Skip Navigation Linksخانه موضوعات شرح جامع نهج البلاغه معارف نهج البلاغه قرآن و نهج البلاغه البركة - بركت

البركة - بركت

البركة - بركت میزان الحکمه ، جلد 1 ، صفحه 543 -549

البركة

بركت

٣٥٥ -  مَعنَى البَرَكَة

معناى بركت

(وَ جَعَلَنِي مُبارَكا أَيْنَ ما كُنْتُ و أَوْصانِي بِالصَّلاةِ وَ الزَّكاةِ ما دُمْتُ حَيّا) . [1]«و هر جا كه باشم مرا با بركت ساخته و به اداى نماز و زكات در همه عمرم سفارش كرده است».

(وَ قُلْ رَبِّ أَنْزِلْنِي مُنْزَلاً مُبَارَكا وَ أَنْتَ خَيْرُ الْمُنْزِلِينَ) . [2]«و بگو: اى پروردگار من! مرا در جايگاهى پر بركت فرود آور كه تو نيكترين مهمان نوازانى».

(انظر) الأنعـام : ٩٢ ، ١٥٥ ، الأنبياء : ٥٠ ، ص : ٢٩ ، آل عمران : ٩٦ ، النور : ٣٥ ، ٦١ ، القصص: ٣٠. ١٨٠٩- الإمامُ الصّادقُ عليه السلام ـ في قولِه تعالى :    «و جَعَلَني مُبارَكا أيْنَما كُنتُ»    ـ : نَفّاعا . [3]امام صادق عليه السلام ـ در تفسير آيه «و هر جا كه باشم مرا با بركت ساخته است» ـ فرمود : يعنى بسيار بهره رسان.

(انظر) الزراعة : باب ١٥٧٤ .

٣٥٦ - ما يُوجِبُ البَرَكةَ

عوامل بركت زا

(وَ لَـوْ أَنَّ أَهْـلَ الْقُـرَى آمَنُـوا وَ اتَّقَـوْا لَفَتَحْنـَا عَلَيْهِـمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ وَ لكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِما كانُوا يَكْسِبُونَ) . [4]«اگر مردم قريه ها ايمان آورده و پرهيزگارى پيشه كرده بودند، بركتهاى آسمان و زمين را به رويشان مى گشوديم ولى [ پيامبران را] تكذيب كردند، ما نيز آنان را به كيفر كردارشان گرفتار كرديم».

١٨١٠- رَسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : إذَا التّاجِرانِ صَدَقا بورِكَ لَهُما ، فَإِذا كَذِبا و خانا لَم يُبارَك لَهُما . [5]پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : اگر دو معامله گر راست بگويند، براى هر دو خجسته مى شود. پس هرگاه دروغ بگويند و خيانت كنند، براى هيچ كدام خجسته نخواهد بود.

١٨١١- عنه صلى الله عليه و آله : إنَّ فِي الرِّفقِ الزِّيادَةَ وَ البَرَكَةَ ، و مَن يُحرَمِ الرِّفقَ يُحرَمِ الخَيرَ .[6] پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : در مدارا، فزونى و بركت است، و هر كه از مدارا محروم باشد، از خير، محروم گشته است.

١٨١٢- عنه صلى الله عليه و آله : القَناعَةُ بَرَكَةٌ . [7]پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : قناعت، بركت است.

١٨١٣- عنه صلى الله عليه و آله : البَرَكَةُ فِي المُماسَحَةِ . [8]پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : بركت ، در آسان گرفتن است.

١٨١٤- عنه صلى الله عليه و آله : كِيلوا طَعامَكُم ، فإنَّ البَرَكةَ في الطَّعامِ المَكِيلِ . [9]پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : خوراك (غلاّت) خود را كيل كنيد كه بركت در خوراك كيل و پيمانه شده است.

