اهمیت صله رحم در اسلام‏

اهمیت صله رحم در اسلام‏

پرسش: قرآن رابطه با اقوام را واجب می داند ؟ چرا ؟ چند آیه در این زمینه داریم رابطه با برادر و خواهر چطور ؟ برای مثال مسلمان می تواندبابرادر یا خواهر خود قهر کند ؟مسلمان می تواند با دوست خود قهر کند ؟

پاسخ : صله رحم در آیات کریمه قرآن و روایات مورد سفارش و تأکید فراوان قرار گرفته است که در ادامه توضیح داده می شود.

اهمیت صله رحم در اسلام‏

الَّذِینَ یَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِیثاقِهِ وَ یَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یُفْسِدُونَ فِی الْأَرْضِ أُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُونَ (بقره/27)

(فاسقان آنها هستند كه) پیمان خدا را پس از آن كه محكم ساختند، مى‏ شكنند، و پیوندهایى را كه خدا دستور داده بر قرار سازند قطع مى‏ نمایند، و در جهان فساد مى‏ كنند، اینها زیانكارانند.

گرچه آیه فوق از احترام به همه پیوندهاى الهى سخن مى‏گفت، ولى بدون شك پیوند خویشاوندى یك مصداق روشن آن است.

اسلام نسبت به صله رحم و كمك و حمایت و محبت نسبت به خویشاوندان اهمیت فوق العاده ‏اى قائل شده است و قطع رحم و بریدن رابطه از خویشان و بستگان را شدیدا نهى كرده است.

اهمیت صله رحم تا آنجاست كه پیامبر اسلام (ص) مى‏ فرماید:

صلة الرحم تعمر الدیار و تزید فى الاعمار و ان كان اهلها غیر اخیار ؛ (بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج‏71، ص: 94) پیوند با خویشاوندان شهرها را آباد مى‏ سازد، و بر عمرها مى‏ افزاید هر چند انجام دهندگان آن از نیكان هم نباشند.

در سخنان امام صادق (ع) مى ‏خوانیم:

صل رحمك و لو بشربة من ماء و افضل ما یوصل به الرحم كف الاذى عنها)

الكافی (ط - دارالحدیث)، ج‏3، ص: 389 ح 1982/9

(پیوند خویشاوندى خویش را حتى با جرعه‏ اى از آب محكم كن و بهترین راه براى خدمت به آنان این است كه (لا اقل) از تو آزار و مزاحمتى نبینند.

زشتى گناه قطع رحم به حدى است كه امام سجاد (ع) به فرزند خود نصیحت مى ‏كند كه از مصاحبت با پنج طایفه بپرهیزد، یكى از آن پنج گروه كسانى هستند كه قطع رحم كرده‏ اند:

« ... و ایاك و مصاحبة القاطع لرحمه فانى وجدته ملعونا فى كتاب اللَّه‏ »؛ (الكافی (ط - الإسلامیة)، ج‏2، ص: 641)بپرهیز از معاشرت با كسى كه قطع رحم كرده كه قرآن او را ملعون و دور از رحمت خدا شمرده است.

در سوره محمد (ص) آیه 22و23 مى ‏فرماید:

فَهَلْ عَسَیْتُمْ إِنْ تَوَلَّیْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ وَ تُقَطِّعُوا أَرْحامَكُمْ أُولئِكَ الَّذِینَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ :

... شما كه در زمین فساد مى‏ كنید و قطع رحم مى‏ نمایید مشمول لعنت خدا هستید و از رحمت او دورید!

كوتاه سخن اینكه قرآن نسبت به قاطعان رحم و برهم ‏زنندگان پیوند خویشاوندى تعبیرات شدیدى دارد، و احادیث اسلامى نیز آنها را سخت مذمت كرده است.

از پیامبر اسلام (ص) پرسیدند: مبغوض ترین عمل در پیشگاه خداوند كدام است؟

در پاسخ فرمود: شرك به خدا.

