فرار از خانه
امروزه در اغلب کشورهای جهان، پدیده شوم فرار از خانه به یک معضل شدید و آسیب زای اجتماعی تبدیل شده است. ازاین رهگذر آفات و آسیبهای بسیاری به جامعه و خانواده خواهد رسید. براساس آمارسازمان بهداشت جهانی، سالانه یک میلیون نوجوان سیزده تا نوزده ساله ازکانون خانواده خویش فرارمیکنند که با تاسف 74 در صد آنها دختر هستند.
البته درموارد اندکی فرار مردان و زنان متأهل نیز بوقوع پیوسته است که این خود نیز دلایل و آثار جداگانهای خواهد داشت .
با توجه به اینکه هر ساله آمار دختران فراری رو به افزایش بوده و تبعات منفی بسیاری را از خود بجای گذاشته است، بررسی این بخش ضروریتر می نماید.
وظایف پیشگیرانه والدین
1- توجه به منزلت دختران:
بدرفتاریهای والدین با دختران در حالی است که در فرهنگ دینی اسلام دختران جایگاه والایی داشته وازاحترام خاصی برخوردارهستند.
پیامبر اکرم در باره دختران می‌فرماید: بهترین فرزندان شما دختران شمایند.
ایشان همچنین فرمودهاند:
خانه‌ای که در آن دختران وجود داشته باشند هر روز 12 برکت و رحمت از آسمان برآن نازل میشود و رفت وآمد ملائکه از آن خانه قطع نمی‌شود و برای پدر دختران در هر شب و روز عبادت یک سال را می‌نویسند.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) همچنین می‌فرماید: کسی که از بازارهدیه‌ای بخرد و آن را برای خانواده‌ی خود ببرد مانند کسی است که صدقاتی را برای افراد بی‌بضاعت و فقیر می‌برد پس باید هنگام تقسیم هدیه، دختران را مقدم بدارد چون هر کس دخترش را شاد کند مانند آن است که برده‌ای از فرزندان حضرت اسماعیل را خریده و در راه خدا آزاد کرده است.
پیامبراکرم می‌فرماید:
هدایا را میان فرزندان به عدالت تقسیم کنید. اگرمن می‌خواستم فضیلتی را در نظر بگیرم دختران را مقدم می‌داشتم.
روایاتی که در فضیلت دختران آمده است، زمینه را برای این درخواست فراهم می‌کند؛ از جمله این روایت از امام صادق (ع) که فرمود:
پسران نعمتند و دختران حسنه؛ خداوند از نعمتی که داد، بازخواست می‌کند و بر حسنات پاداش می‌دهد.
در حدیث دیگری که آمده است: دختران دارای گرمی و جاذبه و لطافت معنوی هستند، آماده‌ی خدمت و مونسند، مایه‌ی برکت و رحمتند، پاکیزگی را دوست دارند و تحمل پلیدی را ندارند.
2- مساوات خانوادگی
رعایت مساوات و پرهیزازهر گونه تبعیض دررفتار با فرزندان، از تعالیم اخلاقی دین اسلام است. علاوه بر اینکه توجه بیشتری به دختران و درک روحیات حساس آنها نیز از سفارشهای بزرگان دینی میباشد .
در روایتی از پیامبر6آمده است که ایشان به شخصی که به یکی ازفرزندان خود چیزی داده بود، فرمود:
آیا به همه‌ی فرزندانت مثل آن چیز را می‌دهی؟ گفت: نه. فرمود: از خدا بترسید و میان فرزندان خود به عدالت رفتار کنید.
3- اعتدال در اعطای آزادی و امکانات
والدین میبایست ظرفیتهای مختلف فرزندان خود را شناسایی کرده و به میزان نیاز عاطفی وظرفیت هریک، آنان را ازآزادی در ابعاد مختلف زندگی بهرهمند کنند. زیرا سختگیریهای بیش از حد و نامعقول یا آزادهای بی حدوحصرنسبت به فرزندان، برخلاف اصول تربیتی و آسیب زا خواهد بود. همچنین در اختیار نهادن پول و یا دیگر امکانات مالی میبایست به اندازهای باشد که موجب سوء استفاده یا ولخرجیها و ریخت و پاشهای فردی یا دوستانه نگردد.
