آخرين مرحله از اجراى برنامه براى كودكان و نوجوانان به ارائه تكليف و دعا اختصاص دارد. ارائه تكليف بايد به گونه اى باشد كه مخاطب را به تلاش علمى و فكرى و يا اجراى عملى يك دستور دينى وا دارد. از آنجا كه همه آموزشها در نهايت براى نهادينه كردن تربيت دينى در مخاطبان است، بسيار مناسب است كه بر جنبه هاى عملى و اجراى دستورات شرعى و اخلاقى در منزل يا اجتماع تأكيد شود. در ذيل نمونه هايى از ارائه تكليف را با توجه به سه گروه مخاطب؛ يعنى كودكان، نوجوانان و جوانان مى آوريم. و سپس به نمونه هايى از دعا با توجه به روحيه و شرايط مخاطبان اشاره خواهيم كرد.
تكاليف
چنانكه پيشتر نيز گفته شد، در صورتى كه تكاليف ارائه شده به مخاطبان جنبه عمل كردن به دستورات دينى داشته باشد، مناسب تر است. البته از ارائه تكاليفى كه موجب افزايش توان علمى آنان مى شود نيز نبايد غفلت كرد. در ذيل به نمونه هايى از ارائه تكليف به كودكان اشاره مى كنيم.
نمونه اول: تكليفهاى عملى
1. امشت با وضو بخواب.
2. هنگام خواب با نام خدا وارد بستر شو و بهترين جمله آن است كه بگوئى: « بسم اللّه الرحمن الرحيم ».
3. يك سجده شكر به جا آور و سه مرتبه بگو « شُكرا لِلّه».
4. به دلخواه خودت امشب يك آيه و يا يك سوره كوتاه از روى قرآن بخوان.
5. امشب اگر مى خواهى انبياء از تو راضى شوند، 3 مرتبه بگو: «اَللّهمَّ صلّ عَلى محمّد و آل محمّد».
6. اگر مى خواهى خدا از تو راضى شود، پس از انجام نماز، 34 مرتبه بگو: «اللّه اكبر»، 33 مرتبه «الحمدلِلّه» و 33 مرتبه «سبحان اللّه».
7. اگر مى خواهى گذشتگانى كه به رحمت خدا رفته اند خوشحال و از تو راضى شوند، يك بار حمد و سه مرتبه توحيد بخوان و ثواب آن را به روح آنان هديه كن.
8 . قبل از خواب دعاى «اللّهمّ كن لوليّك» را جهت سلامتى و فرج آقا امام زمان عليه السلام بخوان.
9. امشب براى هر كدام از چهارده معصوم يك صلوات بفرست.
10. اگر مى خواهى از بديها و دشمنان حفظ شوى، هنگام خواب سوره هاى توحيد، ناس، فلق و كافرون را بخوان.
11. تا فردا هر گاه آب نوشيدى بياد لبهاى تشنه امام حسين عليه السلام باش و بگو: «سلام بر حسين» تا خداى متعال اجر زيادى برايت ثبت كند.
12. امشب دو ركعت نماز به امام زمان عليه السلام هديه كن.
13. قبل از خواب صرفا به خاطر رضاى خدا و عمل به دستور پيامبر صلى الله عليه و آله مسواك بزن.
14. امشب به يك نحوى قبل از خواب مادر يا پدر را خوشحال كن.
15. امروز سعى كن هيچيك از دوستانت را نرنجانى.
16. با خداى خود عهد كن تا يك هفته حتى يك دروغ هم نگوئى.
17. امروز سعى كن يك امر به معروف يا نهى از منكر انجام بدهى.
18. امروز با يارى گرفتن از خدا سعى كن از اشتباهات گذشته خود توبه و از خدا عذرخواهى كنى.
19. امروز با خود عهد كن حتما نمازهاى پنجگانه را اول وقت بخوانى.
20. تمام كارهاى يك شبانه روز را به قصد قربةً الى الله انجام بده.
21. يك فيلم تلويزيونى معروف را نگاه كرده و پند آموزى يا بدآموزيهاى آن را بنويس.
22. در روز جمعه غسل جمعه را انجام بده.
1. تك رور مردى پيس پيامبر صلى الله عليه و آله آمد و گفت: اى رسول حدا! نه من حبرى ياد بدهيد كه وقتى آن را انحام مى دهم رور قيامت به بهشت بروم. پيامبر به او گفتند: با مردم طورى رفتار كن كه دوست دارى با تو رفتار كنند.
