آداب و دعاهای سواری بر مرکب

آیات:

ـ وَ جَعَلَ لَكُمْ مِنَ الْفُلْكِ وَ الْأَنْعامِ ما تَرْكَبُونَ لِتَسْتَوُوا عَلى‌ ظُهُورِهِ ثُمَّ تَذْكُرُوا نِعْمَةَ رَبِّكُمْ إِذَا اسْتَوَيْتُمْ عَلَيْهِ وَ تَقُولُوا سُبْحانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ وَ إِنَّا إِلى‌ رَبِّنا لَمُنْقَلِبُونَ‌ [1]

{و براى شما از كشتي‌ها و دام‌ها [وسيله‌اى كه‌] سوار شويد قرار داد تا بر پُشت آن [ها] قرار گيريد، پس چون بر آن [ها] برنشستيد، نعمت پروردگار خود را ياد كنيد و بگوييد: پاك است كسى كه اين را براى ما رام كرد و [گرنه‌] ما را ياراى [رام‌ساختن‌] آنها نبود. و به راستى كه ما به سوى پروردگارمان بازخواهيم گشت.}

روایات:

1- أَقُولُ قَدْ مَضَى فِي بَابِ مَكَارِمِ أَخْلَاقِ النَّبِيِّ ص بِأَسَانِيدَ كَثِيرَةٍ أَنَّهُ ص قَالَ: خَمْسٌ لَسْتُ بِتَارِكِهِنَّ حَتَّى الْمَمَاتِ لِبَاسِيَ الصُّوفُ وَ رُكُوبِيَ الْحِمَارَ مُؤْكَفاً وَ أَكْلِي مَعَ الْعَبِيدِ وَ خَصْفِيَ النَّعْلَ بِيَدِي وَ تَسْلِيمِي عَلَى الصِّبْيَانِ لِتَكُونَ سُنَّةً مِنْ بَعْدِي‌.[2]

پيغمبر صلی الله علیه و آله فرمود: پنج چیز را تا دمِ مُردن وا نَنَهم تا پس از من روش باشند: پوشیدن لباس پشمينه، سوار شدن بر الاغ پالان‌دار، غذا خوردن با بردگان، پينه زدن نعلين به دست خودم، و سلام دادن بر كودكان.

2- الخصال‌ فِيمَا أَوْصَى بِهِ النَّبِيُّ ص عَلِيّاً ع يَا عَلِيُّ الْعَيْشُ فِي ثَلَاثَةٍ دَارٍ قَوْرَاءَ وَ جَارِيَةٍ حَسْنَاءَ وَ فَرَسٍ قَبَّاءَ. [3]

پيغمبر صلی الله علیه و آله در سفارش به على علیه السّلام فرمود: اى على! خوشى زندگى در سه چيز است: خانه پهناور، كنيزكى زيبا و اسبى كمر باريك (تندرو و خوشرو).

3- الخصال عَنِ الْخَلِيلِ عَنِ ابْنِ خُزَيْمَةَ عَنْ أَبِي مُوسَى عَنْ أَبِي الضَّحَّاكِ بْنِ مَخْلَدٍ عَنْ سُفْيَانَ عَنْ حَبِيبٍ عَنْ جَمِيلٍ مَوْلَى عَبْدِ الْحَارِثِ عَنْ نَافِعِ بْنِ عَبْدِ الْحَارِثِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‌ مِنْ سَعَادَةِ الْمُسْلِمِ سَعَةُ الْمَسْكَنِ وَ الْجَارُ الصَّالِحُ وَ الْمَرْكَبُ الْهَنِي‌ءُ. [4]

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: از سعادت مسلمان، وسعت مسكن، همسايه خوب و مركب راهوار است.

4- قرب الإسناد عَنْ هَارُونَ عَنِ ابْنِ صَدَقَةَ عَنِ الصَّادِقِ عَنْ أَبِيهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‌ إِنَّ مِنْ سَعَادَةِ الْمَرْءِ الْمُسْلِمِ أَنْ يُشْبِهَهُ وَلَدُهُ وَ الْمَرْأَةَ الْجَمْلَاءَ ذَاتَ دِينٍ وَ الْمَرْكَبَ الْهَنِي‌ءَ وَ الْمَسْكَنَ الْوَاسِعَ‌.[5]

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: از سعادت مسلمان است همانندى فرزندش به او، زن زیبا و ديندار، مركب رهوار و مسكن وسيع.

5- قرب الإسناد عَنْ هَارُونَ عَنِ ابْنِ صَدَقَةَ عَنِ الصَّادِقِ عَنْ أَبِيهِ ع قَالَ: نَهَى رَسُولُ اللَّهِ ص عَنِ الْمَيَاثِرِ الْحُمْرِ. [6]

امام باقر علیه السّلام فرمود: رسول خدا از زين‌هاى سرخ از جنس حریر و ابریشم نهى كرد.

6- قرب الإسناد عَنْهُمَا عَنْ حَنَانٍ عَنِ الصَّادِقِ ع قَالَ قَالَ النَّبِيُّ ص لِعَلِيٍّ ع‌ إِيَّاكَ أَنْ تَتَخَتَّمَ بِالذَّهَبِ فَإِنَّهَا حِلْيَتُكَ فِي الْجَنَّةِ وَ إِيَّاكَ أَنْ تَلْبَسَ الْقَسِّيَّ وَ إِيَّاكَ أَنْ تَرْكَبَ بِمِيثَرَةٍ حَمْرَاءَ فَإِنَّهَا مِنْ مَيَاثِرِ إِبْلِيسَ‌.[7]

امام صادق علیه السّلام فرمود: پيغمبر صلی الله علیه و آله به على علیه السّلام فرمود: بپرهيز از پوشيدن انگشتر طلا كه آن زيور تو در بهشت است و بپرهيز از جام قسى (كه از قس می آوردند که جايى در مصر يا شام بوده است) و بپرهيز از سوار شدن به زين سرخ حریری كه از زين‌هاى شيطان است.

