حکمت 193 نهج البلاغه : واقع نگرى در مسائل سياسى

حکمت 193 نهج البلاغه : واقع نگرى در مسائل سياسى

متن اصلی حکمت 193 نهج البلاغه

موضوع حکمت 193 نهج البلاغه

ترجمه مرحوم فیض

ترجمه مرحوم شهیدی

شرح ابن میثم

ترجمه شرح ابن میثم

شرح مرحوم مغنیه

شرح شیخ عباس قمی

شرح منهاج البراعة خویی

شرح لاهیجی

شرح ابن ابی الحدید

شرح نهج البلاغه منظوم

متن اصلی حکمت 193 نهج البلاغه

193 وَ قَالَ عليه السلام وَ قَدْ قَالَ لَهُ طَلْحَةُ وَ الزُّبَيْرُ نُبَايِعُكَ عَلَى أَنَّا شُرَكَاؤُكَ فِي هَذَا الْأَمْرِ فَقَالَ لَا وَ لَكِنَّكُمَا شَرِيكَانِ فِي الْقُوَّةِ وَ الِاسْتِعَانَةِ وَ عَوْنَانِ عَلَى الْعَجْزِ وَ الْأَوَدِ

موضوع حکمت 193 نهج البلاغه

واقع نگرى در مسائل سياسى

(سياسى)

ترجمه مرحوم فیض

193- امام عليه السّلام هنگاميكه طلحه و زبير (پس از كشته شدن عثمان) به آن حضرت گفتند

ما با تو بيعت كرده عهد و پيمان مى بنديم بشرط اينكه در اين امر (خلافت) با تو شريك باشيم (در ردّ خواسته آنان) فرمود: 1- نه (بيش از يك امام و پيشوا روا نباشد) ولى شما در همراهى و ياورى شريك باشيد (اگر نياز بيارى نمودن باشد همراهى كنيد) و بر ناتوانى و سختى كمك باشيد (اگر در كار ناتوانى و گرفتارى بينيد در اصلاح آن كمك نمائيد).

( ترجمه وشرح نهج البلاغه(فيض الاسلام)، ج 6 ص 1178)

ترجمه مرحوم شهیدی

202 [و طلحه و زبير بدو گفتند با تو بيعت مى كنيم به شرط آنكه ما را در خلافت شريك كنى، فرمود:] نه، ليكن شما شريكيد در نيرو بخشيدن و يارى از شما خواستن، و دو ياريد به هنگام ناتوانى و به سختى درماندن.

( ترجمه مرحوم شهیدی، ص 395)

شرح ابن میثم

187- و قال عليه السّلام:

و قد قال له طلحة و الزبير: نبايعك على أنا شركاؤك فى هذا الامر لَا وَ لَكِنَّكُمَا شَرِيكَانِ فِي الْقُوَّةِ وَ الِاسْتِعَانَةِ- وَ عَوْنَانِ عَلَى الْعَجْزِ وَ الْأَوَدِ

اللغة

الأود: الاعوجاج.

المعنى

و قوله: و عونان على العجز و الأود. أى دفع ما يعرض منهما أو حال وجودهما لأنّ كلمة على تفيد الحال.

( شرح ابن میثم، ج 5 ص 346)

ترجمه شرح ابن میثم

187- امام (ع) وقتى كه طلحه و زبير پيشنهاد كردند كه ما با تو بيعت مى كنيم با اين شرط كه در امر خلافت با تو شريك باشيم- فرمود:

لَا وَ لَكِنَّكُمَا شَرِيكَانِ فِي الْقُوَّةِ وَ الِاسْتِعَانَةِ- وَ عَوْنَانِ عَلَى الْعَجْزِ وَ الْأَوَدِ

لغت

اود: كجى، انحراف، نااستوارى

ترجمه

«نه ولى در كمك و ياورى شريك باشيد و در مواقع ناتوانى و نااستوارى كمك كنيد».

شرح عبارت: «و عونان على العجز و الاود»

يعنى بر دفع آنچه از طرف خود آنها و يا حالت وجودى آنها پيش مى آيد، زيرا كلمه على مفيد حالت و كيفيّت است.

( ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5 ص 586 و 587)

شرح مرحوم مغنیه

201- (و قد قال له طلحة و الزّبير نبايعك على أنّا شركاؤك في هذا الأمر) فقال: لا، و لكنّكما شريكان في القوّة و الاستعانة، و عونان على العجز و الأود.

المعنى

الأود: الثقل. طلب طلحة و الزبير من الإمام أن تقوم خلافة المسلمين على ثلاثة أقانيم: الإمام و هما.. و طبيعي أن يرفض الإمام، لأن ذلك بدعة في الإسلام، و داعية للفساد في الأرض. و في كتاب «الأحكام السلطانية»: «لا يجوز عقد الإمامة لاثنين» و في «أصول الكافي»: «لا يكون في الأرض إمامان إلا واحدهما صامت». و قال لهما الإمام: أستعين بكما على إحقاق الحق، و العمل لمصلحة الإسلام و المسلمين، و ان عجزت عن القيام بواجب الخلافة كنتما لي رفدا و عونا، فأبيا إلا السلطان. و تقدم ذلك مفصلا في الخطبة 203.

( فی ضلال نهج البلاغه، ج 4 ص 340 و 341)

شرح شیخ عباس قمی

شرح منهاج البراعة خویی

الحادية و التسعون بعد المائة من حكمه عليه السّلام

(191) و قال عليه السّلام و قد قال له طلحة و الزّبير: نبايعك على أنّا شركاؤك في هذا الأمر: لا، و لكنّكما شريكان في القوّة و الاستعانة، و عونان على العجز و الأود.

اللغة

(الأود) آد أودا الحمل: أثقله، و الأمر: أضنكه و ثقل عليه، الأود: الكدّ و التعب، الأود: الاعوجاج.

المعنى

الأمر في كلامه عليه السّلام هو تصدّي منصب الامامة، و الشركة فيه ممنوع من وجهين: 1- الامامة أمر إلهيّ و نصب نبويّ، و لا معنى لشركة الغير المنصوص عليه معه في أمر الامامة.

2- أنّ الامامة باعتبار أنّها رياسة على الامّة لا تقبل الشركة، لأنّ حكم الامام هو الفصل النهائي للاختلاف في الأحكام، و مع شركة الغير فيها لا ينتهى الخلاف إلى الفصل القاطع، لامكان اختلاف الشركاء أنفسهم، فلا فصل في البين.

و الأود هنا بمعنى الثقل و الضنك كما هو أحد معنييه، و يشعر به لفظة العون و ليس بمعنى الاعوجاج لأنّه لا اعوجاج فيه عليه السّلام، فتدبّر.

الترجمة

بطلحه و زبير كه بأو عرض كردند ما با تو بيعت مى كنيم بشرط اين كه ما را با خود در أمر خلافت شريك سازى فرمود: نه، ولى شما شريك در نيرو و يارى براى إجراء أحكام و حفظ نظام مى شويد و ياور من مى شويد در ناتواني و تحمّل كارهاى دشوار و در تنگناى حوادث.

  • زبير و طلحه با هم ساختند بر مولاى دين بشتافتند
  • كه بيعت مى كنيم أمّا بدين شرطكه شركتمان دهى اندر خلافت
  • علي فرمود: نه، أمّا شريكيد به نيرومندى و در استعانت

( منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه(الخوئی) ج 21 ص272و273)

شرح لاهیجی

(231) و قال له طلحة و الزّبير نبايعك على انّا شرائك فى هذا الامر فقال (- ع- ) لا و لكنّكما شريكان فى القوّة و الاستعانة و عونان على العجز و الأود يعنى و گفتند به آن حضرت طلحه و زبير كه ما بيعت مى كنيم با تو بر اين نحو كه ما شريك تو باشيم در امر خلافت پس گفت (- ع- ) كه نمى شويد شريك من در امر خلافت و لكن با يكديگر شريكيد در قوّت و استعانت ضلالت و گمراهى و معاون يكديگريد بر ناتوانى و كجى در اسلام

( شرح نهج البلاغه (لاهیجی) ص 310)

