حکمت 168 نهج البلاغه : روش برخورد با بدان

حکمت 168 نهج البلاغه : روش برخورد با بدان

متن اصلی حکمت

موضوع حکمت 168 نهج البلاغه

ترجمه مرحوم فیض

ترجمه مرحوم شهیدی

شرح ابن میثم

ترجمه شرح ابن میثم

شرح مرحوم مغنیه

شرح شیخ عباس قمی

شرح منهاج البراعة خویی

شرح لاهیجی

شرح ابن ابی الحدید

شرح نهج البلاغه منظوم

متن اصلی حکمت

168 وَ قَالَ عليه السلام ازْجُرِ الْمُسِي ءَ بِثَوَابِ الْمُحْسِنِ

موضوع حکمت 168 نهج البلاغه

روش برخورد با بدان

(اخلاق اجتماعى)

ترجمه مرحوم فیض

168- امام عليه السّلام (در جلوگيرى از بد كارى) فرموده است

1- بدكار را به پاداش نيكوكار (ارجمند داشتن و احسان و نيكوئى باو) رنجه دار (چون هيچ زجرى براى بد كرداران سختتر از ارجمند داشتن و نيكى نمودن با نيكان نمى باشد).

( ترجمه وشرح نهج البلاغه(فيض الاسلام)، ج 6 ص 1170)

ترجمه مرحوم شهیدی

177 [و فرمود:] با پاداش دادن به نيكوكار بدكار را بيازار.

( ترجمه مرحوم شهیدی، ص 392)

شرح ابن میثم

163- و قال عليه السّلام:

ازْجُرِ الْمُسِي ءَ بِثَوَابِ الْمُحْسِنِ

المعنى

تصوّر المسى ء جزاء المحسن بإحسانه يدعوه إلى الإحسان و الرجوع عن الإساءة فكانت المجازاة بالإحسان كالزجر للمسي ء في استلزامها ارتداعه و انزجاره. فاستعير لفظ الزجر لها.

( شرح ابن میثم، ج 5 ص 338)

ترجمه شرح ابن میثم

163- امام (ع) فرمود:

ازْجُرِ الْمُسِي ءَ بِثَوَابِ الْمُحْسِنِ

ترجمه

«شخص بدكار را با پاداش دادن به نيكوكار تنبيه كن».

شرح

اين كه شخص بدكار ببيند نيكوكارى را پاداش داده اند، وادار به نيكوكارى شده و از كار بد دست بر مى دارد، پس پاداش دادن به شخص نيكوكار همچون تنبيهى است براى بدكار، چون تنبيه و ادب او را در پى دارد. كلمه (زجر) استعاره براى تنبيه و ادب، آورده شده است.

( ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5 ص 572)

شرح مرحوم مغنیه

176- أزجر المسي ء بثواب المحسن.

المعنى

للردع عن الجريمة و الإساءة طرق و أساليب، منها عقاب المسي ء و تأديبه وَ لَكُمْ فِي الْقِصاصِ حَياةٌ- 179 البقرة و منها تشجيع المحسن، و جزاؤه بالحسنى، لأن ذلك بطبيعة الحال تأنيب و تقريع للمسي ء على إساءته، و عبرة و عظة لأولي الأبصار. و من هذا الباب تكريم العباقرة، و منح الأوسمة و الألقاب للمتفوقين في أعمالهم، و تشجيع الأستاذ للطالب المتقدم في دروسه الوديع في سلوكه.

( فی ضلال نهج البلاغه، ج 4 ص 328)

شرح شیخ عباس قمی

35- أزجر المسي ء بثواب المحسن. قال أبو العتاهية:

إذا جازيت بالإحسان قوما زجرت المذنبين عن الذنوب

فمالك و التناول من بعيد

و يمكنك التناول من قريب

( شرح حکم نهج البلاغه شیخ عباس قمی، ص51)

شرح منهاج البراعة خویی

الثامنة و الستون بعد المائة من حكمه عليه السّلام

(168) و قال عليه السّلام: ازجر المسي ء بثواب المحسن.

اللغة

(الزجرة): الصّيحة بشدّة و انتهار، من زجرته زجرا من باب قتل: منعته- مجمع البحرين.

المعنى

من محاسن آداب التربية و تثبيت النظم في الاجتماع و تشويق الأفراد على أداء الوظيفة، التقدير من المحسنين و العاملين بوظيفتهم بإعطاء أجر عملهم و مزيدهم من الاحسان تجاه عيون المسيئين و العاملين على خلاف الوظائف، فانّه أردع لهم من سوء فعلهم من الملامة و العقوبة.

الترجمة

بدكار را از بدكارى بران، بوسيله پاداش دادن به نيكوكار.

  • تو بدكار را واكش از كار بد بپاداش بر محسن باخرد

( منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه(الخوئی) ج 21 ص253و254)

شرح لاهیجی

(205) و قال (- ع- ) ازجر المسيئ بثواب المحسن و گفت (- ع- ) كه منع كن بدكردار با تو را بجزا دادن او مانند جزاء نيكوكار زيرا كه احسان در جزاء بد كردارى باعث ترك كردار بد است

( شرح نهج البلاغه (لاهیجی) ص 309)

شرح ابن ابی الحدید

179: ازْجُرِ الْمُسِي ءَ بِثَوَابِ الْمُحْسِنِ قد قال ابن هانئ المغربي في هذا المعنى-

لو لا انبعاث السيف و هو مسلط في قتلهم قتلتهم النعماء

- . فأفصح به أبو العتاهية في قوله-

إذا جازيت بالإحسان قوما زجرت المذنبين عن الذنوب

فما لك و التناول من بعيد

و يمكنك التناول من قريب

( شرح نهج البلاغة(ابن أبي الحديد)، ج 18 ، صفحه ى 410)

شرح نهج البلاغه منظوم

[168] و قال عليه السّلام:

ازجر المسى ء بثواب المحسن.