7- علل الشرائع عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِدْرِيسَ عَنِ الْأَشْعَرِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ عَنِ ابْنِ جَبَلَةَ عَنْ أَبِي الْجَارُودِ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ النَّبِيُّ ص لِعَلِيٍّ ع‌ لَا تَرْكَبْ بِمِيثَرَةٍ حَمْرَاءَ فَإِنَّهَا مِنْ مَرَاكِبِ إِبْلِيسَ‌.[8]

امام باقر علیه السّلام فرمود: پيغمبر صلی الله علیه و آله به على علیه السّلام فرمود: بر زين‌هاى سرخ سوار مشو كه از مراكب ابليس باشند.

8- معاني الأخبار عَنْ حَمْزَةَ الْعَلَوِيِّ عَنْ عَلِيٍّ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ عَلِيٌّ ع‌ نَهَانِي رَسُولُ اللَّهِ وَ لَا أَقُولُ نَهَاكُمْ عَنِ التَّخَتُّمِ بِالذَّهَبِ وَ عَنْ ثِيَابِ الْقَسِّيِّ وَ عَنْ مَيَاثِرِ الْأُرْجُوَانِ وَ عَنِ الْمَلَاحِفِ الْمُفْدَمَةِ وَ عَنِ الْقِرَاءَةِ وَ أَنَا رَاكِعٌ‌.[9]

على علیه السّلام فرمود: رسول خدا صلی الله علیه و آله مرا نهى كرد ـ و نمى‌گويم شما را نهى نمود ـ از پوشيدن انگشتر طلا، از جامه‌هاى قسى(كه از قس می آوردند که جايى در مصر يا شام بوده است)، از زين‌هاى ارغوانى، از لحاف‌هاى سرخ پر رنگ، و از خواندن قرآن در ركوع.

9- المحاسن عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ عَنْبَسَةَ بْنِ هِشَامٍ عَنْ عَبْدِ الْكَرِيمِ بْنِ عَمْرٍو عَنِ الْحَكَمِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَطَاءٍ قَالَ: قَالَ لِي أَبُو جَعْفَرٍ ع قُمْ فَأَسْرِجْ لِي دَابَّتَيْنِ حِمَاراً وَ بَغْلًا فَأَسْرَجْتُ حِمَاراً وَ بَغْلًا وَ قَدَّمْتُ إِلَيْهِ الْبَغْلَ فَرَأَيْتُ أَنَّهُ أَحَبُّهُمَا إِلَيْهِ فَقَالَ مَنْ أَمَرَكَ أَنْ تُقَدِّمَ إِلَيَّ هَذَا الْبَغْلَ قُلْتُ اخْتَرْتُهُ لَكَ قَالَ وَ أَمَرْتُكَ أَنْ تَخْتَارَ لِي ثُمَّ قَالَ إِنَّ أَحَبَّ الْمَطَايَا إِلَيَّ الْحُمُرُ فَقَالَ قَدَّمْتُ إِلَيْهِ الْحِمَارَ وَ أَمْسَكْتُ لَهُ بِالرِّكَابِ وَ رَكِبَ فَقَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدَانَا لِلْإِسْلَامِ وَ عَلَّمَنَا الْقُرْآنَ وَ مَنَّ عَلَيْنَا بِمُحَمَّدٍ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ‌ الَّذِي سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ وَ إِنَّا إِلى‌ رَبِّنا لَمُنْقَلِبُونَ‌ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ‌.[10]

عبدالله بن عطا گفت: امام باقر علیه السّلام به من فرمود: برخيز و دو مَرکب سواری را زين كن، يك الاغ و يك قاطر. من هر دو را زين بستم و قاطر را پيش آن حضرت آوردم و تصور كردم كه آن را بیشتر دوست‌ دارد. فرمود: چه كسی به تو فرمان داد كه اين قاطر را پيشم آورى؟ گفتم: من آن را برايت برگزيدم. فرمود: من به تو گفتم آن را برگزين؟ سپس فرمود: بهترین مركب‌ها نزد من الاغ‌ است. الاغ را نزدش بردم، ركاب را گرفتم و سوار شد و گفت: سپاس خدا راست كه ما را به اسلام رهنمون شد، و قرآن به ما آموخت، و منت نهاد بر ما به محمد. سپاس خدا را كه اين را براى ما مسخر كرد در حالی که ما رام کننده‌اش نبوديم و همانا كه ما به سوى پروردگارمان باز می گردیم و سپاس از آن پروردگار جهانيان است.

10- المحاسن عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْفَضْلِ الْهَاشِمِيِّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ بَعْضِ مَشِيخَتِهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: أَ مَا يَسْتَحِي أَحَدُكُمْ أَنْ يُغَنِّيَ عَلَى دَابَّتِهِ وَ هِيَ تُسَبِّحُ‌.[11]

امام صادق علیه السّلام فرمود: كسى از شماها شرم ندارد كه بر پشت مركبش آواز خواند در حالی که مرکبش تسبیح خداوند را می گوید؟!

11- المحاسن عَنْ أَبِيهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي هَاشِمٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ يَحْيَى الْمَدِينِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع‌ أَنَّ عَلِيَّ بْنَ الْحُسَيْنِ ع كَانَ يَرْكَبُ عَلَى قَطِيفَةٍ حَمْرَاءَ. [12]

امام صادق علیه السّلام فرمود: علی بن الحسین (امام زین العابدین علیه السّلام) روى قطيفه سرخ سوار مي شد.

