غنا و آلات لهو

ـ فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثانِ وَ اجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ. [1]

{پس از پليدى بتها دورى كنيد و از گفتار باطل اجتناب ورزيد}

ـ وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ يَتَّخِذَها هُزُواً أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِينٌ‌. [2]

{و برخى از مردم كسانى‌اند كه سخن بيهوده را خريدارند تا [مردم را] بى[هيچ] دانشى از راه خدا گمراه كنند و [راه خدا] را به ريشخند گيرند براى آنان عذابى خواركننده خواهد بود.}

ـ وَ إِذا رَأَوْا تِجارَةً أَوْ لَهْواً انْفَضُّوا إِلَيْها وَ تَرَكُوكَ قائِماً قُلْ ما عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ مِنَ اللَّهْوِ وَ مِنَ التِّجارَةِ وَ اللَّهُ خَيْرُ الرَّازِقِينَ‌. [3]

{و چون داد و ستد يا سرگرميى ببينند به سوى آن روى‌آور مى‌شوند و تو را در حالى كه ايستاده‌اى ترك مى‌كنند بگو آنچه نزد خداست از سرگرمى و از داد و ستد بهتر است و خدا بهترين روزى دهندگان است}

روایات:

1- تفسير القمي قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‌ إِنَّهُ سَيَكُونُ قَوْمٌ يَبِيتُونَ وَ هُمْ عَلَى اللَّهْوِ وَ شُرْبِ الْخَمْرِ وَ الْغِنَاءِ فَبَيْنَا هُمْ كَذَلِكَ إِذْ مُسِخُوا مِنْ لَيْلَتِهِمْ وَ أَصْبَحُوا قِرَدَةً وَ خَنَازِيرَ. [4]

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: قومی خواهد آمد که شب را صبح می کنند در حالی که مشغول خوشگذرانی و شرابخواری و موسیقی هستند، که ناگهان مسخ می شوند و صبح می کنند در حالی که میمون و خوک شده اند.

2- تفسير القمي‌ وَ الَّذِينَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ‌ [5] يَعْنِي عَنِ الْغِنَاءِ وَ الْمَلَاهِي‌. [6]

«وَالَّذِينَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ» {و آنان كه از بيهوده رويگردانند}، یعنی از غناء و آلات لهو.

3- تفسير القمي‌ وَ الَّذِينَ لا يَشْهَدُونَ الزُّورَ [7] قَالَ الْغِنَاءُ وَ مَجَالِسُ اللَّغْوِ. [8]

{و كسانى‌اند كه بر زور حضور نمی یابند} یعنی: غناء و مجالس بیهوده.

4- تفسير القمي‌ وَ إِذا سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْهُ ‌ [9] قَالَ اللَّغْوُ الْكَذِبُ وَ اللَّهْوُ وَ الْغِنَاءُ. [10]

«وَإِذَا سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْهُ» {و چون لغوى بشنوند از آن روى برمى‌تابند}، فرمود: لغو عبارت است از دروغ و لهو و غناء.

5- تفسير القمي‌ وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ‌ قَالَ الْغِنَاءُ وَ شُرْبُ الْخَمْرِ وَ جَمِيعُ الْمَلَاهِي‌. [11]

«وَمِنَ النَّاسِ مَن يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِ اللَّهِ» {و برخى از مردم كسانى‌اند كه سخن بيهوده را خريدارند تا [مردم را] بى [هيچ‌] دانشى از راه خدا گمراه كنند.} فرمود: غناء و شرابخواری و همه آلات لهو.

6- الخصال عَنْ أَبِيهِ عَنْ سَعْدٍ عَنِ ابْنِ يَزِيدَ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ مِهْرَانَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ هَارُونَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ‌ الْغِنَاءُ يُورِثُ النِّفَاقَ وَ يَعْتَقِبُ الْفَقْرَ. [12]

امام صادق علیه السلام فرمود: غناء نفاق و فقر را به دنبال دارد.

