عطر زدن

1- قرب الإسناد عَنْ أَحْمَدَ وَ عَبْدِ اللَّهِ ابْنَيْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ ابْنِ رِئَابٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‌ الرِّيحُ الطَّيِّبَةُ تَشُدُّ الْقَلْبَ وَ تَزِيدُ فِي الْجِمَاعِ‌.[1]

امام صادق علیه السّلام فرمود: رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: بوى خوش دل را محكم كند و به قوه جماع بيفزايد.

2- عيون أخبار الرضا عليه السلام عَنْ أَبِيهِ وَ ابْنِ الْوَلِيدِ مَعاً عَنْ مُحَمَّدٍ الْعَطَّارِ وَ أَحْمَدَ بْنِ إِدْرِيسَ مَعاً عَنِ الْأَشْعَرِيِّ عَنِ الْبَرْقِيِّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ بَكْرِ بْنِ صَالِحٍ عَنِ الْجَعْفَرِيِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع يَقُولُ‌ قَلِّمُوا أَظْفَارَكُمْ يَوْمَ الثَّلَاثَاءِ وَ اسْتَحِمُّوا يَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ وَ أَصِيبُوا مِنَ الْحِجَامَةِ حَاجَتَكُمْ يَوْمَ الْخَمِيسِ وَ تَطَيَّبُوا بِأَطْيَبِ طِيبِكُمْ يَوْمَ الْجُمُعَةِ. [2]

امام كاظم علیه السّلام فرمود: ناخن‌هایتان را روز سه‌شنبه بگيريد، و روز چهارشنبه حمام كنيد، و حجامت مورد نياز در پنجشنبه باشد و بهترين بوى خوش را روز جمعه به كار زنيد.

3- عيون أخبار الرضا عليه السلام عَنِ الْعَطَّارِ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْأَشْعَرِيِّ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ حُكَيْمٍ عَنْ مُعَمَّرِ بْنِ خَلَّادٍ عَنِ الرِّضَا ع قَالَ: لَا يَنْبَغِي للرجال [لِلرَّجُلِ‌] أَنْ يَدَعَ الطِّيبَ فِي كُلِّ يَوْمٍ فَإِنْ لَمْ يَقْدِرْ عَلَيْهِ فَيَوْمٌ وَ يَوْمٌ لَا فَإِنْ لَمْ يَقْدِرْ فَفِي كُلِّ جُمُعَةٍ وَ لَا يَدَعُ ذَلِكَ‌.[3]

امام رضا علیه السّلام فرمود: نشايد مردها بوى خوش را وانهند در هر روزى و اگر نتواند يك روز درمیان و اگر نتواند در هر جمعه و آن را رها نکند.

4- عيون أخبار الرضا عليه السلام بِالْأَسَانِيدِ الثَّلَاثَةِ عَنِ الرِّضَا ع عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ: الطِّيبُ نُشْرَةٌ وَ الْعَسَلُ نُشْرَةٌ وَ الرُّكُوبُ نُشْرَةٌ وَ النَّظَرُ إِلَى الْخُضْرَةِ نُشْرَةٌ. [4]

امام رضا علیه السّلام فرمود: بوى خوش، نشاط است، و عسل، نشاط است، و سوارى، نشاط است و نگاه به سبزه، نشاط است.

5- الأمالي للشيخ الطوسي عَنِ الْفَحَّامِ عَنِ الْمَنْصُورِيِّ عَنْ عَمِّ أَبِيهِ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الثَّالِثِ عَنْ آبَائِهِ قَالَ قَالَ الصَّادِقُ ع‌ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى يُحِبُّ الْجَمَالَ وَ التَّجَمُّلَ وَ يَكْرَهُ الْبُؤْسَ وَ التَّبَاؤُسَ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ إِذَا أَنْعَمَ عَلَى عَبْدٍ نِعْمَةً أَحَبَّ أَنْ يَرَى عَلَيْهِ أَثَرَهَا قِيلَ وَ كَيْفَ ذَلِكَ قَالَ يُنَظِّفُ ثَوْبَهُ وَ يُطَيِّبُ رِيحَهُ وَ يُحَسِّنُ دَارَهُ وَ يَكْنُسُ أَفْنِيَتَهُ حَتَّى إِنَّ السِّرَاجَ قَبْلَ مَغِيبِ الشَّمْسِ يَنْفِي الْفَقْرَ وَ يَزِيدُ فِي الرِّزْقِ‌.[5]

