به فرزند خود جفا نكنيد

امام صادق (ع ) فرمود: مدت شير دادن به بچه (به وسيله سينه مادر) بيست و يك ماه است هر چه از اين كم شود ستم بر بچه است .

مؤلف مى گويد: اهميت شير مادر امروز بر كسى پوشيده نيست ، متخصصين راجع به منافع شير مادر و امتيازات آن ، سخن فراوان گفته اند، پس بر مادران دلسوز و شايسته است ، تا فرزند دلبند خود را از اين نعمت الهى ، كه حق خالص و طبيعى اوست ، محروم نكنند.

مادر شيخ انصارى او را به وضو شير مى داد

يكى از بزرگترين علماء شيعه كه كتابهاى ارزنده وى هم اكنون در حوزه هاى علميه تدريس مى شود، آية الله العظمى شيخ مرتضى انصارى است ، به مادر شيخ گفته شد: فرزندت به درجات عاليه اى از علم و تقوى رسيده است ، پاسخ داد: من ترقى بيشترى هم از او انتظار داشتم ، زيرا هنگام شير دادن ، هرگز او را بدون وضو شير ندادم ، حتى در شبهاى سرد زمستان هم وضو مى گرفتم و سپس به وى شير مى دادم .

ارزش مادرى كه به فرزند خود شير مى دهد

پيامبر اكرم در حديثى به همسرش ام سلمه فرمود: زن وقتى كه حامله مى شود همانند يك انسان روزه دار، كه شب را به عبادت سپرى مى كند، و در راه خدا با جان و مال جهاد مى كند، پاداش خواهد برد، وقتى كه زايمان كند آنقدر پاداش مى برد كه از زيادى در فكرش نمى گنجد.

و چون فرزندش را شير دهد، به هر جرعه اى كه نوازد مى مكد، پاداش آزاد كردن يك بنده از فرزندان حضرت اسماعيل براى اوست ، و چون از شير دادن فارغ شود، فرشته اى بر پهلوى او زند و مى گويد: آمرزيده شدى ، از نو شروع كن . (يعنى مثل كسى هستى كه تا به حال كار بد نكرده و تازه مى خواهد انجام وظيفه كند)

فرزند و تربيت او يكى از دو راحتى

(( قلة العيال احد اليسارين ))) من لا يحضره الفقيه، ج‏4، ص: 416 (

امير المؤ منين (ع ) فرمود: عيال كمتر يكى از دو راحتى است .(216) (و آن ديگرى رفاه مادى است ، آنها كه با زياد كردن جمعيت خانواده خويش دچار كدورت و سختى شديد و اعصاب ضعيف و مريض و بدى اخلاق و دورى از دستورات دين مى شوند راحتى را انتخاب كنند).

سعدى مى گويد:

  • اى گرفتار و پاى بند عيال ديگر آسودگى مبند خيال
  • غم فرزند و نان و جامه و قوت بازت آرد ز سير در ملكوت
  • همه روز اتفاق مى سازم كه به شب با خداى پردازم
  • شب چو عقد نماز مى بندم چه خورد بامداد فرزندم

آيا سالم است ؟

در روايت است كه امام چهارم عليه السلام وقتى مژده فرزندى را به او مى دادند، سئوال نمى فرمود كه پسر است يا دختر، اول مى پرسيد آيا سالم است ؟ اگر سالم بود مى فرمود: شكر خداى را كه از من فرزند ناسالم نيافريد (يعنى اهميت به سالم بودن است نه دختر و پسر بودن، اگر سالم باشد بهترين لطفها را خداوند به پدر و مادر خود طفل كرده است پس ‍ ناشكرى نكنيد).