12- تفسير العياشي عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَطَاءٍ الْمَكِّيِّ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع‌ انْطَلِقْ بِنَا إِلَى حَائِطٍ لَنَا فَدَعَا بِحِمَارٍ وَ بَغْلٍ فَقَالَ أَيُّهُمَا أَحَبُّ إِلَيْكَ فَقُلْتُ الْحِمَارُ فَقَالَ إِنِّي أُحِبُّ أَنْ تُؤْثِرَنِي بِالْحِمَارِ فَقُلْتُ الْبَغْلُ أَحَبُّ إِلَيَّ فَرَكِبَ الْحِمَارَ وَ رَكِبْتُ الْبَغْلَ فَلَمَّا مَضَيْنَا اخْتَالَ الْحِمَارُ فِي مِشْيَتِهِ حَتَّى هَزَّ مَنْكِبَيْ أَبِي جَعْفَرٍ ع فَلَزِمَ قَرَبُوسَ السَّرْجِ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ كَأَنِّي أَرَاكَ تَشْتَكِي بَطْنَكَ قَالَ وَ فَطَنْتَ إِلَى هَذَا مِنِّي إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص كَانَ لَهُ حِمَارٌ يُقَالُ لَهُ عُفَيْرٌ إِذَا رَكِبَهُ اخْتَالَ فِي مِشْيَتِهِ سُرُوراً بِرَسُولِ اللَّهِ حَتَّى يَهُزُّ مَنْكِبَيْهِ فَيَلْزَمُ قَرَبُوسَ السَّرْجِ فَيَقُولُ اللَّهُمَّ لَيْسَ مِنِّي وَ لَكِنْ ذَا مِنْ عُفَيْرٍ وَ إِنَّ حِمَارِي مِنْ سُرُورِي اخْتَالَ فِي مِشْيَتِهِ فَلَزِمْتُ قَرَبُوسَ السَّرْجِ وَ قُلْتُ اللَّهُمَّ هَذَا لَيْسَ مِنِّي وَ لَكِنْ هَذَا مِنْ حِمَارِي‌.[13]

عبدالله بن عطاء مكى گفت: امام باقر علیه السّلام ما را به طویله ما برد و الاغى و قاطرى خواست و فرمود: كدام را بیشتر دوست دارى؟ گفتم: الاغ را. فرمود: الاغ را به من واگذار. گفتم: قاطر را من بیشتر دوست دارم. پس آن حضرت سوار الاغ شد و من سوار قاطر شدم. چون به راه افتاديم، الاغ در راه رفتن خود به حالت تکبر و ناز راه می‌رفت، تا آنجا که دو شانه آن حضرت به لرز آمدند و به زين چسبيد. گفتم: قربانت شوم! گويا از شكمت شكايت دارى؟ فرمود: تو متوجه اين حال من شدى؟ همانا رسول خدا را الاغى بود به نام «عفير» که چون سوارش مي شد، از شادى حضور رسول خدا به تکبر و ناز مى‌آمد، تا جایی که دو شانه آن حضرت مى‌لرزيدند و او به زين مى‌چسبيد و مى‌فرمود: بار خدايا! اين از من نيست، بلکه از عفير است. حالا اين الاغ هم از شادى حضور من، به تکبر و ناز راه رفت پس به زينش چسبيدم و گفتم: بار خدايا! اين از من نيست، از الاغ من است.

13- مكارم الأخلاق قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع‌ مَا عَثَرَتْ دَابَّتِي قَطُّ قِيلَ وَ لِمَ ذَلِكَ قَالَ لِأَنِّي لَمْ أَطَأْ زَرْعاً قَطُّ. [14]

امير مؤمنان علیه السلام فرمود: هرگز پای مركبم نلغزید. پرسیده شد: چرا؟ فرمود: زيرا من هرگز زراعتى را لگد نكردم.

14- دَعَوَاتُ الرَّاوَنْدِيِّ، عَنْ أَبِي هَاشِمٍ قَالَ: رَكِبْتُ دَابَّةً فَقُلْتُ‌ سُبْحانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ‌ قَالَ فَسَمِعَ مِنِّي أَحَدُ السِّبْطَيْنِ وَ قَالَ لَا بِهَذَا أُمِرْتَ أُمِرْتَ أَنْ تَذْكُرَ نِعْمَةَ رَبِّكَ إِذَا اسْتَوَيْتَ عَلَيْهِ يَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ‌ تَذْكُرُوا نِعْمَةَ رَبِّكُمْ إِذَا اسْتَوَيْتُمْ عَلَيْهِ‌ فَقُلْتُ كَيْفَ أَقُولُ قَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدَانَا لِلْإِسْلَامِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي مَنَّ عَليْنَا بِمُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَنَا فِي خَيْرِ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ فَإِذَا أَنْتَ قَدْ ذَكَرْتَ نِعَماً عَظِيمَةً ثُمَّ تَقُولُ‌ سُبْحانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنا الْآيَةَ. [15]

ابى هاشم گفت: سوار مركب شدم و گفتم: «سُبْحانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ‌» و يكى از دو سبط (ظاهرا منظور امام حسن و امام حسین علیهما السّلام) آن را از من شنيد و فرمود: به اين فرمان ندارى، فرمانت اين است كه چون بر مرکب قرار گرفتی، نعمت پروردگارت عزوجل را ياد كنى كه مي فرمايد: {ياد كنيد پروردگارتان را چون بر آن قرار گرفتيد.} گفتم: چگونه بگويم؟ فرمود: بگو: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدَانَا لِلْإِسْلَامِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي مَنَّ عَليْنَا بِمُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَنَا فِي خَيْرِ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاس‌» (ستایش مخصوص خدایی است که ما را به اسلام هدایت کرد و ستایش مخصوص خدایی است که به محمد و خاندانش بر ما منت نهاد و ستایش مخصوص خدایی است که ما را در بهترین امتی که برای مردمان ظهور کرده قرار داد.) تا نعمت‌هاى بزرگ را ياد كرده باشى. سپس بگو‌ «سُبْحانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ‌».

