حکمت 241 نهج البلاغه : بهترين عمل‏ها

حکمت 241 نهج البلاغه : بهترين عمل‏ها

متن اصلی حکمت 241 نهج البلاغه

موضوع حکمت 241 نهج البلاغه

ترجمه مرحوم فیض

ترجمه مرحوم شهیدی

شرح ابن میثم

ترجمه شرح ابن میثم

شرح مرحوم مغنیه

شرح شیخ عباس قمی

شرح منهاج البراعة خویی

شرح لاهیجی

شرح ابن ابی الحدید

شرح نهج البلاغه منظوم

متن اصلی حکمت 241 نهج البلاغه

241 وَ قَالَ عليه السلام أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ مَا أَكْرَهْتَ نَفْسَكَ عَلَيْهِ

موضوع حکمت 241 نهج البلاغه

بهترين عمل ها

(اخلاقى، تربيتى)

ترجمه مرحوم فیض

241- امام عليه السّلام (در باره كارهاى دشوار) فرموده است

1- بهترين اعمال و كارها كارى است كه نفس خود را بانجام آن به اجبار وادارى (زيرا پاداش باندازه رنج داده ميشود، و از اينرو پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله فرموده است: أفضل الأعمال أحمزها يعنى بهترين كردارهاى شايسته دشوارترين آنها است).

( ترجمه وشرح نهج البلاغه(فيض الاسلام)، ج 6 ص 1196)

ترجمه مرحوم شهیدی

249 [و فرمود:] بهترين كارها آن بود كه به ناخواه خود را بدان وادارى.

( ترجمه مرحوم شهیدی، ص 402)

شرح ابن میثم

235- و قال عليه السّلام:

أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ مَا أَكْرَهْتَ نَفْسَكَ عَلَيْهِ

المعنى

أراد من الأعمال الصالحة. و أفضلها أنفعها و أكثرها استلزاما للثواب. و إنّما كان كذلك لأنّ فائدة الأعمال الصالحة تطويع النفس الأمّارة للنفس المطمئنّة و رياضتها بحيث تصير مؤتمرة للعقل و إكراه النفس على الأمر يكون لشدّته فكلّما كان أشدّ كان أقوى في رياضتها و أنفع في تطويعها و كسرها و بحسب ذلك يكون أكثر منفعة فكان أفضل، و نحوه من الحديث قوله صلّى اللّه عليه و آله: أفضل الأعمال أحمزها بالزاى المعجمة: أى أشقّها.

( شرح ابن میثم، ج 5 ص 364)

ترجمه شرح ابن میثم

235- امام (ع) فرمود:

أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ مَا أَكْرَهْتَ نَفْسَكَ عَلَيْهِ

ترجمه

«بهترين كارها آن است كه نفس خود را بر انجام آن مجبور كنى».

شرح

مقصود امام (ع) اعمال شايسته است، كه بهترين آنها اعمالى است كه سودمندتر بوده، و اجر و پاداش بيشترى در پى داشته باشد. از آن جهت چنين عملى برترين اعمال است كه فايده اعمال شايسته، رام ساختن نفس امّاره در برابر نفس مطمئنّه و وادار ساختن آن تا حدّى است كه فرمانبردار عقل گردد، و مجبور ساختن نفس بر كارى به دليل دشوارى آن كار است، پس هر چه كارى دشوارتر باشد، در تمرين نفس مؤثّرتر، و در رام ساختن و شكستن آن مفيدتر خواهد بود، و بر اين اساس، آن عمل نيز، پر فايده و برترين اعمال خواهد بود، و نظير آن است حديث نبوى: «أفضل الأعمال احمزها» بازاى نقطه دار، يعنى برترين اعمال دشوارترين آنهاست.

( ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5 ص 619)

شرح مرحوم مغنیه

248- أفضل الأعمال ما أكرهت نفسك عليه.