هر چه خدا بخواهد خوب است دختر باشد يا پسر

براى يكى از شيعيان دخترى متولد شده بود، نزد امام صادق آمد، حضرت ديد ناراحت است فرمود: بگو ببينم اگر خداوند به تو وحى كند و از تو بپرسد كه من برايت انتخاب كنم يا خودت براى خودت انتخاب كنى چه مى گوئى ؟ عرض كرد: مى گويم خدايا شما برايم انتخاب كن ، حضرت فرمود: خدا براى تو (دختر) انتخاب كرده است .

سپس (حضرت با اشاره به داستان موسى و خضر كه خضر آن پسر بچه را كشت و موسى اعتراض كرد) فرمود آن پسر بچه كه آن عالم او را كشت خداوند عزوجل مى فرمايد:

(( فاردنا ان يبدلهما ربهما خيرا منه زكوة و اقرب رحما.))(الکهف / 81)

يعنى خداوند خواست فرزندى پاكيزه و نزديكتر به جاى آن پسر بچه به آنها عنايت كند سپس حضرت صادق عليه السلام فرمود: خداوند بجاى آن ، پسر دخترى به آنها داد كه هفتاد پيامبر از او متولد شد.

يعنى فرزند اگر صالح باشد دختر و پسر ندارد، و انسان بايد در تربيت آنان كوشا باشد چه بسيار دخترانى كه مردان را تاب صعود به مقام و درجه آنها نيست ، آرى ممكن است در شرائط خاصى تربيت دختر بخاطر مسائلى كه زمانه و جو جامعه ايجاد كند مشكلتر باشد و ليكن هر قدر كه انسان بيشتر زحمت بكشد اجرش بيشتر و اثرات اجتماعى و دينى آن هم بخاطر تاءثير شديد و عميق مادر بر فرزند و خانواده بيشتر است .

شايد بتوان گفت : يك بانوى شايسته بيش از يك مرد مى تواند در موفقيت و پيشرفت جامعه مؤ ثر باشد، آنهمه تاكيدى كه از هنگام انعقاد نطفه در رحم مادر چه از جهت دينى و چه در مسائلى بهداشتى و روانى شده است . بطورى كه حتى پايه هاى اصلى سعادت كودك از نظر جسمى و روحى از مادر شروع مى شود و بعد از آن هم هنگام شيردادن و كودكى و تربيت و سپس كانون خانواده و سپس مسئوليت او در قبال مسائل اجتماعى و غيره همه حكايت از اهميت و حساسيت نقش زنان در نزد رهبران اسلامى دارد زيرا بناى سلامت جسم و روح جامعه بوسيله مادر پى ريزى مى شود.

گل خوشبو

مردى نزد پيامبربود، به او خبر دادند كه فرزندى برايش متولد شده ، رنگ صورتش پريد پيامبر فرمود چه شده ؟ گفت : خير است حضرت فرمود: بگو، گفت : وقتى من مى آمدم زنم در حال زايمان بود به من خبر دادند كه دختر زائيده است .

پيامبراكرم صلى الله عليه و آله فرمود: زمين او را بر مى دارد و آسمان سايه مى اندازد و خدا روزيش مى دهد و براى تو هم گلى است كه مى بوئى (چرا ناراحتى ) الحديث -.

مؤ لف گويد: آداب و رسوم جامعه و خانواده ها گاهى چنان در اعماق روح و جان افراد رسوخ مى كند كه حتى علم و آگاهى ايشان نيز مانع از تغيير آن نمى شود، شخصيكه خود را روشنفكر يا متفكر و ديندار مى دادند باز در اثر تلقين و ارزشهاى كاذب از خود عكس العمل نشان مى دهد و نسبت به همسرى كه او گلى آورده است خشمگين مى شود، اينان فقط پستى خود را با اين اعمال آشكار مى كنند.

جارود ابن منذر گويد: امام صادق به من فرمود: به من خبر رسيده كه دخترى برايت متولد شده و تو او را دوست ندارى ، او چه ضررى براى تو دارد؟ گلى است كه مى بوئى و روزيش هم به عهده ديگرى است . (( و كان رسول الله (ص ) ابا بنات ، )) ( الكافي (ط - الإسلامية)، ج‏6، ص: 6

پيامبر اكرم هم پدر چند دختر بود.

