حکمت 235 نهج البلاغه : روش صحيح پاسخگويى

حکمت 235 نهج البلاغه : روش صحيح پاسخگويى

متن اصلی حکمت 235 نهج البلاغه

موضوع حکمت 235 نهج البلاغه

ترجمه مرحوم فیض

ترجمه مرحوم شهیدی

شرح ابن میثم

ترجمه شرح ابن میثم

شرح مرحوم مغنیه

شرح شیخ عباس قمی

شرح منهاج البراعة خویی

شرح لاهیجی

شرح ابن ابی الحدید

شرح نهج البلاغه منظوم

متن اصلی حکمت 235 نهج البلاغه

235 وَ قَالَ عليه السلام إِذَا ازْدَحَمَ الْجَوَابُ خَفِيَ الصَّوَابُ

موضوع حکمت 235 نهج البلاغه

روش صحيح پاسخگويى

(علمى)

ترجمه مرحوم فیض

235- امام عليه السّلام (در زيان چند پاسخ گفتن بيك پرسش) فرموده است

1- هر گاه (در باره يك پرسش) پاسخ دادن شلوغ و بسيار گردد درستى (آن پاسخ) پنهان شود (پرسش كننده در شكّ و دو دلى افتد و نمى تواند بفهمد پاسخ پرسش او كدام است).

( ترجمه وشرح نهج البلاغه(فيض الاسلام)، ج 6 ص 1194)

ترجمه مرحوم شهیدی

243 [و فرمود:] هرگاه پاسخ ها همانند و در هم بود، پاسخ درست پوشيده و مبهم بود.

( ترجمه مرحوم شهیدی، ص 401)

شرح ابن میثم

229- و قال عليه السّلام:

إِذَا ازْدَحَمَ الْجَوَابُ خَفِيَ الصَّوَابُ

المعنى

أى إذا سئل عن مسألة فأجاب جماعة كلّ بما يخطر له في المسألة أو شخص بعدّة من الأجوبة خفى الصواب فيها لالتباس الحقّ من تلك الأجوبة و أكثر ما يكون ذلك في المسائل الاجتهاديّة. و ازدحامه: كثرته.

( شرح ابن میثم، ج 5 ص 362)

ترجمه شرح ابن میثم

229- امام (ع) فرمود:

إِذَا ازْدَحَمَ الْجَوَابُ خَفِيَ الصَّوَابُ

ترجمه

«هر گاه پاسخ درهم باشد، درستى، پنهان بماند».

شرح

يعنى، هر گاه از مسأله اى بپرسند، گروهى آنچه به نظرشان رسيد، جواب دهند، و يا يك نفر پاسخهاى زيادى بدهد، پاسخ درست- به دليل مشتبه شدن حق- پوشيده بماند، و بيشتر اين نوع اتّفاق در مسائل اجتهادى است. ازدحام يعنى زيادى و كثرت جمعيّت.

( ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5 ص 616)

شرح مرحوم مغنیه

242- إذا ازدحم الجواب خفي الصّواب.

المعنى

إذا سئلت عن أمر، و تصورت له العديد من الأجوبة- وقعت في حيرة بخاصة إذا كان للمسئول عنه جهتان: احداهما للتحليل، و الثانية للتحريم. و أيضا تخفى الحقيقة إذا كثر المجيبون بأجوبة متضاربة.

( فی ضلال نهج البلاغه، ج 4 ص 362)

شرح شیخ عباس قمی

48- إذا ازدحم الجواب، خفي الصّواب. أي إذا كثر الجواب في مسألة واحدة خفي الصواب فيها لالتباس الحقّ من تلك الأجوبة.

( شرح حکم نهج البلاغه شیخ عباس قمی، ص 58)

شرح منهاج البراعة خویی

الثالثة و الثلاثون بعد المائتين من حكمه عليه السّلام

(233) و قال عليه السّلام: إذا ازدحم الجواب خفى الصّواب.

المعنى

هذه الحكمة ترجع إلى التربية و التعليم و إلى أدب اجتماعي و محاوري تقرّر طريق التفهيم.

و هي أنّه إذا سأل سائل عن مسألة يلزم أن يكون الجواب موجزا و صريحا و صادرا من مجيب واحد، فاذا ازدحم عدّة في الجواب أو ازدحم مطالب مجيب واحد بطول الكلام و الاستطراد و التأييدات المتكثرة يخفى الصواب على السائل و لا ينال بالجواب المقنع، و هذا الكلام يجري في الجواب عن الاعتراضات العلمية.

و قد تفرّست لذلك في مطالعة بعض مجلّدات العبقات تأليف العالم المتتبع المحقق السيّد ناصر حسين الهندى في جواب ما ألّفه في الرّد على شبهات ألّفها أحد علماء السنّة، فكان الشبهة ملخّصا و مقرّرا في أسطر، و الجواب مشتّتا في مجلّد ضخم أو مجلّدات.

الترجمة

فرمود: چون پاسخ درهم شود سخن درست مبهم شود.