شرح ابن ابی الحدید

198: وَ قَالَ ع وَ قَدْ قَالَ لَهُ طَلْحَةُ وَ الزُّبَيْرُ- نُبَايِعُكَ عَلَى أَنَّا شُرَكَاؤُكَ فِي هَذَا الْأَمْرِ- فَقَالَ لَا وَ لَكِنَّكُمَا شَرِيكَانِ فِي الْقُوَّةِ وَ الِاسْتِعَانَةِ- وَ عَوْنَانِ عَلَى الْعَجْرِ وَ الْأَوَدِ قد ذكرنا هذا فيما تقدم- حيث شرحنا بيعة المسلمين لعلي ع- كيف وقعت بعد مقتل عثمان- و لقد أحسن فيما قال لهما لما سألاه أن يشركاه في الأمر- فقال أما المشاركة في الخلافة فكيف يكون ذلك- و هل يصح أن يدبر أمر الرعية إمامان-

و هل يجمع السيفان ويحك في غمد

- . و إنما تشركاني في القوة و الاستعانة- أي إذا قوي أمري و أمر الإسلام بي قويتما أنتما أيضا- و إذا عجزت عن أمر أو تأود علي أمر أي اعوج- كنتما عونين لي و مساعدين على إصلاحه- . فإن قلت فما معنى قوله و الاستعانة- قلت الاستعانة هاهنا الفوز و الظفر- كانوا يقولون للقامر يفوز قدحه قد جرى ابنا عنان- و هما خطان يخطان في الأرض يزجر بهما الطير- و استعان الإنسان- إذا قال وقت الظفر و الغلبة هذه الكلمة

( شرح نهج البلاغة(ابن أبي الحديد)، ج 19 ، صفحه ى 22)

شرح نهج البلاغه منظوم

[192] و قال عليه السّلام:

و قد قال له طلحة و الزّبير نبايعك على أنّا شركاؤك فى هذا الأمر: لا، و لكنّكما شريكان فى القوّة و الاستعانة، و عونان على العجز و الأود.

ترجمه

بهنگامى كه طلحه و زبير با آن حضرت (ع) بيعت كردند گفتند بدان شرط دست بيعت بتو مى دهيم كه ما را در امر حكومت شركت دهى فرمود نه، و لكن شما در همراهى و يارى با من شريك، و در دشوارى و ناتوانى پشتيبانم باشيد.

نظم

  • ز دست جور خود عثمان خود سر چو اندر خون طپيد و ديد كيفر
  • بر امّت شد امير المؤمنين ععلى بر چرخ منبر شد چنان ما
  • زبير و طلحه اش با شرط شركتبگفتندش بتو آريم بيعت
  • به پيمان با تو زان باشيم دمسازكه اندر ملك ما را گيرى انباز
  • ولىّ اللّه اين خواهش نپذرفتبپاسخشان سخن دندان شكن گفت
  • كه در يك تخت دو سلطان نكنجدو گر گنجيد ملّت زان برنجد
  • شما را گر كه در سر شور دين استمرا باشيد ياور راه اين است
  • ره دستور را چون من روانمشما باشيد يار و پشتيبانم
  • بداد و دين در اجراى عدالتشما را مى دهم حقّ دخالت
  • مگر ملّت بآسايش گرايد بمن يارى اگر بدهيد شايد

( شرج نهج البلاغه منظوم، ج 9 ص 220 و 221)

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

 

جدیدترین ها در این موضوع

دین و دنیایت را به خدا می سپارم

دین و دنیایت را به خدا می سپارم

بگذار وقایع گذشته، دلیل و راهنمای تو در وقایع آینده و نیامده باشد که امور، همیشه به هم شبیه اند. از مردمی نباش که موعظه سودی به حالشان ندارد
دعا و نیایش در نهج البلاغه

دعا و نیایش در نهج البلاغه

دعا وسیله ای است که تمام خلایق، خصوصاً انسانها از آن بیگانه نیستند و همیشه بدان توجه دارند و با زبان حال و قال از آن استفاده می کنند هر چند که واژه ای به نام دعا در میانشان مطرح نباشد چون هر کلمه و کلامی که از استمداد و ایجاد رابطه به خدا حکایت نماید دعاست
نیایش زیبا از نهج البلاغه

