حکمت 168 نهج البلاغه : روش برخورد با بدان

حکمت 168 نهج البلاغه : روش برخورد با بدان

متن اصلی حکمت

موضوع حکمت 168 نهج البلاغه

ترجمه مرحوم فیض

ترجمه مرحوم شهیدی

شرح ابن میثم

ترجمه شرح ابن میثم

شرح مرحوم مغنیه

شرح شیخ عباس قمی

شرح منهاج البراعة خویی

شرح لاهیجی

شرح ابن ابی الحدید

شرح نهج البلاغه منظوم

متن اصلی حکمت

168 وَ قَالَ عليه السلام ازْجُرِ الْمُسِي ءَ بِثَوَابِ الْمُحْسِنِ

موضوع حکمت 168 نهج البلاغه

روش برخورد با بدان

(اخلاق اجتماعى)

ترجمه مرحوم فیض

168- امام عليه السّلام (در جلوگيرى از بد كارى) فرموده است

1- بدكار را به پاداش نيكوكار (ارجمند داشتن و احسان و نيكوئى باو) رنجه دار (چون هيچ زجرى براى بد كرداران سختتر از ارجمند داشتن و نيكى نمودن با نيكان نمى باشد).

( ترجمه وشرح نهج البلاغه(فيض الاسلام)، ج 6 ص 1170)

ترجمه مرحوم شهیدی

177 [و فرمود:] با پاداش دادن به نيكوكار بدكار را بيازار.

( ترجمه مرحوم شهیدی، ص 392)

شرح ابن میثم

163- و قال عليه السّلام:

ازْجُرِ الْمُسِي ءَ بِثَوَابِ الْمُحْسِنِ

المعنى

تصوّر المسى ء جزاء المحسن بإحسانه يدعوه إلى الإحسان و الرجوع عن الإساءة فكانت المجازاة بالإحسان كالزجر للمسي ء في استلزامها ارتداعه و انزجاره. فاستعير لفظ الزجر لها.

( شرح ابن میثم، ج 5 ص 338)

ترجمه شرح ابن میثم

163- امام (ع) فرمود:

ازْجُرِ الْمُسِي ءَ بِثَوَابِ الْمُحْسِنِ

ترجمه

«شخص بدكار را با پاداش دادن به نيكوكار تنبيه كن».

شرح

اين كه شخص بدكار ببيند نيكوكارى را پاداش داده اند، وادار به نيكوكارى شده و از كار بد دست بر مى دارد، پس پاداش دادن به شخص نيكوكار همچون تنبيهى است براى بدكار، چون تنبيه و ادب او را در پى دارد. كلمه (زجر) استعاره براى تنبيه و ادب، آورده شده است.

( ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5 ص 572)

شرح مرحوم مغنیه

176- أزجر المسي ء بثواب المحسن.

المعنى

للردع عن الجريمة و الإساءة طرق و أساليب، منها عقاب المسي ء و تأديبه وَ لَكُمْ فِي الْقِصاصِ حَياةٌ- 179 البقرة و منها تشجيع المحسن، و جزاؤه بالحسنى، لأن ذلك بطبيعة الحال تأنيب و تقريع للمسي ء على إساءته، و عبرة و عظة لأولي الأبصار. و من هذا الباب تكريم العباقرة، و منح الأوسمة و الألقاب للمتفوقين في أعمالهم، و تشجيع الأستاذ للطالب المتقدم في دروسه الوديع في سلوكه.

( فی ضلال نهج البلاغه، ج 4 ص 328)

شرح شیخ عباس قمی

35- أزجر المسي ء بثواب المحسن. قال أبو العتاهية:

إذا جازيت بالإحسان قوما زجرت المذنبين عن الذنوب

فمالك و التناول من بعيد

و يمكنك التناول من قريب

( شرح حکم نهج البلاغه شیخ عباس قمی، ص51)

شرح منهاج البراعة خویی

الثامنة و الستون بعد المائة من حكمه عليه السّلام

(168) و قال عليه السّلام: ازجر المسي ء بثواب المحسن.

