(1)
کلمه ی «أجر»، در مورد پاداش های دنیوی و اخروی، هر دو به کار می رود، ولی کلمه ی «اُجرت»، تنها در مورد پاداش های دنیوی است.(2)
پاداش آن همه خلوص و تلاش و هجرت حضرت ابراهیم علیه السلام، موهبت های چهارگانه ای است که این آیه بیان می کند:
اوّل: فرزندان پاک.
دوّم: مقام نبوت در نسل و دودمان.
سوّم: نام نیکو در دنیا.
چهارم: عزّت در آخرت.
توضیح: یعقوب، یوسف، هارون، موسی، سلیمان، زکریّا، یحیی و عیسی علیهم السلام، همه از نسل حضرت اسحاق بودند و پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله از ذرّیه ی اسماعیل است؛ بنابراین، پیامبران اولواالعزم بعد از حضرت ابراهیم، همه از نسل او بودند.
نجات از آتش نمرودیان، جذب دلها به سوی مکّه و تجدید خاطرات ابراهیم در مراسم حج، از گمنامی(3) به شیخ الانبیا رسیدن و داشتن ذّریه ی طیّبه، همه از مصادیق الطاف الهی در دنیاست که به ابراهیم علیه السلام عطا شده است. «و آتیناه اجره فی الدنیا»
صالح بودن و در زمره ی صالحان قرار گرفتن، مقامی است که انبیا آرزوی آن را داشته اند:
یوسف علیه السلام از خدا می خواهد: «و ألحقنی بالصالحین»(4)
سلیمان علیه السلام دعا می کند: «و أدخلنی برحمتک فی عبادک الصالحین»(5)
شعیب علیه السلام به موسی علیه السلام می گوید: «ستجدنی ان شاءاللَّه من الصالحین»(6)
ابراهیم علیه السلام به خداوند عرض کرد: «و ألحقنی بالصّالحین»(7)
و در اینجا خداوند درباره ی حضرت ابراهیم می فرماید: «و اِنّه فی الآخره لَمِن الصالحین»
ص:80
1- 426. ذیل آیه 27 سوره عنکبوت.
2- 427. تفسیر المیزان.
3- 428. فتیً یذکرهم یقال له ابراهیم» انبیاء، 60 .
4- 429. یوسف، 101 .
5- 430. نمل، 19 .
6- 431. قصص، 27 .
7- 432. شعراء، 83 .