کلید واژه ها: قرآن درمانی، بصیرت قرآنی، ویژ گی قرآن، قرائت قرآن، تدبر در قرآن، ازدیاد
ایمان
«قَالَ اللهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: يَا أَيُّهَا النَّاسُ
قَدْ جَاءتْكُم مَّوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَ شِفَاء لِّمَا فِي الصُّدُورِ وَ هُدًى
وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِينَ».[1]
قرآن کریم چه راهکارهایی را برای درمان بیماری های روحی، اجتماعی و ناهنجاری هایی که
در جامعه و درون ماست ارائه می دهد؟ زیرا ادعای قرآن این است که شفا، رحمت و هدایت
است. تبیان و فصل الخطاب است. آیات بسیاری در قرآن داریم که می فرماید: «شفاءّ»،
«هدیً» و «رحمة».
تعبیرهای گوناگونی در آیات قرآن به کار رفته که این کتاب، کتاب هدایت است، این کتاب:
«إنَّهُ لَقَوْلٌ فَصْلٌ وَ ما هُوَ بِالْهَزْلِ»[2]
«شوخی نیست، جدی است وحرف آخر را می زند.»
این کتاب «هُدیً وَ رَحمَةٌ
وَ بُشری»
«هم هدایت، هم رحمت و هم بشارت است.»
«مَوعِظَةٌ مِن رَبَّکُم تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْء»[3]
«هم نصیحت و هم بیان همه چیز است.»
اضطراب، افسردگی، نگرانی، ناهنجاری های اجتماعی، کینه، حسادت و غیبت را چگونه می شود
با قرآن درمان کرد؟
پیغمبر گرامی اسلام(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: «جبرئیل(علیه السلام)
نزد من آمد و عرضه داشت: «یا رسول الله(صلّی الله علیه وآله و سلّم)! فتنه ها
در امت تو زیاد و به آن مبتلا می شوند. گرفتاری ها و ظلمت هایی به امت تو رو می آورد:
«سَیَکُونُ فِی أُمَّتِکَ فِتْنَةٌ». ای پیغمبر(صلّی
الله علیه وآله وسلّم) در آینده گرداب حوادث و فتنه ها می آید.»
گفتم: «جبرئیل(علیه السلام)! چه کنند؟ راه خروجش چیست؟ جبرئیل(علیه السلام) عرضه
داشت: یا رسول الله(صلّی الله علیه وآله وسلّم)! خدای تبارک و تعالی می فرماید:
«کِتَابُ اللهِ فِیهِ بَیَانُ مَا قَبْلَکُمْ مِنْ خَیْرٍ
وَ خَبَرُ مَا بَعْدَکُمْ»
«این قرآن است، از گذشته و آینده خبر می دهد و با تمسک به قرآن می توانند این
فتنه ها را دفع کنند».[4]
پس روایت هم این را تأیید می کند.
امیرالمؤمنین(علیه السلام) در نهج البلاغه می فرماید:
«فَإنَّ فِیهِ شِفَاءً مِنْ أَکْبَرِ الدَّاء»
«این قرآن شفا دهنده دردهای بزرگ است نه دردهای ساده.»
منظور این است که وقتی می گویم بزرگ، به طریق اولی ساده را زودتر درمان می کند. «چون
که صد آمد نود هم پیش ماست». دردهای بزرگ چیست؟
«ألْکُفْرُ و ألنِّفَاقُ و أَلْغَیُّ و الضَّلالُ»[5]
فرمود: «این کتاب دردهای بزرگی مثل کفر، نفاق، ضلالت و گمراهی را شفا می دهد.»
در روایتی نبی مکرم اسلام(صلّی الله علیه وآله و سلّم) فرمودند:
«إِنْ أَرَدْتُمْ عَیْشَ السُّعَدَاءِ وَ مَوْتَ الشُّهَدَاءِ
وَ النَّجَاةَ یَوْمَ الْحَسْرَةِ...»[6]
«اگر می خواهید مرگ شما مثل مرگ شهدا شود، دیگر مرگی بالاتر از شهادت که نداریم؛
شهادت بالاترین نوع مرگ در راه خداست و حدیث هم داریم که هر کس به بهشت می رود آرزوی
برگشت نمی کند جز یک گروه، آن هم شهدا که می گویند ما را برگردانید که یک بار دیگر
شهید شویم و این کرامت و این جایگاه و عظمت مسیر شهادت تا بهشت را ببینیم.»
