آیات:
ـ وَ اللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ بُيُوتِكُمْ سَكَناً وَ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ جُلُودِ الْأَنْعامِ بُيُوتاً تَسْتَخِفُّونَها يَوْمَ ظَعْنِكُمْ وَ يَوْمَ إِقامَتِكُمْ. [1]
{و خدا براى شما خانه‌هايتان را مايه آرامش قرار داد، و از پوست دام‌ها براى شما خانه‌هايى نهاد كه آن [ها] را در روز جابجا شدنتان و هنگام ماندنتان سبك مى‌يابيد، و از پشم‌ها و كرك‌ها و موهاى آنها وسايل زندگى كه تا چندى مورد استفاده است [قرار داد].}
ـ وَ اللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِمَّا خَلَقَ ظِلالًا وَ جَعَلَ لَكُمْ مِنَ الْجِبالِ أَكْناناً. [2]
{و خدا از آنچه آفريده، به سود شما سايه‌هايى فراهم آورده و از كوه‌ها براى شما پناهگاه‌هايى قرار داده.}
ـ أَ تَبْنُونَ بِكُلِّ رِيعٍ آيَةً تَعْبَثُونَ وَ تَتَّخِذُونَ مَصانِعَ لَعَلَّكُمْ تَخْلُدُونَ. [3]
{آيا بر هر تپّه‌اى بنايى مى‌سازيد كه [در آن] دست به بيهوده‌كارى زنيد؟ و كاخ‌هاى استوار مى‌گيريد به اميد آنكه جاودانه بمانيد؟}
ـ أَ تُتْرَكُونَ فِي ما هاهُنا آمِنِينَ فِي جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ وَ زُرُوعٍ وَ نَخْلٍ طَلْعُها هَضِيمٌ وَ تَنْحِتُونَ مِنَ الْجِبالِ بُيُوتاً فارِهِينَ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُونِ. [4]
{آيا شما را در آنچه اينجا داريد آسوده رها مى‌كنند؟در باغ‌ها و در كنار چشمه‌ساران،و كشتزارها و خرمابُنانى كه شكوفه‌هايشان لطيف است؟ و هنرمندانه [براى خود] از كوه‌ها خانه‌هايى مى‌تراشيد. از خدا پروا كنيد و فرمانم ببريد.}
روایات:
1- الخصال فِيمَا أَوْصَى بِهِ النَّبِيُّ ص عَلِيّاً ع يَا عَلِيُّ الْعَيْشُ فِي ثَلَاثَةٍ دَارٍ قَوْرَاءَ وَ جَارِيَةٍ حَسْنَاءَ وَ فَرَسٍ قَبَّاءَ.[5]
در سفارش پيغمبر صلی الله علیه و آله به على علیه السّلام آمده است: اى على! زندگى خوش در سه چيز است: خانه‌اى وسيع، کنیزی زيبا و اسبى كمر باريك.
2- الخصال عَنْ أَبِيهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ الصَّلْتِ عَنِ الْبَرْقِيِّ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ الْعَبَّاسِ عَنْ سَعِيدِ بْنِ جَنَاحٍ عَنْ مُطَرِّفٍ مَوْلَى مَعْنٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: ثَلَاثَةٌ لِلْمُؤْمِنِ فِيهِنَّ رَاحَةٌ دَارٌ وَاسِعَةٌ تُوَارِي عَوْرَتَهُ وَ سُوءَ حَالِهِ مِنَ النَّاسِ وَ امْرَأَةٌ صَالِحَةٌ تُعِينُهُ عَلَى أَمْرِ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ ابْنَةٌ أَوْ أُخْتٌ يُخْرِجُهَا مِنْ مَنْزِلِهِ بِمَوْتٍ أَوْ بِتَزْوِيجٍ.[6]
امام صادق علیه السّلام فرمود: سه چيز براى مؤمن راحتی دارند: خانه وسيعى كه در آن عورت خود و حال بد خود را از مردم بپوشاند، همسرى خوب كه او را در امر دنيا و آخرتش كمك كند و دختر يا خواهرى كه او را از خانه‌اش به مرگ يا تزويج بيرون كند.