اللغة

(الزجرة): الصّيحة بشدّة و انتهار، من زجرته زجرا من باب قتل: منعته- مجمع البحرين.

المعنى

من محاسن آداب التربية و تثبيت النظم في الاجتماع و تشويق الأفراد على أداء الوظيفة، التقدير من المحسنين و العاملين بوظيفتهم بإعطاء أجر عملهم و مزيدهم من الاحسان تجاه عيون المسيئين و العاملين على خلاف الوظائف، فانّه أردع لهم من سوء فعلهم من الملامة و العقوبة.

الترجمة

بدكار را از بدكارى بران، بوسيله پاداش دادن به نيكوكار.

  • تو بدكار را واكش از كار بد بپاداش بر محسن باخرد

( منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه(الخوئی) ج 21 ص253و254)

شرح لاهیجی

(205) و قال (- ع- ) ازجر المسيئ بثواب المحسن و گفت (- ع- ) كه منع كن بدكردار با تو را بجزا دادن او مانند جزاء نيكوكار زيرا كه احسان در جزاء بد كردارى باعث ترك كردار بد است

( شرح نهج البلاغه (لاهیجی) ص 309)

شرح ابن ابی الحدید

179: ازْجُرِ الْمُسِي ءَ بِثَوَابِ الْمُحْسِنِ قد قال ابن هانئ المغربي في هذا المعنى-

لو لا انبعاث السيف و هو مسلط في قتلهم قتلتهم النعماء

- . فأفصح به أبو العتاهية في قوله-

إذا جازيت بالإحسان قوما زجرت المذنبين عن الذنوب

فما لك و التناول من بعيد

و يمكنك التناول من قريب

( شرح نهج البلاغة(ابن أبي الحديد)، ج 18 ، صفحه ى 410)

شرح نهج البلاغه منظوم

[168] و قال عليه السّلام:

ازجر المسى ء بثواب المحسن.

ترجمه

با نوازش نيكان بدان را برنجان (كه نواختن نيكان موجب گداختن بدان، و دست از زشتى كشيدن آنان است).

نظم

  • به نيكان چون دهى پاداش نيكوبه نيكى مى نمايند آن بدان رو
  • چو اهل خير و تقوا كردى اكرامكنند آن اهل شر در خير اقدام
  • همان نيكو شود خوشحال و سرمست همان بد مى كشد از كار بد دست

( شرج نهج البلاغه منظوم، ج 9 ص 200)

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

 

جدیدترین ها در این موضوع

دین و دنیایت را به خدا می سپارم

دین و دنیایت را به خدا می سپارم

بگذار وقایع گذشته، دلیل و راهنمای تو در وقایع آینده و نیامده باشد که امور، همیشه به هم شبیه اند. از مردمی نباش که موعظه سودی به حالشان ندارد
دعا و نیایش در نهج البلاغه

دعا و نیایش در نهج البلاغه

دعا وسیله ای است که تمام خلایق، خصوصاً انسانها از آن بیگانه نیستند و همیشه بدان توجه دارند و با زبان حال و قال از آن استفاده می کنند هر چند که واژه ای به نام دعا در میانشان مطرح نباشد چون هر کلمه و کلامی که از استمداد و ایجاد رابطه به خدا حکایت نماید دعاست
نیایش زیبا از نهج البلاغه

نیایش زیبا از نهج البلاغه

خدایا! امید به تو بستم تا راهنما باشى به اندوخته هاى آمرزش و گنجینه هاى بخشایش ! خدایا! این بنده توست که در پیشگاهت برپاست ، یگانه ات مى خواند و یگانگى خاص تو راست . جز تو کسى را نمى بیند که سزاى این ستایش هاست . مرا به درگاه تو نیازى است که آن نیاز را جز فضل تو به بى نیازى نرساند، و آن درویشى را جز عطا و بخشش تو به توانگرى مبدل نگرداند. خدایا! خشنودى خود را بهره ما فرما، هم در این حال که داریم ، و بى نیازمان گردان از اینکه جز به سوى تو دست برداریم ، که تو بر هر چیز توانایى.
خدایا! چهارپايان ما تشنه اند!

خدایا! چهارپايان ما تشنه اند!