١٨١٥- عنه صلى الله عليه و آله : ثلاثٌ فيهنَّ البَرَكَةُ : البَيعُ إلى أجَلٍ ، و المُقارَضَةُ ، و إخْلاطُ البُرِّ بالشَّعيرِ للبَيتِ لا للبَيعِ . [10]پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : در سه چيز بركت است: خريد و فروش مدّت دار (نسيه فروشى)، وام دادن به يكديگر و مخلوط كردن گندم با جو براى مصرف خانه نه براى فروش.

١٨١٦- عنه صلى الله عليه و آله : البَرَكةُ عَشرَةُ أجزاءٍ : تِسْعةُ أعْشارِها في التِّجارةِ، و العُشرُ الباقي في الجُلودِ . [11]پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : بركت ده قسمت است: نه دهم آن در بازرگانى است و يك دهم ديگر در پوستها [ى دام ].

١٨١٧- الإمامُ عليٌّ عليه السلام ـ لِكُمَيلِ بنِ زِيادٍ ـ : يا كُمَيلُ ، البَرَكَةُ في مالِ مَن آتَى الزَّكاةَ ، و واسَى المُؤمِنينَ ، و وَصَلَ الأَقرَبينَ ..[12]امام على عليه السلام ـ به كميل بن زياد ـ فرمود : اى كميل! بركت ، در مال كسى است كه زكات بپردازد ، با مؤمنانْ مواسات داشته باشد ، و به خويشاوندانْ نيكى رساند.

١٨١٨- عنه عليه السلام : بالعَدلِ تَتَضاعَفُ البَرَكاتُ .[13]امام على عليه السلام : با عدالت و دادگرى، بركتها دو چندان مى شود.

١٨١٩- الإمامُ الحسينُ عليه السلام ـ في حديثٍ طويلٍ في الرَّجْعةِ ـ : و لَتَنْزِلَنَّ البَرَكةُ مِن السَّماءِ إلى الأرضِ ، حتّى إنّ الشَّجَرةَ لَتَقْصِفُ بِما يُريدُ اللّه ُ فيها مِن الثّمرِ ، و ليُؤكَلَنَّ ثَمَرةُ الشِّتاءِ في الصَّيفِ و ثَمَرةُ الصَّيفِ في الشِّتاءِ ، و ذلكَ قول اللّه ِ تعالى :    «و لو أنّ أهلَ القُرى آمَنُـوا وَ اتَّقَـوْا لَفَتَحْنـَا عَلَيْهِـمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ وَ لكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِما كانُوا يَكْسِبُونَ»    . [14]امام حسين عليه السلام ـ در حديثى طولانى درباره رجعت ـ فرمود : هر آينه بركت از آسمان به زمين فرو مى ريزد، تا آنجا كه درختان، از سنگينى ميوه هايى كه خداوند برايشان خواسته، مى شكنند. در تابستان، ميوه زمستانى خورده مى شود و در زمستان ميوه تابستانى. اين سخن خداوند متعال است كه فرمود: «اگر مردم قريه ها ايمان آورده و پرهيزگارى پيشه كرده بودند ، بركتهاى آسمان و زمين را به رويشان مى گشوديم ؛ ولى [پيامبران را ]تكذيب كردند ، ما نيز آنان را به كيفر كردارشان گرفتار كرديم».

١٨٢٠- الإمامُ الصّادقُ عليه السلام : إنَّ النّاسَ يَستَغنونَ إذا عُدِلَ بَينَهُم ، و تُنزِلُ السَّماءُ رِزقَها ، و تُخرِجُ الأَرضُ بَرَكَتَها بِإِذنِ اللّه ِ تَعالى .[15] امام صادق عليه السلام : اگر ميان مردم دادگرى شود ، همه بى نياز مى شوند ، آسمان روزى خود را فرو مى ريزد ، و زمين به اذن پروردگار متعال ، بركت خويش را بيرون مى آورد .