3- قرب الإسناد عَنْ هَارُونَ عَنِ ابْنِ صَدَقَةَ عَنِ الصَّادِقِ عَنْ أَبِيهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ مِنْ سَعَادَةِ الْمَرْءِ الْمُسْلِمِ أَنْ يُشْبِهَهُ وَلَدُهُ وَ الْمَرْأَةَ الْجَمْلَاءَ ذَاتَ دِينٍ وَ الْمَرْكَبَ الْهَنِي‌ءَ وَ الْمَسْكَنَ الْوَاسِعَ.[7]
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: از سعادت مسلمان است كه فرزندش مانند او باشد، و همسرى زيبا و ديندار، مركبى رهوار و مسكنى وسيع داشته باشد.
4- الأمالي للصدوق فِي خَبَرِ الْمَنَاهِي قَالَ النَّبِيُّ ص مَنْ بَنَى بُنْيَاناً رِيَاءً وَ سُمْعَةً حُمِّلَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مِنَ الْأَرْضِ السَّابِعَةِ وَ هُوَ نَارٌ تَشْتَعِلُ ثُمَّ يُطَوَّقُ فِي عُنُقِهِ وَ يُلْقَى فِي النَّارِ فَلَا يَحْبِسُهُ شَيْ‌ءٌ مِنْهَا دُونَ قَعْرِهَا إِلَّا أَنْ يَتُوبَ قِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ كَيْفَ يَبْنِي رِيَاءً وَ سُمْعَةً قَالَ يَبْنِي فَضْلًا عَلَى مَا يَكْفِيهِ اسْتِطَالَةً مِنْهُ عَلَى جِيرَانِهِ وَ مُبَاهَاةً لِإِخْوَانِهِ.[8]
در خبر مناهى است كه پيغمبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر كه ساختمانى براى خودنمایی و آوازه بسازد، روز قيامت از زمين هفتم چون آتشى فروزان كنده شود و به گردنش بپيچد و به دوزخ افكنده شود، و چيزى او را از آن جدا نكند جز قعر دوزخ، مگر اين كه توبه كند. گفته شد: يا رسول الله! ساختمان برای خودنمایی و آوازه چگونه باشد؟ فرمود: اينكه فزون از كفايت او باشد و بخواهد بر همسايه‌هاى خود سرفرازى كند و به برادرانش ببالد.
5- الخصال عَنْ مَاجِيلَوَيْهِ عَنْ مُحَمَّدٍ الْعَطَّارِ عَنِ الْأَشْعَرِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ مُحَمَّدٍ الْأَنْصَارِيِّ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: شَكَا إِلَيْهِ رَجُلٌ عَبَثَ أَهْلُ الْأَرْضِ بِأَهْلِ بَيْتِهِ وَ بِعِيَالِهِ فَقَالَ كَمْ سَمْكُ بَيْتِكَ قَالَ عَشَرَةُ أَذْرُعٍ فَقَالَ اذْرَعْ ثَمَانِيَةَ أَذْرُعٍ كَمَا تَدُورُ الْبَيْتَ وَ اكْتُبْ عَلَيْهِ آيَةَ الْكُرْسِيِّ فَإِنَّ كُلَّ بَيْتٍ سَمْكُهُ أَكْثَرُ مِنْ ثَمَانِيَةِ أَذْرُعٍ فَهُوَ مُحْتَضَرٌ يَحْضُرُهُ الْجِنُّ وَ يَسْكُنُونَهُ.[9]
مردى به امام صادق علیه السّلام شكايت كرد که اهل زمين(جنیان)، خاندان و عيالش را به بازى گيرند. فرمود: بلنداى سقف خانه‌ات چقدر است؟ گفت: ده زراع. فرمود: هشت ذراع حساب کن و [پس از آن] آية الكرسى بر [دیوار] آن بنويس، زيرا هر خانه‌ای که بلندي‌اش از هشت ذراع بيشتر باشد، محل حضور جنیان باشد که می آيند و در آن می نشينند.