در روایت است که وقتی کسی شهید می شود، همان لحظه هفت پاداش به او می دهند. یکی اینکه،
به وجه خدا نگاه می کند،[7] نه نگاه حسی بلکه
توجه به خداست – فرمود: اگر مرگ شهید گونه می خواهید، اگر زندگی سعادت مندانه
می خواهید و اگر نجات در قیامت می خواهید –دیگر از این سه که بهتر نیست-
«فَادْرُسُوا الْقُرآنَ»؛ «بروید سراغ قرآن.»
قرآن به شما هم راه سعادت و هم مرگ شهید گونه و هم نجات می دهد.
«فَإِنَّهُ کَلاَمُ الرَّحْمَنِ»؛
چون کلام خداست «وَ رُجْحَانٌ فِی الْمِیزَان»، پرونده های شما را در قرآن
برجسته می کند «وَ حِرْزٌ مِنَ الشَّیْطَانِ»؛ و
جلوی شیطان را می گیرد؛ این کلام خدا است. ببینید چقدر روایت در رابطه با نقش قرآن
و درمان قرآن داریم.
امیرالمؤمنین(علیه السلام) فرمود: خدا را نمی توان دید ولی می توان کلامش را شنید،
فرمود:
«فَتَجَلَّی لَهُمْ سُبْحَانَهُ فِی کِتَابِهِ مِنْ غَیْرِ
أَنْ یَکُونُوا رَأَوْهُ بِمَا أَرَاهُمْ مِنْ قُدْرَتِه»[8]
«خدا در این قرآن تجلی کرده است.»
فرمود: «هر کس فکر کند که چیزی از قرآن بالاتر است، مثلاً کلام ارسطو، فلسفه
دکارت، فلسفه کانت، فلان نظام مهندسی و یا فلان کشور پیشرفته،
«عَظَّمَ صَغِیراً وَ صَغَّرَ کَبِیراً»؛
در این صورت قرآن را کوچک شمرده و چیزهای کوچک را بزرگ شمرده است.» این احادیثی
را که برای شما خواندم ادعای خود قرآن بوده، اکنون باید از این قرآن راهکار بیرون بکشیم.
چرا؟ چون قرآن این همه عظمت، این همه موعظۀ با ارزش دارد ولی من هنوز حسادت، سوءظن،
اضطراب، ترس و نگرانی در وجود خودم حس می کنم. چرا این بیماری ها را نتوانستم درمان
کنم؟ «شِفاءٌ لِما فِی الصُّدُورِ – مِنْ أَکْبَرِ الدَّاء»،
قرآن است که دردهای بزرگ را شفا می دهد.
گِله ای را از زبان قرآن برای شما بگویم. این گِله مندی در سوره واقعه است البته در
سوره های دیگر هم است اما من این بخش را انتخاب کردم. عزیزان من! آیه 75 سوره واقعه
را ببینید، خدا می فرماید: «فَلا اُقسِمُ بِمَواقِعِ النُّجُومِ»،
خوب دقت کنید. ای مردم! قسم به مواقع ستاره ها! ستاره ها مواقع دارند، طلوع دارند،
غروب دارند و محور حرکت دارند. ما میلیاردها ستاره داریم، اینها همه در محور خودشان
حرکت می کنند. هیچ کدام از آنها در محور دیگری حرکت نمی کند، سبقت نمی گیرد و عقب نمی
ماند. خدا دارد به این جمله قسم می خورد «لا اُقسم» اگر این «لا»
را «لای زائده» بگیریم، «بمواقع النجوم» قسم به محور ستاره
ها است که خیلی دقیق است. ای مردم! این قسم خیلی دقیق است: «فَلا أُقْسِمُ بِمَواقِعِ
النُّجُومِ وَ إِنَّهُ لَقَسَمٌ لَوْ تَعْلَمُونَ عَظیمٌ»[9] قسم بزرگ است، چرا؟ چون قسم به تمام میلیاردها ستاره
است. در قرآن گاهی داریم: «وَ التِّینِ وَ الزَّیْتُونِ»،[10] «وَالشَّمس»؛
قسم به خورشید، قسم به ماه، ولی این قسم بزرگ است: «إِنَّهُ لَقَسَمٌ لَوْ تَعْلَمُونَ
عَظیمٌ» اگر بدانید! اگر دقت کنید! این قسم خیلی بزرگ
است. خدایا چه می خواهی بفرمایی که تمام محور ستارگان را قسم خوردی و خودت می گویی
این قسم بزرگ است. می خواهم بگویم که این قرآن چهار ویژگی دارد.
