احادیث درباره پدر و مادر

وَ وَصَّيْنَا الْانسَانَ بِوَالِدَيْهِ حُسْنًا

{ سوره عنکبوت آیه 8 } ( و ما به انسان، توصيه نموديم كه به والدينش نيكى نمايد )

اميرالمومنين علي (ع) فرمود : بزرگترين و مهمترين تكليف الهي نيكي به پدر و مادر است. (ميزان الحكمة جلد 10 /ص 709)

امام صادق (ع) فرمود : برترين كارها عبارت است از: 1- نماز در وقت 2- نيكي به پدر و مادر 3- جهاد در راه خدا. (بحارالانوار جلد 74 / صفحه 85)

مردي خدمت پيامبر اكرم (ص) آمد و گفت : پدر و مادر پيري دارم كه به خاطر انس با من مايل نيستند به جهاد بروم ، رسول خدا (ص) فرمود : پيش پدر و مادرت بمان، قسم به آنكه جانم در دست اوست انس يكروز آنان با تو از جهاد يكسال بهتر است. ( البته در صورتي كه جهاد واجب عيني نباشد ).(بحارالانوار جلد 74 صفحه 52)

ابن‌مسعود مي‌گويد: از پيامبر گرامي(ص) سؤال كردم، محبوبترين كار پيش خدا كدام است؟ فرمود: نماز در وقت، گفتم: بعد از آن چه چيز؟ فرمود: نيكي به پدر و مادر، گفتم: بعد از آن چه چيز، فرمود: جهاد در راه خدا. ( بالاترین جهاد یعنی جهاد اکبر ، مخالفت با هواهای نفسانی ) ( بحارالانوار جلد 74 /صفحه 70)

پيامبر خدا (ص) فرمود: هر فرزند نيكوكاري كه با مهرباني به پدر و مادرش نگاه كند در مقابل هر نگاه، ثواب يك حج كامل مقبول به او داده مي‌شود، سؤال كردند، حتي اگر روزي صدمرتبه به آنها نگاه كند؟ فرمود: آري خداوند بزرگتر و پاكتر است. (بحارالانوار جلد 74/ صفحه 73)

امام رضا (ع) فرمود : خداوند متعال فرمان داده سه چيز همراه سه چيز ديگر انجام گيرد : 1- به نماز همراه زكات فرمان داده است، پس كسي كه نماز بخواند و زكات نپردازد نمازش نيز پذيرفته نمي‌شود. 2-به سپاسگذاري از خودش و پدر و مادر فرمان داده است، پس كسي كه از پدر و مادرش سپاسگذاري نكند، خدا را شكر نكرده است. 3- به تقواي الهي فرمان داده و به صله‌ي رحم، پس كسي كه صله‌ي رحم انجام ندهد تقواي الهي را هم بجا نياورده است. (بحارالانوار جلد 74 /صفحه 77)

امام صادق(ع) فرمود: نيكي به پدر و مادر نشانه‌ي شناخت شايسته‌ي بنده خداست. زيرا هيچ عبادتي زودتر از رعايت حرمت پدر و مادر مسلمان به خاطر خدا انسان را به رضايت خدا نمي‌رساند.(بحارالانوار جلد 74 / صفحه 77)

پيامبراكرم (ص) فرمود :بنده‌اي كه مطيع پدرو مادر(البته مطیع بودن دربرابرپدرومادردرراه دین وگرنه اگرپدرومادرمعصیت ازما خواستند نباید انجام دهیم ) و پروردگارش باشد ،روز قيامت دربالاترين جايگاه است.(كنزالاعمال جلد 16/ صفحه 467)

رسول خدا (ص) فرمود : كسي كه به نيت پدر و مادرش حج انجام دهد يا بدهكاري آنها را بپردازد خداوند او را در روز قيامت با نيكان برمي‌‌انگيزد.( كنزالاعمال جلد 16 /صفحه 468)

پيامبر اكرم(ص) فرمود: آنكه پدر و مادرش را خشنود كند، خدا را خشنود كرده و كسي كه پدر و مادر خود را به خشم آورد، خدا را به خشم آورده است. (كنزالاعمال جلد 16 /صفحه 470)

امام صادق (ع) فرمود : هنگامي كه حضرت موسي(ع) مشغول مناجات با پروردگارش بود، مردي را ديد كه در زير سايه‌ي عرش الهي در ناز و نعمت است، عرض كرد: خدايا اين كيست كه عرش تو بر او سايه افكنده است؟ خداوند متعال فرمود: او نسبت به پدر و مادرش نيكوكار بود و هرگز سخن‌چيني نمي‌كرد. (بحارالانوار جلد 74 /صفحه 65)

