|
|
372 وَ قَالَ عليه السلام رُبَّ مُسْتَقْبِلٍ يَوْماً لَيْسَ بِمُسْتَدْبِرِهِ وَ مَغْبُوطٍ فِي أَوَّلِ لَيْلِهِ قَامَتْ بَوَاكِيهِ فِي آخِرِهِ
|
|
|
ضرورت ياد مرگ
(اخلاقى، معنوى)
|
|
|
372- امام عليه السّلام (در ناسازگارى دنيا) فرموده است 1- بسا رو آورنده بروز كه پشت بر آن نكند (اجل او را بشب مهلت ندهد) 2- و بسا كسيكه بر (خوشى) او غبطه بردند در اوّل شب و در آخرش گريه كنندگان بر او برخاستند (آرى سر شب تخت و تاج داشت و بامداد به زير خاك رفت، پس خردمند بدنيا و كالاى آن دل نبندد و دين خود و سعادت جاويدش را بآن نفروشد).
( . ترجمه وشرح نهج البلاغه(فیض الاسلام)، ج 6 ، صفحه ی 1267)
|
|
|
380 [و فرمود:] بسا كس كه بامدادى را ديد و به شامگاهش نرسيد، و بسا كس كه در آغاز شب بر او رشك بردند و در پايان آن نوحه كنانش گريستند و دريغ خوردند.
( . ترجمه نهج البلاغه شهیدی، ص 430)
|
|
|
361- و قال عليه السّلام:
رُبَّ مُسْتَقْبِلٍ يَوْماً لَيْسَ بِمُسْتَدْبِرِهِ- وَ مَغْبُوطٍ فِي أَوَّلِ لَيْلِهِ قَامَتْ بَوَاكِيهِ فِي آخِرِهِ
المعنى
و غرض الكلمة التنبيه من رقدة الغفلة عن الموت لغاية العمل و لما بعده.
و المعنى ظاهر.
( . شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 433)
|
|
|
361- امام (ع) فرمود:
رُبَّ مُسْتَقْبِلٍ يَوْماً لَيْسَ بِمُسْتَدْبِرِهِ- وَ مَغْبُوطٍ فِي أَوَّلِ لَيْلِهِ قَامَتْ بَوَاكِيهِ فِي آخِرِهِ
ترجمه
«بسا روى آورنده به روز كه پشت بر آن نكند، و بسا كسى كه اوّل شب بر او حسرت بردند ولى آخر شب، گريه كنندگان بر او گريستند.»
شرح
هدف از اين سخن بيدار باش از خواب غفلت نسبت به مرگ و پس از مرگ است در مورد نتيجه عملى كه انسان انجام مى دهد.
( . ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 732)
|
|
|
379- ربّ مستقبل يوما ليس بمستدبره، و مغبوط في أوّل ليله قامت بواكيه في آخره.
المعنى
قد نشاهد حيا معافى عند طلوع الشمس نشوان من روعة الحياة و بهجتها، و قبل المغيب ذهب به الموت الى حفرته، فشيّع بالبكاء و العويل. فهل من يعتبر.
( . فی ضلال نهج البلاغه، ج 4، ص 442)
|
|
|
132- ربّ مستقبل يوما ليس بمستدبره، و مغبوط في أوّل ليلة قامت بواكيه في آخره. الغرض التنبيه من رقدة الغفلة و المعنى ظاهر.
و مثله قول الشاعر:«»
يا راقد الليل مسرورا بأوّله إنّ الحوادث قد يطرقن اسحارا
و مثله:«»
لا يغرّنك عشاء ساكن قد يوافي بالمنيّات السّحر
و قال السعديّ:«»
شخصى همه شب بر سر بيمار گريست چون روز آمد، بمرد و بيمار بزيست
و قال آخر:«»
كم سالم صيحت به بغتة و قائل عهدي به البارحه
أمسى و أمست عنده قينة
و أصبحت تندبه النائحه
«» طوبى لمن كان موازينه يوم يلاقي ربّه راجحة،
( . شرح حکم نهج البلاغه، ص111و 112)
|
|
|
(365) و قال عليه السّلام: ربّ مستقبل يوما ليس بمستدبره، و مغبوط في أوّل ليله قامت بواكيه في آخره.
اللغة
(بواكى): جمع باكية و هى امرأة تنوح على الميّت عادة كزوجته أو امّه أو اخته أو بنته.
المعنى
نبّه عليه السّلام على أنّه لا ينبغي الاغترار بالصّحة و الشباب و الغفلة عن الاخرة و تحصيل الزاد للمعاد، فانّه كثيرا ما لا يسمى الرائح، و لا يصبح البائت.
الترجمة
چه بسيار كسى كه روزي را ديد و آنرا بسر نرسانيد، و چه بسيار كسى كه سر شب رشك بر او بردند و آخر شب بر مرگش گريستند.
( . منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج 21، ص 470 و 471)
|
|
|
(415) و قال (- ع- ) ربّ مستقبل يوما ليس بمستدبره و مغبوط فى اوّل ليله قامت بواكيه فى اخره يعنى و گفت (- ع- ) كه چه بسيار رو آورنده بروزيست كه نيست موجود در شب آينده آن روز و چه بسيار حسد برده شده در مال و جاهى است در ابتداى شب خود كه بر خيزند گريه كنندگان بر عزاء او در اخر انشب
( . شرح نهج البلاغه نواب لاهیجی، ص 327)
|
|
|
386: رُبَّ مُسْتَقْبِلٍ يَوْماً لَيْسَ بِمُسْتَدْبِرِهِ - وَ مَغْبُوطٍ فِي أَوَّلِ لَيْلِهِ قَامَتْ بَوَاكِيهِ فِي آخِرِهِ مثل هذا قول الشاعر-
يا راقد الليل مسرورا بأوله إن الحوادث قد يطرقن أسحارا
- . و مثله
لا يغرنك عشاء ساكن قد يوافي بالمنيات السحر
( . شرح نهج البلاغه (ابن ابی الحدید) ج 19، ص 321)
|
|
|
[371] و قال عليه السّلام:
ربّ مستقبل يّوما ليس بمستدبره، و مغبوط فى اوّل ليله قامت بواكيه فى اخره.
ترجمه
بسا كسا كه بروزى روى آورد كه آن را پشت سر نگذاشت، بسا كسا كه ديگران سرشب بر او غبطه و حسرت مى بردند، ولى در آخر شب گريه كنندگان بر وى بگريه برخاستند.
نظم
- بسا كس روز بر وى روى آردنيارد روز پشت سرگذارد
- بسا كس كه سر شب بود مغبوطسحر گه خون بر او با اشك مخلوط
- بصبح اندر دلش صد آرزو بودچو شد ظهرى نپندارى كه او بود
- بشب بودى بپا قصر سرورشسرو كارش سحر با قبر و گورش
- نماز شام بودش تاج بر سرشفق چون زد كشيدش خاك در بر
- جهانى كه چنين بى اعتبار استجوانمردا تو را با آن چكار است
- فشان بر اين عجوز زشت دامانبفرقش گرد رنجش را بيفشان
( . شرح نهج البلاغه منظوم، ج 10، صفحه ی 161 و 162)
|