حکمت 321 نهج البلاغه : بی نیازی از عذرخواهی

حکمت 321 نهج البلاغه : بی نیازی از عذرخواهی

متن اصلی حکمت 321 نهج البلاغه

موضوع حکمت 321 نهج البلاغه

ترجمه مرحوم فیض

ترجمه مرحوم شهیدی

شرح ابن میثم

ترجمه شرح ابن میثم

شرح مرحوم مغنیه

شرح شیخ عباس قمی

شرح منهاج البراعة خویی

شرح لاهیجی

شرح ابن ابی الحدید

شرح نهج البلاغه منظوم

متن اصلی حکمت 321 نهج البلاغه

321 وَ قَالَ عليه السلام الِاسْتِغْنَاءُ عَنِ الْعُذْرِ أَعَزُّ مِنَ الصِّدْقِ بِهِ

موضوع حکمت 321 نهج البلاغه

بى نيازى از عذر خواهى

(اخلاق اجتماعى)

ترجمه مرحوم فیض

321- امام عليه السّلام (در ستودن بهانه نداشتن) فرموده است 1- بى نيازى از عذر آوردن از راست و بجا بودن آن ارجمندتر است (اگر چنان رفتار كنى كه بعذر آوردن نيازمند نشوى بهتر است از اينكه ناچار گردى از آوردن آن هر چند راست گوئى و عذرت بجا و پذيرفته باشد زيرا عذر آوردن نوعى از ذلّت و خوارى است).

( . ترجمه وشرح نهج البلاغه(فیض الاسلام)، ج 6 ، صفحه ی 1242)

ترجمه مرحوم شهیدی

330 [و فرمود:] كمترين حقى كه از خداى سبحان بر گردن شماست اين كه از نعمتهاى او در راه نافرمانى اش يارى نبايد خواست.

( . ترجمه نهج البلاغه شهیدی، ص 419)

شرح ابن میثم

313- و قال عليه السّلام:

الِاسْتِغْنَاءُ عَنِ الْعُذْرِ أَعَزُّ مِنَ الصِّدْقِ بِهِ

المعنى

أراد أنّ ترك ما يحتاج فيه إلى العذر فيستغنى بتركه عن العذر أعزّ عليك و أنفع لك من أن تأتيه و يكون لك فيه عذر صادق، و يحتمل أن يريد بقوله: أعزّ: أى أكثر عزّة لك. إذ الإتيان بالعذر يحتاج إلى ذلّة و مهانة.

( . شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 405)

ترجمه شرح ابن میثم

313- امام (ع) فرمود:

الِاسْتِغْنَاءُعَنِ الْعُذْرِ أَعَزُّ مِنَ الصِّدْقِ بِهِ

ترجمه

«بى نيازى از عذر و بهانه، از آوردن عذر و بهانه درست، ارزشمندتر است».

شرح

مقصود امام (ع) آن است كه انجام ندادن كارى كه باعث عذر خواهى شود، و در نتيجه با ترك آن نياز به عذرخواهى نباشد، بهتر و سودمندتر است از اين كه چنان كارى را بكنى و بعد عذر درست و بجا بياورى، و احتمال دارد كه مقصود از كلمه اعزّ اين باشد كه بى نيازى از عذر خواهى باعث عزّت بيشتر تو است. زيرا بهانه آوردن در كارى، ذلّت و خوارى دارد.

( . ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 687)

شرح مرحوم مغنیه

329- الاستغناء عن العذر أعزّ من الصّدق به.

المعنى

ضمير «به» يعود الى العذر، و المعنى تجنب فعل ما يوجب طلب المعذرة و التماسها حتى و لو كنت مخلصا في طلبك، لأنه يشكل اعترافا لعجلتك و نزقك و الندامة على ما سبق، و هذا ذل و هوان.

( . فی ضلال نهج البلاغه، ج 4، ص 412)

شرح شیخ عباس قمی

68- الاستغناء عن العذر أعزّ من الصّدق به. روي: «خير من الصدق».«» و المعنى: لا تفعل شيئا تعتذر عنه و إن كنت صادقا في العذر، فإنّ الاستغناء عن العذر بعدم فعل ما يعتذر عنه أعزّ عليك و أنفع لك من أن تفعل ثمّ تعتذر عنه و إن كنت صادقا.

و يحتمل أن يكون معنى «أعزّ» أي أكثر عزّة لك، إذ الإتيان بالعذر يحتاج إلى ذلّة و مهانة، كما قيل: لا يقوم عزّ الغضب بذلّة الاعتذار.

( . شرح حکم نهج البلاغه، «»ص67)

شرح منهاج البراعة خویی

(318) و قال عليه السّلام: الاستغناء عن العذر أعزّ من الصّدق به.