و ابرهاى باران دار به ما پشت كرده، و تو اميد هر غمزده اى، و برآورنده حاجت هر حاجتمندی. در اين زمان كه مردم ما نااميدند، و ابرها باران نداده اند، و چرندگان از بين رفته اند، از تو مى خواهيم كه ما را به اعمال زشتمان مؤاخذه نكنى، و به گناهانمان نگيرى. الهى! با ابر
خدايا! تو براى عاشقانت بهترين مونسى

خدايا! تو براى عاشقانت بهترين مونسى

و دلهايشان به جانب تو در غم و اندوه. اگر تنهايى آنان را به وحشت اندازد ياد تو مونسشان شود، و اگر مصائب به آنان هجوم آرد به تو پناه جويند، زيرا مى دانند زمام

پر بازدیدترین ها

دعا و نیایش در نهج البلاغه

دعا و نیایش در نهج البلاغه

دعا وسیله ای است که تمام خلایق، خصوصاً انسانها از آن بیگانه نیستند و همیشه بدان توجه دارند و با زبان حال و قال از آن استفاده می کنند هر چند که واژه ای به نام دعا در میانشان مطرح نباشد چون هر کلمه و کلامی که از استمداد و ایجاد رابطه به خدا حکایت نماید دعاست
عبادت و نیایش در نهج البلاغه

عبادت و نیایش در نهج البلاغه

ریشه همه آثار معنوی اخلاقی و اجتماعی که در عبادت است، در یاد حق و غیر او را از یاد بردن می‌باشد. ذکر خدا و یاد خدا که هدف عبادت است، دل را جلا می‌دهد و صفا می‌بخشد و آن را آماده تجلیات الهی قرار می‌دهد. امام علی علیه‌السلام در به اره یاد حق یا همان روح عبادت میفرماید: < خداوند یاد خود را صیقل دل‌ها قرار داده است. دل‌ها به این وسیله از پس کری، شنوا و از پس نابینایی، بینا و از پس سرکشی و عناد رام می‌ گردند
خدایا! چهارپايان ما تشنه اند!

خدایا! چهارپايان ما تشنه اند!

و ابرهاى باران دار به ما پشت كرده، و تو اميد هر غمزده اى، و برآورنده حاجت هر حاجتمندی. در اين زمان كه مردم ما نااميدند، و ابرها باران نداده اند، و چرندگان از بين رفته اند، از تو مى خواهيم كه ما را به اعمال زشتمان مؤاخذه نكنى، و به گناهانمان نگيرى. الهى! با ابر
عبادت و نیایش از دیدگاه نهج البلاغه

عبادت و نیایش از دیدگاه نهج البلاغه

و اما این كه هر كارفرما كه مزدى مى‏ دهد به خاطر بهره‏اى است كه از كار كارگر مى ‏برد و كارفرماى ملك و ملكوت چه بهره‏اى مى‏تواند از كار بنده ضعیف ناتوان خود ببرد، و هم این‌ كه فرضاً اجر و مزد از جانب آن كارفرماى بزرگ به صورت تفضل و بخشش انجام گیرد پس چرا این تفضل بدون صرف مقدارى انرژى كار به او داده نمى ‏شود، مسأله‏ اى است كه براى این چنین عابدهایى هرگز مطرح نیست.
نیایش زیبا از نهج البلاغه

نیایش زیبا از نهج البلاغه

خدایا! امید به تو بستم تا راهنما باشى به اندوخته هاى آمرزش و گنجینه هاى بخشایش ! خدایا! این بنده توست که در پیشگاهت برپاست ، یگانه ات مى خواند و یگانگى خاص تو راست . جز تو کسى را نمى بیند که سزاى این ستایش هاست . مرا به درگاه تو نیازى است که آن نیاز را جز فضل تو به بى نیازى نرساند، و آن درویشى را جز عطا و بخشش تو به توانگرى مبدل نگرداند. خدایا! خشنودى خود را بهره ما فرما، هم در این حال که داریم ، و بى نیازمان گردان از اینکه جز به سوى تو دست برداریم ، که تو بر هر چیز توانایى.
Powered by TayaCMS