2. يكى ار ياران امام صادق عليه السلام گفت: رورى به حانه امام سسم رفتم، ديدم فررندس موسى عليه السلام پيس او ايستاده و به نصيحتهاى پدر
گوش مى دهد. من هم به آن سفارسات گوس دادم و بعصى ار آنها را ار بر كردم. امام سسم مى گفتند:
1. فررندم هر كس براى برادرس حاهى بكند (كار بدى درباره او انحام دهد)، اول حودس در آن مى افتد.
2. هميسه به ديدن انسانهاى حوب برو، به آدم هاى بد. حون انسان بد مثل سنگ سفت و سختى است كه حسمه از رير آن نمى حوسد.
3. هر كس ار تو حيرى حواست به او كمك كن.
4. فررندم! سحن حينى بكن، ريرا حير كسى باعث مى شود انسانها با هم دسمن سويد... .
لطفا حروف زير را به جملاتى خوانا تبديل كنيد.
د س ت ه ا ى ك و چ ك م م ى گ و ى ن د د ر و ق ت د ع ا خ د ا ى ب ز ر گ ر ا ص د ا ب ز ن ى د
د س ت ه ا ى ق و ى م م ى گ و ى ن د ب ه ى ك د ى گ ر د ر ك ا ر ه ا ك م ك ك ن ى د
د س ت ه ا ى ن ر م م م ى گ و ى ن د ه ر گ ا ه ى ت ى م ى د ى د ى د ب ر س ر ا و ن و ا ز ش ك ن ى د
د س ت ه ا ى گ ر م م م ى گ و ى ن د د ر ه ن گ ا م ر س ى د ن ب ه د و س ت ب ا ا و د س ت م ح ب ت د ه ى د
د س ت ه ا ى م م ى گ و ى ن د ب ا آ ب و ض و ص و ر ت خ و د ر ا ن و ر ا ن ى ك ن ى د
د س ت ه ا ى ز ى ب ا ى م ن م ى گ و ى ن د ب ا م ن گ ن ا ه ا ن ج ا
م ن د ه ى د
د س ت ه ا ى ش م ا چ ه م ى گ و ى ن د؟
نمونه اول: احاديث و آيات قابل تصوير
* لطفا براى نشان دادن محتواى احاديث و آيات زير، يك طرح يا نقاشى بكشيد.
1. پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله مى فرمايند: «مَنْ تَواضَعَ لِلّهِ رَفَعَهُ اللّهُ وَ مَنْ تَكَبَّرَ خَفَضَهُ اللّهُ »؛ [1] هر كس بخاطر خدا تواضع كند، خداوند متعال او را بالا مى برد و هر كس تكبر ورزد، خداوند او را [با خفت و خوارى در ديد مردم] پايين مى آورد.»
2. خداوند متعال در قرآن كريم مى فرمايد: « اِنّا هَدَيْناهُ السَّبيلَ اِمّا شاكِرا وَ اِمّا كَفُورا» ( [2]) ؛ «ما راه را به او نشان داديم، خواه شاكر باشد [و پذيرا گردد] يا ناسپاس.»
3. قال رسول الله صلى الله عليه و آله : «اَلنَّظَرَةُ سَهْمٌ مَسْمُومٌ مِنْ سِهامِ اِبْليسَ »؛ ( [3]) نگاه [به نامحرم] تيرى زهرآگين از تيرهاى شيطان است.»
4. قال على عليه السلام : «اِنَّما مَثَلُ الدُّنْيا مَثَلُ الْحَيَّةِ لَيِّنٌ مَسُّها، قاتِلٌ سَمُّها »؛ ( [4]) حكايت دنيا، حكايت مارى است كه بدنى نرم و زهرى كشنده دارد.»
5 . امام على عليه السلام : «اَلْفُرْصَةُ تَمُرُّ مَرَّ السَّحابِ فَانْتَهِزُوا فُرَصَ الْخَيْرِ» ؛ ([5])
فرصت همانند ابر مى گذرد، پس فرصتهاى نيك را غنيمت شماريد.»
6. قرآن كريم مى فرمايد: « اَللّهُ وَلِىُّ الَّذينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ اِلَى النُّورِ وَ الَّذينَ كَفَرُوا اَوْلِيائُهُمُ الطّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ اِلَى الظُّلُماتِ»؛ ([6]) «خداوند سرور كسانى است كه ايمان آورده اند. آنان را از تاريكيها به سوى روشنايى به در مى برد. و كسانى كه كفر ورزيده اند، سرورانشان [همان عصيانگران و] طاغوتند، كه آنان را از روشنايى به سوى تاريكى به در مى برند.»