پيامبرخدا(ص) فرمود: دو سال را برو به پدر و مادرت نيكي كن، يكسال راه برو و صله‌ي رحم انجام بده، (يعني اگر پدر و مادرت در فاصله‌ي دوري هستند كه دو سال بايد راه بروي تا به آنها برسي و نيكي كني ارزش دارد). (بحارالانوار جلد 74 / صفحه 83)

پيامبر خدا(ص) : فرمود : كسي كه دوست دارد عمرش طولاني و روزيش زياد شود، نسبت به پدر و مادرش نيكي كند و صله‌ي رحم بجاي آورد.(كنزالاعمال جلد 16 / صفحه 475)

حنان ‌ابن سُدير مي‌گويد : در حضور امام صادق(ع) بوديم كه مُيّسِر هم در ميان ما بود، از رابطه خويشاوندي سخن به ميان آمد، امام صادق(ع) فرمود: اي مُيّسِر چند بار اجل و مرگ تو فرا رسيده و هر بار خداوند آنرا بخاطر صله رحم با خويشاوندانت تأخير انداخته است، اگر مي‌خواهي خداوند عمر تو را زياد كند به پدر و مادرت نيكي كن. (بحارالانوار جلد 74/ صفحه 84)

امام صادق(ع) فرمود: مردي خدمت پيامبر(ص) آمد و گفت: اي رسول خدا به چه كسي نيكي كنم؟ فرمود: به مادرت، عرض كرد: بعد از او به چه كسي؟ فرمود: به مادرت، گفت: سپس به چه كسي؟ فرمود: به مادرت، سؤال كرد: سپس به چه كسي؟ فرمود: به پدرت.(بحارالانوارجلد 74 /صفحه 49)

رسول خدا(ص) فرمود: به پدرانتان نيكي كنيد تا فرزندانتان به شما نيكي كنند، از زنان مردم چشم‌پوشي كنيد تا ديگران نسبت به زنهاي شما چشم‌پوشي كنند.(كنزالاعمال جلد 16 / صفحه 466)

از امام كاظم(ع) نقل شده كه فرمود: مردي از پيامبر خدا(ص) سؤال كرد: حق پدر بر فرزند چيست؟ حضرت فرمود: 1- او را با نام صدا نكند. 2- در راه‌رفتن از او جلو نيفتد. 3- قبل از او ننشيند. 4- كاري انجام ندهد كه مردم پدرش را فحش دهند.(بحارالانوار جلد 74/ صفحه 45)

رسول خدا(ص) فرمود: نگاه محبت‌آميز فرزند به پدر و مادرش عبادت است.(بحارالانوارجلد 74/ صفحه 80)

اَبي ولّاد مي‌گويد: معناي آية «وَبِالوَالِدَينِ اِحسَاناً» را از امام صادق(ع) پرسيدم، فرمود: احسان به پدر و مادر اينست كه رفتارت را با آنها نيكو كني و مجبورشان نكني تا چيزي كه نياز دارند از تو بخواهند. «يعني قبل از درخواست آنان نيازشان را برطرف كني».(بحارالانوار، جلد 74 / صفحه 79)

امام صادق(ع) فرمود: چشمهايت را جز از روي دلسوزي و مهرباني با پدر و مادر خيره مكن و صدايت را بلندتر از صداي آنها نكن، دستهايت را بالاي دستهاي آنها مبر، و جلوتر از آنان راه مرو.(بحارالانوار، جلد 74 /صفحه 79)

امام صادق(ع) فرمود: چه چيز مانع شخص مي‌شود وقتي كه پدر و مادرش زنده يا مرده‌اند به آنها نيكي كند، به اين صورت كه به نيت آنها نماز بخواند، صدقه بدهد، حج بجا بياورد و روزه بگيرد، زيرا اگر چنين كند ثواب آنها به پدر و مادر مي‌رسد و به خود شخص هم همانقدر ثواب داده مي‌شود، به علاوه خداوند متعال به واسطة كارهاي نيك و نماز او خير زيادي به او عطا مي‌كند.(بحارالانوار جلد 74/ صفحه 46)

امام باقر(ع) فرمود: در سه چيز خداوند متعال اجازه ترك آنها را نداده است. 1- اداي امانت به مرد نيكوكار و فاسق. 2- وفاي به عهد و پيمان نسبت به نيكوكار و فاسق. 3- نيكي به پدر و مادر، نيكوكار باشند يا فاسق و لاابالي.(بحارالانوار جلد 74 / صفحه 56)

در نوشته امام رضا(ع) به مأمون آمده كه: نيكي به پدر و مادر واجب و لازم است اگر چه مشرك و كافر باشند، ولي در معصيت خدا نبايد اطاعتشان كرد.(بحارالانوار جلد 74 / صفحه )72

از امام رضا(ع) نقل شده كه فرمود: رسول خدا(ص) فرمود: نسبت به پدر و مادر نيكوكار باش تا پاداش تو بهشت باشد ولي اگر عاقّ آنها شوي جهنمي خواهي بود.(اصول كافي جلد 2/ صفحه 348)