7- الخصال عَنِ ابْنِ الْمُتَوَكِّلِ عَنِ الْحِمْيَرِيِّ عَنِ ابْنِ عِيسَى عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ خَالِدِ بْنِ جَرِيرٍ عَنْ أَبِي الرَّبِيعِ الشَّامِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سُئِلَ عَنِ الشِّطْرَنْجِ وَ النَّرْدِ قَالَ لَا تَقْرَبْهُمَا قُلْتُ فَالْغِنَاءُ قَالَ لَا خَيْرَ فِيهِ لَا تَفْعَلُوا الْخَبَرَ. [13]

از امام صادق علیه السلام درباره شطرنج و نرد سوال شد، فرمود: نزدیک آنها نشو، راوی گفت؟ غناء چطور؟ فرمود: نکنید که در آن هیچ خیری نیست.

8- الخصال ابْنُ الْوَلِيدِ عَنِ الصَّفَّارِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْكُوفِيِّ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ نَصْرِ بْنِ قَابُوسَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: الْمُنَجِّمُ مَلْعُونٌ وَ الْكَاهِنُ مَلْعُونٌ وَ السَّاحِرُ مَلْعُونٌ وَ الْمُغَنِّيَةُ مَلْعُونَةٌ وَ مَنْ آوَاهَا وَ أَكَلَ كَسْبَهَا فَهُوَ مَلْعُونٌ الْخَبَرَ. [14]

امام صادق علیه السلام فرمود: منجّم ملعون است و كاهن ملعون است و جادوگر ملعون است و زن آوازه خوان ملعون‌ است و كسى كه به او پناه دهد و از كسب او بخورد ملعون است.

9- قرب الإسناد عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي الْبِلَادِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي الْحَسَنِ الْأَوَّلِ ع جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنَّ رَجُلًا مِنْ مَوَالِيكَ عِنْدَهُ جَوَارٍ مُغَنِّيَاتٌ قِيمَتُهُنَّ أَرْبَعَةَ عَشَرَ أَلْفَ دِينَارٍ وَ قَدْ جَعَلَ لَكَ ثُلُثَهَا فَقَالَ لَا حَاجَةَ لِي فِيهَا إِنَّ ثَمَنَ الْكَلْبِ وَ الْمُغَنِّيَةِ سُحْتٌ‌. [15]

راوی گوید به امام کاظم علیه السلام گفتم: فدایت شوم، یکی از دوستداران شما کنیز آوازه خوانی دارد که قیمتش 14هزار دینار است و ثلث آن را برای شما قرار داده است، فرمود: من به آن نیازی ندارم، پول سگ و کنیز آوازه خوان حرام است.

10- قرب الإسناد عَنِ الرَّيَّانِ بْنِ الصَّلْتِ قَالَ: قُلْتُ لِلرِّضَا ع إِنَّ الْعَبَّاسِيَّ أَخْبَرَنِي أَنَّكَ رَخَّصْتَ فِي السَّمَاعِ فَقَالَ كَذَبَ الزِّنْدِيقُ مَا هَكَذَا كَانَ إِنَّمَا سَأَلَنِي عَنْ سَمَاعِ الْغِنَاءِ فَأَعْلَمْتُهُ أَنَّ رَجُلًا أَتَى أَبَا جَعْفَرٍ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ ع فَسَأَلَهُ عَنْ سَمَاعِ الْغِنَاءِ فَقَالَ لَهُ أَخْبِرْنِي إِذَا جَمَعَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى‌ بَيْنَ الْحَقِّ وَ الْبَاطِلِ مَعَ أَيِّهِمَا يَكُونُ الْغِنَاءُ فَقَالَ الرَّجُلُ مَعَ الْبَاطِلِ فَقَالَ لَهُ أَبُو جَعْفَرٍ ع حَسْبُكَ فَقَدْ حَكَمْتَ عَلَى نَفْسِكَ فَهَكَذَا كَانَ قَوْلِي لَهُ‌. [16]

راوی گوید: به امام رضا علیه السلام گفتم: فلان شخص گفته که شما گوش دادن به غناء را تجویز کرده ای، فرمود: آن زندیق دروغ گفته است، چنین نیست، وقتی از من درباره گوش دادن به غناء سوال کرد گفتم مردی نزد ابی جعفر (امام باقر علیه السلام) آمد و از ایشان در این باره سوال کرد، حضرت به او فرمود: به من بگو اگر خداوند حق و باطل را در جایی جمع کند غناء با کدامشان است؟ گفت: با باطل، ابی جعفر به او فرمود: بس است تو را، بر خودت حکم کردی. سخن من با او نیز چنین بود.