7. پيامبر بزرگ اسلام صلى الله عليه و آله مى فرمايد: «عمر انسان همانند خطوطى است كه انسان را در ميان خود در برگرفته و از هر طرف بلاها او را احاطه نموده اند و آمال و آرزوهاى او از محدوده عمرش جلوتر مى باشد.» ( [7])
8. حضرت لقمان به پسرش فرمود: فرزندم! دنيا درياى عميقى است كه دانشمندان فراوانى در آن به هلاكت رسيده اند، پس تو كشتى خود را از ايمان بساز و بادبانهاى آن را از توكل به خدا قرار ده و توشه اى از تقواى الهى در آن ذخيره كن. اگر به سلامت به ساحل نجات رسيدى، به رحمت خدا نجات يافته اى و اگر هلاك شدى به گناهانت هلاك شده اى.» ( [8])
9. قال رسول الله صلى الله عليه و آله : «كِتابُ اللّهِ حَبْلٌ مَمْدُودٌ مِنَ السَّماءِ اِلَى الاَْرْضِ؛ ( [9])
كتاب خدا ريسمانى است كه از آسمان تا زمين كشيده شده است.»
10. قال رسول الله صلى الله عليه و آله : «اِنَّ الشَّيْطانَ اِذا سَمِعَ النِّداءَ بِالصَّلاةِ هَرَبَ »؛ ([10]) هرگاه شيطان آواز دعوت به نماز را بشنود بگريزد.»
11. قال رسول الله صلى الله عليه و آله : «اَلْوُضُوءُ يُحْرِقُ الْخَطايا كَما تُحْرِقُ النّارُ الْحَشيشَ » ؛ ( [11] وضو گناهان را مى سوزاند همان گونه كه آتش علف خشك را مى سوزاند.»
12. قال رسول الله صلى الله عليه و آله : «اَلصَّلاةُ حِصْنٌ مِنْ سَطَواتِ الشَّيْطانِ» ؛ ([12]) نماز دژى در برابر شبيخونهاى شيطان است.»
13. قال رسول الله صلى الله عليه و آله : «اَلصَّوْمُ جُنَّةٌ مِنَ النّارِ» ؛ ([13]) روزه سپرى در برابر آتش است.»
14. امام على عليه السلام : «صاحِبُ السَّوْءِ قِطْعَةٌ مِنَ النّار » ِ؛ ( [14]) همنشين بد پاره اى از آتش است.»
نمونه دوم: كلام وحى
* لطفا با استفاده از ترجمه قرآن كريم، سؤالات زير را پاسخ دهيد.
1. يكى از آيات سوره عصر فرمول سعادت انسان را اين گونه بيان كرده است.
ايمان + عمل صالح + سفارش به حق + سفارش به صبر = سعادت
لطفا آن آيه را بنويسيد.
2. آيات 7 و 8 سوره زلزال به ما چه مى گويند؟
3. در سوره جمعه، بين آيات 1 تا 4، كدام آيه است كه هدف بعثت رسول اللّه صلى الله عليه و آله را تلاوت قرآن بر مردم و تهذيب آنان و تعليم كتاب و حكمت به آنها مى داند؟
4. در آيه 25 سوره شورى قبل از بخشش گناهان، قبول چه چيزى از جانب خداوند مطرح شده است؟
5 . طبق آيه 68 سوره عنكبوت دنيا چگونه است؟
6. پيام آيه 24 سوره اسراء كه بايد آويزه گوش همگان بويژه جوانان باشد در مورد چه كسانى است؟
7. براساس آيه 23 سوره اسراء چگونه بايد با پدر و مادر سخن گفت؟
8 . پنج ويژگى مؤمنين را از آيات 1 الى 3 سوره انفال به دست آوريد.
9. ويژگيهاى اصحاب ميمنه و اصحاب مشئمه براساس آيات 17 تا 20 سوره بلد كدامند؟
10. لطفا برداشت خود را از آيات 19 تا 24 سوره الحاقه بنويسيد.
نمونه سوم: دوستـان
هم نشينان بد و فاسد در فكر از بين بردن انسانهاى صالح هستند.
امام صادق عليه السلام فرمود: «مَنْ يَصْحَبْ صاحِبَ السَّوْءِ لا يَسْلَمْ »؛[15] كسى كه با افراد بد [دوست و] هم نشين شود، سالم نمى ماند.»
امام جواد عليه السلام فرمود: «از همنشينى با زشتكار دورى كن، زيرا او همانند شمشير برهنه و تيز ظاهرى خوش و باطنى زشت دارد.»
امام صادق عليه السلام مى فرمايد: استوارترين انسانها كسى است كه از انسانهاى نادان بگريزد. مفهوم اين جمله چيست؟
نمونه چهارم: به خودتان نمره دهيد!
