حکمت 323 نهج البلاغه : ارزش اطاعت و بندگی

حکمت 323 نهج البلاغه : ارزش اطاعت و بندگی

متن اصلی حکمت 323 نهج البلاغه

موضوع حکمت 323 نهج البلاغه

ترجمه مرحوم فیض

ترجمه مرحوم شهیدی

شرح ابن میثم

ترجمه شرح ابن میثم

شرح مرحوم مغنیه

شرح شیخ عباس قمی

شرح منهاج البراعة خویی

شرح لاهیجی

شرح ابن ابی الحدید

شرح نهج البلاغه منظوم

متن اصلی حکمت 323 نهج البلاغه

323 وَ قَالَ عليه السلام إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ جَعَلَ الطَّاعَةَ غَنِيمَةَ الْأَكْيَاسِ عِنْدَ تَفْرِيطِ الْعَجَزَةِ

موضوع حکمت 323 نهج البلاغه

ارزش اطاعت و بندگى

(عبادى، اعتقادى)

ترجمه مرحوم فیض

323- امام عليه السّلام (در نكوهش آنانكه در بندگى كوتاهى كنند) فرموده است 1- خداوند سبحان قرار داده طاعت را غنيمت و سود زيركان و آگاهان (خردمندانى كه كار شايسته بجا مى آورند) هنگام كوتاهى نمودن ناتوانان (كسانيكه در طاعت آنقدر اهمال نمايند كه به ناتوانان مانند، و در برابر اهمال ايشان مواظبت خردمندان سود و غنيمتى است كه بآنها مى رسد).

( . ترجمه وشرح نهج البلاغه(فیض الاسلام)، ج 6 ، صفحه ی 1243)

ترجمه مرحوم شهیدی

331 [و فرمود:] خداى سبحان طاعت را غنيمتى ساخته است براى زيركان آن گاه كه مردم ناتوان كوتاهى كنند در آن.

( . ترجمه نهج البلاغه شهیدی، ص 419)

شرح ابن میثم

315- و قال عليه السّلام:

إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ جَعَلَ الطَّاعَةَ غَنِيمَةَ الْأَكْيَاسِ - عِنْدَ تَفْرِيطِ الْعَجَزَةِ

المعنى

طاعته تعالى غنيمة الأكياس باعتبار استلزامها للنعيم المقيم في الآخرة و سبب الغنيمة غنيمة، و الأكياس هم الّذين استعملوا فطنهم و حركاتهم في تحصيل ما ينبغي من علم و عمل، و خصّهم اللّه سبحانه بهذه الغنيمة عند تفريط العجزة و هم المقصّرون عمّا ينبغي لهم. و هو في معرض ذمّهم على التقصير البالغ المشبه للعجز.

( . شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 406)

ترجمه شرح ابن میثم

315- امام (ع) فرمود:

إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ جَعَلَ الطَّاعَةَ غَنِيمَةَ الْأَكْيَاسِ - عِنْدَ تَفْرِيطِ الْعَجَزَةِ

ترجمه

«خداوند پاك طاعت خود را سود افراد زيرك قرار داده، آن گاه كه اشخاص ناتوان از آن كوتاهى مى كنند».

شرح

طاعت خدا سود و غنيمت افراد زيرك است از آن رو كه طاعت باعث نعمت پايدار اخروى است و سبب غنيمت، نيز خود غنيمت است. افراد زيرك كسانى هستند كه هوش و تلاش خود را در راه شايسته علمى و عملى به كار مى برند، و خداوند آنان را- موقعى كه ناتوانان، قصور و كوتاهى از عمل شايسته دارند، و افسوس مى خورند- به اين غنيمت مخصوص گردانيده است.

و امام (ع) در مقام نكوهش قصور كنندگان آنان را همانند عاجزان قلمداد فرموده است.

( . ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 688)

شرح مرحوم مغنیه

331- إنّ اللّه سبحانه جعل الطّاعة غنيمة الأكياس عند تفريط العجزة.

المعنى

المراد بالأكياس الذين يعرفون فوائد الفرصة، و يغتنمونها لعمل الخيرات، أما العجزة فهم الذين يهملون، و لا ينتهزون الفرصة حين تمر و تسنح، و المعنى ان تقصير المقصّرين في بعض الحالات ربح و غنيمة لأصحاب الهمم العالية، و مثال ذلك أن يستعين بالمقصر ذو حاجة فيتثاقل و يتقاعس، فيبادر صاحب الهمة الى قضائها، فيكون له الثناء و الكرامة، و لا شي ء للمقصر إلا اللوم و الندامة.

( . فی ضلال نهج البلاغه، ج 4، ص 412)

شرح شیخ عباس قمی

70- إنّ اللّه سبحانه جعل الطّاعة غنيمة الأكياس عند تفريط العجزة.«» طاعته غنيمة الأكياس باعتبار استلزامها للنعيم المقيم في الآخرة.

و سبب الغنيمة غنيمة.

