اهمیت صله رحم در اسلام‏

اهمیت صله رحم در اسلام‏

پرسش: قرآن رابطه با اقوام را واجب می داند ؟ چرا ؟ چند آیه در این زمینه داریم رابطه با برادر و خواهر چطور ؟ برای مثال مسلمان می تواندبابرادر یا خواهر خود قهر کند ؟مسلمان می تواند با دوست خود قهر کند ؟

پاسخ : صله رحم در آیات کریمه قرآن و روایات مورد سفارش و تأکید فراوان قرار گرفته است که در ادامه توضیح داده می شود.

اهمیت صله رحم در اسلام‏

الَّذِینَ یَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِیثاقِهِ وَ یَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یُفْسِدُونَ فِی الْأَرْضِ أُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُونَ (بقره/27)

(فاسقان آنها هستند كه) پیمان خدا را پس از آن كه محكم ساختند، مى‏ شكنند، و پیوندهایى را كه خدا دستور داده بر قرار سازند قطع مى‏ نمایند، و در جهان فساد مى‏ كنند، اینها زیانكارانند.

گرچه آیه فوق از احترام به همه پیوندهاى الهى سخن مى‏گفت، ولى بدون شك پیوند خویشاوندى یك مصداق روشن آن است.

اسلام نسبت به صله رحم و كمك و حمایت و محبت نسبت به خویشاوندان اهمیت فوق العاده ‏اى قائل شده است و قطع رحم و بریدن رابطه از خویشان و بستگان را شدیدا نهى كرده است.

اهمیت صله رحم تا آنجاست كه پیامبر اسلام (ص) مى‏ فرماید:

صلة الرحم تعمر الدیار و تزید فى الاعمار و ان كان اهلها غیر اخیار ؛ (بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج‏71، ص: 94) پیوند با خویشاوندان شهرها را آباد مى‏ سازد، و بر عمرها مى‏ افزاید هر چند انجام دهندگان آن از نیكان هم نباشند.

در سخنان امام صادق (ع) مى ‏خوانیم:

صل رحمك و لو بشربة من ماء و افضل ما یوصل به الرحم كف الاذى عنها)

الكافی (ط - دارالحدیث)، ج‏3، ص: 389 ح 1982/9

(پیوند خویشاوندى خویش را حتى با جرعه‏ اى از آب محكم كن و بهترین راه براى خدمت به آنان این است كه (لا اقل) از تو آزار و مزاحمتى نبینند.

زشتى گناه قطع رحم به حدى است كه امام سجاد (ع) به فرزند خود نصیحت مى ‏كند كه از مصاحبت با پنج طایفه بپرهیزد، یكى از آن پنج گروه كسانى هستند كه قطع رحم كرده‏ اند:

« ... و ایاك و مصاحبة القاطع لرحمه فانى وجدته ملعونا فى كتاب اللَّه‏ »؛ (الكافی (ط - الإسلامیة)، ج‏2، ص: 641)بپرهیز از معاشرت با كسى كه قطع رحم كرده كه قرآن او را ملعون و دور از رحمت خدا شمرده است.

در سوره محمد (ص) آیه 22و23 مى ‏فرماید:

فَهَلْ عَسَیْتُمْ إِنْ تَوَلَّیْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ وَ تُقَطِّعُوا أَرْحامَكُمْ أُولئِكَ الَّذِینَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ :

... شما كه در زمین فساد مى‏ كنید و قطع رحم مى‏ نمایید مشمول لعنت خدا هستید و از رحمت او دورید!

كوتاه سخن اینكه قرآن نسبت به قاطعان رحم و برهم ‏زنندگان پیوند خویشاوندى تعبیرات شدیدى دارد، و احادیث اسلامى نیز آنها را سخت مذمت كرده است.

از پیامبر اسلام (ص) پرسیدند: مبغوض ترین عمل در پیشگاه خداوند كدام است؟

در پاسخ فرمود: شرك به خدا.