امام هادى از پدرانش علیهم السّلام، از امام صادق علیه السّلام روایت می کند که فرمود: خدا دوست دارد جمال و تجمل را و بد دارد ژوليدگى و اظهار ژوليدگی را، زيرا چون خدا نعمتى را به بنده‌اش دهد، می خواهد اثرش نموده شود. گفته شد: چگونه؟ فرمود: جامه اش را نظيف دارد، عطر بزند، خانه‌اش را زيبا كند و گرد آن را جاروب كند، تا آنجا كه روشن كردن چراغ پيش از غروب خورشيد، فقر را ببرد و روزى را بیفزايد.

6- الخصال عَنِ ابْنِ الْوَلِيدِ عَنِ الصَّفَّارِ عَنِ ابْنِ عِيسَى عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ رَفَعَهُ إِلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: ثَلَاثٌ مِنْ سُنَنِ الْمُرْسَلِينَ الْعِطْرُ وَ إِحْفَاءُ الشَّعْرِ وَ كَثْرَةُ الطَّرُوقَةِ. [6]

امام صادق علیه السّلام فرمود: سه چیز از سنت‌های رسولان الهی است: عطر، چیدن مو و کثرت جماع کردن.

7- الخصال عَنْ أَبِيهِ عَنْ مُحَمَّدٍ الْعَطَّارِ عَنِ الْأَشْعَرِيِّ عَنْ مُوسَى بْنِ عُمَرَ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: ثَلَاثٌ يُسْمِنَّ وَ ثَلَاثٌ يَهْزِلْنَ فَأَمَّا الَّتِي يُسْمِنَّ فَإِدْمَانُ الْحَمَّامِ وَ شَمُّ الرَّائِحَةِ الطَّيِّبَةِ وَ لُبْسُ الثِّيَابِ اللَّيِّنَةِ وَ أَمَّا الَّتِي يَهْزِلْنَ فَإِدْمَانُ أَكْلِ الْبَيْضِ وَ السَّمَكِ وَ الطَّلْعِ‌.[7]

امام صادق علیه السّلام فرمود: سه چیز فربه كنند و سه چیز لاغر. آنها كه فربه كنند مداومت در حمام رفتن‌، بوییدن بوى خوش و پوشيدن جامه نرم است، و آنها كه لاغر كنند مداومت بر خوردن تخم مرغ و ماهى و طلعِ [شکوفه] خرما باشند.

8- الخصال عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْقَطَّانِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ مُصْعَبٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ غَالِبٍ عَنْ يَسَارٍ مَوْلَى أَنَسٍ عَنْ أَنَسٍ عَنِ النَّبِيِّ ص قَالَ: حُبِّبَ إِلَيَّ مِنْ دُنْيَاكُمُ النِّسَاءُ وَ الطِّيبُ وَ جُعِلَ‌ قُرَّةُ عَيْنِي فِي الصَّلَاةِ. [8]

پيغمبر صلی الله علیه و آله فرمود: از دنيا شما، زنان و عطر، محبوب من شده است و روشنی چشمم در نماز است.

9- الخصال عَنِ ابْنِ الْمُتَوَكِّلِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى الْخَزَّازِ عَنْ طَلْحَةَ بْنِ زَيْدٍ عَنِ الصَّادِقِ عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‌ أَرْبَعٌ مِنْ سُنَنِ الْمُرْسَلِينَ الْعِطْرُ وَ النِّسَاءُ وَ السِّوَاكُ وَ الْحِنَّاءُ.[9]

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: چهار چیز از سنتهای رسولان الهی است: عطر، زنان، مسواك زدن و حنا بستن.

