(6)
آنچه از انسان سرمی زند، در پرونده عمل او ثبت می شود و در قیامت به شکل کتابی در اختیار او قرار می گیرد. این کتاب ها سه نوع است:
الف: کتاب شخصی. «اقرء کتابک»(7)
ب: کتاب امّت ها. «کلّ اُمّه تدعی الی کتابها»(8)
ص:117
1- 716. ذیل آیه 13 سوره اسراء.
2- 717. کهف، 49.
3- 718. کهف، 49.
4- 719. اسراء، 14.
5- 720. الحاقّه، 19.
6- 721. ذیل آیه 12 سوره یس.
7- 722. اسراء، 14.
8- 723. جاثیه، 28.
ج: کتاب جامع. «کلّ شی ء احصیناه فی امام مبین»، «فی لوح محفوظ»(1)
کلمه «امام»، هم به کتاب گفته شده، «و من قبله کتاب موسی اماما»(2) و هم به اشخاص، «انّی جاعلک للنّاس اماما»(3) در روایات، حضرت علیّ بن ابی طالب علیهما السلام به عنوان یکی از مصادیق «امام مبین» معرّفی شده که همه ی علوم در نزد اوست.(4)
بیشتر مفسرین مراد از «امام مبین» را لوح محفوظ دانسته اند که در قرآن به آن «اُمّ الکتاب»(5) گفته شده است و از آن جایی که این کتاب حاوی تمام دانش ها است و همه چیز و همه کس تابع مقدّراتی است که در آن نوشته شده، به آن «امام» گفته اند.(6)