15- مكارم الأخلاق رُوِيَ‌ أَنَّهُ يُقَالُ عِنْدَ الرُّكُوبِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدَانَا لِلْإِسْلَامِ وَ عَلَّمَنَا الْقُرْآنَ وَ مَنَّ عَلَيْنَا بِمُحَمَّدٍ سُبْحانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ وَ إِنَّا إِلى‌ رَبِّنا لَمُنْقَلِبُونَ‌ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ‌ اللَّهُمَّ أَنْتَ الْحَامِلُ عَلَى الظَّهْرِ وَ الْمُسْتَعَانُ عَلَى الْأَمْرِ وَ أَنْتَ الصَّاحِبُ فِي السَّفَرِ وَ الْخَلِيفَةُ فِي الْأَهْلِ وَ الْمَالِ وَ الْوَلَدِ اللَّهُمَّ أَنْتَ عَضُدِي وَ نَاصِرِي وَ إِذَا مَضَتْ بِكَ رَاحِلَتُكَ فَقُلْ فِي طَرِيقِكَ خَرَجْتُ بِحَوْلِ اللَّهِ وَ قُوَّتِهِ بِغَيْرِ حَوْلٍ مِنِّي وَ لَا قُوَّةٍ لَكِنْ بِحَوْلِ اللَّهِ وَ قُوَّتِهِ‌ بَرِئْتُ إِلَيْكَ يَا رَبِّ مِنَ الْحَوْلِ وَ الْقُوَّةِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بَرَكَةَ سَفَرِي هَذَا وَ بَرَكَةَ أَهْلِهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ فَضْلِكَ الْوَاسِعِ رِزْقاً حَلَالًا طَيِّباً تَسُوقُهُ إِلَيَّ وَ أَنَا خَائِضٌ فِي عَافِيَةٍ بِقُوَّتِكَ وَ قُدْرَتِكَ اللَّهُمَّ إِنِّي سِرْتُ فِي سَفَرِي هَذَا بِلَا ثِقَةٍ مِنِّي بِغَيْرِكَ وَ لَا رَجَاءٍ لِسِوَاكَ فَارْزُقْنِي فِي ذَلِكَ شُكْرَكَ وَ عَافِيَتَكَ وَ وَفِّقْنِي لِطَاعَتِكَ وَ عِبَادَتِكَ حَتَّى تَرْضَى وَ بَعْدَ الرِّضَا. [16]

روایت شده هنگام سوار شدن گفته شود: سپاس خدا را كه ما را به اسلام رهنمون شد، و قرآن به ما آموخت، و منت نهاد بر ما به محمد، و سپاس خدا را كه اين [مرکب] را براى ما مسخر كرد در حالی که ما رام کننده آن نبوديم، و ما به سوى پروردگارمان باز می گردیم و سپاس از آن پروردگار جهانيان است. خدايا! تویی حمل کننده [ما] بر پشت [مرکبها] و يارى دهنده بر هر كار، و يار در سفر، و جانشین [ما] در خانواده و مال و فرزند. خدایا! تویی بازو و يارم.

و چون مركبت تو را برد، در راه بگو: بيرون شدم‌ به حول و قوه خدا نه به حول و قوه خودم، بلكه به حول و قوه خدا. پروردگارا! پناه می برم به تو از حول و قوه تو. بار خدايا! بركت اين سفرم و بركت اهلم را از تو خواهم. خدايا! از تو خواهم از فضل گشاده‌ات روزى حلال و پاك را به من دهی و من به قوت و قدرتت در عافيت باشم. بار خدايا! من به اين سفر رفتم و به جز تو اعتماد ندارم و اميدى به جز تو ندارم، پس روزى كن مرا در آن شكر و عافيت، و توفيقم ده براى طاعت و عبادتِ خود تا راضی باشى و بالاتر از رضایت.

16- الأمالي للصدوق عَنِ ابْنِ إِدْرِيسَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ عِيسَى عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِي جَمِيلَةَ عَنِ ابْنِ طَرِيفٍ عَنِ ابْنِ نُبَاتَةَ قَالَ: أَمْسَكْتُ لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع بِالرِّكَابِ‌ وَ هُوَ يُرِيدُ أَنْ يَرْكَبَ فَرَفَعَ رَأْسَهُ ثُمَّ تَبَسَّمَ فَقُلْتُ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ رَأَيْتُكَ رَفَعْتَ رَأْسَكَ إِلَى السَّمَاءِ وَ تَبَسَّمْتَ قَالَ نَعَمْ يَا أَصْبَغُ أَمْسَكْتُ لِرَسُولِ اللَّهِ كَمَا أَمْسَكْتَ لِي فَرَفَعَ رَأْسَهُ وَ تَبَسَّمَ فَسَأَلْتُهُ كَمَا سَأَلْتَنِي وَ سَأُخْبِرُكَ كَمَا أَخْبَرَنِي‌ أَمْسَكْتُ لِرَسُولِ اللَّهِ الشَّهْبَاءَ فَرَفَعَ رَأْسَهُ إِلَى السَّمَاءِ وَ تَبَسَّمَ فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ رَفَعْتَ رَأْسَكَ إِلَى السَّمَاءِ وَ تَبَسَّمْتَ فَقَالَ يَا عَلِيُّ إِنَّهُ لَيْسَ مِنْ أَحَدٍ يَرْكَبُ ثُمَّ يَقْرَأُ آيَةَ الْكُرْسِيِّ ثُمَّ يَقُولُ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي‌ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ‌ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي ذُنُوبِي إِنَّهُ لَا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْتَ إِلَّا قَالَ السَّيِّدُ الْكَرِيمُ يَا مَلَائِكَتِي عَبْدِي يَعْلَمُ أَنَّهُ لَا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ غَيْرِي فَاشْهَدُوا أَنِّي قَدْ غَفَرْتُ لَهُ ذُنُوبَهُ‌.