المعنى

نبّه عليه السّلام في هذا الكلام إلى أنّ من يريد أن يرتكب عملا يحتاج إلى الاعتذار منه فالأولى ترك هذا العمل و التزام التقوى لئلّا يحتاج إلى الاعتذار و لو كان عذره صادقا و مقبولا، فانّ الاعتذار من الخطاء و لو كان مقبولا مهانة و تذلّل، فالاستغناء عنه عزّة و كرامة ينبغي الالتزام بها.

الترجمة

بى نيازى از معذرت آبرومندتر است از عذر مقبول.

  • مكن كارى كه از آن عذر خواهىو گر بر صدق تو باشد گواهى

( . منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج 21، ص 416)

شرح لاهیجی

(365) و قال عليه السّلام الاستغنآء عن العذر اعزّ من الصّدق يعنى و گفت (- ع- ) كه مستغنى بودن از عذر خواهى عزيزتر است از راست گفتن در عذر خواهى يعنى كردن كارى كه عذر نخواهد با عزّتست از كارى كه بخواهد

( . شرح نهج البلاغه نواب لاهیجی، ص 322)

شرح ابن ابی الحدید

335: الِاسْتِغْنَاءُ عَنِ الْعُذْرِ أَعَزُّ مِنَ الصِّدْقِ بِهِ روي خير من الصدق- و المعنى لا تفعل شيئا تعتذر عنه- و إن كنت صادقا في العذر- فألا تفعل خير لك و أعز لك- من أن تفعل ثم تعتذر و إن كنت صادقا- . و من حكم ابن المعتز- لا يقوم عز الغضب بذل الاعتذار- . و كان يقال إياك أن تقوم في مقام معذرة- فرب عذر أسجل بذنب صاحبه- . اعتذر رجل إلى يحيى بن خالد- فقال له ذنبك يستغيث من عذرك- . و من كلامهم ما رأيت عذرا أشبه بذنب من هذا- . و من كلامهم أضربه على ذنبه مائة- و أضربه على عذره مائتين- . قال شاعرهم

إذا كان وجه العذر ليس بواضح فإن اطراح العذر خير من العذر

- . كان النخعي يكره أن يعتذر إليه و يقول- اسكت معذورا فإن المعاذير يحضرها الكذب

( . شرح نهج البلاغه (ابن ابی الحدید) ج 19، ص 241)

شرح نهج البلاغه منظوم

[320] و قال عليه السّلام:

الاستغناء عن العذر أعزّ من الصّدق به.

ترجمه

بى نيازى از پوزش خواستن ارجمندتر تا آن را تصديق كردن (كار را چنان بگذار كه بپوزشت نياز نيفتد تا ناچار شوى، و آن كار ناشايست را تصديق كنى و گردن گذارى).

نظم

  • مكن كارى كه آن زشتست و واهىكز آن از بعد خواهى عذر خواهى
  • بدار از ناروائى نفس را بازز پوزش در مكن بر روى خود باز
  • ز كار بد هر آن كس عذر آوردز چهر خويش ارج و آبرو برد
  • بدست خود زده بر پاى خود سنگبخود كرده فضا را بيجهت تنگ
  • شده از جهل سوى زشتكارى ز پوزش داده تن در ذلّ و خوارى

( . شرح نهج البلاغه منظوم، ج 10، صفحه ی 106 و 107)

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

 

جدیدترین ها در این موضوع

سهيم بودن نسلهاي آينده در اعمال گذشتگان

سهيم بودن نسلهاي آينده در اعمال گذشتگان

تمام مؤمنان امروز، و آنها که در رحم مادرانند و هنوز متولّد نشده اند يا کسانى که قرنها بعد از اين از صلب پدران در رحم مادران منتقل و سپس متولّد و بزرگ مى شوند، در ميدان جنگ «جمل» حضور داشته اند! چرا که اين يک مبارزه شخصى بر سر قدرت نبود، بلکه پيکار صفوف طرفداران حق در برابر باطل بود و اين دو صف همچون رگه هاى آب شيرين و شور تا «نفخ صور» جريان دارد و مؤمنان راستين در هر زمان و مکان در مسير جريان حق و در برابر جريان باطل به مبارزه مى خيزند و همه در نتايج مبارزات يکديگر و افتخارات و برکات و پاداشهاى آن سهيم اند.
No image

اطلاعات عمومی (1)

حضرت علی(علیه السلام)در مورد مسلمان واقعی می‌فرماید: مسلمان واقعی كسی است كه مسلمانان از زبان و دستش در امان باشند مگر آن جا كه حق اقتضا كند. و آزار رساندن به هیچ مسلمانی جز در مواردی كه موجبی( به حكم خدا) داشته باشد روا نیست.
بهترین ترجمه های نهج البلاغه کدامند؟