پرسیدند بعد از آن؟

فرمود: قطع رحم

سفینة البحار ماده رحم وَ الَّذِینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ یَخافُونَ سُوءَ الْحِسابِ& (رعد/21)و (خردمندان) كسانى هستند كه آنچه را خداوند به پیوند با آن فرمان داده پیوند مى ‏دهند و در برابر پروردگارشان بخاطر شناختى كه دارند خشوع وخشیت دارند و از سختى حساب مى ترسند.

در روایات آمده است آنچه را كه خداوند به وصل آن فرمان داده، صله‏ رحم، یعنى حفظ پیوندهاى خانوادگى و همچنین حفظ پیوندهاى مكتبى یعنى ارتباط دائم و عمیق با رهبران آسمانى و پیروى از خط ولایت است.(تفسیر صافى)

صله‏ رحم تنها به دیدن و ملاقات كردن نیست، كمك‏ هاى مالى نیز از مصادیق صله‏ رحم به شمار مى‏ رود. امام صادق (علیه السلام) در آستانه رحلت از دنیا، دستور دادند تا به بستگانى كه نسبت به ایشان جسارت كرده بودند هدیه ‏اى بدهند. وقتى حضرت در انجام این كار مورد انتقاد قرار مى‏ گیرند، آیه فوق را تلاوت مى ‏فرمایند (تفسیر نورالثقلین)

این رفتار حضرت به ما یاد می آموزد كه شرط انجام صله‏ رحم خوش ‏بینى، علاقه و رابطه بستگان با ما نیست.

در اهمیّت صله‏ رحم همین بس كه خداوند آن را در كنار ذكر خود قرار داده و می فرماید:

« وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی تَسائَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحامَ » (النساء/1)

و از خدایى كه به نام او از یكدیگر درخواست مى ‏كنید. پروا كنید و از [قطع رابطه با] خویشاوندان بپرهیزید.

در مجمع البیان در ذیل آیه: وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی تَسائَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحامَ ، از امام باقر (ع) روایت آورده كه فرمود: معناى تقواى از ارحام این است كه از قطع رحم بپرهیزید . (مجمع البیان/ج 3/ص 3)

و در تفسیر الدر المنثور آمده که ذیل آیه « الَّذِی تَسائَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحامَ » از ابن عباس نقل شده که رسول خدا (ص) در معناى این جمله فرمود: خداى تعالى امر مى ‏كند به اینكه صله رحم كنید و صله رحم، هم زندگى دنیاى شما را طولانى ‏تر مى ‏كند، هم در آخرت برایتان بهتر است. (الدر المنثور/ج 2/ص117)

اینكه اسلام نسبت به نگهدارى و حفظ پیوند خویشاوندى این همه پافشارى كرده، اینست كه همیشه براى اصلاح، تقویت، پیشرفت تكامل و عظمت بخشیدن به یك اجتماع بزرگ، چه از نظر اقتصادى یا نظامى، و چه از نظر جنبه‏ هاى معنوى و اخلاقى باید از واحدهاى كوچك آن شروع كرد، با پیشرفت‏ و تقویت تمام واحدهاى كوچك، اجتماع عظیم، خود به خود اصلاح خواهد شد.

اسلام براى عظمت مسلمانان از این روش به نحو كامل ترى بهره‏ بردارى نموده است و دستور به اصلاح واحدهایى داده كه معمولا افراد از كمك و اعانت و عظمت بخشیدن به آن روگردان نیستند و به تقویت آن تمایل دارند؛ زیرا تقویت افرادى را توصیه مى ‏كند كه خونشان در رگ و پوست هم در گردش است و اعضاى یك خانواده ‏اند و پیداست هنگامى كه اجتماعات كوچك خویشاوندى، نیرومند شد، اجتماع عظیم آنها نیز عظمت مى‏ یابد و از هر نظر قوى خواهد شد؛ شاید یک اشاره حدیثى كه مى‏ فرماید: صله رحم باعث آبادى شهر ها مى‏ گردد، همین معنى باشد.