1 . آيا مى دانيد كه هر كدام از شما مى توانيد در آينده از دانشمندان و هنرمندان بزرگ باشيد؟
2 . اميدوارى و تلاش دو لازمه رشد هستند، آيا اين دو خصلت را در خود رشد داده ايد؟
3 . در چند قرن پيش بزرگترين دانشمندان دنيا از ميان مسلمانان برخاسته اند، آيا مى خواهيد وارث آنان باشيد؟
4 . آيا براى آنكه انسانى مفيد در جامعه باشيد، اين مهم را از درگاه خداوند متعال طلب مى كنيد؟
5 . آيا مى دانيد كه هر كتاب نتيجه زحمات دهها نفر و مدتهاى زيادى از وقت آنها مى باشد؟
6 . آيا مى دانيد كه كتاب خوب چون غذاى روح است و روحمان مانند جسم ما نيازمند غذا است؟
7 . آيا مى دانيد بهترين هديه به دوستان كتاب است؟
8 . آيا شما در منزل كتابخانه شخصى داريد؟
9 . آيا مى دانيد رفتار هر كس نشان دهنده شخصيت اوست؟
10 . آيا مواظب هستيد كه رفتار شما هر روز، بهتر از روز قبل باشد؟
11 . آيا با رفتار خوب نسبت به والدين از زحمات آنان قدردانى مى كنيد؟
12 . آيا مى دانيد كه رفتار من و شما مى تواند براى همه جامعه الگو باشد؟
13 . آيا رفتار شما به ديگران درس صداقت و درستى مى آموزد؟
14 . آيا مى دانيد كه دو فرشته الهى كارهاى خوب و بد ما را يادداشت مى كنند؟
15 . آيا مى دانيد كه روز قيامت دست و چشم و همه اعضاء ما به كارهايى كه انجام داده ايم اعتراف مى كنند؟
16 . آيا مى دانيد كه زندگى كنونى ما مديون جانبازى شهيدان است؟
17 . آيا مى دانيد كه ما وارث شهيدانى هستيم كه اخلاق و رفتارشان نمونه يك انسان كامل بود؟
18 . آيا با نام و زندگانى و سخنان تعدادى از شهيدان آشنا هستيد؟
19 . آيا يادشان را همواره در خاطر داريد؟
20 . آيا براى ادامه راهشان ازخداى توانا يارى مى طلبيد.
با توجه به اينكه اين تكاليف براى سنين دوره دبيرستان و بالاتر در نظر گرفته مى شود، بايد از نظر محتوايى علمى تر و عميق تر از نمونه هاى پيشين باشد. به نمونه هايى از اين تكاليف توجه كنيد.
* لطفا با استفاده از ترجمه قرآن كريم، سؤالهاى زير را پاسخ دهيد.
1. مراد از كلمه «ساهون» در آيه 5 سوره «ماعون» چيست؟
2. ويژگيهاى «متقين» در آيه 3 سوره «بقره» را بيان كنيد؟
3. آيه 28 سوره «رعد» چه پيامى براى ما دارد؟
4. با توجه به آيه 63 از سوره «فرقان»، يكى از ويژگيهاى مؤمنين را در برخورد با جاهلين بيان كنيد.
5 . يكى از پيامهاى خداوند در آيه 36 «اسراء» را بيان كنيد؟
6. نكته زيباى آيه 153 سوره «اعراف» را بيان كنيد؟
7. با توجه به آيه 8 و 9 سوره «آل عمران» به نكات آن اشاره فرمائيد؟
8 . به فرموده قرآن در آيه 56 سوره «احزاب» به غير از انسان چه كسانى بر پيامبر صلى الله عليه و آله صلوات فرستاده اند؟
9. پيام آيه 204 سوره «اعراف» چيست؟ بيان نماييد؟
10. آخرين آيه سوره بقره به چند نكته اشاره دارد؟ توضيح دهيد؟
* لطفا با تأمل در معانى و مضامين آيات جزء اول قرآن كريم به سؤالات زير پاسخ دهيد.
1. شرط هدايت انسان توسط قرآن چيست؟
الف ـ ايمان به آخرت و غيب
ب ـ يقين به غيب و ايمان به آخرت
ج ـ يقين به آخرت و غيب
د ـ ايمان به غيب و يقين به آخرت
2. تأثير ناپذيرى بعضى از مردم از انذار پيامبر صلى الله عليه و آله بدين دليل است كه:
الف ـ بر موضوع مورد اعتقاد خود لجاجت مى ورزند.