10- الخصال عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْأَشْعَرِيِّ عَنِ الْبَرْقِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُوسَى بْنِ الْفُرَاتِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مَطَرٍ عَنِ السَّكَنِ الْخَزَّازِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لِلَّهِ حَقٌّ عَلَى كُلِّ مُحْتَلِمٍ فِي كُلِّ جُمُعَةٍ أَخْذُ شَارِبِهِ وَ أَظْفَارِهِ وَ مَسُّ شَيْ‌ءٍ مِنَ الطِّيبِ‌.[10]

امام صادق علیه السّلام فرمود: خدا را حقى است بر هر فرد بالغ در هر جمعه؛ کوتاه کردن سبيل، گرفتن ناخن و به كار بردن مقدارى عطر.

11- قرب الإسناد عَنْ أَبِي الْبَخْتَرِيِّ عَنِ الصَّادِقِ عَنْ أَبِيهِ ع قَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص كَانَ يَتَطَيَّبُ بِالْمِسْكِ حَتَّى يُرَى وَبِيصُهُ فِي مَفَارِقِهِ‌.[11]

امام صادق از پدرش علیهما السّلام روایت می کند که فرمود: رسول خدا صلی الله علیه و آله با مُشك، عطر می زد آنقدر که درخشش آن در گيسوانش ديده مي شد.

12- عيون أخبار الرضا عليه السلام عَنِ الْبَيْهَقِيِّ عَنِ الصُّولِيِّ عَنْ أُمِّ أَبِيهِ قَالَتْ‌ كَانَ الرِّضَا ع يَتَبَخَّرُ بِالْعُودِ الْهِنْدِيِّ النِّي‌ءِ يَسْتَعْمِلُ بَعْدَهُ مَاءَ وَرْدٍ وَ مِسْكاً. [12]

امام رضا علیه السّلام با عود هندى تر بخور مي كرد و به دنبالش گلاب و مشك به كار مي برد.

13- مكارم الأخلاق‌ كَانَ النَّبِيُّ ص يَتَطَيَّبُ بِذُكُورِ الطِّيبِ وَ هُوَ الْمِسْكُ وَ الْعَنْبَرُ وَ كَانَ ص يَتَطَيَّبُ بِالْغَالِيَةِ تُطَيِّبُهُ بِهَا نِسَاؤُهُ بِأَيْدِيهِنَ‌.[13]

شيوه پيغمبر صلی الله علیه و آله آن بود كه با عطر بى‌رنگ خود را خوشبو مي كرد و آن مشك و عنبر بود، و با غاليه (مخلوطی از عطرها) هم خود را خوشبو مي كرد كه همسرانش با دست خود آن را برايش به كار مي بردند.

14- مكارم الأخلاق‌ كَانَ النَّبِيُّ ص يَسْتَجْمِرُ بِالْعُودِ الْقَمَارِيِ‌.[14]

پيغمبر صلی الله علیه و آله با عود قمارى بخور مي کرد.

15- مكارم الأخلاق‌ وَ عَنْ مُرَازِمٍ قَالَ: دَخَلْتُ مَعَ أَبِي الْحَسَنِ الْحَمَّامَ فَلَمَّا خَرَجَ إِلَى الْمَسْلَخِ دَعَا بِمِجْمَرٍ فَتَجَمَّرَ ثُمَّ قَالَ جَمِّرُوا مُرَازِماً قَالَ قُلْتُ مَنْ أَرَادَ أَنْ يَأْخُذَ نَصِيبَهُ يَأْخُذُ قَالَ نَعَمْ. [15]

مرازم گفت: با ابی الحسن (امام كاظم علیه السلام) به حمام رفتم و چون به رخت‌كن بيرون شد، عود سوزى خواست و خود را عود داد. سپس فرمود: مرازم را هم عود دهيد. من پرسیدم: هر كه خواهد از آن بهره گيرد؟ فرمود: آرى.