پرسیدند بعد از آن؟

فرمود: قطع رحم

سفینة البحار ماده رحم وَ الَّذِینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ یَخافُونَ سُوءَ الْحِسابِ& (رعد/21)و (خردمندان) كسانى هستند كه آنچه را خداوند به پیوند با آن فرمان داده پیوند مى ‏دهند و در برابر پروردگارشان بخاطر شناختى كه دارند خشوع وخشیت دارند و از سختى حساب مى ترسند.

در روایات آمده است آنچه را كه خداوند به وصل آن فرمان داده، صله‏ رحم، یعنى حفظ پیوندهاى خانوادگى و همچنین حفظ پیوندهاى مكتبى یعنى ارتباط دائم و عمیق با رهبران آسمانى و پیروى از خط ولایت است.(تفسیر صافى)

صله‏ رحم تنها به دیدن و ملاقات كردن نیست، كمك‏ هاى مالى نیز از مصادیق صله‏ رحم به شمار مى‏ رود. امام صادق (علیه السلام) در آستانه رحلت از دنیا، دستور دادند تا به بستگانى كه نسبت به ایشان جسارت كرده بودند هدیه ‏اى بدهند. وقتى حضرت در انجام این كار مورد انتقاد قرار مى‏ گیرند، آیه فوق را تلاوت مى ‏فرمایند (تفسیر نورالثقلین)

این رفتار حضرت به ما یاد می آموزد كه شرط انجام صله‏ رحم خوش ‏بینى، علاقه و رابطه بستگان با ما نیست.

در اهمیّت صله‏ رحم همین بس كه خداوند آن را در كنار ذكر خود قرار داده و می فرماید:

« وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی تَسائَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحامَ » (النساء/1)

و از خدایى كه به نام او از یكدیگر درخواست مى ‏كنید. پروا كنید و از [قطع رابطه با] خویشاوندان بپرهیزید.

در مجمع البیان در ذیل آیه: وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی تَسائَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحامَ ، از امام باقر (ع) روایت آورده كه فرمود: معناى تقواى از ارحام این است كه از قطع رحم بپرهیزید . (مجمع البیان/ج 3/ص 3)

و در تفسیر الدر المنثور آمده که ذیل آیه « الَّذِی تَسائَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحامَ » از ابن عباس نقل شده که رسول خدا (ص) در معناى این جمله فرمود: خداى تعالى امر مى ‏كند به اینكه صله رحم كنید و صله رحم، هم زندگى دنیاى شما را طولانى ‏تر مى ‏كند، هم در آخرت برایتان بهتر است. (الدر المنثور/ج 2/ص117)

اینكه اسلام نسبت به نگهدارى و حفظ پیوند خویشاوندى این همه پافشارى كرده، اینست كه همیشه براى اصلاح، تقویت، پیشرفت تكامل و عظمت بخشیدن به یك اجتماع بزرگ، چه از نظر اقتصادى یا نظامى، و چه از نظر جنبه‏ هاى معنوى و اخلاقى باید از واحدهاى كوچك آن شروع كرد، با پیشرفت‏ و تقویت تمام واحدهاى كوچك، اجتماع عظیم، خود به خود اصلاح خواهد شد.

اسلام براى عظمت مسلمانان از این روش به نحو كامل ترى بهره‏ بردارى نموده است و دستور به اصلاح واحدهایى داده كه معمولا افراد از كمك و اعانت و عظمت بخشیدن به آن روگردان نیستند و به تقویت آن تمایل دارند؛ زیرا تقویت افرادى را توصیه مى ‏كند كه خونشان در رگ و پوست هم در گردش است و اعضاى یك خانواده ‏اند و پیداست هنگامى كه اجتماعات كوچك خویشاوندى، نیرومند شد، اجتماع عظیم آنها نیز عظمت مى‏ یابد و از هر نظر قوى خواهد شد؛ شاید یک اشاره حدیثى كه مى‏ فرماید: صله رحم باعث آبادى شهر ها مى‏ گردد، همین معنى باشد.