11- الخصال عَنْ مَاجِيلَوَيْهِ عَنْ عَمِّهِ عَنِ الْكُوفِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ زِيَادٍ الْبَصْرِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنِ الثُّمَالِيِّ عَنْ ثَوْرِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع قَالَ: كَثْرَةُ الِاسْتِمَاعِ إِلَى الْغِنَاءِ تُورِثُ الْفَقْرَ. [17]

امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: گوش دادن زیاد به غناء فقر را به دنبال دارد.

12- الخصال الْأَرْبَعُمِائَةِ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع‌ الْغِنَاءُ نَوْحُ إِبْلِيسَ عَلَى الْجَنَّةِ. [18]

امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: غناء نوحه ابلیس بر بهشت بود.

13- عيون أخبار الرضا عليه السلام بِالْأَسَانِيدِ الثَّلَاثَةِ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‌ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمُ اسْتِخْفَافاً بِالدِّينِ وَ بَيْعَ الْحُكْمِ‌ وَ قَطِيعَةَ الرَّحِمِ وَ أَنْ تَتَّخِذُوا الْقُرْآنَ مَزَامِيرَ وَ تُقَدِّمُونَ أَحَدَكُمْ وَ لَيْسَ بِأَفْضَلِكُمْ‌ فِي الدِّينِ‌. [19]

امام رضا از پدرانش علیهم السلام روایت کرده که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: من از اين ترسانم كه شما در آينده دين را سبک شماريد، حُكم و قضاوت را بخرید، قطع رحم كنيد، قرآن را سرود قرار دهيد و كسانى را پیشوا قرار دهيد كه در دين برتر از شما نيستند.

14- عيون أخبار الرضا عليه السلام عَنِ الْبَيْهَقِيِّ عَنِ الصَّوْلِيِّ عَنْ عَوْنِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْكِنْدِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي عَمَّارٍ وَ كَانَ مُشْتَهَراً بِالسَّمَاعِ وَ بِشُرْبِ النَّبِيذِ قَالَ: سَأَلْتُ الرِّضَا ع عَنِ السَّمَاعِ فَقَالَ لِأَهْلِ الْحِجَازِ رَأْيٌ فِيهِ وَ هُوَ فِي حَيِّزِ الْبَاطِلِ وَ اللَّهْوِ أَ مَا سَمِعْتَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ‌ وَ إِذا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا كِراماً. [20]

شخصی که مشهور به گوش دادن غناء و شرب نبیذ بود، گفت: از امام رضا علیه السلام در باره استماع غناء پرسیدم، فرمود: اهل حجاز در این باره نظری دارند (جایز دانند). در حالی که غنا در جایگاه باطل و لهو است، آیا سخن خدا را نشنیده ای که می فرماید: «وَإِذَا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا كِرَامًا»{و چون بر لغو بگذرند با بزرگوارى مى‌گذرند}.

15- الأمالي للشيخ الطوسي عَنِ الْفَحَّامِ عَنِ الْمَنْصُورِيِّ عَنْ عَمِّ أَبِيهِ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الثَّالِثِ عَنْ آبَائِهِ عَنِ الصَّادِقِ ع‌ فِي قَوْلِهِ تَعَالَى‌ فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثانِ وَ اجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ قَالَ الرِّجْسُ الشِّطْرَنْجُ وَ قَوْلُ الزُّورِ الْغِنَاءُ. [21]

امام صادق علیه السلام درباره آیه «فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثَانِ وَاجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ» {از بتهاى پليد و سخن باطل و دروغ اجتناب ورزيد.} فرمود: رجس یعنی شطرنج و قول زور یعنی غناء.