١٨٢١- الإمامُ الرِّضا عليه السلام : أوحَى اللّه ُ عزّ و جلّ إلى نبيٍّ مِن الأنبياءِ : إذا اُطِعْتُ رَضِيتُ ، و إذا رَضِيتُ بارَكْتُ ، و ليسَ لِبَرَكتي نِهايةٌ . [16]امام رضا عليه السلام : خداوند عزّ و جلّ به يكى از پيامبران خود وحى فرمود كه : هرگاه اطاعت شوم ، خشنود مى گردم و چون خشنود گردم ، بركت مى دهم و بركت من پايانى ندارد.

(انظر) التجارة : باب ٤٤٠ ، ٤٤١ . الرزق : باب ١٤٩٦ . الرفق : باب ١٥٣٥ . الضيافة : باب ٢٣٥٦ .

٣٥٧ - ما يُذهِبُ البَرَكةَ

عوامل بركت زدا

(وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ القُرَى آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَيْهِمْ بَرَكاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ وَ لكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِما كانُوا يَكْسِبُونَ) . [17]«اگر مردم قريه ها ايمان آورده و پرهيزگارى پيشه كرده بودند، بركتهاى آسمان و زمين را به رويشان مى گشوديم ولى [ پيامبران را] تكذيب كردند، ما نيز آنان را به كيفر كردارشان گرفتار كرديم».

١٨٢٢- رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : أرْبَعٌ لا تَدخُلُ بَيتا واحدةٌ مِنهُنَّ إلاّ خَرِبَ و لَم يَعْمُرْ بالبَرَكةِ : الخِيانةُ ، و السَّرِقةُ ، و شُربُ الخمرِ ، و الزِّنا . .[18]پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : چهار چيز است كه اگر يكى از آنها به خانه اى درآيد آن را ويران مى كند و با بركتْ آبادان نمى شود: خيانت، دزدى، شرابخوارى و زنا.

١٨٢٣- عنه صلى الله عليه و آله : تُرفَعُ البَرَكَةُ مِنَ البَيتِ إذا كانَت فيهِ الخِيانَةُ ..[19]پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : اگر در خانه اى خيانت باشد بركت از آن برداشته مى شود.

١٨٢٤- عنه صلى الله عليه و آله : مَن حَبَسَ عَن أخيهِ المُسلِمِ شَيئا مِن حَقِّهِ ، حَرَّمَ اللّه ُ عَلَيهِ بَرَكَةَ الرِّزقِ إلاّ أن يَتوبَ . .[20]پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : هر كس كه چيزى از حقّ برادر مسلمانش را نگه دارد [و به او ندهد] ، خداوند بركت روزى را بر او حرام مى كند مگر آن كه توبه كند.

١٨٢٥- عنه صلى الله عليه و آله : مَن تَعَلَّمَ العِلمَ رِياءً و سُمعَةً يُريدُ بِهِ الدُّنيا ، نَزَعَ اللّه ُ بَرَكَتَهُ ، و ضَيَّقَ عَلَيهِ مَعيشَتَهُ ، و وَكَلَهُ اللّه ُ إلى نَفسِهِ ، و مَن وَكَلَهُ اللّه ُ إلى نَفسِهِ فَقَد هَلَكَ ..[21]پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : هر كس از روى ريا و سُمعه (رسيدن به گوش مردم) و به قصد دنياخواهى علم بياموزد خداوند بركتش را از آن مى گيرد ، زندگى اش را بر او سخت مى گيرد و او را به حال خودش وا مى گذارد ، و هر كس كه خدا او را به حال خودش وا گذارد هلاك شده است .

١٨٢٦- عنه صلى الله عليه و آله : الحَلفُ مَنفَقَةٌ لِلسِّلعَةِ ، مَمحَقَةٌ لِلبَرَكَةِ . [22]پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : قسم خوردن، كالا را مى كاهد و به پايان مى رساند و بركت را از بين مى برد.

١٨٢٧- عنه صلى الله عليه و آله : مَن غَشَّ أخاهُ المُسلِمَ ، نَزَعَ اللّه ُ عنه بَرَكَةَ رِزقِهِ . [23]پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : هر كس برادر مسلمانش را بفريبد ، خداوند بركت روزى اش را از او مى گيرد.

