حکمت 347 نهج البلاغه : پرهيز از تجمّل گرايى

حکمت 347 نهج البلاغه : پرهيز از تجمّل گرايى

متن اصلی حکمت 347 نهج البلاغه

موضوع حکمت 347 نهج البلاغه

ترجمه مرحوم فیض

ترجمه مرحوم شهیدی

شرح ابن میثم

ترجمه شرح ابن میثم

شرح مرحوم مغنیه

شرح شیخ عباس قمی

شرح منهاج البراعة خویی

شرح لاهیجی

شرح ابن ابی الحدید

شرح نهج البلاغه منظوم

متن اصلی حکمت 347 نهج البلاغه

347 وَ بَنَى رَجُلٌ مِنْ عُمَّالِهِ بِنَاءً فَخْماً فَقَالَ عليه السلام أَطْلَعَتِ الْوَرِقُ رُءُوسَهَا إِنَّ الْبِنَاءَ يَصِفُ لَكَ الْغِنَى

موضوع حکمت 347 نهج البلاغه

پرهيز از تجمّل گرايى

(اقتصادى، سياسى)

ترجمه مرحوم فیض

347- مردى از كار گردانان حضرت ساختمان بزرگى بنا كرد، پس امام عليه السّلام (در باره آشكار شدن دارائى) فرمود 1- درهمها (نقره سكّه دار) سرهاشان را آشكار كردند (آنها را كه پنهان مى داشتى فاش شد) ساختمان توانگرى ترا وصف ميكند (نشانه دارائى تو مى باشد).

( . ترجمه وشرح نهج البلاغه(فیض الاسلام)، ج 6 ، صفحه ی 1252)

ترجمه مرحوم شهیدی

355 [و مردى از كارگزاران او كاخى شكوهمند بر افراخت امام فرمود:] نقره ها سر برآورده خود را مى نماياند، اين بنا توانگرى تو را رساند.

( . ترجمه نهج البلاغه شهیدی، ص 424)

شرح ابن میثم

336- و بنى رجل من عماله بناء فخما فقال عليه السّلام:

أَطْلَعَتِ الْوَرِقُ رُءُوسَهَا- إِنَّ الْبِنَاءَ يَصِفُ لَكَ الْغِنَى

اللغة

الفخم: العظيم.

المعنى

و كنّى بطلوع الورق لرؤوسها عن ظهور أثرها في البناء ملاحظة لشبهها بالحيوانات في ظهوره، و كذلك استعار لفظ الوصف و نسبه إلى البناء باعتبار أنّه ينبى ء عن الغنى كما ينبى ء الوصف عن موصوفه.

( . شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 416)

ترجمه شرح ابن میثم

336- مردى از عمّال امام (ع) ساختمانى عظيم بنا كرد، پس امام (ع) خطاب به او فرمود:

أَطْلَعَتِ الْوَرِقُ رُءُوسَهَا- إِنَّ الْبِنَاءَ يَصِفُ لَكَ الْغِنَى

لغت

فخم: بزرگ.

ترجمه

«سكه ها سرهاشان را آشكار كرده اند و ساختمان دارايى تو را وصف مى كند».

شرح عبارت طلوع الورق لرءوسها

كنايه از آشكار شدن اثر آن سكه ها در ساختمان است، امام (ع) سكّه ها را از نظر بر آمدن اثر آن به حيوانات تشبيه كرده است و همچنين لفظ «وصف» را استعاره آورده و به بنا نسبت داده است از آن رو كه از توانگرى و دارايى او خبر مى دهد، همان طورى كه صفت خبر از موصوف خود مى دهد.

( . ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 705)

شرح مرحوم مغنیه

354- (و بنى رجل من عمّاله بناء فخما) فقال عليه السّلام: أطلعت الورق رؤوسها إنّ البناء يصف لك الغنى.

المعنى

الورق- بفتح الواو و كسر الراء- الفضة أو الدراهم، و المراد بها هنا الغنى لقوله: (ان البناء يصف لك الغنى) بل أبلغ واصف، و أقوى دليل عليه، و كل من يرى بناء فخما يقول: صاحبه من الأغنياء.. و يومئ قول الإمام الى ان غنى العامل كان على حساب المستضعفين.

( . فی ضلال نهج البلاغه، ج 4، ص 422 و 423)

شرح شیخ عباس قمی

شرح منهاج البراعة خویی

(341) و بنى رجل من عمّاله بناء فخما فقال عليه السّلام: أطلعت الورق رؤوسها، إنّ البناء يصف لك الغنى.