16- الأمالي للشيخ الطوسي عَنِ ابْنِ بُسْرَانَ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّفَّارِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عَبْدِ الْحَمِيدِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ بَحْرٍ عَنْ قَتَادَةَ بْنِ الْفَضْلِ عَنْ هِشَامِ بْنِ الغار عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ رَبِيعَةَ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ص يَقُولُ‌ يَكُونُ فِي أُمَّتِيَ الْخَسْفُ وَ الْمَسْخُ وَ الْقَذْفُ قَالَ قُلْنَا يَا رَسُولَ اللَّهِ بِمَ قَالَ بِاتِّخَاذِهِمُ الْقَيْنَاتِ وَ شُرْبِهِمُ الْخُمُورَ. [22]

ربیعه گفت از رسول خدا شنیدم که می فرمود: در امت من خسف و مسخ شدن وجود خواهد داشت، سوال شد: به چه دلیل؟ فرمود: به دلیل استفاده از زنان خواننده و شرابخوارگی.

17- معاني الأخبار عَنِ الْمُظَفَّرِ الْعَلَوِيِّ عَنِ ابْنِ الْعَيَّاشِيِّ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ إِشْكِيبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ السَّرِيِّ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنِ الْبَطَائِنِيِّ عَنْ عَبْدِ الْأَعْلَى قَالَ: ...قُلْتُ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَ‌ وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ‌ قَالَ مِنْهُ الْغِنَاءُ. [23]

از امام صادق علیه السلام درباره آیه «وَمِنَ النَّاسِ مَن يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ» {و برخى از مردم كسانى‌اند كه سخن بيهوده را خريدارند...} سؤال شد؟ فرمود: از مصادیق آن، غناء است.

18- معاني الأخبار عَنْ أَبِيهِ عَنْ سَعْدٍ عَنِ ابْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى الْخَزَّازِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ الزُّورِ قَالَ مِنْهُ قَوْلُ الرَّجُلِ لِلَّذِي يُغَنِّي أَحْسَنْتَ‌. [24]

از امام صادق علیه السلام درباره قول زور (وَ اجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّور) سوال شد، فرمود: از آن جمله اینکه به کسی که آوازخوانی می کند بگوید: آفرین.

19- المحاسن عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْفَضْلِ الْهَاشِمِيِ‌ عَنْ أَبِيهِ‌ عَنْ بَعْضِ مَشِيخَتِهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: أَ مَا يَسْتَحِي أَحَدُكُمْ أَنْ يُغَنِّيَ عَلَى دَابَّتِهِ وَ هِيَ تُسَبِّحُ‌. [25]

امام صادق علیه السلام فرمود: آیا شرم نمی کنید که بر روی حیوان غنا می خوانید در حالی که او تسبیح می گوید؟!