«رحم» عبارت از آن جهت وحدتى است كه به خاطر تولد از یك پدر و مادر و یا یكى از آن دو، در بین اشخاص بر قرار مى ‏شود، و (در حقیقت) باعث اتصال و وحدتى مى ‏شود كه در ماده وجودشان نهفته است و این یك امر اعتبارى و خیالى نیست، بلكه حقیقتى است جارى در بین ارحام، و آثار حقیقى در خلقت و در اخلاق و خوی آنان دارد، و نیز آثاری مشترک در جسم و روحشان موجود است كه نمى توان آن را انکار نمود؛ (هر چند كه احیانا عوامل و صفاتی دیگر با آن یافت مى‏ شود كه اثرى مخالف آن را دارد و اثر آن را ضعیف و یا خنثى مى‏ كند تا جایى كه ملحق به عدم شود ولى با آن عوامل نیز به كلى از بین نمى‏ رود(

رحم یكى از قوى‏ ترین عوامل براى التیام و آشتى و دوستى بین افراد یك عشیره است و استعداد قوى‏ ترین اثر را دارد و به همین جهت است كه مى‏ بینیم نتایجى كه عمل خیر در بین ارحام مى‏ بخشد، بیشتر تر است از نتایجى كه همین خیر و احسان در غیر ارحام دارد و هم چنین اثر سوئى كه موجب بد رفتارى در میان ارحام مى‏ شود، بسیار قوى‏ تر است از آثار سویى كه این گونه رفتارها در بین غیر ارحام دارد. (به نقل از ترجمه المیزان/ج‏4/ص 232)

http://www.porsemanequran.com

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

 

جدیدترین ها در این موضوع

No image

چگونه در مهمانی‌ها رفتار کنیم؟

رعایت آداب مهمانی می‌تواند روابط برادرانه میان مۆمنان را مستحکم‌تر ساخته و در رشد تعالی اجتماع تأثیر بسزایی داشته باشد.
No image

نقش ابراز علاقه و معاشرت درست در اسلام

نسان علاقه دارد كه مورد علاقه و محبت دیگران باشد. اگر آن‏ دوستداران، محبت‏خود را آشكار كنند، محبوب هم به محبان‏ علاقه‏ مند مى‏ شود و این محبت دو جانبه، زندگیها را از صفا و صمیمیت‏ بیشترى برخوردار مى‏سازد. ما اگر بدانیم كه خدا دوستمان دارد، ما هم‏خدا را بیشتر دوست‏خواهیم داشت. اگر بدانیم و بفهمیم كه رسول‏ خدا(ص) و اهل بیت(ع) به ما شیعیان عنایت و محبت دارند و این ‏علاقه را بارها نشان داده و اظهار كرده‏اند، محبت عترت در دل ما بیشترخواهد شد.
No image

اخلاق معاشرت اجتماعی، نمونه ای از سبک زندگی اسلامی

نمونه های بسیاری از سیره ی ائمه ی معصوم علیهم السلام درباره ی تشویق و تحریض مؤمنان به دوستی و برادری با هم، ایجاد پیوند برادری و دوستی بین آنها، اصلاح اختلافات و رفع کدورت ها گزارش شده است.
No image

اخلاق معاشرت و ارتباط با خویشاوندان در اسلام

سنّتِ «صله رحم»، از نیکوترین برنامه های دینی در حیطه معاشرت است. گرچه شکل نوین زندگی و مشغله های زندگیهای امروزی، گاهی فرصت این برنامه را از انسانها گرفته است، ولی حفظ ارزشهای دینی و سنّتهای سودمند و ریشه دار دینی، از عوامل تحکیم رابطه ها در خانواده ها است. بویژه در مناسبتهای ملّی، در اعیاد و وفیات و آغاز سال جدید، فرصت طبیعی و مناسبی برای عمل به این «سنّت دینی» است.
No image