ویژگی های قرآن
- «إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ»؛[11] این کتاب، کتاب کرامت است. کریم به کسی می
گویند که احسان و کمک می کند. این کتاب، کتاب نفع، احسان و خیررسانی است.
2. «فی کِتابٍ مَکْنُونٍ»؛[12] هیچ کس نتوانسته یک آیه از قرآن را کم یا به آن اضافه
کند. این قرآن از لوح محفوظ، از پیش خدا آمده و خودش آن را حفظ کرده تا به دست ما رسیده
است. دربارۀ تورات و انجیل نمی شود این چنین ادعایی کرد.
اما «فی کتابٍ مَکْنُونٍ»؛
«بایگانی این کتاب اصلش پیش خود من است.»
از آن جا لباس الفاظ پوشیده و نازل شده است.
3. «لَّا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ»؛[13] این کتاب را پاکیزه ها می فهمند. امام
صادق(علیه السلام) فرمود: مطهرون یعنی مقربون. با این قرآن انس داشته باشید تا زبانش
را متوجه شوید. باید زبانتان پاک باشد والا اگر همین قرآن را آدم ظالم بخواند {جز خسران
برای او نیست} «وَ لاَ يَزِيدُ
الظَّالِمِينَ إَلاَّ خَسَارًا».[14]
خوب دقت کنید تا به جای گِلۀ قرآن برسم.
4. «تَنزِيلٌ مِّن رَّبِّ الْعَالَمِينَ»؛[15] این قرآن کلام پیامبر(صلّی الله علیه
و آله و سلّم) نیست. آن هایی که گفتند لفظ قرآن از پیامبر(صلّی علیه و آله وسلّم) است،
قرآن را نفهمیدند. لفظ مال من خداست و پیغمبر(صلّی علیه و آله و سلّم) فقط واسطۀ در
نقل است: «إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ فِي كِتَابٍ مَّكْنُونٍ
لَّا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ تَنزِيلٌ مِّن رَّبِّ الْعَالَمِينَ»
ای مردم! این قرآنی که من فرستادم و در کتاب مکنون و هدایت است. این قرآنی که شفا،
موعظه، تبیان و همۀ عظمت ها در آن است، گله مند است. «أَفَبِهَذَا الْحَدِيثِ
أَنتُم مُّدْهِنُونَ».[16]
«مُدهِنُون» از «دُهن» می آید؛ یعنی
روغن. با این قرآن سستی می کنید. به این قرآن، حدیث خدا، کتاب نور و باعظمت بی توجهی
می کنید. «أَفَبِهَذَا الْحَدِيثِ»؛ آیا به داین قرآن «أَنتُم مُّدْهِنُونَ»؛
«ادهان»؛ یعنی تساهل، تهاون، سستی و بی توجهی می کنید؟
من اگر بخواهم یک قدری دسته بندی شده این بحث را تقدیم حضورتان کنم، فکر کنم ما به
چهار الی پنج شکل نسبت به قرآن ادهان و سستی داشته باشیم.
وقتی که به یک دانشجوی مسلمان و یا فردی که مدرک تحصیلی بالایی گرفته و هزاران اسم
و فرمول را می داند، به او می گویی قرآن بخوان بلد نیست بخواند. اینکه آدم نتواند بخواند
درد و مصیبت است. عزیزان من، برادران، خواهران و جوان ها! آیه 20 سورۀ «مزمل»
را ببینید، خداوند یک بار می گوید نماز «أَقیمُوا الصَّلاةَ»
و یک بار می گوید زکات «وَ آتُوا الزَّکاة» اما دوبار می گوید: «فَاقْرَؤُا
ما تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ». جوان عزیز! نوار قرآن در ماشینت
بگذاری حفظ می شوی؛ آقای عزیز! در مغازه ات، در محل کارت، در خانه ات گر چه سواد نداری،
اگر قرآن بشنوی حفظ می شوی.