16- مكارم الأخلاق‌ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: يَنْبَغِي لِلرَّجُلِ أَنْ يُدَخِّنَ ثِيَابَهُ إِذَا كَانَ يَقْدِرُ. [16]

امام صادق علیه السّلام فرمود: شايسته است هر مردی اگر برایش مقدور است، جامه خود را بخور دهد.

17- مكارم الأخلاق‌ عَنْ عُمَيْرِ بْنِ مَأْمُونٍ وَ كَانَتِ ابْنَةُ عُمَيْرٍ تَحْتَ الْحَسَنِ ع قَالَ قَالَتْ‌ دَعَا ابْنُ الزُّبَيْرِ الْحَسَنَ ع إِلَى وَلِيمَةٍ فَنَهَضَ الْحَسَنُ ع وَ كَانَ صَائِماً فَقَالَ لَهُ ابْنُ الزُّبَيْرِ كَمَا أَنْتَ حَتَّى نُتْحِفَكَ بِتُحْفَةِ الصَّائِمِ فَدَهَنَ لِحْيَتَهُ وَ جَمَّرَ ثِيَابَهُ قَالَ الْحَسَنُ ع وَ كَذَلِكَ تُحْفَةُ الْمَرْأَةِ تَمْشُطُ وَ تُجَمِّرُ ثوابها [ثَوْبَهَا]. [17]

از عمير بن مأمون كه دخترش همسر امام حسن علیه السّلام بود نقل است كه از قول دخترش گفته: ابن زبير آن حضرت را به وليمه دعوت كرد و آن حضرت با اينكه روزه بود اجابت كرد. ابن زبير به آن حضرت گفت: باش تا تحفه روزه دار تقديمت كنم! و به ريش او عطر زد و جامه‌هايش را بخور داد. امام حسن علیه السّلام فرمود: و همچنين تحفه براى زن شانه زدن و بخور دادن جامه‌هاى او است.

18- الأمان رُوِيَ‌ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص كَانَ يَقُولُ عِنْدَ بَخُورِهِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي بِنِعْمَتِهِ تَتِمُّ الصَّالِحَاتُ اللَّهُمَّ طَيِّبْ عَرْفَنَا وَ زَكِّ رَوَائِحَنَا وَ أَحْسِنْ مُنْقَلَبَنَا وَ اجْعَلِ التَّقْوَى زَادَنَا وَ الْجَنَّةَ مَعَادَنَا وَ لَا تُفَرِّقْ بَيْنَنَا وَ بَيْنَ عافيتنا [عَافِيَتِكَ‌] إِيَّانَا وَ كَرَامَتِكَ لَنَا إِنَّكَ عَلى‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ. [18]

روايت است كه رسول خدا صلی الله علیه و آله هنگام بخور دادن مي گفت: «سپاس خدا را كه به نعمت او کارهای شایسته به كمال رسند. بار خدایا! بوى ما را خوش كن، و پاكيزه كن بوهاى ما را، و سرانجام ما را نیکو گردان، و تقوا را توشه ما و بهشت را بازگشتگاه ما ساز، و ما را از عافيت و کرامت خود جدا مكن كه تو بر هر چیز توانایی.»

19- الأمان وَ فِي رِوَايَةٍ أَنَّهُ يَقُولُ الْإِنْسَانُ عِنْدَ تَبَخُّرِهِ وَ تَعَطُّرِهِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ اللَّهُمَّ أَمْتِعْنِي بِمَا رَزَقْتَنِي وَ لَا تَسْلُبْنِي مَا خَوَّلْتَنِي وَ اجْعَلْ ذَلِكَ رَحْمَةً وَ لَا تَجْعَلْهُ وَبَالًا عَلَيَّ اللَّهُمَّ ذَكِّرْنِي بَيْنَ خَلْقِكَ كَمَا طَيَّبْتَ بَشَرِي وَ نُشُورِي بِفَضْلِ نِعْمَتِكَ عِنْدِي. [19]