20- فقه الرضا عليه السلام‌ وَ قَدْ يُرْوَى عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع‌ أَنَّهُ سَأَلَهُ بَعْضُ أَصْحَابِهِ فَقَالَ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنَّ لِي جِيرَاناً وَ لَهُمْ جَوَارٍ مُغَنِّيَاتٌ يَتَغَنَّيْنَ وَ يَضْرِبْنَ بِالْعُودِ فَرُبَّمَا دَخَلْتُ الْخَلَاءَ فَأُطِيلُ الْجُلُوسَ اسْتِمَاعاً مِنِّي لَهُنَّ قَالَ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لَا تَفْعَلْ فَقَالَ الرَّجُلُ وَ اللَّهِ وَ مَا هُوَ شَيْ‌ءٌ آتِيهِ بِرِجْلِي إِنَّمَا هُوَ أَسْمَعُ بِأُذُنِي فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع بِاللَّهِ أَنْتَ مَا سَمِعْتَ قَوْلَ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى‌ إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ كُلُّ أُولئِكَ كانَ عَنْهُ مَسْؤُلًا وَ أَرْوِي فِي تَفْسِيرِ هَذَا الْآيَةِ أَنَّهُ يُسْأَلُ السَّمْعُ عَمَّا سَمِعَ وَ الْبَصَرُ عَمَّا نَظَرَ وَ الْقَلْبُ عَمَّا عَقَدَ عَلَيْهِ فَقَالَ الرَّجُلُ كَأَنِّي لَمْ أَسْمَعْ بِهَذِهِ الْآيَةِ فِي كِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ عَجَمِيٍّ وَ عَرَبِيٍّ لَا جَرَمَ أَنِّي قَدْ تَرَكْتُهَا وَ إِنِّي أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع اذْهَبْ فَاغْتَسِلْ وَ صَلِّ مَا بَدَا لَكَ فَلَقَدْ كُنْتَ مُقِيماً عَلَى أَمْرٍ عَظِيمٍ مَا كَانَ أَسْوَأَ حَالَكَ لَوْ كُنْتَ مِتَّ عَلَى هَذَا اسْتَغْفِرِ اللَّهَ وَ اسْأَلِ اللَّهَ التَّوْبَةَ مِنْ كُلِّ مَا يَكْرَهُ فَإِنَّهُ لَا يَكْرَهُ إِلَّا الْقَبِيحَ وَ الْقَبِيحَ دَعْهُ لِأَهْلِهِ فَإِنَ‌ لِكُلِّ قَبِيحٍ أَهْلًا. [26]

روایت شده کسی از اصحاب امام صادق علیه السلام عرض کرد: فدایت شوم، من همسایگانی دارم که کنیزکان ایشان آوازه خوان هستند و عود می نوازند. گاهی که به دستشویی می روم نشستنم را برای شنیدن صدای آنان طولانی می کنم.

فرمود: این کار را نکن، مرد گفت: به خدا قسم که خودم آنجا نمی روم بلکه فقط با گوشم می شنوم، امام فرمود: تو را به خدا قسم آیا این سخن خدا را نشنیدی: «إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْؤُولًا» { گوش و چشم و قلب همه مورد پرسش واقع خواهند شد}؟ بنابراین از گوش از آنچه شنیده و چشم از آنچه دیده و دل از آنچه بر آن وارد شده سوال می شود، مرد گفت: گویا من این آیه را در قرآن نه ازعرب زبان و نه غیر او نشنیده بودم! پس آن عمل را ترک کرده ام و استغفار می کنم. حضرت فرمود: برو و غسل کن و نماز بخوان هر مقداری که بخواهی که تو گرفتار امر بزرگی بودی و چه حال بدی برایت بود اگر بر آن حال مرده بودی! از خدا بخشش بطلب و توبه کن از هر چه که دوست ندارد؛ او دوست ندارد جز زشتی ها را. و کار زشت را به اهلش بسپار که هر کار زشتی اهلی دارد.

21- تفسير العياشي عَنْ جَابِرٍ عَنِ النَّبِيِّ ص قَالَ: كَانَ إِبْلِيسُ أَوَّلَ مَنْ نَاحَ وَ أَوَّلَ مَنْ تَغَنَّى وَ أَوَّلَ مَنْ حَدَا قَالَ لَمَّا أَكَلَ مِنَ الشَّجَرَةِ تَغَنَّى وَ لَمَّا أُهْبِطَ حَدَا بِهِ فَلَمَّا اسْتَقَرَّ عَلَى الْأَرْضِ نَاحَ فَادَّكَرَ مَا فِي الْجَنَّةِ. [27]

از پیامبر صلی الله علیه و آله روایت شده که فرمود: ابلیس اولین کسی است که نوحه سر داد و اول کسی که غناء کرد و اول کسی که حدا خواند؛ وقتی آدم از درخت خورد غناء کرد و زمانی که به زمین فرود آمد حدا خواند و وقتی در زمین مستقر شد ناله کرد و آنچه را در بهشت بود یاد کرد.