المحاسن عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ‌ مِثْلَهُ وَ فِيهِ آيَةُ السُّخْرَةِ بَدَلَ آيَةِ الْكُرْسِيِ‌.[17]

ابن نباته گفت: ركاب امير المؤمنين علیه السّلام را نگه داشتم كه مي خواست سوار شود. پس سر بلند كرد و لبخندى زد. گفتم: يا اميرالمؤمنين! سر بلند كردى و لبخند زدى؟ فرمود: آرى اى اصبغ! یک بار اسب «شهباء» را براى پيغمبر نگه داشتم و سر به آسمان بر آورد و لبخند زد. گفتم: يا رسول الله! سر به آسمان برآوردى و لبخند زدى؟ فرمود: اى على! كسى نباشد كه سوار شود و آية الكرسى بخواند و سپس گويد: «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي ذُنُوبِي إِنَّهُ لَا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْت‌‌» جز اينكه خدای كريم فرمايد: اى فرشته‌هايم! بنده‌ام داند كه جز من گناهان را نيامرزد. گواه باشيد كه گناهانش را آمرزيدم.

17- الخصال الْأَرْبَعُمِائَةِ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع‌ إِذَا رَكِبْتُمُ الدَّوَابَّ فَاذْكُرُوا اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ قُولُوا سُبْحانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ وَ إِنَّا إِلى‌ رَبِّنا لَمُنْقَلِبُونَ‌.[18]

امير مؤمنان علیه السّلام فرمود: چون سوار چهارپايان شديد، خدای عزوجل را ياد كرده و بگویید: «سُبْحانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ وَ إِنَّا إِلى‌ رَبِّنا لَمُنْقَلِبُونَ» {پاك است كسى كه اين را براى ما رام كرد و [گرنه‌] ما را ياراى [رام‌ساختن‌] آن نبود.}

18- الأمالي للشيخ الطوسي عَنْ جَمَاعَةٍ عَنْ أَبِي الْمُفَضَّلِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ هِشَامٍ عَنْ مُوسَى بْنِ عَامِرٍ عَنِ الْوَلِيدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنْ أَبِي إِسْحَاقَ السَّبِيعِيِّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ رَبِيعَةَ الْأَسَدِيِّ قَالَ: رَكِبَ عَلِيٌّ ع فَلَمَّا وَضَعَ رِجْلَهُ فِي الرِّكَابِ قَالَ بِسْمِ اللَّهِ فَلَمَّا اسْتَوَى عَلَى الدَّابَّةِ قَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي كَرَّمَنَا وَ حَمَلَنَا فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقَنَا مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَ فَضَّلَنَا عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقَ تَفْضِيلًا سُبْحانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ‌ ثُمَّ سَبَّحَ اللَّهَ ثَلَاثاً وَ حَمِدَ اللَّهَ ثَلَاثاً وَ كَبَّرَ اللَّهَ ثَلَاثاً ثُمَّ قَالَ رَبِّ اغْفِرْ لِي فَإِنَّهُ لَا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْتَ ثُمَّ قَالَ فَعَلَ هَذَا رَسُولُ اللَّهِ ص وَ أَنَا رَدِيفُهُ‌.[19]

على بن ربيعه اسدى گفت: چون على علیه السّلام پا در ركاب نهاد، گفت: «بسم الله» و چون بر مركب نشست، گفت: «سپاس خدا را كه ما را گرامى داشت و به خشكى و دريا حمل کرد و از پاکها روزیمان داد و بر بسيارى از آفريده‌هايش برتریمان داد. سپاس خدا را كه اين [مرکب] را براى ما مسخر كرد در حالی که ما رام کننده آن نبوديم.

سپس‌ سی بار تسبيح و سی بار حمد خدا و سی بار تكبير گفت و در پايان فرمود: رسول خدا چنین كرد در حالی که من پشت سرش سوار بودم.

19- ثواب الأعمال عَنْ أَبِيهِ عَنْ سَعْدٍ عَنِ الْبَرْقِيِّ عَنِ الْيَقْطِينِيِّ عَنِ الدِّهْقَانِ عَنْ دُرُسْتَ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عَبْدِ الْحَمِيدِ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‌ إِذَا رَكِبَ الرَّجُلُ الدَّابَّةَ فَسَمَّى رَدِفَهُ مَلَكٌ يَحْفَظُهُ حَتَّى يَنْزِلَ فَإِذَا رَكِبَ وَ لَمْ يُسَمِّ رَدِفَهُ شَيْطَانٌ فَيَقُولُ لَهُ تَغَنَّ فَإِنْ قَالَ لَا أُحْسِنُ قَالَ تَمَنَّ فَلَا يَزَالُ يَتَمَنَّى حَتَّى يَنْزِلَ وَ قَالَ مَنْ قَالَ إِذَا رَكِبَ الدَّابَّةَ بِسْمِ اللَّهِ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدَانَا لِهَذَا وَ سُبْحانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ‌ إِلَّا حُفِظَتْ لَهُ نَفْسُهُ وَ دَابَّتُهُ حَتَّى يَنْزِلَ‌.[20]

امام کاظم علیه السّلام فرمود: رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: چون كسى كه سوار مركب مى‌شود نام خدا را برد، فرشته هم ردیفش شود كه تا زمان پیاده شدن حفظش كند، و اگر نام خدا را نبرد، شيطانى هم‌ردیفش شود و به او گويد: آواز بخوان! و اگر گويد نتوانم، به او گويد: زمزمه كن! و پيوسته در زمزمه باشد تا پياده شود. و فرمود: هر كه چون سوار مركب شود بگويد: «بسم الله و لا حول و لا قوة الا بالله‌ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدانا لِهذا و سُبْحانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ‌»، خود و مركبش محافظت می شوند تا پياده شود.