ب ـ دلهايشان پر از كينه است.
ج ـ بر دلهايشان مهر نهاده اند.
د ـ دلهايشان تاريك است.
3. مرض فزاينده در دل كدام گروه است؟
الف ـ مشركان
ب ـ منافقان
ج ـ كافران
د ـ هر سه گروه
4. عبادت پروردگار كه خالق ماست،
الف ـ موجب حصول پرهيزكارى است.
ب ـ موجب حصول سعادت است.
ج ـ موجب حصول نجات است.
د ـ مقتضى بندگى خداوند است.
5 . آنان كه تجارتشان سودمند نيست، كسانى هستند كه:
الف ـ آخرت رابه دنيا فروخته اند.
ب ـ هدايت را به كفر فروخته اند.
ج ـ ضلالت را به بهاى هدايت خريده اند.
د ـ عذاب را به بهاى هدايت خريده اند.
6. در برابر خداوندى كه زمين و آسمان را آفريده و باران و ميوه جات را نصيب ما ساخته است،
الف ـ بايد شكر گذار باشيم.
ب ـ نبايد كفر بورزيم.
ج ـ بايد بندگى كنيم.
د ـ نبايد براى او همتايى قرار دهيم.
7. اگر در آنچه بر بنده مان فرستاديم شك داريد،
الف ـ مانند آن بياوريد.
ب ـ ده سوره مانند آن بياوريد.
ج ـ يك سوره مانند آن بياوريد.
د ـ آياتى مانند آن بياوريد.
8 . ملائكه در باره خلقت آدم به خدا عرضه داشتند:
الف ـ انسان طغيانگر و مفسد است و ما شاكر و ستايشگريم.
ب ـ انسان، خون ريز و مفسد است و ما شاكر و تقديسگريم.
ج ـ انسان، تجاوزكار و خون ريز است و ما گوش به فرمان و تقديسگريم.
د ـ انسان ناسپاس و خون ريز است.
9. آنگاه كه به فرشتگان گفتيم، آدم را سجده كنيد، پس سجده كردند، جز ابليس كه...
الف ـ حسد ورزيد و سرپيچى كرد.
ب ـ بزرگى خواست و سرپيچيد.
ج ـ بزرگى خواست و حسد ورزيد.
د ـ سرپيچيد و بزرگى خواست.
10. آدم از پروردگارش كلماتى دريافت و توبه كرد و خداوند:
الف ـ بخشنده و مهربان است.
ب ـ آمرزنده و مهربان است.
ج ـ توبه پذير و مهربان است.
د ـ توبه پذير و بخشاينده است.
11. خداوند بنى اسرائيل را به چه يادآور شد؟
الف ـ نعمتها، آيات و وفاى به عهد
ب ـ نعمتها، ترس از حق و ايمان به كتاب
ج ـ نعمتها، وفاى به عهد الهى و ترس از خدا
د ـ نعمتها، ترس از خدا و تصديق پيامبر
12. صبر و نماز بر همگان گران است، جز بر...
الف ـ مؤمنان
ب ـ ترسندگان
ج ـ پارسايان
د ـ پرهيزكاران
13. در قيامت كسى را به جاى كسى جزا نمى دهند و از كسى
شفاعت نمى پذيرند و...
الف ـ به عدل حكم مى شود.
ب ـ از عقاب كسى عدول نخواهد شد.
ج ـ در عذاب، كسى جايگزين ديگرى نخواهد شد.
د ـ از كسى جز عدل نخواهند خواست.
14. كشتن فرزندان و زنده نگهداشتن زنان:
الف ـ عذاب الهى بود.
ب ـ آزمايش بنى اسرائيل بود.
ج ـ كينه فرعون بود.
د ـ آزمايشى براى فرعون بود.
15. موسى عليه السلام به قومش فرمود: گوساله پرستى...
الف ـ شركى آشكار است.
ب ـ شركى جاهلانه است.
ج ـ ظلم بر خويشتن است.
د ـ ظلمى شرك آلود است.
16 ـ قوم موسى عليه السلام گفتند: تا... به تو ايمان نمى آوريم.
الف ـ معجزه آشكار نياورى،
ب ـ خدا با ما سخن نگويد،
ج ـ ما را از فرعون نرهانى،
د ـ خدا را نبينيم،
17. بهره مندى از نعمتها و آمرزش گناهان و افزونى براى محسنان در گرو چه امورى بود؟
الف ـ استغفار و جنگ با دشمنان
ب ـ استغفار و سجده بر خدا
ج ـ فتح شهر دشمن و سجده بر خدا
د ـ استغفار و فتح شهر دشمن
18. چون موسى عصايش را به سنگ زد، چند چشمه جوشيد و چرا؟
الف ـ دوازده چشمه تا به عدد ماههاى سال باشد.