امام صادق(علیه السلام) فرمود: «یَنْبَغِی لِلْمُؤْمِنِ
أَنْ لاَ یَمُوتَ حَتَّی یَتَعَلَّمَ الْقُرْآنَ أَوْ یَکُونَ فِی تَعَلُّمِهِ».[17] مؤمن سزاوار نیست بمیرد مگر اینکه
قرآن را یاد گرفته باشد یا در حال یادگیری باشد. شبی یک آیه حفظ کنید در سال سیصد آیه
می شود. می گوید بی سوادم، پیرمردم، از سن من گذشته. شروع به حفظ سوره های کوچک قرآن
کن.
کشورهایی مثل سودان، نیجریه و برخی کشورهای دیگر، نظام اقتصادیشان با ما فاصله دارد
اما حفظ قرآن فراوان دارند. یکی از موارد سستی به قرآن، فرا نگرفتن قرآن است. به خصوص
دانشجویان، دانش آموزان، معلمان، اهالی تحصیل، صاحبان مدارک، اطباء و مهندسان گاهی
در یک جلسه دیده می شود قرآن را غلط می خوانند. کسانی که مدارک عالی دانشگاهی دارند
خیلی ضعف است که نتوانند دست کم قرآن را از رو بخوانند. قرائت، حداقلِ علوم قرآن است.
امام خمینی(رحمۀ الله علیه) در ماه رمضان هر سه روز یک بار قرآن را ختم می کرد، روزی
ده جزء. اتفاقاً روایتی از امام رضا(علیه السلام) است که ایشان فرمودند: «من
هر سه روز یک بار قرآن را ختم می کنم و اگر بیشتر هم بخواهم می توانم.»[18]
اگر می توانی روزی ده جزء قرآن بخوان و اگر نمی توانی کمتر. مثلا یک جزء. اگر یک جزء
هم نمی توانی، روزی چند آیه بخوان. در حدیث آمده، اگر شخصی روزی پنجاه آیه از قرآن
را بخواند، از غافلین نوشته نمی شود. «أَفَبِهَذَا الْحَدِيثِ
أَنتُم مُّدْهِنُونَ».[19]
«ادهان» به قرآن چیست؟ اول اینکه بلد نباشی قرآن بخوانی.
اینکه قرآن بخوانی ولی تدبر نکنی: «أَفَلاَ يَتَدَبَّرُونَ
الْقُرْآنَ».[20]
«قُلْ هُوَ اللَّهُ» را بخوان، یک سوره از قرآن
را بخوان اما در آن تدبر کن. تدبر خودش یک جایگاه ویژه دارد. ابوطلحۀ انصاری قرآن می
خواند تا اینکه رسید به آیۀ: «لَن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّى تُنفِقُواْ مِمَّا
تُحِبُّونَ»،[21]
«ای مردم! نیکی آن است که آن چیزی را که دوست داری در راه خدا بدهی.»
دوباره آیه را خواند:
«لَن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّى تُنفِقُواْ...» در
فکر فرو رفت. من چه دارم که خیلی دوستش دارم؟ باغی در مدینه داشت، آن باغ چشمۀ آبی
جاری با درآمد بالایی داشت. باغش مشهور بود، یک باغ پر آب و پر محصول داشت. خدمت پیغمبر
گرامی اسلام(صلّی الله علیه و آله سلّم) آمد و عرض کرد: یا رسول الله(صلّی الله علیه
و آله سلّم)! این باغ مما تحبون است، من خیلی دوستش دارم، می خواهم آن را انفاق کنم.
نبی مکرم اسلام(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: این کار سودمندی است و معاملۀ
پرفایده ای با خداوند است اما توصیه من این است که به خویشاوندان خود انفاق کن.[22]
انسان باید کمک و رفع نیاز را اول از بستگان خود شروع کند. لذا باغ را به آنها داد.