22- تفسير القمي عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي نَجْرَانَ عَنْ عَاصِمِ بْنِ حُمَيْدٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنِّي أُرِيدُ أَنْ أَسْأَلَكَ عَنْ شَيْ‌ءٍ أَسْتَحِي مِنْهُ قَالَ سَلْ قُلْتُ فِي الْجَنَّةِ غِنَاءٌ قَالَ إِنَّ فِي الْجَنَّةِ شَجَراً يَأْمُرُ اللَّهُ رِيَاحَهَا فَتَهُبُّ فَتَضْرِبُ تِلْكَ الشَّجَرَةُ بِأَصْوَاتٍ لَمْ يَسْمَعِ الْخَلَائِقُ بِمِثْلِهَا حُسْناً ثُمَّ قَالَ هَذَا عِوَضٌ لِمَنْ تَرَكَ السَّمَاعَ فِي الدُّنْيَا مِنْ مَخَافَةِ اللَّهِ الْخَبَرَ. [28]

راوی گوید به امام صادق علیه السلام گفتم: فدایت شوم، چیزی از تو می خواهم بپرسم که خجالت می کشم، فرمود: بپرس، گفتم: در بهشت غناء هست؟ فرمود: در بهشت درختی است که وقتی خدا به بادهای بهشت امر به وزیدن می کند و آنها به درخت می خورند، صداهایی بر می خیزد که مخلوقات صدایی به خوبی آن نشنیده اند. سپس فرمود: این پاداش برای کسی است که در دنیا از ترس خدا شنیدن غنا را ترک کرده است.

23- الأمالي للصدوق فِي مَنَاهِي النَّبِيِّ ص‌ أَنَّهُ نَهَى عَنِ الْكُوبَةِ وَ الْعَرْطَبَةِ يَعْنِي الطَّبْلَ‌ وَ الطُّنْبُورَ وَ الْعُودَ. [29]

پیامبر صلی الله علیه و آله از طبل و تنبور و عود نهی فرموده اند.

24- الأمالي للصدوق عَنْ أَبِيهِ عَنْ سَعْدٍ عَنِ النَّهْدِيِّ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِي أَيُّوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‌ إِنَّ اللَّهَ بَعَثَنِي رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ وَ لِأَمْحَقَ الْمَعَازِفَ وَ الْمَزَامِيرَ وَ أُمُورَ الْجَاهِلِيَّةِ وَ أَوْثَانَهَا وَ أَزْلَامَهَا. [30]

از امام صادق علیه السلام نقل شده که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: خداوند مرا رحمتی برای جهانیان بر انگیخت، و برای اینکه تنبورها و نی ها (سازهای زهی و بادی) و اعمال جاهلیت و بت ها و آلات قمار جاهلیت را نابود کنم.

25- قرب الإسناد عَنْ أَبِي الْبَخْتَرِيِّ عَنْ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: أُتِيَ عَلِيٌّ ع بِرَجُلٍ كَسَرَ طُنْبُورَ رَجُلٍ فَقَالَ تَعَدَّى‌. [31]

امام باقر علیه السلام فرمود: مردی را نزد علی علیه السلام آوردند که تنبور شخصی را شکسته بود، فرمود: ضامن نیست.

26- الخصال عَنْ مَاجِيلَوَيْهِ عَنْ مُحَمَّدٍ الْعَطَّارِ عَنِ الْأَشْعَرِيِّ عَنِ السَّيَّارِيِّ رَفَعَهُ إِلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع‌ أَنَّهُ سُئِلَ عَنِ السَّفِلَةِ فَقَالَ مَنْ يَشْرَبُ الْخَمْرَ وَ يَضْرِبُ بِالطُّنْبُورِ. [32]

از امام صادق علیه السلام دربار شخص فرومایه سوال شد، فرمود: کسی که شراب می خورد و تنبور می نوازد.

27- الخصال‌ فِي وَصِيَّةِ النَّبِيِّ ص إِلَى عَلِيٍّ ع ثَلَاثٌ يُقْسِينَ الْقَلْبَ اسْتِمَاعُ اللَّهْوِ وَ طَلَبُ الصَّيْدِ وَ إِتْيَانُ بَابِ السُّلْطَانِ‌. [33]

در وصیت رسول خدا به امیر المؤمنین علیهما السلام آمده است: سه چیز باعث قساوت قلب می شود: گوش دادن به لهو، دنبال شکار رفتن، و آمدن به در خانه سلطان.