دختر سود خالص است

(( البنات حسنات و البنون نعمة و الحسنات يثاب عليها و النعمة يسال عنها ))( من لا يحضره الفقيه، ج‏3، ص: 481 )

امام صادق عليه السلام فرمود: دختران نيكى ها هستند و پسران نعمتها، نيكى ها پاداش دارند و از نعمتها سئوال مى شود (بنابراين دخترها از نظر دينى براى پدر و مادر بيشتر بهره دارند.)

چه بسيار دختر كه از پسر بهتر است

يحيى ابن زكريا گويد از حضرت هادى عليه السلام ضمن نامه اى ، تقاضا نمودم برايم دعا كند تا خداوند به من پسرى عنايت فرمايد، حضرت در جواب نامه مرقوم داشت : چه بسيار دخترى كه از پسر بهتر است ، وقتى همسرم زايمان نمود، دخترى به دنيا آورد، ولى همچنانكه حضرت فرمود بود، دخترى شد بهتر از بسيارى از پسران دوران .

اذان و اقامه در گوش نوزاد

پيامبر اكرم (ص ) فرمود: هر كه فرزندى خدا به او دهد بايد در گوش راست او اذان نماز بگويد و در گوش چپ اقامه بگويد كه اين كار او را از شيطان رجيم نگه مى دارد.

ختنه مفيد و لازم است

(( اختنوا اولادكم لسبعه ايام فاءنه اطهر و اسرع لنبات اللحم و ان الاءرض ‍ تكره بول الاءغلف . ))( الكافي (ط - الإسلامية)، ج‏6، ص: 34 )

امام صادق فرمود: فرزندان خود را طى هفت روز ختنه كنيد كه پاكيزه تر و گوشت او را سريعتر مى روياند و همانا زمين از ادرار فرد ختنه نكرده كراهت دارد. مؤ لف گويد: ختنه كردن واجب است حتى بعد از بلوغ .

عقيقه لازم است

(( كل مولود مر تهن بالعقيقة .))( الكافي (ط - الإسلامية)، ج‏6، ص: 24 )

امام صادق عليه السلام فرمود: هر نوزادى در گرو عقيقه است و در روايت ديگرى پيامبر فرمود: نوازد در گرو عقيقه است خواه پدر و مار او را از اين گرو بيرون آورند يا نياورند.

روايت دارد كه دادن پول عقيقه كفايت نمى كند بايد گوسفند يا گاو يا شترى بكشند و بهتر است و عقيقه چاق باشد و پدر و مادر از عقيقه نخورند مخصوصا مادر).

اولين هديه به فرزند

(( فليحسن احدكم اسم ولده .))( الكافي (ط - الإسلامية)، ج‏6، ص: 18 )

حضرت موسى ابن جعفر(ع ) فرمود:

اولين خدمت مرد به فرزندش ، نام نيكو است ، بر هر يك از شما لازم است كه براى فرزندش نامى نيكو انتخاب كند.

اهميت و بركت نام محمد و فاطمه در خانواده

ابو هارون گويد: من در مدينه همنشين امام صادق عليه السلام بودم ، چند روز نزد حضرت نرفتم ، وقتى خدمتش رسيدم حضرت فرمود: اى ابا هارون چند روز تو را نديدم ؟ عرض كردم : پسرى برايم متولد شده ، فرمود: خداوند مبارك گرداند نامش را چه گذاردى ؟ عرض كردم او را محمد ناميدم ، حضرت همين كه نام محمد را شنيد در حالى كه مى فرمود: محمد، محمد، محمد، آنقدر خم شد تا صورتش نزديك زمين قرار گرفت ، سپس فرمود: جانم و فرزندانم و خانواده و پدر و مادرم تمام اهل زمين همگى فداى رسول الله باد، به فرزندت بد نگو و او را مزن و اذيتش مكن ، و بدان در زمين خانه اى نيست كه در آن نام محمد باشد مگر اينكه هر روز تقديس مى شود، سپس حضرت به من فرمود: آيا او را عقيقه كرده اى ؟ جوابى ندادم ، حضرت از سكوتم پى برد كه من انجام نداده ام .