این یک نوع استفاده صحیح از قرآن است،
«أَفَلاَ يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ».[23]
من خاطره ای از یک آقای ژاپنی خواندم خیلی جالب بود. یک دانشمند ژاپنی به نام «کامورا»
که مسلمان شده بود، گفته: من خودم تحقیق کردم، با یک مهندس مسلمان رفیق شدم و سرانجام
مسلمان شدم. دو تا دختر داشتم که در توکیو تحصیل می کردند و خیلی دوست داشتم اینها
هم مثل من مسلمان شوند اما مسیحی بودند. به این رفیق مهندسم –که مسلمان است–
گفتم می شود به خانۀ ما بیایی و برای دخترانم صحبت کنی، شاید اینها را جذب اسلام کنی.
ایشان به منزل ما در توکیو آمد و با دخترها گفت وگو کرد. یکی از دخترها از رفیق من
پرسید: اول بگو نظر قرآن شما راجع به زن چیست؟ فهمیدم ذهن اینها را با شبهه افکنی مسموم
کرده اند که مثلاً در قرآن حقوق زنان نادیده گرفته شده و از این قبیل شبهه ها –اکنون
هجمه ها بر علیه دین اسلام زیاد است-. خود آنها زن را به یک کالا، ابزار، وسیلۀ جذب
شهوت، لاابالی گری و اباهی گری تبدیل کرده اند.
من به ایشان گفتم: اسلام برای زنان کرامت قائل است و آیه 35 سوره احزاب را نوشتم و
به آنها دادم:
«إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِينَ
وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِينَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِينَ وَالصَّادِقَاتِ
وَالصَّابِرِينَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِينَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِينَ
وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِينَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِينَ فُرُوجَهُمْ
وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاكِرِينَ اللَّهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ
لَهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا».
خداوند در این آیه در ده مورد زن و مرد را در کنار هم گذاشته: مسلمان، صابر، ذاکر،
صادق و...
هفتۀ بعد آمدند گفتند: ما می خواهیم مسلمان شویم. عجب کرامتی! تدبر در این آیه ما را
به اسلام کشاند.
البته چون مخارج مرد بیشتر است، ارزشش هم بیشتر است. کسی که مرد خانه اش را از دست
بدهد باید زندگی اش تأمین شود، زن، مادر، فرزند. به همین خاطر دیۀ مرد بیشتر است.
آقای کومورا در مصاحبه اش در این مجله می گوید: تدبر در قرآن، دخترهای من را مسلمان
کرد و به رسالت پیغمبر خدا حضرت محمّد(صلّی الله علیه و آله و سلّم) اعتقاد پیدا کردند.[24]
قیس بن عاصم کافر بود، خدمت پیغمبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) آمد. پیغمبر(صلّی
الله علیه و آله و سلّم) هم سوره «الرحمن» را برایش خواند. قیس عرضه داشت:
یک بار دیگر تکرار کنید. پیامبر تا سه مرتبه سورۀ الرحمن را خواند و قیس مسلمان شد.
این می شود تدبر در قرآن.
خداوند در سورۀ انفال می فرماید: «وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ
آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا».[25]
وظیفۀ دیگر ما که به قرآن سستی نشود این است که هرگاه خوانده می شود باید ایمان انسان
زیاد شود. مصیبت دیده وقتی قرآن می خواند باید صبور شود. کسی که ترسیده وقتی قرآن می
خواند باید آرام شود. انسان حریص وقتی قرآن می خواند باید حرصش از بین برود، این خیلی
مهم است.
پسر جوان مرحوم آیة الله سید عبدالله شوشتری از دنیا رفت. آن زمان ایشان امامت جمعه
را به عهده داشت و همان روز هم موقع نماز جماعتش بود. بلند شد به نماز جمعه آمد. سورۀ
جمعه را در رکعت اول و سورۀ منافقون را در رکعت دوم خواند تا رسید به آیه
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُلْهِكُمْ أَمْوَالُكُمْ
وَلَا أَوْلَادُكُمْ عَن ذِكْرِاللَّهِ»؛[26]
ای مردم! نه اولاد و نه مال، مانع ذکر خدا نشود. وقتی به این آیه رسید، ذهنش مشغول
شد. دوباره آیه را خواند: «يَا
أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا...» بار سوم خواند و نماز را به
اتمام رساند. مستمعین آمدند سؤال کردند چرا این آیه را سه مرتبه خواندی؟
گفت: دفعۀ اول خواندم یاد داغ جوانم افتادم خیلی سخت بود. مرتبۀ دوم آرام شدم. خدا
خودش می فرماید: مال و اولاد نباید مانع ذکر خدا شود. پس مرتبۀ سوم خواندم داغم به
صفر رسید مثل اینکه داغی ندیدم و آرام شدم.