امام صادق(ع) فرمود: اگر خداوند چيزي كمتر از اُف (اوه) گفتن سراغ داشت از آن نهي مي‌كرد: و اُف‌گفتن از كمترين مراتب عاق‌شدن است. نوعي از عاق‌شدن اين است كه انسان به پدر و مادرش تيز نگاه كند. (خيره شود).(اصول كافي جلد 2 / صفحه 348)

امام صادق(ع) فرمود: كسي كه از روي نفرت به پدر و مادرش كه به او ستم كرده‌اند نگاه كند، نمازش در درگاه الهي پذيرفته نمي‌شود.(اصول كافي جلد 4 / صفحه 50)

اميرالمؤمنين علي(ع) فرمود: كسي كه پدر و مادر خويش را غمگين سازد عاق والدين شده است. (حق آنها را رعايت نكرده است).(بحارالانوار جلد 74 / صفحه 64)

امام صادق (ع) فرمود: پدرم مردي را ديد كه پسرش همراهش راه مي‌رفت و به بازوي پدر تكيه كرده بود، (وقتي اين جريان را ديد) تا زنده بود از روي ناراحتي و خشم با او صحبت نكرد.(بحارالانوار جلد 74 / صفحه 64)

امام صادق(ع) فرمود: هر كس با اين سه نفر كشمكش كند خوار مي‌گردد: پدر، سلطان حق و شخص بدهكار.(بحارالانوار جلد 74 / صفحه 71)

پيامبر خدا(ص) فرمود: از عاق والدين‌شدن بپرهيزيد، زيرا با اينكه بوي بهشت از مسافت هزارسال به مشام مي‌رسد، عاق والدين و كسي كه قطع رحم كند آن بو را احساس نخواهد كرد. (يعني بيش از هزار سال از بهشت فاصله دارد.)(بحارالانوار جلد 74/ صفحه 62)

امام صادق(ع) فرمود: عاق والدين و شرابخوار و انسان خير منت‌گذار وارد بهشت نمي‌شود.(بحارالانوار جلد 74 / صفحه 74)

رسول خدا(ص) فرمود: در قيامت خدا به چهار گروه نظر رحمت نخواهد كرد: 1- عاق والدين 2- منت‌گذار 3- منكر قضا و قدر 4- شرابخوار (بحارالانوار جلد 74 / صفحه 71)

رسول اكرم (ص) فرمود: كيفر سه گناه به قيامت نمي‌ماند (يعني در همين دنيا مجازات مي‌شود). 1- عاق پدر و مادر 2- ظلم و تجاوز به مردم 3- ناسپاسي در مقابل احسان و نيكي.(بحارالانوار جلد 74 / صفحه 74)

امام صادق (ع) فرمود: از گناهاني كه هوا را تيره و تار مي‌كند عاق والدين‌ ‌شدن است.(بحارالانوار جلد 74 / صفحه 74)

امام صادق (ع) فرمود: عاق پدر و مادر شدن از گناهان كبيره است، زيرا خداوند متعال عاق والدين را گناهكار شقي شمرده است.(بحارالانوار جلد 74 / صفحه 74)

امام صادق (ع) فرمود: هنگام مرگ جواني، پيامبر خدا (ص) كنار بستر او حضور يافتند و به جوان فرمودند: بگو لااله‌الا‌الله، زبانش بند آمد، چند بار تكرار فرمودند، ولي زبان او بند شد، پيامبر (ص) به زني كه كنار جوان بود فرمود: آيا اين جوان مادر دارد؟ زن گفت: بله، من مادر او هستم، فرمود: آيا از او ناراضي هستي؟ زن گفت: بله شش سال است با او صحبت نكرده‌ام، فرمود: از او راضي شو، زن گفت: يارسول‌الله بخاطر رضايت تو خدا از او راضي شود. (من از او راضي هستم) سپس پيامبر(ص) به جوان گفت: بگو لااله‌الا‌الله، جوان در اين هنگام گفت: لااله‌الا‌الله و پس از لحظاتي مُرد.(بحارالانوار جلد 74 / صفحه 75)

امام سجاد(ع) فرمود: مردي خدمت رسول خدا (ص) رسيد و گفت: اي رسول خدا، من هيچ كار زشتي نمانده كه انجام نداده باشم، آيا مي‌توانم توبه كنم؟ رسول خدا (ص) فرمود: آيا هيچيك از پدر و مادرت زنده هستند؟ گفت: بله، پدرم. حضرت فرمود: برو به او نيكي كن (تا آمرزيده شوي). وقتي او راه افتاد پيامبر(ص) فرمود: كاش مادرش زنده بود. (يعني اگر او زنده بود و به او نيكي مي‌كرد، زودتر آمرزيده مي‌شد).(بحارالانوار جلد 74/ صفحه 82)

