حکمت 452 نهج البلاغه : ارزش صبر و تحمل

حکمت 452 نهج البلاغه : ارزش صبر و تحمل

متن اصلی حکمت 452 نهج البلاغه

موضوع حکمت 452 نهج البلاغه

ترجمه مرحوم فیض

ترجمه مرحوم شهیدی

شرح ابن میثم

ترجمه شرح ابن میثم

شرح مرحوم مغنیه

شرح شیخ عباس قمی

شرح منهاج البراعة خویی

شرح لاهیجی

شرح ابن ابی الحدید

شرح نهج البلاغه منظوم

متن اصلی حکمت 452 نهج البلاغه

452 وَ قَالَ عليه السلام الْحِلْمُ وَ الْأَنَاةُ تَوْأَمَانِ يُنْتِجُهُمَا عُلُوُّ الْهِمَّةِ

موضوع حکمت 452 نهج البلاغه

ارزش صبر و تحمّل

(اخلاقى، اجتماعى)

ترجمه مرحوم فیض

452- امام عليه السّلام (در بردبارى و شتاب نكردن) فرموده است 1 حلم و تأنّى دو فرزند يك شكمند كه آنها را بلندى همّت و اراده پا برجا مى زايد (بردبارى و شتاب نكردن در يك درجه و يك پايه هستند، زيرا همانطور كه شخص بلند همّت زود بخشم نيامده حلم مى ورزد همچنين در كارها شتاب ننموده پايان را مى نگرد).

( . ترجمه وشرح نهج البلاغه(فیض الاسلام)، ج 6 ، صفحه ی 1297)

ترجمه مرحوم شهیدی

460 [و فرمود:] بردبارى و درنگ از يك شكم افتادند و هر دو از همت بلند زادند.

( . ترجمه نهج البلاغه شهیدی، ص 441)

شرح ابن میثم

432- و قال عليه السّلام:

الْحِلْمُ وَ الْأَنَاةُ تَوْأَمَانِ يُنْتِجُهُمَا عُلُوُّ الْهِمَّةِ

المعنى

استعار لهاتين الفضيلتين لفظ التوأمين باعتبار استلزام علوّ الهمّة و صدورهما بواسطتها و ذلك أنّ عالى الهمّة يستحقر كلّ ذنب و مذنب في حقّه فيحلم عنه و يتأنّي عن المبادرة إلى مقابلته.

( . شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 460)

ترجمه شرح ابن میثم

432- امام (ع) فرمود:

الْحِلْمُ وَ الْأَنَاةُ تَوْأَمَانِ يُنْتِجُهُمَا عُلُوُّ الْهِمَّةِ

ترجمه

«بردبارى و دور انديشى دو فرزند توأمان هستند كه زاييده همّت والايند.»

شرح

امام (ع) براى اين دو فضيلت كلمه «توأمان» را به لحاظ ارتباط آنها با علو همّت و پيدايش آنها به واسطه بلند همّتى استعاره آورده است، توضيح آن كه شخص والا همّت هر گناه و گنهكارى را در حقّ خود، ناچيز مى شمارد، پس بردبارى كرده و از شتافتن به مقابله با آن خوددارى مى كند.

( . ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 779)

شرح مرحوم مغنیه

452- الحلم و الأناة توأمان ينتجهما علوّ الهمّة.

المعنى

عالي الهمة هو الذي يزهد في الحقير، و يتطلع الى الخطير، و يتحمل المشاق في سبيله، و من كان هذا شأنه يصبر على أذى الناس، و يسعهم بأخلاقه، و يعفو عند المقدرة.

( . فی ضلال نهج البلاغه، ج 4، ص 477)

شرح شیخ عباس قمی

114-« الحلم و الأناة توأمان، ينتجهما علوّ الهمّة.» و ذلك لأنّ عالي الهمّة يستحقر كلّ ذنب و مذنب في حقّه، فيحلم عنه و يتأنّى عن المبادرة إلى مقابلته.

قالوا: علّمنا اللّه تعالى فضيلة الأناة بما حكاه عن سليمان، « سَنَنْظُرُ أَ صَدَقْتَ أَمْ كُنْتَ مِنَ الْكاذِبِينَ» « و كان يقال: الأناة حصن السلامة، و العجلة مفتاح الندامة».« و قيل أيضا: التأنّي مع الخيبة خير من التهوّر مع النجاح.»

( « شرح حکم نهج البلاغه، » ص96)

شرح منهاج البراعة خویی

(436) و قال عليه السّلام: الحلم و الأناة توأمان ينتجهما علوّ الهمّة.

المعنى

الأناة هو التأخير و الإمهال في مجازات و معادات الخاطئ و المذنب الناتج من الحلم تجاه سفاهة السفيه، فيقول عليه السّلام: إنّ الحلم و الأناة نتيجة علوّ الهمّة و الكرامة و يقابلهما الطيش و العجلة و التهوّر الناشي من الخفّة و حقارة النفس.