شخصى را صدا زد و به گونه اى كه من متوجه نشوم به او چيزى فرمود: به گمان كردم كه به آن شخص دستورى خصوصى داده است ، خواستم بلند شوم فرمود: سرجايت باش ، آن مرد سه دينار آورد و به من داد، حضرت فرمود: برو دو گوسفند فربه تهيه كن و آنها را ذبح كن خودت بخور و به ديگران هم بخوران .

و در روايتى كه در حقوق و تربيت اولاد ذكر خواهد شد، امام صادق عليه السلام به مردى كه نام دخترش را فاطمه نهاده بود فرمود: وقتى نام او را فاطمه نهادى ، به او بد مگو، نفرينش مكن و او را مزن .

از نامهاى زشت پرهيز كنيد

(( ان الشيطان اذا سمع مناديا ينادى باسم عدو من اعدائنا اهتز واختال ))( جامع أحاديث الشيعة (للبروجردي)، ج‏26، ص: 718 )

امام باقر(ع ) فرمود: شيطان چون بشنود كسى همنام دشمنان ما را صدا مى كند و به وجد و طرب در مى آيد.

نامهاى زشت را تغيير دهيد

(( ان رسول الله (ص ) كان يغير الاسماء القبيحة فى الرجال و البلدان .))( وسائل الشيعة، ج‏21، ص: 390 )

پيامبر اكرم (ص ) نامهاى زشت در مردها و شهرها را تغيير مى داد.

به پيامبر جفا نكنيد

(( من ولد له اربعة اولاد لم يسم احدهم باسمى فقد جفانى .))( الكافي (ط - الإسلامية)، ج‏6، ص: 19 )

پيامبر اكرم (ص ) فرمود: هر كه خداوند به او چهار فرزند (پسر) بدهد و يكى از ايشان را بنام من نكند به من جفا كرده است .

امام حسين عليه السلام نام على را دوست مى داشت

امام حسين عليه السلام به والى مدينه كه نامش مروان بود و به حضرت از اينكه دو فرزندش را على گذارده است عيب گرفت ، حضرت بعد از ملامت وى فرمود: اگر براى من يكصد فرزند زاده شود دوست دارم همه را اسمى جز على نگذارم .

اثر نامهاى نيكو

ابوالحسن (امام رضا عليه السلام ) فرمود: در خانه اى كه در آن محمد يا احمد يا على يا حسن يا حسين يا جعفر يا عبدالله يا فاطمه باشد فقر و احتياج وارد نمى شود.

مؤ لف گويد: نام فرزندان علاوه بر اينكه نشان دهنده مقدار ديندارى و علاقه پدر و مادر به دين است ، خود تبليغى و تشويقى است به مكارم الاخلاق و ارزشهاى صاحب آن نام ، و به همين جهت هر گروهى كه بخواهند مرام و روش محبوب خود را زنده كنند با نام آنها نامگذارى مى كنند، و هر اندازه كه نامهاى خوب موجب تقويت دين در سطح فرد و جامعه مى گردد، نامگذارى به نامهاى افراد فاسد يا مسائل ناهنجار سبب لكه دار شدن ارزشهاى واقعى است .

پس بهتر است كه پدران و مادران هوا و هوسهاى جاهلانه خود را كنار گذارند و به ارزشهاى دينى و معنوى توجه كنند و نامهاى رهبران دينى كه از زيبائى لفظ و معنى بر خوددار است براى فرزندان خود انتخاب كنند.