(5)
احکام اسلام، هماهنگ با توان و امکانات انسان است و هیچ گاه عسر و حرج به دنبال ندارد. چنانکه برای بیمار، تیمم را به جای وضو قرار داده، نماز را در هر حالتی که می تواند بخواند، تکلیف کرده، روزه را از او برداشته و به جای آن کفّاره قرار داده است. اکنون به برخی آیات که این ویژگی دستورات الهی را بیان می دارد، اشاره می کنیم:
«علم ان لن تحصوه فتاب علیکم» خداوند دانست که شما توان احصا ندارید، پس بر شما آن را بخشید.
«فاقرؤا ما تیسّر من القرآن» به مقدار میسر قرآن بخوانید.
«الآن خفّف اللّه عنکم»(6) اکنون به شما تخفیف داد.
«اعدّوا لهم ما استطعتم»(7) به مقداری که استطاعت دارید، عِدّه و عُدّه جمع کنید.
«للّه علی الناس حجّ البیت من استطاع»(8) هرکس که توان و استطاعت دارد، باید حجّ بگذارد.
«لا یکلّف اللّه نفساً الاّ وسعها»(9) خداوند هیچ کسی را جز به مقدار توانش، تکلیف نکرده است.
ص:157
1- 989. بحار، ج 65، ص 63.
2- 990. هود، 48.
3- 991. توبه 114.
4- 992. توبه، 113.
5- 993. ذیل آیه 20 سوره مزّمل.
6- 994. انفال، 66.
7- 995. انفال، 60.
8- 996. آل عمران، 97.
9- 997. بقره، 286.
«لا یکلّف اللّه نفساً الاّ ما اتاها»(1) خداوند هیچ کسی را جز به مقداری که به او عطاکرده، تکلیف نمی کند.
«فمن کان منکم مریضاً او علی سفر فعدّه من ایّام اُخر»(2) آن که بیمار است یا در سفر است، در رمضان روزه نگیرد و به زمانی دیگر موکول کند.
«و لم تجدوا ماءً فتیمّموا»(3) اگر آب نیافتید، تیمم کنید.
«یرید اللّه بکم الیّسر»(4) خداوند برای شما آسانی خواسته است.
«لیس علی الاعمی حرج و لا علی المریض»(5) بر فرد نابینا و بیمار، تکلیف حضور در میدان جهاد نیست.