28- الخصال عَنْ أَبِيهِ عَنْ سَعْدٍ عَنِ ابْنِ عِيسَى عَنِ ابْنِ مَعْرُوفٍ عَنْ أَبِي جَمِيلَةَ عَنِ ابْنِ طَرِيفٍ عَنِ ابْنِ نُبَاتَةَ قَالَ قَالَ عَلِيٌّ ع‌ سِتَّةٌ لَا يَنْبَغِي أَنْ يُسَلَّمَ عَلَيْهِمْ الْيَهُودُ وَ النَّصَارَى وَ أَصْحَابُ النَّرْدِ وَ الشِّطْرَنْجِ وَ أَصْحَابُ الْخَمْرِ وَ الْبَرْبَطِ وَ الطُّنْبُورِ وَ الْمُتَفَكِّهُونَ بِسَبِّ الْأُمَّهَاتِ وَ الشُّعَرَاءُ الْخَبَرَ. [34]

امیر المؤمنین علیه السلام فرمود: سزاوار نیست بر شش گروه سلام دهند: یهودی، مسیحی، شطرنج و نرد باز، اصحاب شراب و بربط و تنبور، کسی که از دشنام به مادران لذت می برد و شاعرانِ [به باطل].

29- عيون أخبار الرضا عليه السلام، علل الشرائع‌ سَأَلَ الشَّامِيُّ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ع عَنْ مَعْنَى هَدِيرِ الْحَمَامِ الرَّاعِبِيَّةِ فَقَالَ تَدْعُو عَلَى أَهْلِ الْمَعَازِفِ وَ الْقِيَانِ وَ الْمَزَامِيرِ وَ الْعِيدَانِ‌. [35]

از امیر المؤمنین علیه السلام درباره صدای كبوتر راعبيّ پرسیدند؟ حضرت فرمود: اهل ساز و آواز و نی ها و تنبورها (سازهای بادی و زهی).

30- الخصال عَنْ أَبِيهِ عَنْ سَعْدٍ عَنْ أَيُّوبَ بْنِ نُوحٍ عَنْ رَبِيعِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْمُسْلِيِّ عَنْ عَبْدِ الْأَعْلَى عَنْ نَوْفٍ عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع قَالَ: يَا نَوْفُ إِيَّاكَ أَنْ تَكُونَ عَشَّاراً أَوْ شَاعِراً أَوْ شُرْطِيّاً أَوْ عَرِيفاً أَوْ صَاحِبَ عَرْطَبَةٍ وَ هِيَ الطُّنْبُورُ أَوْ صَاحِبَ كُوبَةٍ وَ هِيَ الطَّبْلُ فَإِنَّ نَبِيَّ اللَّهِ ص خَرَجَ ذَاتَ لَيْلَةٍ فَنَظَرَ إِلَى السَّمَاءِ فَقَالَ أَمَا إِنَّهَا السَّاعَةُ الَّتِي لَا يُرَدُّ فِيهَا دَعْوَةٌ إِلَّا دَعْوَةُ عَرِيفٍ أَوْ دَعْوَةُ شَاعِرٍ أَوْ دَعْوَةُ عَاشِرٍ أَوْ شُرْطِيٍّ أَوْ صَاحِبِ كُوبَةٍ. [36]

امیرالمؤمنین علیه السلام به نوف بُکالی فرمود: اى نوف، بپرهيز از اينكه مأمور ماليات و يا شاعر و يا پليس و يا رئيس قوم و يا تنبور زن و يا طبل زن باشى، که پيامبر خدا صلی الله علیه وآله شبى بيرون آمد و به آسمان نظر كرد و فرمود: اين همان لحظه‌اى است كه دعا در آن رد نمى‌شود مگر دعاى رئيس قوم و شاعر و مأمور ماليات و پليس و تنبور زن و طبل‌زن.