المعنى

المراد بالنفس هنا الرغبة و الشهوة، و هي أقوى من كل سلطان يسيطر على النفس، و زمامها بيد الشيطان، و لا يقوى على مخالفتها إلا قوي عالم بالعواقب، و كلنا يعلم أن الأمور بعواقبها و خواتيمها، و معنى هذا أن العمل بالدين و العقل أفضل و أكمل من العمل بالشهوات و الأهواء. و يلتقي تفسيرنا هذا مع تفسير الشارحين بأن أفضل الأعمال أحمزها أي أشقها.

( فی ضلال نهج البلاغه، ج 4 ص 364)

شرح شیخ عباس قمی

52- أفضل الأعمال ما أكرهت نفسك عليه. إنّما كان كذلك، لأنّ فائدة الأعمال الصالحة تطويع النفس الأمّارة للنفس المطمئنة و رياضتها بحيث تصير مؤتمرة للعقل، و إكراه النفس على الأمر يكون لشدّته، فكلّما كان أشدّ كان أقوى في رياضتها، و أنفع في تطويعها و كسرها، و بحسب ذلك يكون أكثر منفعة فكان أفضل.

و لهذا قال صلّى اللّه عليه و آله: «أفضل الأعمال [العبادة- خ ل ] أحمزها»، أي أشقّها.

( شرح حکم نهج البلاغه شیخ عباس قمی، ص 59)

شرح منهاج البراعة خویی

التاسعة و الثلاثون بعد المائتين من حكمه عليه السّلام

(239) و قال عليه السّلام: أفضل الأعمال ما أكرهت نفسك عليه.

المعنى

قد فرض اللَّه على عباده فرائض و ندبهم إلى السنن و كلّفهم ما يطيقون لرياضة نفوسهم و كسر شهواتهم، فكلّ عمل يخالف ميل النفس و هواها يكون أنفع في تزكية الانسان و تقرّبه إلى اللَّه و تخلّصه من علائق الطبيعة و ملاذ الدّنيا، فيكون أفضل و أكثر أجرا، فانّ إكراه النفس على الأمر يكون لشدّته، فكلّما كان أشدّ كان أقوى في رياضتها و أنفع في تطويعها و كسرها، و بحسب ذلك يكون أكثر نفعا و أفضل أثرا و أجرا.

الترجمة

فرمود: بهترين كارها بدرگاه خدا آن كاريست كه خود را بر آن وادار سازى

  • بهترين كارى بدرگاه خدا كار پر رنجى است بر ضدّ هوا
  • نفس أمّاره از آن در زحمت استليك عقل تو از آن در راحت است

( منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه(الخوئی) ج 21 ص315و316)

شرح لاهیجی

(281) و قال (- ع- ) افضل الاعمال ما اكرهت نفسك عليه يعنى و گفت (- ع- ) كه بهترين عبادات عبادتى است كه اجبار كنى نفس ترا بر ان يعنى عبادتى كه مشقّت باشد بر نفس تو

( شرح نهج البلاغه (لاهیجی) ص 313)

شرح ابن ابی الحدید

246: أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ مَا أَكْرَهْتَ نَفْسَكَ عَلَيْهِ لا ريب أن الثواب على قدر المشقة- لأنه كالعوض عنها- كما أن العوض الحقيقي عوض عن الألم- و لهذا

قال ص أفضل العبادة أحمزها

أي أشقها

( شرح نهج البلاغة(ابن أبي الحديد)، ج 19 ، صفحه ى 83)

شرح نهج البلاغه منظوم

[240] و قال عليه السّلام:

أفضل الأعمال ما أكرهت نفسك عليه.

ترجمه

برترين كارها آنست كه خويش را بانجام آن مجبور سازى.