ب ـ دوازده چشمه تا اشاره به 12 امام باشد.
ج ـ 22 چشمه تا به عدد طايفه هاى بنى اسرائيل باشد.
د ـ دوازده چشمه تا هر گروهى آبشخور خود را بداند.
19. خداوند متعال در بيان سزاى ستمكارانى كه حكم خدا را به غير حكم خدا تبديل نمودند چه مى گويد؟
الف ـ عذاب سخت آسمانى نازل كرديم.
ب ـ به كيفر بد كارى و نافرمانى برايشان عذاب نازل كرديم.
ج ـ به خشم و قهر خدا گرفتار شدند.
د ـ اهل دوزخند و در آتش آن هميشه معذب خواهند بود.
20. بياد آوريد وقتى كه براى راهنمايى به موسى كتاب و فرقان عطا كرديم، باشد...؟
الف ـ كه خدا را شكر گزاريد.
ب ـ كه به راه حق هدايت يابيد.
ج ـ تا هدايت يابند.
د ـ تا رستگار شويد.
21. از آيات 67 تا 71 سوره بقره استفاده مى كنيم كه:
الف ـ افراد نبايد به دنبال راه فرار براى انجام ندادن امر الهى باشند.
ب ـ سؤالها و ايرادهاى بى جا، تكليف آسان را سخت مى كند.
ج ـ برخورد بنى اسرائيل با حضرت موسى عليه السلام درست بوده است.
د ـ الف و ج.
22. چرا خداوند بنى اسرائيل را ظالم دانسته است؟
الف ـ زيرا به هيچ سخن حقى پايبند نبودند.
ب ـ زيرا با موسى عليه السلام به لجاجت و دشمنى پرداختند.
ج ـ زيرا بعد از معجزات روشن، گوساله پرستى را پيشه كردند.
د ـ زيرا به پيمان خود وفادار نماندند.
23. چه كسانى به آيات روشن الهى كفر مى ورزند؟
الف ـ غافلان
ب ـ فاسقان
ج ـ جاهلان
د ـ مجرمان
24. هر كس به جاى ايمان، كفر را برگزيند...
الف ـ از رحمت خداوند دور شده است.
ب ـ اعمال او مقبول درگاه خدا واقع نمى شود.
ج ـ مسلما از راه راست گمراه شده است.
د ـ اگر كار نيك كند، او نيز در راه راست است.
25. هر كس خود را خالصانه به خدا تسليم كند....، پاداش او نزد خدا محفوظ است.
الف ـ و نيكوكار باشد
ب ـ و ذكر فراوان گويد
ج ـ و فقط عبادت كند
د ـ و مردم از او راضى باشند
26. كسانى كه دعوت پيامبر را درك نكردند چه مى گفتند؟
الف ـ چرا خدا با ما سخن نمى گويد؟
ب ـ چرا ما خدا را نمى بينيم؟
ج ـ چرا آيه بر مانازل نمى شود؟
د ـ الف و ج.
27. اى پيامبر! همانا ما تو را به حق فرستاديم تا....
الف ـ فقط مردم را بترسانى.
ب ـ فقط به مردم بشارت دهى.
ج ـ فقط پيام ما را برسانى.
د ـ بشارتگر و بيم دهنده باشى.
28. در مجموعِ آيات 61 تا 120 سوره بقره چند بار به پيمان گرفتن از بنى اسرائيل اشارت رفته است؟
الف ـ دو مرتبه
ب ـ سه مرتبه
ج ـ چهار مرتبه
د ـ هفت مرتبه
29. آيا ذرّيه حضرت ابراهيم عليه السلام هم به مقام امامت مى رسند؟
الف ـ تمام فرزندان ابراهيم عليه السلام به امامت مى رسند.
ب ـ ستمگران به امامت نمى رسند.
ج ـ امامت به فرزندان عالِمِ ابراهيم عليه السلام مى رسد.
د ـ هيچ كدام از فرزندان ابراهيم عليه السلام به امامت نخواهند رسيد.
30. حضرت ابراهيم عليه السلام در درخواست از خداوند، وظيفه پيامبران را چه مى داند؟
الف ـ خواندن آيات خداوند
ب ـ آموختن كتاب و حكمت
ج ـ تزكيه باطنى مردم
د ـ همه موارد
نمونه سوم: جدول احكام، عقايد و هوش
توجه: با پر كردن جدول زير، حاصل جمع هر يك از ستونهاى افقى و عمودى 42 خواهد شد.
