حدود 10 سالگي تا پايان عمر پيامبر صلي‌الله عليه و آله در تمام صحنه‌ها با آن حضرت بوده لذا خود را در شناخت و شناساندن پيامبر بر ديگران مقدم مي‌داند. چنانكه در اين زمينه مي‌فرمايد: «بار خدايا، من اولين كسي هستم كه دعوت پيامبر را شنيدم و پاسخ مثبت دادم و در نماز رسول خدا كسي بر من پيشي نگرفته است
 جلوه هایی از حقیقت وجودی پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله) در قرآن و نهج البلاغه

جلوه هایی از حقیقت وجودی پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله) در قرآن و نهج البلاغه

ستایش پیامبر اعظم را به اوج رسانده ، ویژگیهای آن حضرت را پی درپی بیان می کند . ازجمله درآیات ۴۵ و ۴۶ سوره احزاب می فرماید :« یا ایها النبی انا ارسلناک شاهدا" و مبشرا" و نذیرا" و داعیا" الی الله باذنه و سراجا" منیرا" » ؛ «ای پیامبر ، ما تو را فرستادیم تا شاهد و مژده دهنده و بیم دهنده باشی و مردم را به فرمان خدا به سوی او بخوانی و چراغی تابناک باشی .»
Powered by TayaCMS