روابط پسران و دختران جوان، در كشور ما به
عنوان يك معضل اجتماعي مطرح است لذا بر اولياي خانه و مدرسه و به تبع آنها مسئولين
فرهنگي و اجتماعي لازم است اين مسئله را به طور علمي بررسي نمايند و از هرگونه تصميم
احساسي خودداري كرده و با شناخت كامل آسيب ها، زمينه ها و راهكارهاي علمي و تخصصي
با اين انحراف برخورد نمايند. زيرا به حكم «ولا تقف ما ليس لك به علم» (اسراء، 36)
بايد از پيروي هر چيزي كه بدان علم نداريم پرهيز كنيم. درهر اعتقاد يا عملي كه
تحصيل علم ممكن است، پيروي از غير علم حرام است و زماني اقدام و ارتكاب عملي جايز
است كه دليل علمي آن را تجويز نمايد. (الميزان، ترجمه موسوي همداني، ج 13، ص 126-
.127)
براي بررسي اين
معضل با سؤال هايي روبرو هستيم:
1-
چه نوع روابطي، معضل اجتماعي به شمار مي رود؟ 2- چه آسيب هايي دراين زمينه جوانان
ما را تهديد مي كند؟ 3- زمينه هاي اين روابط آسيب زا چيست؟ 4- چه راهكارهايي براي
پيشگيري و هدايت صحيح وجود دارد؟
روابط آسيب زا
ارتباط و برخورد پسران و دختران، امري اجتناب ناپذير است زيرا بديهي است كه
در جامعه، كوچه و خيابان، هنگام خريد و هنگام معاشرت ها و... نمي شود ديوار و
حائلي بين دو جنس كشيد. هنگامي كه از روابط دختران و پسران به عنوان معضل اجتماعي
و آسيب زا ياد مي شود، منظور روابط پنهاني، غيرعادي و ناپخته اي است كه به دور از
هرگونه شناخت كافي بوده و به صورت هيجاني، تخيلات و رؤياهاي غيرواقعي صورت مي
گيرد. دختران و پسراني كه به منظور جلب توجه جنس مخالف و با هدف دوست يابي از بين
آنان، ساعت ها در خيابان ها و اماكن عمومي از گوشه اي به گوشه ديگر مي روند و بدون
اينكه به روشني بدانند به دنبال چه چيزي هستند، وقت و انرژي خود را تلف مي كنند.
گاهي اوقات افرادي مانند خود را مي يابند و روابط نامتعادلي برقرار مي كنند، لكن
در نهايت با احساس سرخوردگي و بيهودگي و نيز احساس بيزاري از خود به خانه باز مي
گردند. تعاليم انسان ساز اسلام، اين نوع روابط را نهي مي كند نه اينكه زنان و
دختران را از جامعه طرد نمايد و از هرنوع حضور و فعاليت هاي آنان و برخورد و
ارتباط زنان و مردان جلوگيري كند.
اسلام حفظ حريم ميان زن و مرد، عفت و حياء را مورد تاكيد قرار مي دهد.قرآن
كريم يك نمونه از روابط سالم را بيان مي كند؛ دختران حضرت شعيب براي سيراب كردن
گوسفندان صبر كردند تا مردان از سيراب كردن گوسفندانشان فارغ شوند و به كناري
بروند. (قصص. 23) و هنگامي كه يكي از دختران شعيب از طرف پدر مأمور شد تا حضرت
موسي را به خانه دعوت كند با كمال وقار و حياء با موسي سخن گفت (همان. 25) و حضرت
موسي نيز بعداز قبول دعوت به دختر شعيب فرمود: راه را به من نشان بده و خودت پشت
سر من بيا. براي اينكه ما دودمان يعقوب به زنان نگاه نمي كنيم. (الميزان، ترجمه
موسوي همداني، ج 16، ص .38)
اين الگوي شايسته به ما نشان مي دهد كه مي شود زنان و مردان در جامعه با
يكديگر برخورد و تعامل داشته باشند و در عين حال حريم يكديگر، حياء و عفت خود را
نيز حفظ كنند.
آسيب شناسي
الف- آسيب
رواني:
فقدان حريم ميان زن و مرد وآزادي معاشرت هاي بي
بند و بار، هيجان ها و التهاب هاي جنسي را فزوني مي بخشد. غريزه جنسي، غريزه اي
نيرومند، عميق و دريا صفت است، هر چه بيشتر اطاعت شود، سركش تر مي گردد؛ همچون
آتشي كه هر چه به آن بيشتر خوراك بدهند شعله ورتر مي شود. (مرتضي مطهري، مسئله
حجاب، ص .69)
روح
بشر فوق العاده تحريك پذير است، اشتباه است كه گمان كنيم تحريك پذيري روح بشر
محدود به حد خاصي است و از آن پس آرام مي گيرد. هيچ مردي ازتصاحب زيبا رويان و هيچ
زني از متوجه كردن مردان و تصاحب قلب آنان و بالاخره دلي از هوس سير نمي شود. از
طرفي تقاضاي نامحدود خواه ناخواه انجام نشدني است و هميشه مقرون است با نوعي احساس
محروميت، دست نيافتن به آرزوها به نوبه خود منجر به اختلالات روحي و بيماري هاي
رواني مي گردد. (همان، ص .72)
حال اگر در سطح جامعه، جاذبه هاي جنسي رواج
يابد و دختر و پسر روابطي آزاد داشته باشند، جلوه گري هاي موجود در برخورد و حالات
دختران موجب جلب توجه پسران شده، انحراف اذهان و آشفتگي فكر و دل آنها را در پي
دارد. البته خود دختران نيز ضربه پذير هستند زيرا چه بسيار دختراني كه سبب شوق دست
يابي به نشانه هاي مقبول زيبايي و زنانگي به اختلالات رواني دچار مي شوند. (خانم
دكتر سعداوي، چهره عريان زن، ص 168؛ ر. ك: مقدمه اي بر روانشناسي زن ص .110)
از طرف ديگر اگر در كوچه و خيابان، دلبري
مرسوم گردد و جلوه گري، هنر دختران محسوب شود و در روابط دختر و پسر تجاذب و
دلبندي به ميان آيد، دختراني كه از زيبايي لازم برخوردار نيستند، در فشار و استرس
قرار مي گيرند و هميشه احساس كمبود و حقارت مي نمايند و لطمه هاي جدي بر روح و
روان آنان وارد مي شود. آفت ديگر اين است كه افراد در اين نوع روابط كه معمولاً
ناپايدار بوده و براساس سودجويي است نه تعهد، به شكست در عشق منتهي مي شوند. و در
نتيجه روح لطيف و با نشاط آنها گرفتار افسردگي مي شود.