ترجمه

با نوازش نيكان بدان را برنجان (كه نواختن نيكان موجب گداختن بدان، و دست از زشتى كشيدن آنان است).

نظم

  • به نيكان چون دهى پاداش نيكوبه نيكى مى نمايند آن بدان رو
  • چو اهل خير و تقوا كردى اكرامكنند آن اهل شر در خير اقدام
  • همان نيكو شود خوشحال و سرمست همان بد مى كشد از كار بد دست

( شرج نهج البلاغه منظوم، ج 9 ص 200)

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

 

جدیدترین ها در این موضوع

گل سر سبد انبیاء

گل سر سبد انبیاء

هر گلستانی، چه مادی و چه معنوی گلی دارد که از قدیم از آن گل به گل سرسبد تعبیر می کردند؛ کنایه از اینکه این گل ویژه است،در گلستان معنوی هم همینطور است، امام صادق(ع) بیان فرموده 124 هزار، "فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلى بَعْضٍ"؛ روی مصلحت و ظرفیت رسولان، می فرماید: عده ای از آنها بر دیگران که سایر انبیاء هستند، برتری دارند، یعنی در این گلستان نبوت پنج تا گل سرسبد
سخنان خاتم الاوصیاء درجمعه آخر شعبان

سخنان خاتم الاوصیاء درجمعه آخر شعبان

دعیتم الی ضیافت الله؛ آن سفره ای که برای مسیح و حواریون آمد ضیافت الله بود" مائده یعنی سفره، صاحب مائده میزبان، حواریون مهمان سر سفره، سفره کامل نتیجه اش هم چون مومن بودند، شادی برای نسلشان و آینده شان و قیامتشان، چون وقتی آدم نعمت را می خورد، خدا را بندگی می کند
نشانه های شجره طیبه (پاک) و شجره خبیثه (ناپاک)

نشانه های شجره طیبه (پاک) و شجره خبیثه (ناپاک)

شجره طیبه ریشه ثابت و مستقری دارد و چون در حوزه ربوبیت پروردگار عالم روئیده می شود، تجلی و ظهور می کند، این ریشه از بین رفتنی نیست چون اتصال به ربوبیت دارد، ریشه شجره خبیثه داخل زمین نیست، در بیابان ها و کویرها بروید، آن را می بینید، ثبات و قراری ندارد، کافی است در کویر و بیابان بادی بوزد که مقداری سنگینی داشته باشد، این شجره با این درخت پوک، پوسیده و خبیث را با خود می برد یعنی شجره، خبیثه باشد، هیچ ربطی به ربوبیت پروردگار ندارد، ریشه ثابتی ندارد، میوه ندارد،
قلعه استوار برای پناه بردن

قلعه استوار برای پناه بردن

در سوره های قرآن از حمد تا الناس یعنی میان اولین و آخرین سوره، کلمه "رب" بسیار آمده، در تفسیر این کلمه، انسان می فهمد که چرا پروردگار در گفتن این "رب" در قرآن این همه اصرار دارد و جالب این است که وقتی در این آیات قرآن به دشمنان سرسخت خود می رسد و می خواهد خود را مطرح کند، می فرماید: «ربهم؛ پروردگارشان»، یعنی من در ربوبیتم اصلا از آنها جدا نیستم که این هم سرّی دارد؛
تهران مسجد امیر(ع) - رمضان 1396 سخنرانی نهم

تهران مسجد امیر(ع) - رمضان 1396 سخنرانی نهم

الحمدلله رب العالمین الصلاة و السلام علی سید الانبیاء و المرسلین حبیب الهنا و طبیب نفوسنا ابوالقاسم محمد صلی الله علیه و علی اهل بیته الطیبین الطاهرین المعصومین المکرمین.

پر بازدیدترین ها

سخنرانی استاد انصاریان: اهداف بعثت پیامبر اکرم (ص)

سخنرانی استاد انصاریان: اهداف بعثت پیامبر اکرم (ص)

سخنرانی استاد انصاریان با عنوان اهداف بعثت پیامبر اکرم صلی الله... در رابطه با موضوع دهه صفر در این قسمت قرار دارد.
نعمت هاي معنوي

نعمت هاي معنوي

اسباب و آثار ايمان

اسباب و آثار ايمان

No image

سخنرانی استاد انصاریان با عنوان لطافت دستورات بهداشتی و پزشکی اسلام

سخنرانی استاد انصاریان با عنوان لطافت دستورات بهداشتی و پزشکی اسلام در رابطه با موضوع اخلاق در این قسمت قرار دارد.
سخنان خاتم الاوصیاء درجمعه آخر شعبان

سخنان خاتم الاوصیاء درجمعه آخر شعبان

دعیتم الی ضیافت الله؛ آن سفره ای که برای مسیح و حواریون آمد ضیافت الله بود" مائده یعنی سفره، صاحب مائده میزبان، حواریون مهمان سر سفره، سفره کامل نتیجه اش هم چون مومن بودند، شادی برای نسلشان و آینده شان و قیامتشان، چون وقتی آدم نعمت را می خورد، خدا را بندگی می کند
Powered by TayaCMS