این است «زَادَتْهُم اِیماناً».
اینکه قرآن کریم می فرماید: «اَفَبِهَذَا الْحَدِيثِ أَنتُم مُّدْهِنُونَ»
گفت:
گر در خانه کس استیک حرف بس است
قرائت، تدبر، ایمان و دواگرفتن از قرآن. مگر می شود یک انسان کینه ای، سورۀ یوسف را
بخواند و کینه اش برطرف نشود؟! یک جوانِ شهوانی قصۀ یوسف را بخواند و شهواتش را مهار
نکند؟! یک آدم مصیبت دیده، قصۀ ایوب را بخواند و صبر ایوب را نگیرد؟! یک انسان ثروتمند
داستان قارون را بخواند، داستان سلیمان را بخواند و باز دنبال دنیا باشد؟!
عزیزان من! باید در زندگی ما پایۀ قرآن کارآمد شود. قرآن باید به روز شود نه اینکه
وقتی صدای قرآن را می شنوند بپرسند کی از دنیا رفته و یاد مصیبت و قبرستان بیافتند.
عزیزان من! قرآن کتاب حیّ است. در حدیث است که:
«الْقُرْآنُ حَیُْ لا یَمُوتُ»،[27]
«زنده ای است که نمی میرد.» آن را نَمیرانید.
همچنین روایت داریم که قرآن غنای و بی نیازی محض است.[28]
امام سجاد(علیه السلام) فرمودند: «اگر همۀ عالم از دنیا بروند ولی قرآن با من
باشد، من نمی ترسم و وحشت نمی کنم.»[29]
سخنان دانشمندان غیر مسلمان درباره قرآن
گوته، آن دانشمند آلمانی، شاعر و ریاضیدان بزرگ می گوید: من با قرآن خیلی بیگانه بودم،
کشیش ها ما را ترسانده بودند. وقتی به قرآن مراجعه کردم دیدم این کتاب شایسته است که
جهان را اداره کند و سرانجام یک روز این کار را خواهد کرد.[30]
گوستاولبون، دانشمند فرانسوی در کتاب «تاریخ اسلام و عرب» می گوید: زیباترین
نظام اخلاقی را قرآن دارد. هر چه کتاب در اخلاق نوشته اند و هر چه کتاب آمده، هیچ کدام
نظام اخلاقی قرآن را ندارد.
با قرآن مأنوس باشید قرآن شفاست، قرآن هدایت است، قرآن تبیان است. بنگریم چگونه درمان
دردهایمان را از قرآن بگیریم؟ دیدم کتاب های بسیاری نوشته شده است. مثلاً فرض کنید
اگر سرت درد می کند دستت را روی شقیقه ات بگذار و هفت مرتبه آیه دوم و سوم سوره طلاق
را بخوان.
اگر می خواهی ثروتمند شوی سورۀ واقعه را بخوان. اگر می خواهی عذاب از میت برداشته شود،
هفت مرتبه سورۀ «انا انزلناه» را بخوان. اینها را داریم اما بحث من این
آثار نیست. این اثرها بر قرآن مترتب است. مرحوم علامه مجلسی می گوید: بر بیش از هزار
مریض سورۀ حمد را خواندم، خوب شدند. اما بحث من این نیست، فراتر از این است.
مسایلی از جمله اضطراب، ترس، افسردگی، بهم ریختگی، ضعف اعصاب، سوءظن، بدبینی، روابط
بد خانوادگی و نگرانی که امروزه گریبان گیر جامعۀ ما شده است. قرآن برای همۀ این موارد
راهکار دارد. اما چگونه می شود از قرآن به دست آورد؟ «شِفاءٌ لِما فِی الصُّدُور»، پنجاه
و هفتمین آیه از سورۀ یونس است که این را ادعا کرده، اما چگونه می توان از قرآن بیرون
آورد. این دعای پیامبر اکرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) بود: «خدایا! صدر ما،
قلب ما، زبان ما و وجود ما را با قرآن نورانی بفرما. خدایا! این کتاب را در میان ما
زنده و پویا و همۀ ما را عمل کنندۀ به آن قرار بده.»