نیایش زیبا از نهج البلاغه

خدایا! امید به تو بستم تا راهنما باشى به اندوخته هاى آمرزش و گنجینه هاى بخشایش ! خدایا! این بنده توست که در پیشگاهت برپاست ، یگانه ات مى خواند و یگانگى خاص تو راست . جز تو کسى را نمى بیند که سزاى این ستایش هاست . مرا به درگاه تو نیازى است که آن نیاز را جز فضل تو به بى نیازى نرساند، و آن درویشى را جز عطا و بخشش تو به توانگرى مبدل نگرداند. خدایا! خشنودى خود را بهره ما فرما، هم در این حال که داریم ، و بى نیازمان گردان از اینکه جز به سوى تو دست برداریم ، که تو بر هر چیز توانایى.
خدایا! چهارپايان ما تشنه اند!

خدایا! چهارپايان ما تشنه اند!

و ابرهاى باران دار به ما پشت كرده، و تو اميد هر غمزده اى، و برآورنده حاجت هر حاجتمندی. در اين زمان كه مردم ما نااميدند، و ابرها باران نداده اند، و چرندگان از بين رفته اند، از تو مى خواهيم كه ما را به اعمال زشتمان مؤاخذه نكنى، و به گناهانمان نگيرى. الهى! با ابر
خدايا! تو براى عاشقانت بهترين مونسى

خدايا! تو براى عاشقانت بهترين مونسى

و دلهايشان به جانب تو در غم و اندوه. اگر تنهايى آنان را به وحشت اندازد ياد تو مونسشان شود، و اگر مصائب به آنان هجوم آرد به تو پناه جويند، زيرا مى دانند زمام

پر بازدیدترین ها

خدایا! چهارپايان ما تشنه اند!

خدایا! چهارپايان ما تشنه اند!

و ابرهاى باران دار به ما پشت كرده، و تو اميد هر غمزده اى، و برآورنده حاجت هر حاجتمندی. در اين زمان كه مردم ما نااميدند، و ابرها باران نداده اند، و چرندگان از بين رفته اند، از تو مى خواهيم كه ما را به اعمال زشتمان مؤاخذه نكنى، و به گناهانمان نگيرى. الهى! با ابر
دین و دنیایت را به خدا می سپارم

دین و دنیایت را به خدا می سپارم

بگذار وقایع گذشته، دلیل و راهنمای تو در وقایع آینده و نیامده باشد که امور، همیشه به هم شبیه اند. از مردمی نباش که موعظه سودی به حالشان ندارد
خدایا! ببخش!

خدایا! ببخش!

به آن نديدى. الهى! آنچه را كه به زبانم به تو تقرب جستم ولى دلم برخلاف آن بود بر من ببخش! الهى! اشارات چشم، و سخنان بيهوده، و مشتهيات دل
عبادت و نیایش در نهج البلاغه

عبادت و نیایش در نهج البلاغه

ریشه همه آثار معنوی اخلاقی و اجتماعی که در عبادت است، در یاد حق و غیر او را از یاد بردن می‌باشد. ذکر خدا و یاد خدا که هدف عبادت است، دل را جلا می‌دهد و صفا می‌بخشد و آن را آماده تجلیات الهی قرار می‌دهد. امام علی علیه‌السلام در به اره یاد حق یا همان روح عبادت میفرماید: < خداوند یاد خود را صیقل دل‌ها قرار داده است. دل‌ها به این وسیله از پس کری، شنوا و از پس نابینایی، بینا و از پس سرکشی و عناد رام می‌ گردند
خدايا! تو براى عاشقانت بهترين مونسى

خدايا! تو براى عاشقانت بهترين مونسى

و دلهايشان به جانب تو در غم و اندوه. اگر تنهايى آنان را به وحشت اندازد ياد تو مونسشان شود، و اگر مصائب به آنان هجوم آرد به تو پناه جويند، زيرا مى دانند زمام
Powered by TayaCMS