بهترین ترجمه های نهج البلاغه کدامند؟

گاهی در بعضی مجالس دینی و مذهبی پاره ای از کلمات این کتاب را خوانده و معنی می کردم. شنوندگان به شگفت آمده و می گفتند: اگر علما و رجال دینی ترجمه فرمایشات امام علی(ع) در کتاب نهج البلاغه را به طوری که در خور فهم فارسی زبانان باشد نوشته بودند، همه از آن بهره مند می شدند ولی افسوس که از ترجمه و شرح هایی که در دسترس است، چنا نکه باید استفاده نمی شد. بنابراین بر نگارنده واجب شد که دست از کار بردارم و این کتاب جلیل را به زبان فارسی سلیس و روان ترجمه کنم.
كتابي معتبرتر از نهج البلاغه

كتابي معتبرتر از نهج البلاغه

گروهى از هوى پرستان مى گويند: بسيارى از نهج البلاغه گفتارهايى برساخته است كه گروهى از سخنوران شيعه آنها را پديد آورده اند و شايد هم برخى از آنها را به سيد رضى نسبت داده اند. اينان كسانى اند كه تعصّب ديده هايشان را كور كرده و از سر كجروى و ناآگاهى به سخن و شيوه هاى سخنورى ، از راه روشن روى برتافته، و كجراهه در پيش گرفته اند
تفاسير نهج البلاغه

تفاسير نهج البلاغه

ترجمه اى كه مؤلف براى متن نهج البلاغه ارائه مى دهد ترجمه اى روان است، گرچه كه بلاغت و فصاحت متن پارسى شده به متن عربى نمى رسد، چونان كه مؤلف خود نيز در مقدمه كوتاهى بر جلد نخست بدين حقيقت تصريح مى كند كه «هيچ ترجمه اى هر اندازه هم دقيق باشد نمى تواند معنايى را از زبانى به زبان ديگر چنان منتقل نمايد كه هيچ گونه تغيير و تصرفى در آن معنا صورت نگيرد

پر بازدیدترین ها

 امر به معروف و نهى از منكر

امر به معروف و نهى از منكر

ما اءعمال البر كلها و الجهاد فى سبيل الله، عند الامر بالمعروف و النهى عن المنكر، اءلا كنفثة فى بحر لجى تمامى اعمال و كارهاى نيك، حتى جهاد در راه خدا، در برابر امر به معروف و نهى از منكر، مانند قطره اى در مقابل يك درياى بزرگ و پهناور است.
 نبوت در نهج البلاغه

نبوت در نهج البلاغه

ان شئتَ ثنّيتُ بموسى كليم الله حيث يقول: (ربّ انى لِما أنزلت إلىّ من خير فقير)؛ و اللهِ ما سأله الّا خبزا يأكله، لانه كان ياكل بقلة الارض. اگر بخواهى پيامبر دیگرى را به عنوان الگو نام ببرم او موسى عليه السلام است، آن گاه كه فرمود: (پروردگارا! من به آنچه از خير و نيكى برايم نازل کنى نيازمندم) به خدا سوگند، حضرت موسى عليه السلام به جز نانى كه بخورد از خدا نخواست، زيرا او گياهان زمين مى خورد.
 بعثت از ديدگاه اميرالمؤمنين علیه السلام

بعثت از ديدگاه اميرالمؤمنين علیه السلام

آنان را در بهترين وديعتگاه به امانت نهاد و در شريف ترين قرارگاه جاي داد. آنان را از اصلاب كريم به رحم هايي پاكيزه منتقل گردانيد. هرگاه يكي از آنان از جهان رخت برمي بست ديگري براي اقامة دين خدا جاي او را مي گرفت. تا كرامت نبوت از سوي خداوند پاك نصيب محمد(ص) گرديد. او را از برترين معادن و عزيزترين سرزمين ها بيرون آورد؛ از درختي كه پيامبرانش را از آن برآورده، و امينان وحي خود را از آن گلچين كرده بود.
تفاوت اخلاقی مردان و زنان

تفاوت اخلاقی مردان و زنان

برخی از نیکوترین خلق و خوی زنان ، زشت ترین اخلاق مردان است ، مانند ،تکبّر ، ترس ، بخل ؛ هرگاه زنی متکبّر باشد بیگانه را به حریم خود راه نمی دهد ، و اگر بخیل باشد اموال خود و شوهرش را حفظ می کند ، و چون ترسان باشد از هر چیزی که به آبروی او زیان رساند فاصله می گیرد
 امامت از ديدگاه نهج البلاغه

امامت از ديدگاه نهج البلاغه

اختلاف مذهبي بين مسلمين سه ريشه اصلي دارد. نخستين اختلاف بر سر جانشيني پيامبر اسلام، مسلمانان را به دو دسته شيعه و سني تقسيم کرد.دومين اختلاف مسلمين در اصول دين و مسائل اعتقادي است که سبب پيدايش مکاتب مختلف کلامي گرديد که مهمترين آن ها اشاعره، معتزله، مرجئه و شيعه است. سومين اختلاف در احکام و فروغ دين است که در نتيجه آن مذاهب مختلف فقهي مانند شافعي، حنبلي، مالکي، حنفي و جعفري پديدار شد.
Powered by TayaCMS