* لطفا با مراجعه به رساله هاى عمليه مراجع تقليد، اعداد مورد نظر را پيدا كرده و در جدول ثبت نماييد.
1. چند چيز موقع غذا خوردن مستحب است؟ (مسئله 2645)
2. از چند راه مى توان فتواى مرجع تقليد را به دست آورد؟ (احكام تقليد)
3. لباس نمازگزار چند شرط دارد؟ (احكام لباس)
4. چند چيز از حيوان حلال گوشت حرام است؟ (مسئله 2635)
5. چند چيز وضو را باطل مى كند؟ (احكام طهارت)
6. شرايط صحيح بودن وضو چند چيز است؟ (احكام طهارت)
7. چند چيز نماز را باطل مى كند؟ (احكام نماز)
8. چند چيز نجاست را پاك مى كند؟ (احكام طهارت)
9. نجاسات چندتاست؟ (احكام طهارت)
10. مرجع تقليد بايد چند شرط داشته باشد؟ (احكام تقليد)
11 . شكهاى باطل چندتاست؟ (احكام نماز)
12 . مجموع شكهاى صحيح به علاوه يكى كمتر از شكهائى كه
نبايد به آنها اعتنا كرد؟ (احكام نماز)
13 . براى چند چيز بايد وضو گرفت؟ (احكام طهارت)
14 . 5 تا بيشتر از واجبات نماز؟ (احكام نماز)
15 . ميلاد پيامبر صلى الله عليه و آله و اما صادق عليه السلام در آن روز است. (تقويمها)
16 . زمين با چند شرط كف پا و ته كفش نجس را پاك مى كند؟ (احكام طهارت)
تذكر: اسناد ارائه شده طبق رساله امام خمينى رحمه الله مى باشد.
1 ـ خودشناسى:
2 ـ خداشناسى:
3 ـ مانع شناسى:
4 ـ هدف شناسى:
نمونه چهارم: چند قطره معرفت
امام موسى بن جعفر عليهماالسلام فرمودند: دانش انسانها را در چهارچيز يافتم:
1 . پروردگارت را بشناسى.
2 . بشناسى كه خدا وجود تو را آفريده و چه امورى در آفرينش تو به كار برده است.
3 . بشناسى كه خدا از تو چه خواسته است.
4 . بشناسى كه چه چيز تو را از دينت خارج مى سازد.
هريك از جملات امام عليه السلام اشاره به يكى از وظائف مهمّ انسان دارد. جمله مربوط را در مقابل وظيفه معين شده در زير بنويسيد.
نمونه پنجم: كدام آيه؟ كدام سوره؟
1. كلمات زير را مرتب كنيد و بگوئيد آيه به دست آمده در كدام سوره از جزء آخر قرآن است؟
مثقال ـ يعمل ـ خيرا ـ و من ـ فمن ـ شرا ـ يره ـ ذره
2. در سوره غاشيه دو آيه وجود دارد كه صورت انسانهاى خوب و بد در قيامت را به چيزهايى تشبيه مى كند. آن دو آيه كدامند؟
دعاها
آخرين بخش از اجراى يك برنامه، به دعا اختصاص دارد. شايسته است كه در دعاها، موضوع بحث و مطالب ارائه شده و نيز نوع مخاطبان و سن و جنس و تحصيلات آنان در نظر گرفته شود، تا مخاطبان، با هضم بهتر و توجه دقيق ترى «آمين» بگويند. چنانچه اخلاق، آداب، اعتقادات و عملكرد مورد انتظار از مخاطب را در قالب دعا آورده و آنها را از خدا بخواهيم، هم حاجات خود را از خدا خواسته ايم و هم يك جمع بندى جذاب از بحث را به ذهن مخاطب القاء كرده ايم.
در ذيل با توجه به موضوعات مختلف، دعاهايى به عنوان نمونه ارائه مى شود.
گلها
1. اى خداى ياسها و ياسمنها، اى پروردگار گلهاى شب بو، اى آفريدگار سوسن و نرگس و محمّدى، ما را دوست حضرت محمد قرار ده.
2. اى خدايى كه باغ و باغچه را در بهار زنده مى كنى، دل و جان ما را با بهار دينت (قرآن) زنده كن.
3. اى كه در دشتها و كوهستان، گياهان و گلهايى روياندى كه از آنها براى دارو استفاده مى شود، پرندگان از دانه هايشان مى خورند و حيوانات از شاخه و برگهايشان تغذيه مى كنند و مردم چوبهاى خشكشان را مى سوزانند، گلهاى نيكى كردن به ديگران را در دلهاى ما برويان.