تحلیل یافته‌های الگوی دینی رفتارها در خانواده و نقش رسانه ملی

آنچه از امور فطری در بحث تربیت مورد نظر است و مبنای تربیت مطرح می‌شود، امور فطری در زمینه خواست‌ها و گرایش‌هاست. البته باید توجه داشت آن دسته از خواست‌های فطری مبنای تربیت قرار می‌گیرد که ویژه انسان است و امتیاز او بر حیوان به شمار می‌آید، نه آن بخش از خواست‌ها و گرایش‌ها که میان هر دو مشترک است؛ زیرا در این بخش، انسان مانند حیوان برای شکوفاسازی نیازی به تربیت ندارد.

پر بازدیدترین ها

No image

سیر تاریخى مباحث خانواده از دیدگاه اسلامى

بحث سلسله مراتب در خانواده و اقتدار بیشتر مرد، مورد اتفاق همه ی این صاحب نظران است. وظایف اعضاى خانواده و حدود و مرزهاى آن تا حدى بیان شده است، و زمینه هاى ناکارآمدى خانواده و عوامل اختلال در کارکردها، معرفى و به راههای پیشگیری توجه شده است. حالات روانى هر یک از زن و مرد و نکات روان شناختى تحکیم بخش روابط مطلوب در خانواده نیز تا حدی مورد توجه قرارگرفته است.
No image

اخلاق و معاشرت در اسلام

اگر از انسانهاى موفق بپرسيد كه عامل موفقيت شما چه بود؟ بى درنگ يكى از عوامل مهم موفقيت خود را رفاقت با دوستان خوب اعلام مى‏دارند، و بر عكس اگر از انسانهاى شكست خورده در زندگى بپرسيد: چگونه به اين ناكامى‏ها مبتلا گشتيد؟ خواهند گفت: دوست ناباب.
No image

9 دشمن در زندگي خانوادگی چيست؟

يك زندگي زناشويي موفق بعد از ازدواج، هيچ ارتباطي به روياپردازي و ايده‌آل نگري نداشته و در عين حال چيزي نيست كه بدون هيچ‌گونه تلاش و اراده‌اي تحقق بپذيرد. پس لازم است بدانيم كه اگر واقعا قصد بهبود شرايط زندگي زناشويي خودمان را داريم، يكي از بهترين اقداماتي كه مي‌توانيم انجام دهيم، شناسايي عوامل مخرب در زندگي است ؛
No image

خانواده در انديشه مقام معظم رهبري

خانواده سالم، آرامش خانواده: نگرش اسلام به خانواده، نگرشي درست، نگرشي اصيل و يک نگاه همراه با اهتمام است که خانواده، اصل قرار داده شده و به هم زدن بنيان خانواده يا آشفته نمودن آن، جزء بدترين کارهاست. خانواده در اسلام، يعني محل سکونت دو انسان، محل آرامش رواني دو انسان، محل انس دو انسان با يکديگر، محل تکامل يک نفر به وسيله يک نفر ديگر. آنجايي که انسان در آن صفا مي يابد، راحتي رواني مي يابد؛ اين محيط، خانواده است. کانون خانواده در اسلام، اين قدر اهميت دارد. اسلام در بيان قرآن، در چند جا، اين آفرينش زن و مرد و در نهايت زوجيت آنها را، براي آرامش زن ومرد شناخته است.
No image

بنياد هاي خانواده در مكتب اسلام. ازدواج و تحكيم خانواده. سبک زندگی

خانواده به عنوان اصلي ترين نهاد اجتماعي و زيربناي جوامع و منشأ فرهنگ ها و تمدن ها در تاريخ بشر بوده. اين کوچکترين نهاد، محبوب ترين نهاد در نزد خداست .
Powered by TayaCMS