اصالت
خانوادگی به معنای شهرت، ثروت یا موقعیت اجتماعی نیست بلکه به معنای سلامت نفس
خانواده و صالح و خوشنام بودن آنان است که هر قدر گستره اش (در نسل های پیاپی)
بیشتر باشد، بهتر است.
اصالت خانوادگی در
ازدواج
اسلام تأکید
دارد که درباره سابقه خانوادگی همسر، تحقیق لازم صورت گیرد و به خصوص، مراتب
ایمانی و اخلاقی آنها در نظر گرفته شود. زیرا این اصالت خانوادگی در زندگی جدید و
نسل بعد خانواده نوپا تأثیر خواهد گذاشت.
به عبارت
دیگر آنچه در اصالت خانوادگی اهمیت بسیاری دارد، توجه به دو عامل مهم وراثت و
تربیت می باشد. از نظر دین مبین اسلام صفات و خصوصیات والدین در فرزندان آینده
تأثیر می گذارد. به همین دلیل باید قبل از انتخاب همسر درباره سابقه خانوادگی
همسر و به خصوص مراتب ایمانی و اخلاقی آنها، تحقیق لازم صورت گیرد.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «اُنْظُرْ فى أىِّ شىْءٍ تَضَع
ولدک فإنَّ العرق دَسّاس؛ نیک بنگر که فرزندت را در کجا قرار مى‌دهى، زیرا نطفه (و
ژن‌ها و خصوصیات ارثى)، خواه ناخواه منتقل مى‌شود و تأثیر مى‌گذارد».[نهج الفصاحة (مجموعه كلمات قصار حضرت رسول صلى الله عليه و آله)، ص: 266]
امام صادق (علیه السلام) نیز می فرمایند: «تَزَوَّجوا فِی الحِجر
الصالِح، فَإنَّ العِرق دَسّاس[الوافي، ج3، ص: 706]؛ با خانواده
خوب و شایسته وصلت کنید، زیرا بر عرق (نطفه و ژن ها) اثر می گذارد.»
معیارهایی
که به وسیله آنها می‌توان اصالت خانوادگی فرد مقابل را به عنوان همسر آینده
سنجید، عبارتند از:
1) حلال زادگی: یکی از معیارهای اصالت خانوادگی حلال زادگی افراد است.
از دیدگاه دین اسلام فردی حلال زاده است که پدر و مادرش مشخص باشند و مطابق با
دینشان ـ که برخلاف فطرت انسانی نیست ـ و روش و آیین قوم خود به روش متداول، رسمی
و علنی ازدواج کرده و صاحب فرزند شده باشند.
2) پارسایی و تقوا: معیار دیگر تقوا و پارسایی فرد و خانواده اوست. تقوا
و پارسایی باعث می شود فرد مقابل حقوق همسرش را حفظ کند، هیچ‌گاه در پی هوس‌های
نامشروع نرود، به او احترام بگذارد و از هر گونه ستم بر او دوری کند. مردی به
امام حسن (علیه السلام) عرض کرد: «دختری دارم، او را به ازدواج چگونه فردی در
آورم؟ حضرت فرمودند: «او را به ازدواج مردی با تقوا درآور؛ که اگر دوستش داشته
باشد او را گرامی می دارد و اگر هم دوستش نداشته باشد، به او ستم نمی کند.»
آنچه در اصالت
خانوادگی بسیار مهم است صلاحیت اخلاقی و روانی فرد و خانواده می باشد. عدم توافق
اخلاقی دو طرف محکم ترین ضربه را به پیکر خانواده می زند
3) افکار و اعتقادات صحیح: افکار و باورها علاوه بر اعتقادات و باورهای
دینی و مذهبی جنبه های دیگری نیز دارد. مسئله مهم در زندگی مشترک تناسب و شباهت
دو خانواده در اعتقادات و باورهاست. در این صورت دو طرف راحت تر می توانند با
استفاده از روش های منطقی بر اعتقادات و افکار هم اثر گذاشته و اختلافات جزئی را
حل نمایند.
4) صلاحیت اخلاقی و روانی: آنچه در اصالت خانوادگی بسیار مهم است صلاحیت
اخلاقی و روانی فرد و خانواده می باشد. عدم توافق اخلاقی دو طرف محکم ترین ضربه
را به پیکر خانواده می زند.
5) عزت نفس و نوکیسه نبودن: یکی از موارد دیگر عزت نفس فرد است. یعنی
اینكه فرد در مورد خود چه قضاوتی می کند؟ خود را چگونه ارزیابی می کند؟ آیا خود
را فردی ارزشمند می داند یا خیر؟ و...
اگر فردی
خود را موجودی باارزش بداند و قضاوت درست و واقعی در مورد خود داشته باشد می داند
که ارزشش به پول یا تحصیلات و ... نیست. بنابراین، خود را به راحتی نابود نمی‌کند.
از سویی برخی افراد تنها به خاطر ثروت خود را مهم می دانند و در مورد هر چیزی ـ
حتی ارزش های انسانی ـ با ارزش های مادی و مالی قضاوت می کنند. آنها به افرادی
که دارای مال، تحصیلات، همسر زیبا و ... نیستند به دیده حقارت می نگرند.
بنابراین، فرد باید از خانواده ای باشد که برتری را به پول یا مادیات نداند.