حضرت محمد (ص) : همچنانکه فرزند در صورت عدم ادای حقوق پدر و مادر عاق آنها میشود پدر و مادر نیز چنانچه فرزند صالح باشد و حقش را ادا نکنند عاق فرزند می شوند. (خصال الصدوق باب الاثنین حدیث 67)

حضرت محمد (ص) : از جمله حقوق فرزند بر پدرش سه چیز است ، او را نام نیک گذارد و نوشتن آموزد و چون بالغ شود برای او زن بگیرد. ( روضة الواعظین صفحه 369)

حضرت محمد (ص) : مردی از حضرت رسول (ص) پرسید حق پدر بر فرزندش چیست ؟ فرمود او را به نامش نخواند ، و جلو او راه نرود ، پیش از او ننشیند ، و موجب دشنام او نشود { با مردم طوری رفتار نکند که به پدرش دشنام دهند }. (اصول کافی جلد 3 باب البر بالوالدین حدیث 5 و 9)

حضرت محمد (ص) : مردی خدمت نبی اکرم (ص) آمد و عرض کرد ای رسول خدا به چه کسی نیکی کنم ؟ فرمود به مادرت گفت سپس به که ؟ فرمود به مادرت ، گفت سپس به که ؟ فرمود به مادرت ، { برای مرتبه چهارم } عرض کرد سپس به که ؟ فرمود به پدرت. ( اصول کافی جلد 3 باب البر بالوالدین حدیث 5 و 9)

حضرت محمد (ص) : خشنودی خدا تمامش درخشنودی پدر و مادر و خشم خدا درخشم آندواست.(جامع الاخبار ص98)

حضرت محمد (ص) : نگاه محبت آمیز فرزند به پدر و مادرش عبادت است.( تحف العقول مواعظ النبی (ص))

حضرت محمد (ص) :هرکه به والدینش احسان ونیکی کند خداوند عمرش را زیاد گرداند. (روضة الواعظین صفحه 368)

حضرت محمد (ص) :خداوند لعنت کند بروالدینی که فرزندشان را برنافرمانی خودشان وادار کنند. بحارالانوارج 77 /صفحه 58)

حضرت محمد (ص) :خداوند رحمت کند پدر و مادری را که فرزندشان را بر نیکی کردن به آنها وادارکنند.(بحارالانوار ج77 /ص 58)

حضرت محمد (ص) :هرکه پدرو مادرش را اندوهگین سازد آنها را نافرمانی کرده است.(بحارالانوار ج 77/ ص 58)

حضرت محمد (ص) : از نفرین پدر بترسید و دور باشید که بالای ابر ( به آسمان ) بلند شود و خداوند عزوجل ( به فرشتگان ) فرماید : آنرا به سوی من بلند کنید تا برایش استجابت کنم ، و از نفرین مادر بترسید که آن از شمشیر تیزتر است.(مجموعه ورام ج 1 /ص 12)

حضرت محمد (ص) : به فرزندان خود شنا کردن وتیراندازی بیاموزید.(طرائف الحکم ج 2 /ص 117 نقل از وسائل)

حضرت محمد (ص) : بر در بهشت دیدم نوشته شده ؛ تو بر هر بخیل و ریاکار و عاق { والدین } و سخن چین حرام هستی. ( جامع الاخبار ص 98)

حضرت محمد (ص) : مردی خدمت پیغمبر خدا (ص) آمد و عرض کرد یا رسول الله من با شور و نشاط به جهاد تمایل دارم ، نبی اکرم (ص) به او فرمود پس در راه خدا جهاد کن که اگر کشته شوی در نزد خداوند زنده بوده و روزی خواهی خورد و اگر ( در اینراه به اجل طبیعی ) بمیری پاداش تو بر خداوند است و اگر سالم از میدان جنگ برگشتی از گناهانت پاک شوی مانند روز ولادتت ؛ عرض کرد یا رسول الله (ص) من پدر و مادر پیری دارم که گمان میکنند به من اُنس گرفته اند و خروج مرا ( از نزد خود ) خوش ندارند ، رسول خدا (ص) فرمود در این صورت نزد والدینت بمان قسم به آنکه جامن من در دست اوست موآنست آنها یک شبانه روز به تو از جهاد یکسال بهتر است.(اصول کافی ج 3 باب البر بالوالدین حدیث 10)

حضرت محمد (ص) : میان فرزندانتان به عدالت رفتار کنید همچنانکه دوست دارید در احسان و لطف میان شما به عدالت رفتار نمایند. ( سفینة البحار جل2 /ص 684)

حضرت محمد (ص) : فرزندانتان را با اسامی پیغمبران نام گذارید و بهترین نامها عبدالله و عبدالرحمن است. (سفینة البحار ج 2 )