المعنى

قوله عليه السّلام إشارة إلى أنّ هذا العامل قد ادّخر الورق فصرفه في هذا البناء و يفهم من كلامه أنّ لصاحب البناء ورقا كثيرا مذخورا عنده صرف جزءا منه في البناء و يشعر بأنّه كان متظاهرا بالفقر و مكرها لاظهار الغنى كما هو عادة كثير من المدّخرين للدّرهم و الدّينار كما يشعر بذمّ هذا العامل في هذا العمل.

الترجمة

يكى از كارمندان حضرتش ساختمان رفيع و بزرگى ساخت و آن حضرت در باره اش فرمود: پولها سر خود را برآوردند، اين ساختمان توانگرى تو را عيان مى نمايد.

  • كارمندی از علي كاخى بساخت گفتپولت سر بر آورد از شناخت
  • اين بنايت ترجمان حال شدبر غنايت شاهد و قوال شد

( . منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج 21، ص 438)

شرح لاهیجی

(389) و بنى رجل من عمّاله (- ع- ) بناء فخما فقال عليه السّلام اطلعت الورق رءوسها انّ البناء ليصف لك الغنى يعنى و بنا كرد مردى از كاركنان او (- ع- ) بناء بزرگى را پس گفت كه بيرون كرد درهم هاى سكّه شده سرهاى خود را و بتحقيق كه اين بنا وصف ميكند تو را بمال دارى

( . شرح نهج البلاغه نواب لاهیجی، ص 323)

شرح ابن ابی الحدید

361: وَ بَنَى رَجُلٌ مِنْ عُمَّالِهِ بِنَاءً فَخْماً- فَقَالَ ع أَطْلَعَتِ الْوَرِقُ رُءُوسَهَا- إِنَّ الْبِنَاءَ يَصِفُ لَكَ الْغِنَى قد رويت هذه الكلمة عن عمر رضي الله عنه- ذكر ذلك ابن قتيبة في عيون الأخبار- . و روي عنه أيضا- لي على كل خائن أمينان الماء و الطين- . قال يحيى بن خالد لابنه جعفر- حين اختط داره ببغداد ليبنيها- هي قميصك فإن شئت فوسعه و إن شئت فضيقه- . و رآه و هو يجصص حيطان داره المبنية بالآجر- فقال له إنك تغطي الذهب بالفضة- فقال جعفر ليس في كل مكان- يكون الذهب خيرا من الفضة- و لكن هل ترى عيبا- قال نعم مخالطتها دور السوقة- . و قيل ليزيد بن المهلب- أ لا يبني الأمير دارا- فقال منزلي دار الإمارة أو الحبس- . و كان يقال في الدار- لتكن أول ما يبتاع و آخر ما تباع- . و مر رجل من الخوارج بآخر من أصحابهم و هو يبني دارا- فقال من ذا الذي يقيم كفيلا- و قالوا كل ما يخرج بخروجك و يرجع برجوعك- كالدار و النخل و نحوهما فهو كفيل

( . شرح نهج البلاغه (ابن ابی الحدید) ج 19، ص 271)

شرح نهج البلاغه منظوم

[346] و بنى رجل من عمّاله بناء فخما، فقال عليه السّلام: أطلعت الورق رءوسها، إنّ البناء يصف لك الغنى.

ترجمه

يكى از كارگذاران حضرت بناى بزرگى سر پا كرد حضرت باو فرمودند: سر درهمها در آمد، اين ساختمان حاكى است كه تو دارا شده (زيرا تا انسان خوب دارا نشود و نيازمند سرائى بزرگتر كه در خور نيازمندى باشد نشود دست بكار بنائى عاليتر نمى زند، و ممكن هم هست باين كنايت اختلاس و خيانت او را از بيت المال عمومى متذكّر شده باشد).

نظم

  • يكى از عمّال مير ملك ارشادبناى عاليى بنهاد بنياد
  • مصالح ريخته اطراف خانهز هر سو كارگرهايش روانه
  • ز كج و ز خاك هم از خشت و آجربه بيرون و درون آن سراپر
  • نموده نيك نقشش طرح معماروز آن آثار زيبائى پديدار
  • نظر بر آن سرا و خانه بگشودشه دين خانه صاحب را بفرمود
  • اساسى را كه تو كردى سر پاسر دينارها شد ز آن هويدا
  • ز دارائيت اين منزل نشان استكه زر بسيار در پيشت نهان است
  • گر از دينار دستت بود خالىنكردى اين سرا بر پاى عالى
  • چو دارائى بلى گرديد سرشار ز وضع زندگى پيداست آثار
  • ز پوشاك و خوراك و خانه و زنغنا پيداست ثروت هست روشن
  • ولى ثروت گر از مال حلال است بدور آن صاحب آن از ملال است
  • چو حق از نعمتش بر وى عطا كردهويدا كرد اگر كارى بجا كرد
  • و گر در مصرف آن بخل ورزيد نهانش كرد نه خورد و نه پوشيد
  • عطاهاى خدا را كرده كفران سزد گر بستد ايزد نعمت از آن
  • خدا ناكرده در دون ديانتشود زر گرد از راه خيانت
  • ز راه جور مال آيد فرا چنگ بمغز خويش كوبد صاحبش سنگ
  • ز روى را در آتش سرخ ساربدوز او پيشانى و پهلو گدازند