١٨٢٨- الإمامُ عليٌّ عليه السلام : إذا ظَهَرتِ الجِناياتُ ارْتَفَعتِ البَرَكاتُ . .[24]امام على عليه السلام : هرگاه گناهان، بسيار و آشكارا گردد بركتها از ميان مى رود.

١٨٢٩- الإمامُ الصّادقُ عليه السلام : إنَّ مَعَ الإِسرافِ قِلَّةَ البَرَكَةِ .[25]امام صادق عليه السلام : با اسراف ، كمىِ بركت است.

١٨٣٠- الإمامُ الجوادُ أو الإمامُ الهاديُّ عليهما السلام ـ لِداوودَ الصَّرْميّ ـ : يا داوودُ ، إنّ الحرامَ لا يَنْمي ، و إنْ نَمى لا يُبارَكُ لَهُ فيهِ ، و ما أنْفَقهُ لَم يُؤجَرْ علَيهِ ، و ما خَلّفَهُ كانَ زادَهُ إلَى النّارِ . .[26]امام جواد عليه السلام يا امام هادى عليه السلام ـ به داوود صرمى ـ فرمود : اى داوود! مال حرام رشد نمى كند و اگر هم رشد كند، براى صاحبش بركتى ندارد و اگر از آن چيزى انفاق كند، پاداشى نخواهد ديد و آنچه پس از خود بر جاى گذارد ره توشه او به سوى دوزخ است.

١٨٣١- الكافي عن أحمد بن أحمد عن بعض رجاله .[27]: مَن فَحَشَ عَلى أخيهِ المُسلِمِ ، نَزَعَ اللّه ُ مِنهُ بَرَكَةَ رِزقِهِ ، و وَكَلَهُ إلى نَفسِهِ ، و أفسَدَ عَلَيهِ مَعيشَتَهُ . [28] الكافى ـ به نقل از احمد بن احمد، از برخى استادانش ـ : هر كس به برادر مسلمانش دشنام دهد خداوند بركت روزى اش را از او مى گيرد و او را به خودش وا مى گذارد و زندگى اش را برايش تباه مى كند.

(انظر) الرزق : باب ١٤٩٧ .

پی‌نوشت‌ها

[1] . مريم : ٣١ .

[2] . المؤمنون : ٢٩ .

[3] . الكافي : ٢ / ١٦٥ / ١١ .

[4] . الأعراف : ٩٦ .

[5] . الكافي : ٥ / ١٧٤ / ٢ .

[6] . الكافي : ٢ / ١١٩ / ٧ .

[7] . الجعفريّات : ١٦٠ .

[8] . السنن الكبرى : ٦ / ٥٩ / ١١١٨٩ .

[9] . كنز العمّال : ٩٤٣٤

[10] . كنز العمّال : ٩٤٣٦ .

[11] . بحار الأنوار : ١٠٣ / ٥ / ١٣ .

[12] . تحف العقول : ١٧٢ .

[13] . غرر الحكم : ٤٢١١ .

[14] . الخرائج و الجرائح : ٢ / ٨٤٩ / ٦٣ .

[15] . الكافي : ٣ / ٥٦٨ / ٦ .

[16] . الكافي : ٢ / ٢٧٥ / ٢٦ .

[17] . الأعراف : ٩٦ .

[18] . بحار الأنوار : ٧٩ / ١٩ / ٤ .

[19] . الفردوس : ٢ / ٧٣ / ٢٤١٣ .

[20] . كتاب من لا يحضره الفقيه : ٤ / ١٥ / ٤٩٦٨ .

[21] . مكارم الأخلاق : ٢ / ٣٤٨ / ٢٦٦٠ .

[22] . صحيح البخاري : ٢ / ٧٣٥ / ١٩٨١ .

[23] . ثواب الأعمال : ٣٣٧ / ١ .