31- الخصال عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِدْرِيسَ عَنِ الْأَشْعَرِيِّ عَنِ ابْنِ أَبِي عُثْمَانَ عَنْ مُوسَى الْمَرْوَزِيِّ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الْأَوَّلِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‌ أَرْبَعٌ يُفْسِدْنَ الْقَلْبَ وَ يُنْبِتْنَ النِّفَاقَ فِي الْقَلْبِ كَمَا يُنْبِتُ‌ الْمَاءُ الشَّجَرَ اسْتِمَاعُ اللَّهْوِ وَ الْبَذَاءُ وَ إِتْيَانُ بَابِ السُّلْطَانِ وَ طَلَبُ الصَّيْدِ. [37]

از امام كاظم علیه السلام نقل شده كه پيامبر خدا صلی الله علیه وآله فرمود: چهار چيز قلب را فاسد مى‌كند و نفاق را در دل مى‌روياند همان گونه كه آب درخت را مى‌روياند: شنيدن لهو، بد زبانی، آمدن به نزد سلطان و شکار رفتن.

32- فقه الرضا عليه السلام نَرْوِي‌ أَنَّهُ مَنْ أَبْقَى فِي بَيْتِهِ طُنْبُوراً أَوْ عُوداً أَوْ شَيْئاً مِنَ الْمَلَاهِي مِنَ الْمِعْزَفَةِ وَ الشِّطْرَنْجِ وَ أَشْبَاهِهِ أَرْبَعِينَ يَوْماً فَقَدْ باءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ‌ فَإِنْ مَاتَ فِي أَرْبَعِينَ مَاتَ فَاجِراً فَاسِقاً وَ مَأْوَاهُ النَّارُ وَ بِئْسَ الْمَصِيرُ. [38]

روایت است: کسی که چهل روز در خانه اش تنبور، عود و یا چیزی از آلات لهو و لعب از آلات موسیقی و شطرنج و مانند آن باقی باشد به غضب الهی دچار می شود و اگر در این مدت بمیرد فاجر و فاسق مرده و جایگاهش آتش است و چه بد جایی است.

33- المحاسن النَّوْفَلِيُّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَلَيْهِ الصَّلَاةُ وَ السَّلَامُ‌ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‌ زَادُ الْمُسَافِرِ الْحُداءُ وَ الشِّعْرُ مَا كَانَ مِنْهُ لَيْسَ فِيهِ جَفَاءٌ. [39]

رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله فرمود: توشه مسافر حداء [40] و شعرى است كه سخنان زشت و ناروا در آن نباشد.

34- معاني الأخبار عَنِ ابْنِ الْوَلِيدِ عَنِ ابْنِ أَبَانٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسَى عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُمَرَ الْيَمَانِيِّ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع‌ فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ‌ وَ ما كانَ صَلاتُهُمْ عِنْدَ الْبَيْتِ إِلَّا مُكاءً وَ تَصْدِيَةً [41] قَالَ التَّصْفِيرُ وَ التَّصْفِيقُ‌. [42]

از امام صادق علیه السلام درباره آیه «وَمَا كَانَ صَلاَتُهُمْ عِندَ الْبَيْتِ إِلاَّ مُكَاء وَتَصْدِيَةً» فرمود: یعنی سوت زدن و کف زدن.

35- علل الشرائع عَنْ أَبِيهِ عَنْ سَعْدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ سَالِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قِيلَ لَهُ كَيْفَ كَانَ يَعْلَمُ قَوْمُ لُوطٍ أَنَّهُ قَدْ جَاءَ لُوطاً رِجَالٌ قَالَ كَانَتِ امْرَأَتُهُ تَخْرُجُ فَتُصَفِّرُ فَإِذَا سَمِعُوا الصَّفِيرَ جَاءُوا فَلِذَلِكَ كُرِهَ التَّصْفِيرُ. [43]

از امام صادق عليه السّلام سؤال شد: چگونه قوم لوط دانستند مردانی نزد لوط آمده‌اند؟ حضرت فرمود: همسر لوط از خانه خارج شد و سوت زد و بانگ نمود و وقتى قوم لوط صداى سوت او را شنيدند به خانه لوط آمدند به این دلیل، سوت زدن ناپسند شد.