( . شرح نهج البلاغه منظوم، ج 10، صفحه ی 128 - 130)

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

 

جدیدترین ها در این موضوع

گل سر سبد انبیاء

گل سر سبد انبیاء

هر گلستانی، چه مادی و چه معنوی گلی دارد که از قدیم از آن گل به گل سرسبد تعبیر می کردند؛ کنایه از اینکه این گل ویژه است،در گلستان معنوی هم همینطور است، امام صادق(ع) بیان فرموده 124 هزار، "فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلى بَعْضٍ"؛ روی مصلحت و ظرفیت رسولان، می فرماید: عده ای از آنها بر دیگران که سایر انبیاء هستند، برتری دارند، یعنی در این گلستان نبوت پنج تا گل سرسبد
سخنان خاتم الاوصیاء درجمعه آخر شعبان

سخنان خاتم الاوصیاء درجمعه آخر شعبان

دعیتم الی ضیافت الله؛ آن سفره ای که برای مسیح و حواریون آمد ضیافت الله بود" مائده یعنی سفره، صاحب مائده میزبان، حواریون مهمان سر سفره، سفره کامل نتیجه اش هم چون مومن بودند، شادی برای نسلشان و آینده شان و قیامتشان، چون وقتی آدم نعمت را می خورد، خدا را بندگی می کند
نشانه های شجره طیبه (پاک) و شجره خبیثه (ناپاک)

نشانه های شجره طیبه (پاک) و شجره خبیثه (ناپاک)

شجره طیبه ریشه ثابت و مستقری دارد و چون در حوزه ربوبیت پروردگار عالم روئیده می شود، تجلی و ظهور می کند، این ریشه از بین رفتنی نیست چون اتصال به ربوبیت دارد، ریشه شجره خبیثه داخل زمین نیست، در بیابان ها و کویرها بروید، آن را می بینید، ثبات و قراری ندارد، کافی است در کویر و بیابان بادی بوزد که مقداری سنگینی داشته باشد، این شجره با این درخت پوک، پوسیده و خبیث را با خود می برد یعنی شجره، خبیثه باشد، هیچ ربطی به ربوبیت پروردگار ندارد، ریشه ثابتی ندارد، میوه ندارد،
قلعه استوار برای پناه بردن

قلعه استوار برای پناه بردن

در سوره های قرآن از حمد تا الناس یعنی میان اولین و آخرین سوره، کلمه "رب" بسیار آمده، در تفسیر این کلمه، انسان می فهمد که چرا پروردگار در گفتن این "رب" در قرآن این همه اصرار دارد و جالب این است که وقتی در این آیات قرآن به دشمنان سرسخت خود می رسد و می خواهد خود را مطرح کند، می فرماید: «ربهم؛ پروردگارشان»، یعنی من در ربوبیتم اصلا از آنها جدا نیستم که این هم سرّی دارد؛
تهران مسجد امیر(ع) - رمضان 1396 سخنرانی نهم

تهران مسجد امیر(ع) - رمضان 1396 سخنرانی نهم

الحمدلله رب العالمین الصلاة و السلام علی سید الانبیاء و المرسلین حبیب الهنا و طبیب نفوسنا ابوالقاسم محمد صلی الله علیه و علی اهل بیته الطیبین الطاهرین المعصومین المکرمین.

پر بازدیدترین ها

نعمت هاي معنوي

نعمت هاي معنوي

No image

سخنرانی استاد رفیعی با عنوان ویژگیهای دوران جوانی و جوانان

سخنرانی استاد رفیعی با عنوان ویژگیهای دوران جوانی و جوانان در رابطه با موضوع اخلاق در این قسمت قرار دارد.
سخنرانی استاد انصاریان: اهداف بعثت پیامبر اکرم (ص)

سخنرانی استاد انصاریان: اهداف بعثت پیامبر اکرم (ص)

سخنرانی استاد انصاریان با عنوان اهداف بعثت پیامبر اکرم صلی الله... در رابطه با موضوع دهه صفر در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد رفیعی با عنوان پیامبر، نور هدایت عوالم

سخنرانی استاد رفیعی با عنوان پیامبر، نور هدایت عوالم در رابطه با موضوع دهه صفر در این قسمت قرار دارد.
Powered by TayaCMS