در روايتى است كه آدمى هنگام بخور دادن و عطر زدن بگويد: «سپاس خدا را سزاست كه پروردگار جهانيان است. خدایا! مرا بهره‌مند كن از آنچه روزي‌ام كردى، و از من مگير آنچه به من دادى، و آن را بر من رحمت ساز و وبال مساز. خدایا! مرا در ميان خلقت نام آور كن، چنانى‌ كه تنم و نشاطم را از بخشش نعمتت بر من پاكيزه كردى.

20- فقه الرضا عليه السلام‌ إِذَا تَمَشَّطْتَ فَامْسَحْ وَجْهَكَ بِمَاءِ وَرْدٍ فَإِنِّي أَرْوِي عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ مَنْ أَرَادَ أَنْ يَذْهَبَ فِي حَاجَةٍ لَهُ وَ مَسَحَ وَجْهَهُ بِمَاءِ وَرْدٍ لَمْ يُرْهَقْ وَ تُقْضَى حَاجَتُهُ وَ لَا تُصِيبُهُ قَتَرٌ وَ لَا ذِلَّةٌ. [20]

فقه الرضا: چون شانه كردى به روى خود گلاب بمال، زيرا از امام صادق علیه السّلام روايت است که فرمود: هر كه خواهد دنبال حاجتى رود، گلاب تازه به رويش زند كه حاجتش برآيد و روسياهى و خوارى به او نرسد.

21- مكارم الأخلاق رُوِيَ عَنِ النَّبِيِّ ص قَالَ: إِنَّ مَاءَ الْوَرْدِ يَزِيدُ فِي مَاءِ الْوَجْهِ وَ يَنْفِي الْفَقْرَ. [21]

از پيغمبر صلی الله علیه و آله روايت است كه فرمود: گلاب، رخسار را خرم كند و فقر را ببرد.

22- مكارم الأخلاق وَ رَوَى الثُّمَالِيُّ عَنْهُ ع أَنَّهُ قَالَ: مَنْ مَسَحَ وَجْهَهُ بِمَاءِ الْوَرْدِ لَمْ يُصِبْهُ فِي ذَلِكَ الْيَوْمِ بُؤْسٌ وَ لَا فَقْرٌ وَ مَنْ أَرَادَ التَّمَسُّحَ بِمَاءِ الْوَرْدِ فَلْيَمْسَحْ بِهِ وَجْهَهُ وَ يَدَيْهِ وَ لْيَحْمَدْ رَبَّهُ وَ لْيُصَلِّ عَلَى النَّبِيِّ ص‌.[22]

روایت است: هر كس گلاب به رخسارش زند، آن روز سختى و ندارى نبيند، و هر كه خواهد گلاب بمالد، بايد آن را به رخسار و دست‌هایش بمالد و پروردگارش را سپاس گويد و صلوات بر پيغمبر فرستد.

23- الأمان رُوِّينَا فِي كِتَابِ الْمِضْمَارِ فِي عَمَلِ أَوَّلِ يَوْمٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّ مَنْ ضَرَبَ وَجْهَهُ بِكَفٍّ مِنْ مَاءِ الْوَرْدِ أَمِنَ ذَلِكَ الْيَوْمَ مِنَ الذِّلَّةِ وَ الْفَقْرِ وَ مَنْ وَضَعَ عَلَى رَأْسِهِ مِنْ مَاءِ وَرْدٍ أَمِنَ تِلْكَ السَّنَةَ مِنَ الْبِرْسَامِ. [23]

در عمل روز اول ماه رمضان از امام صادق علیه السّلام روايت داريم که فرمود: هر كه مشتى گلاب به رويش زند، آن روز از خوارى و ندارى در امان است و هر كه گلاب بر سر خود نهد، آن سال از بيمارىِ برسام ایمن باشد.