[24] . غرر الحكم : ٤٠٣٠ .

[25] . الكافي : ٤ / ٥٥ / ٣ عن ابن أبي يعفور و يوسف بن عمار(ة) .

[26] . الكافي : ٥ / ١٢٥ / ٧ .

[27] . المعصوم المرويّ عنه غير معلوم ، فإن كان الصادق عليه السلام فالإرسال بأزيد من واحد ، و أحمد كأنّه البزنطي ، و ما زعم أنّه ابن عيسى بعيد كما لا يخفى على المتدرّب ، فيمكن الإرسال بواحد . و قوله «فحش» ككرم ، و ربّما يقرأ على بناء التفعيل . و من جملة أسباب فساد المعيشة نفرة الناس عنه و عن معاملته (مرآة العقول : ١٠ / ٢٧٨) .

[28] . الكافي : ٢ / ٣٢٥ / ١٣ و راجع بحار الأنوار : ٧٦ / ٣٦٥ .

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

 

جدیدترین ها در این موضوع

جامعیت و جاودانگى قرآن كریم در نهج البلاغه

جامعیت و جاودانگى قرآن كریم در نهج البلاغه

بسیارى از مخالفان قرآن كوشیده اند چنین شبهه افكنى كنند كه این كتاب آسمانى با دنیاى امروز كه عصر پیشرفت علوم و تكنولوژى است، متناسب نیست ؛ بلكه فقط اعجاز عصر پیامبر ختمى مرتبت صلى الله علیه وآله است و صرفا براى زمان ایشان شمولیت داشته است و اكنون همانند كتاب مقدس انجیل صرفا براى استفاده فردى قابلیت دارد.
اجمال و تفصيل قرآن و نهج البلاغهʁ)

اجمال و تفصيل قرآن و نهج البلاغه(1)

واحدي كه مبدأ كثرت است و كم متصل و منفصل را به وسيلة آن تقسيم مي‌كنند و خلاصه آن يك كه بعدش دو، سه و چهار شمرده مي‌شود كه خداوند واحد به اين معني نيست زيرا اولاً: خدا يكي است كه ثاني و ثالث ندارد؛ ثانياً: از اوصاف اين معني قلت و كمي است يعني دو و سه و چهار بيشتر از آن است و خداوند موصوف به قلت نمي‌شود زيرا تمام اوصاف كماليه در ذات باري به نحو اتمّ و اكمل موجود است. علي (عليه السّلام)در عبارت اوّل و پنجم مذكور به اين معني اشاره فرموده و چنين وحدتي را از خداوند نفي نموده است.
مشتركات قرآن و نهج البلاغهʄ)

مشتركات قرآن و نهج البلاغه(4)

خداوند در ذيل بسياري از آياتي كه نعمتهاي خود را شرح مي‌دهد، مي‌فرمايد:«إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ؛ (رعد/ 4) همانا در آنچه ذكر شد، نشانه‌ها و عبرتهايي براي گروه خردمندان است.»
مشتركات قرآن و نهج البلاغهʃ)

مشتركات قرآن و نهج البلاغه(3)

مولي الموحّدين نيز در نهج البلاغه مي‌فرمايد: «بَعَثَ رُسُلَهُ بِما خَصَّهُمْ بِهِ مِنْ وَحْيِهِ وَ جَعَلَهُمْ حُجَّةً لَهُ عَلي خَلْقِهِ لِئَلّا تَجِبَ الْحُجَُّة لَهُمْ‌ بِتَر‌كِ الْإعْذارِ إِلَيْهِمْ؛‌(خطبة 144) خداوند پيغمبرانش را با اختصاص وحي، برانگيخت و ايشان را بر مخلوقش، حجّت گردانيد تا آنها را بر خدا دستاويزي و عذري نباشد.»
اثرپذيري نهج البلاغه از قرآن كريم ʁ)

اثرپذيري نهج البلاغه از قرآن كريم (1)

