(1)
شخصی از امام صادق علیه السلام پرسید: اگر خداوند جای آنچه را انفاق شده پر می کند، پس چرا من هر چه انفاق می کنم جایگزینش نمی رسد؟! حضرت فرمود: اگر مال حلال باشد و برای مصرف حلال انفاق شود حتماً جبران می شود.(2)
علاوه بر این ممکن است جبران آن در آخرت باشد یا از طریق دفع بلا یا رسیدن عوض آن به نسل بعدی در همین دنیا و یا از طریق غیر مال جبران شود.
کلمه «یقدر» از «قدر» هم به معنای اندازه گیری است و هم به معنای سخت گیری.(3) ولی در اینجا به قرینه کلمه «یبسط» به معنای سخت گیری است.
در آیه 36 نیز مسأله ی گشایش و تنگی رزق مطرح شد لیکن مخاطب آن کفّار و مخاطب این آیه مؤمنین هستند.
تاجری که می بیند سرمایه اش در معرض تلف شدن است، حاضر است جنس خود را ارزان یا نسیه بفروشد و اگر مشتری خوبی برایش پیدا شد و نفروخت، کم عقل است. عمر ما هم سرمایه ای است که در معرض تلف شدن است و خداوند آن را به بهای گران می خرد، معامله نکردن با خدا کم عقلی است.
رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند: هر شب منادی ندا می دهد: «هب للمنفق خلفاً و هب للمسک تلفا» (خدایا!) به انفاق کننده عوض وپاداش بده و ثروت خسیس و بخیل را تلف کن.(4)
خداوند بهترین رازق است. «خیر الرّازقین» چون:
الف: همه چیز به دست اوست و می تواند ببخشد.
ب: بخل ندارد.
ص:250
1- 1670. ذیل آیه 39 سوره سبأ
2- 1671. تفسیر نورالثقلین و کافی، ج 2، ص 486.
3- 1672. مفردات راغب.
4- 1673. تفسیر مجمع البیان.
ج: به همه می بخشد.
د: بخشش او، بی منّت و بی توقّع است.
ه: دائمی است.
و: نیازها را می داند.
ز: چیزهایی می بخشد که دیگران توان بخشیدن آن را ندارند.