  • چه پاسخ شود مزدحم بر سؤال شود حق نهان در چه قيل و قال

( منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه(الخوئی) ج 21 ص311)

شرح لاهیجی

(275) و قال (- ع- ) اذا ازدحم الجواب خفى الصّواب يعنى و گفت (- ع- ) كه هرگاه هجوم كرد جواب گفتن از بسيارى سؤال از كسى پنهان خواهد شد صواب در جواب او يعنى آشكار خواهد شد خطاء در جواب او

( شرح نهج البلاغه (لاهیجی) ص 313)

شرح ابن ابی الحدید

240: إِذَا ازْدَحَمَ الْجَوَابُ خَفِيَ الصَّوَابُ هذا نحو أن يورد الإنسان إشكالا- في بعض المسائل النظرية- بحضرة جماعة من أهل النظر- فيتغالب القوم و يتسابقون إلى الجواب عنه- كل منهم يورد ما خطر له- . فلا ريب أن الصواب يخفى حينئذ- و هذه الكلمة في الحقيقة أمر للناظر البحاث- أن يتحرى الإنصاف في بحثه و نظره مع رفيقه- و ألا يقصد المراء و المغالبة و القهر

( شرح نهج البلاغة(ابن أبي الحديد)، ج 19 ، صفحه ى 76)

شرح نهج البلاغه منظوم

[234] و قال عليه السّلام:

إذا ازدحم الجواب خفى الصّواب

ترجمه

بهنگامى كه پاسخ سخنى درهم و بسيار گردد، درستى پنهان شود.

نظم

  • اگر پرسد سخن كس از تعلّمبنرمى پاسخش گو نز تحكّم
  • به تندى گر بيان سازى جوابشبرى در بدتر از راه صوابش
  • چو پاسخ درهم و بسيار گرددنهان حقّ از ميان يك بار گردد

( شرح نهج البلاغه منظوم، ج 10 ص 17)

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

 

جدیدترین ها در این موضوع

آیت الله حاج میرزا محمد غروی تبریزی (آیت اخلاص)

آیت الله حاج میرزا محمد غروی تبریزی (آیت اخلاص)

او يكي از علماي واقعي و زاهد بود و تا آخر عمر، تدريس را ترك نكرد . در سرما و گرما و با كهولت سن، راه طولاني را پياده به مدرسه طالبيه مي آمد . چند بار شاگردانش عرض كردند: «حاج آقا چرا سوار تاكسي نمي شويد؟» فرمود: «من كه توان آمدن دارم، چرا مال امام را خرج كنم؟
حضرت آیت الله حاج میرزا علی هسته ای اصفهانی

حضرت آیت الله حاج میرزا علی هسته ای اصفهانی

مرحوم هسته اي اصفهاني، موقعي كه آوازه و شهرت مرحوم آيت الله شهيد شيخ فضل الله نوري در ايران منتشر شده بود، وارد تهران شد و ابتدا به دروس برخي از اساتيد مشهور تهران رفت، ولي آنان را قابل استفاده براي خود نديد و دروس آنان را قابل مقايسه با اساتيد اصفهان ندانست.
مرحوم حاج عباسعلی حسینی

مرحوم حاج عباسعلی حسینی

در این بخش سیره ی تبلیغی مرحوم حاج عباسعلی حسینی بیان شده است.
حاج شیخ حسن حجتی واعظ

حاج شیخ حسن حجتی واعظ

رحوم حجتي واعظ، سخنوري بصير، شجاع، بليغ و فصيح بود . هنوز هم بعد از چهل سال از خاموش شدن اين خورشيد درخشان شمال، در افواه و السنه مردم سخن از ملاحت و شيريني سخنان وي مي رود .
No image

امام خمینی (ره) آینه مهر و قهر

امام در طول شبانه روز حتي يك دقيقه وقت تلف شده و بدون برنامه از قبل تعيين شده نداشتند . با توجه به شرايط سني و ميزان فعاليتي كه داشتند، باز هم ساعات خاصي را در سه نوبت - هر كدام، نيم تا يك ساعت - به اهل منزل اختصاص داده بودند كه هر كدام از ما كه مايل بوديم خدمت ايشان مي رسيديم و مسائل خودمان را مطرح مي كرديم.

پر بازدیدترین ها

No image

روح خدا در كالبد زمان : امام خميني (ره)

رادیو آمریکا روز 17/3/68 چنین گفت : «در ده سال گذشته آیت ا... خمینی آمریکا را بارها با ناتوانی مواجه ساخت و در این مورد به آمریکا درس داد و دو رئیس جمهوری آمریکا را با ناامیدی روبرو ساخت.
No image

استاد مطهری (ره)

استاد شهيد مرتضي مطهري رحمه الله، فرزند شيخ محمدحسين مطهري رحمه الله در 13 بهمن 1298 ه . ش در شهرستان فريمان و در يك خانواده اصيل روحاني متولد شد. او در 12 سالگي جهت فراگيري علوم اسلامي عازم مشهد مقدس گرديد. مطهري در مدت پنج سال اقامت خود در مشهد، دروس مقدماتي و ادبيات عرب را با جديت تمام پشت سرگذشت.
No image

شیخ حسنعلى نخودکى اصفهانى

در این بخش به سیره ی تبلیغی شیخ حسنعلى نخودکى اصفهانى پرداخته شده است.
No image

آیت الله آقا سید محمدتقی معصومی اشکوری رحمه الله

مرحوم آيت الله معصومي اشكوري مردي بزرگ وصاحب كشف و شهود بود و آن گونه كه مشهور است و خود آن جناب در كتاب دو چوب و يك سنگ ذكر كرده است، اسم اعظم را مي دانست و داراي كراماتي عجيب و غريب بوده و عارف به معارف شيعه، عالم به علوم ادب و فقه و اصول و منطق و كلام و علوم غريبه بوده و آن گونه كه مشهور است، داراي طي الارض بوده است .
No image

مبلغ آگاه و خستگی ناپذیر

در این بخش به موضوع "مبلغ آگاه و خستگی ناپذیر" در زمینه ی سیره تبلیغی علماء وارسته اشاره شده است.
Powered by TayaCMS