و الأكياس هم الذين استعملوا فطنهم و حركاتهم في تحصيل ما ينبغي من علم و عمل، و العجزة هم المقصّرون عمّا ينبغي لهم، و هذا مثل صيد استذفّ«» لرجلين: أحدهما جلد و الآخر عاجز، فقعد عنه العاجز لعجزه و حرمانه، و اقتنصه الجلد لشهامته و قوّة جدّه.

( . شرح حکم نهج البلاغه، «»ص68)

شرح منهاج البراعة خویی

(320) و قال عليه السّلام: إنّ اللَّه سبحانه جعل الطّاعة غنيمة الأكياس عند تفريط العجزة.

اللغة

(الأكياس): العقلاء أولو الألباب.

المعنى

كأنه عليه السّلام شبّه محيط العالم البشرى بمعركة عامّة دارت بينهم و بين سائر القوى الحيويّة، و جرت بينهم بعضهم مع بعض، فهي معركة بين أهل السعادة و أهل الشقاوة، و معركة بين النور و الظلمة، و معركة بين الموت و الحياة، و الجنود الواردون في هذا التنازع و العراك الحاد على طائفتين: 1- الأكياس أهل الفطانة و البطولة العقليّة، و هم هم الّذين يختارون طاعة اللَّه في كلّ موقف عرض لهم في هذه المعركة الحيويّة المستمرّة 2- العجزة الساقطون عن القدرة و البطولة في زوايا هذا الميدان العالمي المحاط بالهوج و الهباء، فيفرطون في أمرهم و يسقطون هاهنا و هاهنا.

الترجمة

فرمود: راستى كه خداى سبحان طاعت خود را غنيمت زيركان ساخته، آنجا كه ناتوانان كوتاه آمده و خود را باخته اند.

  • زيركان را طاعت حق شد غنيمتمهملانرا ناتوانى گشت شيمت

( . منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج 21، ص 417 و 418)

شرح لاهیجی

(367) و قال (- ع- ) انّ اللّه سبحانه جعل الطّاعة غنيمة الاكياس عند تفريط العجزة يعنى و گفت (- ع- ) كه بتحقيق كه خداء سبحانه گردانيده است طاعت و عبادت كردن را غنيمت از براى زيركان در نزد تقصير كردن عاجزان از طاعت

( . شرح نهج البلاغه نواب لاهیجی، ص 322)

شرح ابن ابی الحدید

337: إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ جَعَلَ الطَّاعَةَ غَنِيمَةَ الْأَكْيَاسِ- عِنْدَ تَفْرِيطِ الْعَجَزَةِ الأكياس العقلاء أولو الألباب- قال ع جعل الله طاعته غنيمة هؤلاء- إذا فرط فيها العجزة المخذلون من الناس- كصيد استذف لرجلين- أحدهما جلد و الآخر عاجز- فقعد عنه العاجز لعجزه و حرمانه- و اقتنصه الجلد لشهامته و قوة جده

( . شرح نهج البلاغه (ابن ابی الحدید) ج 19، ص 243)

شرح نهج البلاغه منظوم

[322] و قال عليه السّلام:

إنّ اللّه سبحانه جعل الطّاعة غنيمة الأكياس عند تفريط العجزة.

ترجمه

پاك پروردگار فرمانبردارى (از خويش) را سود هشياران دل آگاه قرار داد، بهنگامى كه ناتوانان از آن كوتاه آيند.

نظم

  • هر آن مرديكه راد و هوشيار استبكار طاعت يزدان بكار است
  • چو قدّش خم بدرگاه ودود استاز اين سرمايه اش در چنگ سود است
  • ز طاعت ليك آنكه ناتوانستتوانا گر بود اندر زيان است
  • خردمندا بسردارى اگر هوشبكار طاعت يزدان ز جان گوش
  • بكار بندگى چون پافشارى فراز قصر دولت پاگذارى

( . شرح نهج البلاغه منظوم، ج 10، صفحه ی 108)

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

 

جدیدترین ها در این موضوع

 توحيد و خداشناسى در نهج البلاغه

توحيد و خداشناسى در نهج البلاغه

اوست خدايي كه با همه وسعتي كه رحمتش دارد كيفرش بر دشمنان سخت است و با سختگيري كه دارد رحمتش همه دوستان را فراگرفته است هركس كه با او به مبارزه برخيزد بر او غلبه مي كند هركس دشمني ورزد هلاكش مي سازد هركس با او كينه و دشمني ورزد تيره روزش كند و بر دشمنانش پيروز است هركس به او توكل نمايد او را كفايت كند .
 فرازی از خطبه های نهج البلاغه در باب توحید

فرازی از خطبه های نهج البلاغه در باب توحید

هر چه به ذات شناخته باشد ساخته است و هرچه به خود بر پا نباشد ديگرى اش پرداخته. سازنده است نه با به كار بردن افزار. هر چيز را به اندازه پديد آرد، نه با انديشيدن در كيفيت و مقدار. بى نياز است بى آنكه از چيزى سود برد. با زمان ها همراه نيست و دست افزارها او را يارى ندهد.
 خداشناسی در نهج البلاغه

