(4)
یَآ أَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ لَاتُلْهِکُمْ أَمْوَالُکُمْ وَلَا أَوْلاَدُکُمْ عَن ذِکْرِ اللَّهِ وَمَن یَفْعَلْ ذَ لِکَ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الْخَاسِرُونَ
ای کسانی که ایمان آورده اید، اموال و اولادتان شما را از یاد خدا غافل نسازد، و کسانی که چنین کنند، آنان همان زیانکارانند.
عوامل بازدارنده از یاد خدا بسیار است، ولی مهم ترین آنها، اموال و اولاد است که این آیه به آنها اشاره نموده است.
1. اموال و اولاد. «لا تلهکم اموالکم و اولادکم عن ذکر اللّه»
2. شراب و قمار. «یصدّکم عن ذکر اللّه»(5)
3. تجارت و داد و ستد نیز می تواند از موانع باشد. لذا قرآن از کسانی که داد و ستد، آنان را از یاد خدا باز نداشته ستایش کرده است. «رجال لا تلهیهم تجاره ولا بیع عن ذکر اللّه»(6)
4. تکاثر و فزون طلبی از عوامل بازدارنده است. «الهاکم التکاثر»(7)
ص:295
1- 1912. نساء، 60.
2- 1913. طه، 85.
3- 1914. احزاب، 67.
4- 1915. ذیل آیه 9 سوره منافقون.
5- 1916. مائده، 91.
6- 1917. نور، 37.
7- 1918. تکاثر، 1.
5 . آرزوهای طولانی نیز مانع یاد خداست. «یلههم الامل»(1)
6. رفاه زدگی از عوامل دیگر غفلت است. «متّعتهم و آبائهم حتی نسوا الذّکر»(2)
البتّه علاقه به دنیا آنگاه خطرناک است که انسان، دنیا را مقدمه آخرت نبینید و هدفش در تمام کارها، دنیا باشد. «فاعرض عن من تولّی عن ذکرنا و لم یرد الاّ الحیاه الدنیا»(3) از کسی که از یاد ما اعراض کرده و جز زندگی دنیا اراده ای ندارد، دوری کن.
روشن است که غفلت از یاد خدا سبب هم نشینی با شیطان می شود: «و من یعشُ عن ذکر الرّحمن نقیض له شیطانا فهو له قرین»(4) انسان را به عذاب شدید و فزاینده ای گرفتار می سازد: «و من یُعرض عن ذکر ربّه یسلکه عذاباً صَعَداً»(5)
«ذکر اللّه» شامل همه گونه ذکر و یاد خدا می شود؛ امّا بارزترین ذکر خدا، نماز است که باید مراقب بود رسیدگی به اموال و اولاد انسان را از نماز بازندارد.
شاید دلیل مانع بودن مال و فرزند، جلوه های ظاهری آنهاست که انسان را از خدا غافل می سازد. «المال و البنون زینه الحیاه الدنیا»(6)