آری قرآن احترام دارد. قرآن خوان هم احترام دارد. ابا عبدالله(علیه السلام) روز عاشورا
زمانی که بالای سر حبیب آمد یک جمله فرمود؛ حبیب در یک شب، یک ختم قرآن می کرد. کسانی
که کربلا بودند فضایل زیادی داشتند؛ برخی اصحاب پیغمبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم)
بودند و شجاعت زیادی داشتند. اما امام حسین(علیه السلام) بر این صفت حبیب دست گذاشت
و فرمود: «لله درّک یا حبیب».
این عبارت روی قبرش نوشته شده است. من هر وقت کربلا می روم می گویم: ای حبیب! تو کسی
هستی که ابا عبدالله(علیه السلام) از تو تعریف کرد، واسطه شو.
للهِ دَرّکَ یا حَبِیبُلقد کُنْتَ فاضِلا
ای حبیب! خدا اجرت بدهد تو فاضل بودی. در یک شب ختم قرآن می کردی.[31]
امام حسین(علیه السلام) از قرآن خوان تجلیل کرد آن هنگام که بالای سر قاری قرآن آمد،
صورت بر صورتش گذاشت. یعنی ای مردم! قاری قرآن محترم است. قرآن خوان احترام دارد. خودش
در جمله ای فرمود: «مِنَ الْمُؤْمِنینَ
رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللهَ عَلَیْهِ».[32]
بالای سر همۀ شهدایی که آمد این آیه را خواند. روز عاشورا قرآن خواند. هر کس می آمد
با او وداع کند، قرآن می خواند. علی اکبر(علیه السلام) که به میدان می رفت به پشت سر
او نگاه می کرد و قرآن می خواند: «إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى
آدَمَ وَ نُوحًا» .[33]
امام حسین(علیه السلام) قرآن ناطق، ترجمان قرآن و تجلی قرآن است. من عرض می کنم یا
ابا عبدالله(علیه السلام)! قرآن خوان را تکریم کردی، از قرآن تجلیل کردی، برای شهدا
قرآن خواندی، شب عاشورا فرصت گرفتی تا نماز و قرآن بخوانی و دیگران را هم سفارش کردی
قرآن را احترام کنند. اینها مسایلی بود که هم در روایات آمده و هم مردم کوفه و شام
این روایات را شنیده بودند. لحظه ای که سر ابا عبدالله(علیه السلام) بالای نیزه شروع
به خواندن قرآن کرد زید بن ارقم می گوید: من در غرفه بودم، شنیدم صدای قرآن می آید،
با خود گفتم این صدا آشناست.
«أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحَابَ الْكَهْفِ وَالرَّقِيمِ
كَانُوا مِنْ آيَاتِنَا عَجَبًا».[34]
یک وقت نگاه کردم دیدم سر فرزند فاطمه(سلام الله علیها) است.[35]
رَأْسٌ زُهْرِیٌّ قَمَرِیٌّأَشْبَهُ الْخَلْقِ بِرَسُولِ الله[36]
نقل است همین طور که صدای قرآن شنیده می شد یک وقت زینب کبری(سلام الله علیها) خطبه
اش را متوقف کرد. رو به برادر کرد و گفت:
مَا تَوَهَّمْتُ یَا شَقِیقَ فُؤَادِیکَانَ هَذَا مُقَدَّراً
مَکْتُوبَا
برادر جان! همۀ مصیبت ها را دیدم. ببین چگونه دختر کوچکت دارد خیره خیره نگاه می کند.
تو مرا توصیه به صبر کردی و من هم صبر می کنم. اما حسین جان(علیه السلام):
یَا أَخِی فَاطِمَ الصَّغِیرَةَ کَلِّمْهَافَقَدْ کَادَ قَلَبُهَا
أَنْ یَذُوبَا[37]
داداش، دو جمله با دختر کوچکت سخن بگو، می ترسم همین جا روح از بدنش جدا شود.
در تلاوت قرآن از دو لب لعل افشانسنگ کوفیانش بود مزد خواندن قرآن
شاید گفته باشد: عمه جان! مگر بابام قرآن نمی خواند، پس چرا سنگش می زنند؟!
حجت الاسلام و المسلمین رفیعی