الترجمة

فرمود: بردباري و مهلت دوقلو باشند كه از همّت والا زائيده شوند.

( . منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج 21، ص 526)

شرح لاهیجی

(489) و قال (- ع- ) الحلم و الاناة توامان ينتجهما علوّ الهمّة يعنى و گفت (- ع- ) كه بردبارى و تانّى كردن در امور همزاد يكديگرند زائيده مى شود از ايشان بلندى همّت

( . شرح نهج البلاغه نواب لاهیجی، ص 332)

شرح ابن ابی الحدید

469 وَ قَالَ ع: الْحِلْمُ وَ الْأَنَاةُ تَوْأَمَانِ يُنْتِجُهُمَا عُلُوُّ الْهِمَّةِ قد تقدم هذا المعنى و شرحه مرارا- . و قال ابن هانئ-

و كل أناة في المواطن سؤدد و لا كأناة من تدبر محكم

و من يتبين أن للسيف موضعا

من الصفح يصفح عن كثير و يحلم

- . و قال أرباب المعاني- علمنا الله تعالى فضيلة الأناة بما حكاه عن سليمان- سَنَنْظُرُ أَ صَدَقْتَ أَمْ كُنْتَ مِنَ الْكاذِبِينَ- . و كان يقال- الأناة حصن السلامة و العجلة مفتاح الندامة- . و كان يقال- التأني مع الخيبة خير من التهور مع النجاح- . و قال الشاعر-

الرفق يمن و الأناة سعادة فتأن في أمر تلاق نجاحا

- .و قال من كره الأناة و ذمها- لو كانت الأناة محمودة و العجلة مذمومة- لما قال موسى لربه وَ عَجِلْتُ إِلَيْكَ رَبِّ لِتَرْضى - . و أنشدوا-

عيب الأناة و إن سرت عواقبها أن لا خلود و أن ليس الفتى حجرا

- . و قال آخر-

كم من مضيع فرصة قد أمكنت لغد و ليس له غد بمواتي

حتى إذا فاتت و فات طلابها

ذهبت عليها نفسه حسرات

( . شرح نهج البلاغه (ابن ابی الحدید) ج 20، ص 177 و 178)

شرح نهج البلاغه منظوم

[451] و قال عليه السّلام:

الحلم و الأناة توأمان ينتجهما علوّ الهمّة.

ترجمه

حلم و تأنّى دو فرزند از يك شكم اند كه آن دو را همّت بلند و اراده مستحكم مى زايد.

نظم

  • هلا حلم و تأنّى توامانندچو دو فرزند از يك بطن عيانند
  • ز هر كس طاق همّت هست ستوارشود حلم و تأنّى زو پديدار
  • نتاج صبر و همّت بردبارى استز همّت حلم نيكو يادگارى است
  • بحلم و بردبارى باش دربندبهمّت زندگى كن شاد و خورسند

( . شرح نهج البلاغه منظوم، ج 10، صفحه ی 228)

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

 

جدیدترین ها در این موضوع

No image

معرفت، شرط همراهی ولایت

در این بخش متن سخنرانی با عنوان معرفت، شرط همراهی ولایت در موضوع معرفت در اسلام آورده شده است.
No image

معرفت به مسائل الهی

در این متن به معرفت به مسائل الهی با موضوع معرفت در اسلام پرداخته شده است.
No image

مراتب معرفت و کمال

در این متن به مراتب معرفت و کمال با موضوع معرفت در اسلام پرداخته شده است.
No image

محورهای کسب معرفت در قرآن

در این بخش متن سخنرانی با عنوان محورهای کسب معرفت در قرآن در موضوع معرفت در اسلام آورده شده است.
No image

کسب معرفت، هدف خلقت انسان

متن سخنرانی کسب معرفت، هدف خلقت انسان در موضوع معرفت در اسلام در این بخش قرار دارد.

پر بازدیدترین ها

No image

محورهای کسب معرفت در قرآن

در این بخش متن سخنرانی با عنوان محورهای کسب معرفت در قرآن در موضوع معرفت در اسلام آورده شده است.
No image

معرفت؛ معیار ارزش انسان(14)

در این بخش متن سخنرانی با عنوان معرفت؛ معیار ارزش انسان(14) در موضوع معرفت در اسلام آورده شده است.
No image

معرفت، شرط همراهی ولایت

در این بخش متن سخنرانی با عنوان معرفت، شرط همراهی ولایت در موضوع معرفت در اسلام آورده شده است.
No image

جهل؛ بزرگترین دشمن انسان

در این متن به جهل؛ بزرگترین دشمن انسان با موضوع معرفت در اسلام پرداخته شده است.
No image

علم و معرفت؛ سلاح مقابله با جهل

در این متن به علم و معرفت؛ سلاح مقابله با جهل با موضوع معرفت در اسلام پرداخته شده است.
Powered by TayaCMS