4. اى خدائى كه گلهاى سرخ و محمّدى را عطرآگين آفريدى، ما را با عطر خوبيها خوشبو كن.
پرندگان و حيوانات
1. اى كه به مورچه آموختى كه دانه ها را به دو نيم كند تا در لانه اش سبز نشود و دچار مشكل نشود، خوبيها را به ما بياموز.
2. اى كه مى دانستى اگر بچه پرندگان را بجاى تخم در شكمشان قرار دهى سنگين مى شوند و نمى توانند پرواز كنند، بالهاى رسيدن به قله سعادت را نصيب ما كن.
3. اى مهربانى كه به حيوانات سُمهايى دادى تا بر زمين سفت و صخره ها راه روند و پايشان آزرده نشود، توفيق شكرگزارى بخاطر نعمتهاى بى شمارت را به ما عطا فرما.
4. اى كه لباس پرندگان را پَر قرار دادى تا در برابر سرما و گرما محافظت شوند و به خوبى پرواز كنند، به ما بالهاى تصميم و اراده عنايت كن تا در آسمان خوبيها پرواز كنيم.
5. اى آفريننده سنجاقكهاى زيبا، اى آفريننده پروانه هاى زيبا، اى
آفريننده مرواريد در صدف، مرواريد ايمان را در صدف دل ما قرار ده.
6. اى آنكه بلبل را دوست گل قرار دادى، ما را دوست خودت قرار ده.
اشياء اطراف
1. اى كه باران مى فرستى تا گياه از زمين برويد و انسانها و جانوران غذاى خود را تهيه كنند، باران مهربانى ات را بر ما بباران.
2. اى كه براى آماده شدن بدن براى گرماى سخت تابستان، بهار را و براى مهيا شدن بدن براى سرماى شديد زمستان، پاييز را آفريدى تا بدن اندك اندك به گرما و سرما عادت كند، به ما تندرستى و سلامت ده تا بهتر بتوانيم تو را عبادت كنيم.
3. اى كه باد را مى فرستى تا ابرها را جابجا كند، گلها و گياهان را بارور سازد، كشتيهاى بادبانى را به حركت درآورد، آب را سرد و آتش را برافروخته تر سازد، ما را از نسيم رحمت خويش محروم نساز.
نكات اعتقادى
1. اى مهربانى كه موها و ناخنها را بى حس آفريدى تا هنگام چيدن و كوتاه كردن آنها دردى احساس نكنيم، با ما در قيامت هم مهربان باش.
2. اى مهربانى كه آب دهان را آفريدى تا غذاى خشك به راحتى از گلويمان پائين رود و خفه نشويم و لبهايى دادى تا آب دهان به طرف گلو سرازير شود و بيرون از دهان نريزد، اى كه براى حفظ چشم، پلكها و مژه هايى مانند كركره آفريدى، ما را از بديها حفظ كن.
الفاظ زيبا
1. خدايا! به ما علم و دانش عطا كن، گلهاى ايمان را در دلهاى ما برويان، اى مهربانتر از مادر! با ما مهربان باش، ما را از خطرها حفظ كن، ما را به سوى خوبيها راهنمائى كن، به ما بياموز چگونه رفتار كنيم تا از ما راضى باشى.
2. اى كه همه چيز را براى خدمت به انسان آفريدى، ما را موفق كن تا به ديگران خدمت كنيم.
3. اى كه مى دانستى چشم عضو بسيار مهم و ظريفى است و براى محافظت از آن، خطوط پيشانى، ابرو، پلك، مژگان و آب را در چشم آفريدى تا اگر ذره اى زيانبار از همه اين موانع گذشت و وارد چشم شد، آب شور چشم آن را تبديل به چيزى بى ضرر كند، ما را سپاسگزار نعمتهاى خودت قرار ده.
4. اى كه ما انسانها را كاملاً مانند يكديگر نيافريدى تا بتوانيم دوست را از دشمن و جنايتكار را از بى گناه بشناسيم، به ما كمك كن تا دشمنانمان را بشناسيم.
5 . اى كه دانه هاى انار را مانند دانه هاى ياقوت سرخ چنان به صف در پوستشان چيدى كه انگار با دست چيده شده اند و ميان آنها لايه هاى نازك و ظريف زردى قرار دادى تا انتهاى دانه ها به پوست انار پيوند داشته باشد و غذا و آب به دانه ها برسد و رشد كنند و پوستى روى آنها كشيدى تا از هم نپاشند و حفظ شوند، زبان ما را از حرفهاى بد حفظ كن.