ويل دورانت مي گويد: «زني كه عاشق شد و معشوق خود را از دست داد، ممكن است
اين گمشده برايش جبران ناپذير باشد. او روح خود را به تصوير خاصي پيوسته است وهر
جا برود خاطراتش او را دنبال خواهند كرد. ( ويل دورانت، لذات فلسفه، ص .146)
عشق بازي هاي
خياباني قبل از ازدواج،
آسيب ديگري نيز دارد وآن اين است كه دائماً از
فاش شدن روابط گذشته و تاثير آن بر زندگي آينده دچار تشويش خاطر و نگراني هستند و
اين نگراني اثر مخربي بر بهداشت رواني انسان مي گذارد.
ب- آسيب
اجتماعي:
آنچه موجب فلج كردن نيروي اجتماعي است،
آلوده كردن محيط كار به لذت جويي هاي شهواني است(مرتضي مطهري، مسئله حجاب، ص .78)
زيرا از طرفي شخصيت و كرامت زن را در حد يك كالا براي كام جويي مردان تنزل مي دهد
و امنيت رواني لازم را براي فعاليت اجتماعي او از بين مي برد، و از طرف ديگر
مردان، تمركز حواس و دقت كافي را براي كارهاي خود ندارند. هر چه روابط دختر و پسر
ضابطه مند تر شود وجامعه از تحريكات شهواني وجلوه گري هاي جنسي دور گردد، اجتماع
سالم تر خواهد شد و افراد جامعه بهتر به كار خود رسيدگي كرده، جوانان در محيط كار،
درس و دانشگاه راحت تر خواهند بود و به پيشرفت هاي بيشتري خواهند رسيد.
ج- آسيب
خانوادگي:
معاشرت هاي آزاد و بي حد و مرز در برخي خانواده
ها، زمينه بي بند و باري پسران و دختران را فراهم ساخته و ازدواج را به صورت يك
وظيفه، تكليف و محدوديت در آورده است.
تفاوت جامعه اي كه روابط جنسي را به محيط خانوادگي و كادر ازدواج قانوني
محدود مي كند با اجتماعي كه روابط آزاد در آن اجازه داده مي شود اين است كه ازدواج
در اجتماع اول پايان انتظار و محروميت و در اجتماع دوم، آغاز محروميت و محدوديت
است. در سيستم روابط آزاد جنسي، پيمان ازدواج به دوران آزادي دختر و پسر خاتمه مي
دهد و آن ها را ملزم مي سازد كه به يكديگر وفادار باشند و در سيستم اسلامي به
محروميت و انتظار آنان پايان مي بخشد. (مرتضي مطهري، مسئله حجاب، ص .75)
اختصاص يافتن استمتاعات و التذاذهاي جنسي به نهان خانه زناشويي و محيط
خانواده و در كادر ازدواج، پيوند زن و شوهري را محكم مي سازد و موجب اتصال بيشتر
زوجين به يكديگر مي شود.
پس آسيب اول، بي رغبتي به ازدواج و تشكيل
خانواده است. آسيب ديگر همان است كه ويل دورانت مي گويد:«مرد، نگران و مضطرب است
كه مبادا كسي پيش از او زنش را تصرف كرده باشد.» (ويل دورانت، لذات فلسفه، ص .141)
پسري كه قبل از ازدواج با افراد زيادي
ارتباط داشته است، به هنگام ازدواج به هر دختري كه نظر كند، مي پندارد او نيز با
پسرهاي متعددي ارتباط داشته و پاك و عفيف نيست و در نتيجه روح بي اعتمادي و سوء ظن
در جامعه ا وج مي گيرد و اين همان چيزي است كه قرآن كريم از آن نهي فرموده است (حجرات.12)
بنابر اين روابط آزاد، زمينه ساز بسياري از سوء ظن ها است.
نكته ديگري كه در جوامع آزاد و مختلط، خانواده ها را تهديد مي كند اين است
كه زن و مرد، همواره در حال مقايسه اند، مقايسه آنچه دارند با آنچه ندارند وآنچه
ريشه خانواده را مي سوزاند اين است كه اين مقايسه ها آتش هوس را در زن و شوهر و
مخصوصاً در وجود شوهر دامن مي زند. (حداد عادل، فرهنگ برهنگي و برهنگي فرهنگي، ص
.69)