20- المحاسن عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ عَنْبَسَةَ بْنِ هِشَامٍ عَنْ عَبْدِ الْكَرِيمِ بْنِ عَمْرٍو الْجُعْفِيِّ عَنِ الْحَكَمِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ الْقَاسِمِ أَنَّهُ سَمِعَ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَطَاءٍ يَقُولُ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع‌ قُمْ فَأَسْرِجْ لِي دَابَّتَيْنِ حِمَاراً وَ بَغْلًا فَأَسْرَجْتُ حِمَاراً وَ بَغْلًا فَقَدَّمْتُ إِلَيْهِ الْبَغْلَ فَرَأَيْتُ أَنَّهُ أَحَبُّهُمَا إِلَيْهِ فَقَالَ مَنْ أَمَرَكَ أَنْ تُقَدِّمَ إِلَيَّ هَذَا الْبَغْلَ قُلْتُ اخْتَرْتُهُ لَكَ قَالَ وَ أَمَرْتُكَ أَنْ تَخْتَارَ لِي ثُمَّ قَالَ إِنَّ أَحَبَّ الْمَطَايَا إِلَيَّ الْحُمُرُ فَقَالَ قَدَّمْتُ إِلَيْهِ الْحِمَارَ وَ أَمْسَكْتُ بِالرِّكَابِ وَ رَكِبَ فَقَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدَانَا لِلْإِسْلَامِ وَ عَلَّمَنَا الْقُرْآنَ وَ مَنَّ عَلَيْنَا بِمُحَمَّدٍ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ‌ الَّذِي سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ وَ إِنَّا إِلى‌ رَبِّنا لَمُنْقَلِبُونَ‌ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ‌. وَ سَارَ وَ سِرْتُ حَتَّى إِذَا بَلَغْنَا مَوْضِعاً قُلْتُ الصَّلَاةَ جَعَلَنِيَ اللَّهُ فِدَاكَ قَالَ هَذَا أَرْضُ وَادِ النَّمْلِ لَا يُصَلَّى فِيهَا حَتَّى إِذَا بَلَغْنَا مَوْضِعاً آخَرَ قُلْتُ لَهُ مِثْلَ ذَلِكَ فَقَالَ هَذِهِ الْأَرْضُ مَالِحَةٌ لَا يُصَلَّى فِيهَا قَالَ حَتَّى نَزَلَ هُوَ مِنْ قِبَلِ نَفْسِهِ فَقَالَ لِي صَلَّيْتَ أَمْ تُصَلِّي سُبْحَتَكَ قُلْتُ هَذِهِ صَلَاةٌ تُسَمِّيهَا أَهْلُ الْعِرَاقِ الزَّوَالَ فَقَالَ أَمَا إِنَّ هَؤُلَاءِ الَّذِينَ يُصَلُّونَ هُمْ شِيعَةُ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع وَ هِيَ صَلَاةُ الْأَوَّابِينَ فَصَلَّى وَ صَلَّيْتُ ثُمَّ أَمْسَكْتُ لَهُ بِالرِّكَابِ ثُمَّ قَالَ مِثْلَ مَا قَالَ فِي بَدَاءَتِهِ ثُمَّ قَالَ اللَّهُمَّ الْعَنِ الْمُرْجِئَةَ فَإِنَّهُمْ عَدُوُّنَا فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ قُلْتُ لَهُ مَا ذِكْرُكَ جُعِلْتُ فِدَاكَ الْمُرْجِئَةَ قَالَ خَطَرُوا عَلَى بَالِي‌.[21]

عبدالله بن عطا گفت: امام باقر علیه السّلام به من فرمود: برخيز و دو مَرکب سواری را زين كن؛ يك الاغ و يك قاطر. من هر دو را زين بستم و قاطر را پيش آن حضرت آوردم و تصور كردم كه آن را بیشتر دوست دارد. فرمود: چه كسی به تو فرمان داد كه اين قاطر را پيشم آرى؟ گفتم: من آن را برايت برگزيدم. فرمود: من به تو گفتم آن را برگزين؟ سپس فرمود: بهترین مركب‌ها نزد من الاغ‌هايند. گفت: الاغ را نزدش بردم، ركاب را گرفتم و سوار شد و گفت: سپاس خدا راست كه ما را به اسلام رهنمون شد، و قرآن به ما آموخت، و منت نهاد بر ما به محمد. سپاس خدا را كه اين را براى ما مسخر كرد و ما رام کننده‌اش نبوديم و همانا كه ما به سوى پروردگارمان باز می گردیم و سپاس از آن پروردگار جهانيان است. و رفتیم تا به جایی رسيديم. گفتم: قربانت، نماز! فرمود: اينجا وادى مورچه است، نماز در آن خوانده نشود. تا رسيديم به جاى ديگر و همان را گفتم. فرمود: اينجا شوره‌زار است، نماز در آن خوانده نشود. تا جایی که خود پياده شد و به من فرمود: نماز می خوانى يا نافله‌ات را؟ گفتم: اين نمازي است كه مردم عراق آن را نماز زوال می‌‌نامند. فرمود: آنان كه [این] نماز خوانند، شيعه على باشند و آن نماز «اوّابين» (بازگشت کنندگان) است. پس نماز خواند و نماز خواندم. سپس ركابش را گرفتم و همان دعاى آغاز را خواند و آنگاه فرمود: بار خدايا! مرجئه را لعنت كن كه دشمن ما باشند در دنيا و آخرت. گفتمش: قربانت! چه تو را به ياد مرجئه انداخت؟ فرمود: به خاطرم آمد.