«رحم» عبارت از آن جهت وحدتى است كه به خاطر تولد از یك پدر و مادر و یا یكى از آن دو، در بین اشخاص بر قرار مى ‏شود، و (در حقیقت) باعث اتصال و وحدتى مى ‏شود كه در ماده وجودشان نهفته است و این یك امر اعتبارى و خیالى نیست، بلكه حقیقتى است جارى در بین ارحام، و آثار حقیقى در خلقت و در اخلاق و خوی آنان دارد، و نیز آثاری مشترک در جسم و روحشان موجود است كه نمى توان آن را انکار نمود؛ (هر چند كه احیانا عوامل و صفاتی دیگر با آن یافت مى‏ شود كه اثرى مخالف آن را دارد و اثر آن را ضعیف و یا خنثى مى‏ كند تا جایى كه ملحق به عدم شود ولى با آن عوامل نیز به كلى از بین نمى‏ رود(

رحم یكى از قوى‏ ترین عوامل براى التیام و آشتى و دوستى بین افراد یك عشیره است و استعداد قوى‏ ترین اثر را دارد و به همین جهت است كه مى‏ بینیم نتایجى كه عمل خیر در بین ارحام مى‏ بخشد، بیشتر تر است از نتایجى كه همین خیر و احسان در غیر ارحام دارد و هم چنین اثر سوئى كه موجب بد رفتارى در میان ارحام مى‏ شود، بسیار قوى‏ تر است از آثار سویى كه این گونه رفتارها در بین غیر ارحام دارد. (به نقل از ترجمه المیزان/ج‏4/ص 232)

http://www.porsemanequran.com

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

 

جدیدترین ها در این موضوع

 جامعیت و جاودانگى قرآن كریم در نهج البلاغه

جامعیت و جاودانگى قرآن كریم در نهج البلاغه

بسیارى از مخالفان قرآن كوشیده اند چنین شبهه افكنى كنند كه این كتاب آسمانى با دنیاى امروز كه عصر پیشرفت علوم و تكنولوژى است، متناسب نیست ؛ بلكه فقط اعجاز عصر پیامبر ختمى مرتبت صلى الله علیه وآله است و صرفا براى زمان ایشان شمولیت داشته است و اكنون همانند كتاب مقدس انجیل صرفا براى استفاده فردى قابلیت دارد.
  اجمال و تفصيل قرآن و نهج البلاغهʁ)

اجمال و تفصيل قرآن و نهج البلاغه(1)

واحدي كه مبدأ كثرت است و كم متصل و منفصل را به وسيلة آن تقسيم مي‌كنند و خلاصه آن يك كه بعدش دو، سه و چهار شمرده مي‌شود كه خداوند واحد به اين معني نيست زيرا اولاً: خدا يكي است كه ثاني و ثالث ندارد؛ ثانياً: از اوصاف اين معني قلت و كمي است يعني دو و سه و چهار بيشتر از آن است و خداوند موصوف به قلت نمي‌شود زيرا تمام اوصاف كماليه در ذات باري به نحو اتمّ و اكمل موجود است. علي (عليه السّلام)در عبارت اوّل و پنجم مذكور به اين معني اشاره فرموده و چنين وحدتي را از خداوند نفي نموده است.
 مشتركات قرآن و نهج البلاغهʄ)

مشتركات قرآن و نهج البلاغه(4)

خداوند در ذيل بسياري از آياتي كه نعمتهاي خود را شرح مي‌دهد، مي‌فرمايد:«إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ؛ (رعد/ 4) همانا در آنچه ذكر شد، نشانه‌ها و عبرتهايي براي گروه خردمندان است.»
 مشتركات قرآن و نهج البلاغهʃ)

مشتركات قرآن و نهج البلاغه(3)

مولي الموحّدين نيز در نهج البلاغه مي‌فرمايد: «بَعَثَ رُسُلَهُ بِما خَصَّهُمْ بِهِ مِنْ وَحْيِهِ وَ جَعَلَهُمْ حُجَّةً لَهُ عَلي خَلْقِهِ لِئَلّا تَجِبَ الْحُجَُّة لَهُمْ‌ بِتَر‌كِ الْإعْذارِ إِلَيْهِمْ؛‌(خطبة 144) خداوند پيغمبرانش را با اختصاص وحي، برانگيخت و ايشان را بر مخلوقش، حجّت گردانيد تا آنها را بر خدا دستاويزي و عذري نباشد.»
 اثرپذيري نهج البلاغه از قرآن كريم ʁ)