نظم

  • بدون ميل هر كارى كه انجامدهى نيكو ترش مزد است فرجام
  • بكار خير چون مجبور سازىخودت را زان درون پر نور سازى
  • خلاف نفس دون چون كار كردىبخوبان خويش قرن و يار كردى

( شرح نهج البلاغه منظوم، ج 10 ص 19 و 20)

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

 

جدیدترین ها در این موضوع

گل سر سبد انبیاء

گل سر سبد انبیاء

هر گلستانی، چه مادی و چه معنوی گلی دارد که از قدیم از آن گل به گل سرسبد تعبیر می کردند؛ کنایه از اینکه این گل ویژه است،در گلستان معنوی هم همینطور است، امام صادق(ع) بیان فرموده 124 هزار، "فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلى بَعْضٍ"؛ روی مصلحت و ظرفیت رسولان، می فرماید: عده ای از آنها بر دیگران که سایر انبیاء هستند، برتری دارند، یعنی در این گلستان نبوت پنج تا گل سرسبد
سخنان خاتم الاوصیاء درجمعه آخر شعبان

سخنان خاتم الاوصیاء درجمعه آخر شعبان

دعیتم الی ضیافت الله؛ آن سفره ای که برای مسیح و حواریون آمد ضیافت الله بود" مائده یعنی سفره، صاحب مائده میزبان، حواریون مهمان سر سفره، سفره کامل نتیجه اش هم چون مومن بودند، شادی برای نسلشان و آینده شان و قیامتشان، چون وقتی آدم نعمت را می خورد، خدا را بندگی می کند
نشانه های شجره طیبه (پاک) و شجره خبیثه (ناپاک)

نشانه های شجره طیبه (پاک) و شجره خبیثه (ناپاک)

شجره طیبه ریشه ثابت و مستقری دارد و چون در حوزه ربوبیت پروردگار عالم روئیده می شود، تجلی و ظهور می کند، این ریشه از بین رفتنی نیست چون اتصال به ربوبیت دارد، ریشه شجره خبیثه داخل زمین نیست، در بیابان ها و کویرها بروید، آن را می بینید، ثبات و قراری ندارد، کافی است در کویر و بیابان بادی بوزد که مقداری سنگینی داشته باشد، این شجره با این درخت پوک، پوسیده و خبیث را با خود می برد یعنی شجره، خبیثه باشد، هیچ ربطی به ربوبیت پروردگار ندارد، ریشه ثابتی ندارد، میوه ندارد،
قلعه استوار برای پناه بردن

قلعه استوار برای پناه بردن

در سوره های قرآن از حمد تا الناس یعنی میان اولین و آخرین سوره، کلمه "رب" بسیار آمده، در تفسیر این کلمه، انسان می فهمد که چرا پروردگار در گفتن این "رب" در قرآن این همه اصرار دارد و جالب این است که وقتی در این آیات قرآن به دشمنان سرسخت خود می رسد و می خواهد خود را مطرح کند، می فرماید: «ربهم؛ پروردگارشان»، یعنی من در ربوبیتم اصلا از آنها جدا نیستم که این هم سرّی دارد؛
تهران مسجد امیر(ع) - رمضان 1396 سخنرانی نهم

تهران مسجد امیر(ع) - رمضان 1396 سخنرانی نهم

الحمدلله رب العالمین الصلاة و السلام علی سید الانبیاء و المرسلین حبیب الهنا و طبیب نفوسنا ابوالقاسم محمد صلی الله علیه و علی اهل بیته الطیبین الطاهرین المعصومین المکرمین.

پر بازدیدترین ها

نعمت هاي معنوي

نعمت هاي معنوي

سخنرانی استاد انصاریان: اهداف بعثت پیامبر اکرم (ص)

سخنرانی استاد انصاریان: اهداف بعثت پیامبر اکرم (ص)

سخنرانی استاد انصاریان با عنوان اهداف بعثت پیامبر اکرم صلی الله... در رابطه با موضوع دهه صفر در این قسمت قرار دارد.
سخنان خاتم الاوصیاء درجمعه آخر شعبان

سخنان خاتم الاوصیاء درجمعه آخر شعبان

دعیتم الی ضیافت الله؛ آن سفره ای که برای مسیح و حواریون آمد ضیافت الله بود" مائده یعنی سفره، صاحب مائده میزبان، حواریون مهمان سر سفره، سفره کامل نتیجه اش هم چون مومن بودند، شادی برای نسلشان و آینده شان و قیامتشان، چون وقتی آدم نعمت را می خورد، خدا را بندگی می کند
اسباب و آثار ايمان

اسباب و آثار ايمان

Powered by TayaCMS