21- المحاسن عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُفَضَّلِ النَّوْفَلِيِّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ بَعْضِ مَشِيخَتِهِ قَالَ: كَانَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِذَا وَضَعَ رِجْلَهُ فِي الرِّكَابِ يَقُولُ سُبْحانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ‌ وَ يُسَبِّحُ سَبْعاً وَ يَحْمَدُ اللَّهَ سَبْعاً وَ يُهَلِّلُ اللَّهَ سَبْعاً. [22]

چون امام صادق علیه السلام پا در ركاب مركبش مي نهاد، مي گفت: «سُبْحانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ‌» (منزه است آن که این را برایمان رام ساخت در حالی که ما رام کننده‌اش نبودیم) و هفت «سبحان الله» مي گفت و هفت «الحمد لله» و هفت «لا اله الا الله».

22- المحاسن عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ يَحْيَى عَنْ جَدِّهِ الْحَسَنِ بْنِ رَاشِدٍ عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ الْأَوَّلَ ع يَقُولُ‌ الْخَيْلُ عَلَى كُلِّ مَنْخِرٍ مِنْهَا شَيْطَانٌ فَإِذَا أَرَادَ أَحَدُكُمْ أَنْ يُلْجِمَهَا فَلْيُسَمِّ اللَّهَ‌.[23]

امام كاظم علیه السّلام فرمود: بر هر سوراخ بينى اسب، شيطانى است، چون كسى از شما خواهد دهنه بر آن زند، نام خدا را برد.

23- المحاسن عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ ابْنِ رِئَابٍ عَنْ أَبِي عُبَيْدَةَ الْحَذَّاءِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: أَيُّمَا دَابَّةٍ اسْتَصْعَبَتْ عَلَى صَاحِبِهَا مِنْ لِجَامٍ أَوْ نُفُورٍ فَلْيَقْرَأْ فِي أُذُنِهَا أَوْ عَلَيْهَا أَ فَغَيْرَ دِينِ اللَّهِ يَبْغُونَ وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ كَرْهاً وَ إِلَيْهِ يُرْجَعُونَ‌.[24]

امام صادق علیه السّلام فرمود: هر مَرکب سواری که از لگام، چموشى كرد يا رَم كرد، بايد در گوشش يا بر بالای آن بخواند: «أَ فَغَيْرَ دِينِ اللَّهِ يَبْغُونَ وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ كَرْهاً وَ إِلَيْهِ يُرْجَعُونَ.» {آيا جز دين خدا را مى‌جويند؟ با آنكه هر كه در آسمان‌ها و زمين است خواه و ناخواه سر به فرمان او نهاده است، و به سوى او بازگردانيده مى‌شوند.}

24- مكارم الأخلاق‌ رُوِيَ فِي هَذِهِ الْآيَاتِ (أَ فَغَيْرَ دِينِ اللَّهِ يَبْغُونَ وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ كَرْهاً وَ إِلَيْهِ يُرْجَعُونَ) أَنَّهَا يَقْرَأُ لِلدَّابَّةِ الَّتِي تَمْنَعُ اللِّجَامَ يَقْرَأُ فِي أُذُنِهَا وَ يَقُولُ اللَّهُمَّ سَخِّرْهَا وَ بَارِكْ لِي فِيهَا بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ يَقْرَأُ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ‌.[25]

روايت است كه بر گوش مَرکب سواری كه از لگام سرباز زده، اين آيات را بخواند: «أَ فَغَيْرَ دِينِ اللَّهِ يَبْغُونَ وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ كَرْهاً وَ إِلَيْهِ يُرْجَعُونَ» {آيا جز دين خدا را مى‌جويند؟ با آنكه هر كه در آسمان‌ها و زمين است خواه و ناخواه سر به فرمان او نهاده است، و به سوى او بازگردانيده مى‌شوند.} و بگويد: خدايا! این را برایم مسخر گردان و در آن بركتم ده به حق محمد و آل او. سپس سوره ‌«إِنَّا أَنْزَلْناهُ‌» بخواند.

25- المحاسن عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْعَرْزَمِيِّ عَنْ حَاتِمِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ الْمَدَنِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‌ عَلَى ذِرْوَةِ سَنَامِ كُلِّ بَعِيرٍ شَيْطَانٌ فَإِذَا رَكِبْتُمُوهَا فَقُولُوا كَمَا أَمَرَكُمُ اللَّهُ‌ سُبْحانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ‌ وَ امْتَهِنُوهَا لِأَنْفُسِكُمْ فَإِنَّهَا تَحْمِدُ اللَّهَ قَالَ وَ رَوَاهُ الْوَشَّاءُ عَنِ الْمُثَنَّى عَنْ حَاتِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع إِلَّا أَنَّهُ قَالَ عَلَى ذِرْوَةِ كُلِّ بَعِيرٍ. [26]

امام صادق علیه السّلام از پدرانش علیهم السّلام، از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت کرد كه فرمود: بر سر كوهان هر شتر شيطانى است. چون سوارش شديد همان را بگویید كه خدا فرمان داده: «سُبْحانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ»‌ و او را براى خود به کار گیرید كه او هم سپاس خدا می‌كند.

در نقل دیگری «بر سر هر شتر» آمده است.