4- تعیین منزل دوم
فرزندان همواره نیاز به پناهگاه ایمن و آرامش بخش دارند و چنانچه این مساله در یک مقطع زمانی کوتاه بطور اتفاقی در محیط خانواده تامین نگردد، موجبات رهایی یا فرارفرزندان میشود.
از آنجا که این دسته از فرزندان پس از فرار، بدنبال مکانی دیگر برای به اصطلاح رهایی از سختیهای منزل اول! و رسیدن به آرامش و راحتی!هستند، بهتر است والدین از قبل، این مکان مورد نیاز فرزندشان را شناسایی و تعیین کرده باشند. این منزل اضطراری دوم میتواند منزل یکی از بستگان یا یکی از دوستان مناسب و مورد اعتماد در همان محل یا شهری دیگر باشد. البته والدین میبایست از قبل زمینه و مقدمات لازم و ارتباطات مورد نیاز برای گرایش دو طرفه را در این مساله ایجاد کرده باشند. این تدبیر موجب خواهد شد تا پس از فرار، فرزندان در دام شیادان و جنایتکاران به کمین نشسته نیافتند.
این مساله در باره فرار زنان یا مردان متاهل نیز کاربرد دارد بدین صورت که والدین میبایست همواره درب منزلشان برای مراجعات یا فرارهای اینگونه فرزندان متاهل شان باز باشد تا اینکه در صورت وجود اتفاق فراراز منزل، زوجین بویژه زنان اولین و بهترین جایگاه برای فرار ر ا منزل والدین خود دانسته و بدانجا پناه برده تا از افتادن آنان در دام شیطانهای جنایتکارو فرصتطلب جلوگیری شود.
5- تامین هزینه های زندگی
پدر خانواده از نظر شرعی و قانونی مکلف به تامین نیازمندیهای زندگی خانوادگی خود است. او بخوبی میداند که هرگونه سهل انگاری در این مساله ضررها و آسیبهایی را برای کانون خانواده درپی خواهد داشت. انجام این ضورتهای اولیه برای فزندان بویژه دختران از حساسیت خاصی برخوردار است.
پاداش کار و تلاش برای تامین نیازمندیهای زندگی از پاداش جهاد در راه خداوند کمتر نیست زیرا نه تنها موجب قطع وابستگی انسان به دیگرا ن میگردد بلکه عاملی مهم برای پیشگیری از انحرافات فرزندان و جوانان میگردد.
پیامبر گرامی اسلام6فرمود:« الکاد علی عیاله کالمجاهد فی سبیل الله»
(الكافي (ط - الإسلامية)، ج5، ص: 88 ح 1)
انسانی که در حال تلاش برای تامین مایحتاج زندگی همانند مجاهدی در راه خداست.
6- پرهیز از خشونت در خانه
بر اساس نظرات کارشناسان تعلیم و تربیت، انجام برخوردهای خشن ورفتارهای تحکم آمیز به منظور مقابله با کجرویها دراغلب مواقع نه تنها تاثیری نخواهد داشت بلکه عواقب ناگواری بدنبال دارد. از این جهت پرهیز ازانضباط سختگیرانه و غیر منطقی والدین نسبت به فرزندان بویژه دختران موجب گرایش فرزندان به حضوربیشتر در محیط خانواده است. والدین باید این باور غلط را که کمترین تهدیدهای رفتاری فرزند را باید با خشونت بیش ازاندازه پاسخ گفت، کنار نهاده واز تنبیههای انتقام جویانه دست بردارند.
7- جلوگیری از شبگردی
بدلیل اینکه بسیاری از جرائم اجتماعی دروقت شب اتفاق میافتد و افراد یا گروههای خلافکار در پناه خلوتهای ویژه شبانه و یا برگزاری جلسات شبانه، به اهداف خویش میرسند، والدین باید درصدد باشند تا زمان بیرون ماندن فرزندان در وقت شب را به حداقل رسانده وشبگردیهای متعدد و فراوان را برای فرزندان خود یک تهدید جدی بحساب آورند.