خداشناسی در نهج البلاغه

پیشوایان دینی، همواره ما را از اندیشیدن در ذات خداوند بزرگ منع کرده اند؛ چرا که عظمت بی پایان حضرت حق، فراتر از آن است که عقل محدود و نارسای بشری به درک و شناخت او دست یابد. در بخشی از کلام امام علی علیه السلام آمده است: «اگر وهم و خیال انسان ها، بخواهد برای درک اندازه قدرت خدا تلاش کند و افکار بلند و دور از وسوسه های دانشمندان، بخواهد ژرفای غیب ملکوتش را در نوردد و قلب های سراسر عشق عاشقان، برای درک کیفیّت صفات او کوشش نماید .
 بررسی توحيد در نهج البلاغه

بررسی توحيد در نهج البلاغه

بدان كه استواران در علم آن كسانى هستند كه اقرار به مجموع آن چه در پس ‍ پرده غيبت است و تفسيرش را نمى دانند، آنان را از اين كه بخواهند به زور از درهايى كه جلو عوالم غيب زده شده است وارد شوند بى نياز كرده است. پس خداوند بزرگ اعتراف آنان را به ناتوانى از رسيدن به آن چه در حيطه دانششان نيست ستود و خود دارى آنان را از غور كردن در آن چه به بحث و جستجو از كنه آن مكلف نشده اند استوارى در علم ناميده
 براهین وجودشناختی و جهان شناختی در نهج البلاغه

براهین وجودشناختی و جهان شناختی در نهج البلاغه

گویی اندیشمندان شرق و غرب، در این راه به مسابقه پرداخته اند، تا دقیق ترین و صحیح ترین و استوارترین برهان وجود شناختی را عرضه کنند. غربی ها در این راه به اعتراف خودشان شکست خورده و علی الظاهر به بن بست رسیده اند.

پر بازدیدترین ها

 بررسی توحيد در نهج البلاغه

بررسی توحيد در نهج البلاغه

بدان كه استواران در علم آن كسانى هستند كه اقرار به مجموع آن چه در پس ‍ پرده غيبت است و تفسيرش را نمى دانند، آنان را از اين كه بخواهند به زور از درهايى كه جلو عوالم غيب زده شده است وارد شوند بى نياز كرده است. پس خداوند بزرگ اعتراف آنان را به ناتوانى از رسيدن به آن چه در حيطه دانششان نيست ستود و خود دارى آنان را از غور كردن در آن چه به بحث و جستجو از كنه آن مكلف نشده اند استوارى در علم ناميده
 توحید در نگاه امام علی (علیه السلام)

توحید در نگاه امام علی (علیه السلام)

بعضی متفکران بر این باورند که در قرآن بر اثبات وجود آفریدگار آیـاتـی ذکـر شده است که روشن ترین آن ها را آیه ذیل است: (افی الـلـه شک فاطر السموات والارض5؛ مگر درباره خدای متعال که خالق آسمان ها و زمین است، شکی هست؟
 خداشناسی در نهج البلاغه

خداشناسی در نهج البلاغه

پیشوایان دینی، همواره ما را از اندیشیدن در ذات خداوند بزرگ منع کرده اند؛ چرا که عظمت بی پایان حضرت حق، فراتر از آن است که عقل محدود و نارسای بشری به درک و شناخت او دست یابد. در بخشی از کلام امام علی علیه السلام آمده است: «اگر وهم و خیال انسان ها، بخواهد برای درک اندازه قدرت خدا تلاش کند و افکار بلند و دور از وسوسه های دانشمندان، بخواهد ژرفای غیب ملکوتش را در نوردد و قلب های سراسر عشق عاشقان، برای درک کیفیّت صفات او کوشش نماید .
 توحید و خداگرایی‏ در نهج البلاغه

توحید و خداگرایی‏ در نهج البلاغه

البته این‏گونه نیست که خداوند با وجود امکان اشراف انسان بر صفاتش او را بازداشته، بلکه روشن است که شناخت جامع موجود نامحدود از سوى یک موجودِ محدود محال است. قدرت او بر اشراف‏بخشیدن به‏انسان در شناخت خود، به این امرِ محال تعلق نمى‏گیرد؛ زیرا غیرخدا همه‏چیز محدودیت دارد و نامحدودکردن محدود ذاتاً محال است.
 توحيد و خداشناسى در نهج البلاغه

توحيد و خداشناسى در نهج البلاغه

اوست خدايي كه با همه وسعتي كه رحمتش دارد كيفرش بر دشمنان سخت است و با سختگيري كه دارد رحمتش همه دوستان را فراگرفته است هركس كه با او به مبارزه برخيزد بر او غلبه مي كند هركس دشمني ورزد هلاكش مي سازد هركس با او كينه و دشمني ورزد تيره روزش كند و بر دشمنانش پيروز است هركس به او توكل نمايد او را كفايت كند .
Powered by TayaCMS