26- فقه الرضا عليه السلام‌ إِذَا وَضَعْتَ رِجْلَكَ فِي الرِّكَابِ فَقُلْ بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدانا لِهذا وَ ما كُنَّا لِنَهْتَدِيَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللَّهُ‌ الْحَمْدُ لِلَّهِ‌ الَّذِي سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ‌ وَ مَنَّ عَلَيْنَا بِالْإِيمَانِ بِمُحَمَّدٍ. [27]

روایت است: چون پا در ركاب نهى، بگو: «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدانا لِهذا وَ ما كُنَّا لِنَهْتَدِيَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللَّهُ‌ الْحَمْدُ لِلَّهِ‌ الَّذِي سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ‌ وَ مَنَّ عَلَيْنَا بِالْإِيمَانِ بِمُحَمَّدٍ» (به نام خدا و به خدا، و سپاس خدایی را که ما را به این هدایت کرد که اگر هدایتمان نکرده بود هدایت نمی شدیم. سپاس خدایی را که این را برای ما رام نمود که ما رام کننده‌اش نبودیم و سپاس خدایی را که با [توفیق] ایمان به محمد بر ما منت نهاد.

27- طب الأئمة عليهم السلام عَنْ حَاتِمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْأَزْدِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ الْمُقْرِي إِمَامِ مَسْجِدِ الْكُوفَةِ عَنْ جَابِرِ بْنِ رَاشِدٍ عَنِ الصَّادِقِ ع قَالَ: بَيْنَا هُوَ فِي سَفَرٍ إِذْ نَظَرَ إِلَى رَجُلٍ عَلَيْهِ كَآبَةٌ وَ حُزْنٌ فَقَالَ مَا لَكَ قَالَ دَابَّتِي حَرُونٌ قَالَ وَيْحَكَ اقْرَأْ هَذِهِ الْآيَةَ فِي أُذُنِهِ‌ أَ وَ لَمْ يَرَوْا أَنَّا خَلَقْنا لَهُمْ‌ إِلَى قَوْلِهِ‌ وَ مِنْها يَأْكُلُونَ‌.[28]

امام صادق علیه السّلام در سفرى به مردى كه غمگين بود نظر كرد و فرمود: تو را چه مى‌شود؟ گفت: مَرکب سواریم راه نرو است. فرمود: واى بر تو! اين آيه را در گوشش بخوان: «أَ وَ لَمْ يَرَوْاْ أَنَّا خَلَقْنَا لَهُم مِّمَّا عَمِلَتْ أَيْدِينَا أَنْعَمًا فَهُمْ لَهَا مَلِكُونَ وَ ذَلَّلْنَاهَا لهَُمْ فَمِنهَْا رَكُوبهُُمْ وَ مِنهَْا يَأْكلُُون» {آيا نديده‌اند كه ما به قدرت خويش براى ايشان چهارپايانى آفريده‌ايم تا آنان مالك آنها باشند؟ و آنها را براى ايشان رام گردانيديم. از برخى‌شان سوارى مى‌گيرند و از بعضى مى‌خورند.}

28- الأمان فِي رِوَايَةِ صَفْوَانَ الْجَمَّالِ‌ أَنَّ الصَّادِقَ ع لَمَّا رَكِبَ الْجَمَلَ قَالَ بِسْمِ اللَّهِ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ سُبْحانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ وَ إِنَّا إِلى‌ رَبِّنا لَمُنْقَلِبُونَ‌.[29]

در روايت صفوان جمال است كه چون امام صادق علیه السّلام سوار بر شتر می شد، می گفت: «بسم الله و لا حول و لا قوة الا بالله‌ سُبْحانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ وَ إِنَّا إِلى‌ رَبِّنا لَمُنْقَلِبُونَ‌.»

29- الأمالي للصدوق عَنِ ابْنِ مَسْرُورٍ عَنِ ابْنِ عَامِرٍ عَنْ عَمِّهِ عَنِ ابْنِ بَزِيعٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ قَالَ قَالَ الصَّادِقُ ع‌ مِنَ الْجَوْرِ قَوْلُ الرَّاكِبِ لِلْمَاشِي الطَّرِيقَ‌.[30]

امام صادق علیه السّلام فرمود: این گفته سواره به پياده كه: راه بده! از مصادیق جور است.

30- المحاسن عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: خَرَجَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع عَلَى أَصْحَابِهِ وَ هُوَ رَاكِبٌ فَمَشَوْا خَلْفَهُ فَالْتَفَتَ إِلَيْهِمْ فَقَالَ لَكُمْ حَاجَةٌ فَقَالُوا لَا يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ وَ لَكِنَّا نُحِبُّ أَنْ نَمْشِيَ مَعَكَ فَقَالَ لَهُمُ انْصَرِفُوا فَإِنَّ مَشْيَ الْمَاشِي مَعَ الرَّاكِبِ مَفْسَدَةٌ لِلرَّاكِبِ وَ مَذَلَّةٌ لِلْمَاشِي قَالَ وَ رَكِبَ مَرَّةً أُخْرَى فَمَشَوْا خَلْفَهُ فَقَالَ انْصَرِفُوا فَإِنَّ خَفْقَ النِّعَالِ خَلْفَ أَعْقَابِ الرِّجَالِ مَفْسَدَةٌ لِقُلُوبِ النَّوْكَى‌.[31]

امام صادق علیه السّلام فرمود: امير مؤمنان علیه السّلام سواره نزد يارانش آمد و آنها پياده دنبالش رفتند. پس رو به آنها كرد و فرمود: نيازى داريد؟ گفتند: نه يا اميرالمؤمنين! دوست داريم همراه شما باشيم. فرمود: برگرديد كه پياده رفتن به همراه سواره، تباهى است براى سوار و خواري است براى پياده.

یک بار دیگر که حضرت سوار شد و عده‌ای پياده دنبالش راه افتادند فرمود: برگرديد كه كوبش كفش‌ها دنبال سر مردها، سبب تباهى دل بي خردان است.