قرآن، يگانه معجزة ماندگار بشريت است كه بر زبان انسان عالم كون و مكان جاري گشت و قلبها را متحول و مجذوب خود ساخت و اعتراف دوست و دشمن را به اعجاز خود واداشت. پس از كلام وحي، تنها كلامي كه توانست مافوق كلام خلق و مادون كلام خالق قرار گيرد، كلام علي (ع) بود؛ كلامي كه اعجاب بزرگ ترين اديبان را برانگيخت و آنان را از همانند آوري عاجز و ناتوان ساخت، و اين به علّت اثرپذيري آن از وحي بود. هدف ما از اين بحث، آشنايي اجمالي با برخي از جنبه هاي اين اثرپذيري در كلام علي (ع) است و اينكه كلام او داراي چه خصوصياتي است كه ما آن را متاثّر از وحي مي دانيم.

پر بازدیدترین ها

قرآن درآيينه نهج البلاغه

قرآن درآيينه نهج البلاغه

حضرت على(عليه السلام) در نهج البلاغه، بيش از بيست خطبه را به معرفى قرآن و جايگاه آن اختصاص داده است و گاه بيش از نصف خطبه به تبيين جايگاه قرآن و نقش آن در زندگى مسلمانان و وظيفه آنان در مقابل اين كتاب آسمانى اختصاص يافته كه پرداختن به همه آن ها مجالى ديگر مى طلبد.
ادله جامعيت و جاودانگي قرآن كريم در نهج البلاغهʂ)

ادله جامعيت و جاودانگي قرآن كريم در نهج البلاغه(2)

آيت الله خويي درباره حجيت ظواهر قرآن كريم كه برخي از علماي حديث [3] بر آن اشكال وارد كرده اند، مي نويسد:«ظواهر قرآن، حجيت و مدركيت دارد و ما مي توانيم در موارد مختلف به معناي ظاهري آن تكيه كرده، آن را مستقلا مورد عمل قرار دهيم و در گفتار و نظريات و استدلالهاي خويش به آن تمسك جوييم ؛ زيرا ظواهر قرآن براي عموم مردم، حجت و مدرك است.»[4] وي سپس پنج دليل را براي اثبات اين موضوع مطرح مي كند.
تجلی قرآن در نهج‏ البلاغه

تجلی قرآن در نهج‏ البلاغه

امام(ع) در توصيف پيامبر اكرم(ص) مي فرمايد: «… و دعا الي الحكمة و الموعظة الحسنة»3 كه اشاره است به آيه شريفه: «ادع الي سبيل ربك بالحكمة و الموعظة الحسنة (نحل، 16/125). با حكمت و اندرز نيكو به راه پروردگارت دعوت كن»
اثرپذيري نهج البلاغه از قرآن كريم ʂ)

اثرپذيري نهج البلاغه از قرآن كريم (2)

عرب پيش از نزول قرآن گاهي در شعر خود از اين تنوّع صورت بهره مي برد؛ امّا اغلب به دليل اسراف و تكرار، اين تنوّع آنان به ملال مي انجاميد. در نثر، چه مرسل و چه مسجّع، نيز چنين سلامت و رواني و حلاوتي كه در قرآن مشهود است، سابقه نداشت و در بهترين نثرهاي عرب عيبهايي يافت مي شد كه از سلامت و رواني تركيب آن مي كاست و امكان نداشت مثل قرآن قابل ترتيل باشند. اگر هم براي ترتيل آن پافشاري مي شد، بوي تكلّف از آن به مشام مي رسيد و از شأن كلام مي كاست.
قرآن در نهج البلاغه

قرآن در نهج البلاغه

امیرمؤمنان علی علیه السلام در خطبه ای از نهج البلاغه در توصیف این کتاب آسمانی چنین می فرماید: «قرآن نوری است که خاموشی ندارد، چراغی است که درخشندگی آن زوال نپذیرد، دریایی است که ژرفای آن درک نشود، راهی است که رونده آن گمراه نگردد.
Powered by TayaCMS