اثرپذيري نهج البلاغه از قرآن كريم (1)

قرآن، يگانه معجزة ماندگار بشريت است كه بر زبان انسان عالم كون و مكان جاري گشت و قلبها را متحول و مجذوب خود ساخت و اعتراف دوست و دشمن را به اعجاز خود واداشت. پس از كلام وحي، تنها كلامي كه توانست مافوق كلام خلق و مادون كلام خالق قرار گيرد، كلام علي (ع) بود؛ كلامي كه اعجاب بزرگ ترين اديبان را برانگيخت و آنان را از همانند آوري عاجز و ناتوان ساخت، و اين به علّت اثرپذيري آن از وحي بود. هدف ما از اين بحث، آشنايي اجمالي با برخي از جنبه هاي اين اثرپذيري در كلام علي (ع) است و اينكه كلام او داراي چه خصوصياتي است كه ما آن را متاثّر از وحي مي دانيم.

پر بازدیدترین ها

 مشتركات قرآن و نهج البلاغهʂ)

مشتركات قرآن و نهج البلاغه(2)

در نامه يي كه علي (علیه السلام) به قثم بن عباس بن عبدالمطلب حاكم مكه نوشته اند، مي فرمايد: «وَ لَنْ يَفُوزَ بِالْخَيْرِ اِلاّ عامِلُهُ وَ لا يُجْزي جَزاءَ الشَّرِّ اِلاّ فاعِلُهُ؛ (نامه 33) و هرگز به خير و نيكي نرسد مگر نيكوكار و هرگز كيفر بدي نبيند مگر بدكردار.»
 برخی مستندات قرآنی نهج ‏البلاغه

برخی مستندات قرآنی نهج ‏البلاغه

وهمانا امامان تدبيركنندگان امر خداوند برمردمان وكارگزاران بربندگان اويند. كسي به بهشت نرود جز اينكه او را شناخته باشند و او نيز آنان را بشناسد و به آتش درنيايد جز آنكس كه منكر آنان بوده و ايشان نيز او را نپذيرفته و محرم ندانند.
 قرآن در نهج البلاغه

قرآن در نهج البلاغه

انسان کامل قرآن مجسم و تکوینی است و هموست که می‏تواند حقیقت قرآن را به صورت کامل معرفی کند. معصومان و یکی از آنان امیرالمؤمنین (ع) انسان‏های کاملند. بنابراین امام علی (ع) سزوارترین فرد برای معرفی قرآن کریم است. در نهج البلاغه قرآن به عنوان کتابی توصیف شده که گویای نظام فاعلی و غایی جهان است.
ادله جامعيت و جاودانگي قرآن كريم در نهج البلاغهʁ)

ادله جامعيت و جاودانگي قرآن كريم در نهج البلاغه(1)

نهج البلاغه، اخو القرآن و بهترين و نابترين منبعي است كه مي تواند ره پويان طريق را در شناخت صحيح و حقيقي قرآن مجيد ياري دهد. در نگاه اميرمؤمنان علي عليه السلام، قرآن نسخه اي جامع و جاوداني است كه از نيازهاي بشر براي رسيدن به سرمنزل سعادت و كمال، فروگذار نكرده است. حضرت در موارد گوناگون و به شيوه هاي زيبا و حكيمانه به ترسيم اين ويژگي پرداخته است ؛ در يكي از خطبه هاي نهج البلاغه[1] با استناد به آيات قرآن، جامعيت آن را بوضوح تشريح كرده است.
 تجلی قرآن در نهج‏ البلاغه

تجلی قرآن در نهج‏ البلاغه

امام(ع) در توصيف پيامبر اكرم(ص) مي فرمايد: «… و دعا الي الحكمة و الموعظة الحسنة»3 كه اشاره است به آيه شريفه: «ادع الي سبيل ربك بالحكمة و الموعظة الحسنة (نحل، 16/125). با حكمت و اندرز نيكو به راه پروردگارت دعوت كن»
Powered by TayaCMS