6- الخصال، معاني الأخبار، الأمالي للصدوق عَنْ مَاجِيلَوَيْهِ عَنْ مُحَمَّدٍ الْعَطَّارِ عَنْ سَهْلٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ خَالِدِ بْنِ نَجِيحٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الصَّادِقِ ع قَالَ: تَذَاكَرُوا الشُّؤْمَ عِنْدَهُ فَقَالَ الشُّؤْمُ فِي ثَلَاثَةٍ فِي الْمَرْأَةِ وَ الدَّابَّةِ وَ الدَّارِ فَأَمَّا شُؤْمُ الْمَرْأَةِ فَكَثْرَةُ مَهْرِهَا وَ عُقُوقُ زَوْجِهَا وَ أَمَّا الدَّابَّةُ فَسُوءُ خُلُقِهَا وَ مَنْعُهَا ظَهْرَهَا وَ أَمَّا الدَّارُ فَضِيقُ سَاحَتِهَا وَ شَرُّ جِيرَانِهَا وَ كَثْرَةُ عُيُوبِهَا. [10]
نزد امام صادق علیه السّلام سخن از شومی گفته شد؛ فرمود: شومى در سه چيز است: در زن، مَرکب و خانه؛ اما شومي زن زیادی مهر او و ناسپاسى از شوهرش است؛ و اما در مرکب سواری، بدرفتارى او و منع از سوار شدن بر پشتش است؛ و اما خانه، تنگى ساحت آن و همسايه بد آن و عيب‌هاى زیاد آن است.
7- المحاسن عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ كَسَبَ مَالًا مِنْ غَيْرِ حِلِّهِ سُلِّطَ عَلَيْهِ الْبِنَاءُ وَ الطِّينُ وَ الْمَاءُ. [11]
امام صادق علیه السّلام فرمود: هر كه مالى از غیر حلال به دست آورد، خدا ساختمان و آب و گِل را بر آن مسلط كند.
8- المحاسن عَنِ ابْنِ يَزِيدَ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ أَبِي شَيْخٍ يَرْفَعُهُ قَالَ: قَامَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع بِبَابِ رَجُلٍ قَدْ بَنَاهُ مِنْ آجُرٍّ فَقَالَ لِمَنْ هَذَا الْبَابُ قِيلَ لِمَغْرُورٍ الْفُلَانِيِّ ثُمَّ مَرَّ بِبَابٍ آخَرَ قَدْ بَنَاهُ صَاحِبُهُ بِالْآجُرِّ قَالَ هَذَا مَغْرُورٌ آخَرُ. [12]
امير مؤمنان علیه السّلام بر در خانه‌اى ايستاد كه با آجر ساخته شده بود پس فرمود: اين خانه از كيست؟ گفته شد که از فلان آدم فریب خورده. سپس بر در خانه آجرى ديگری گذر كرد و فرمود: اين هم فريفته شده ديگرى.
9- المحاسن عَنْ أَبِيهِ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ أَبِي جَمِيلَةَ عَنْ حُمَيْدٍ الصَّيْرَفِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: كُلُّ بِنَاءٍ لَيْسَ بِكَفَافٍ فَهُوَ وَبَالٌ عَلَى صَاحِبِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ. [13]
امام صادق علیه السّلام فرمود: هر بنایی که به اندازه كفاف نباشد، روز قيامت وبال صاحبش باشد.
10- المحاسن عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي يُوسُفَ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ بَنَى فَوْقَ مَسْكَنِهِ كُلِّفَ حَمْلَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ. [14]
امام صادق علیه السّلام فرمود: هر كس بيش از اندازه سكونت خود خانه بنا كند ، روز قيامت وادار شود كه آن را به دوش كشد.
11- المحاسن عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْفَضْلِ النَّوْفَلِيِّ عَنْ زِيَادِ بْنِ عَمْرٍو الْجُعْفِيِّ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ اللَّهَ وَكَّلَ مَلَكاً بِالْبِنَاءِ يَقُولُ لِمَنْ رَفَعَ سَقْفاً فَوْقَ ثَمَانِيَةِ أَذْرُعٍ أَيْنَ تُرِيدُ يَا فَاسِقُ.[15]
امام صادق علیه السّلام فرمود: همانا خدا فرشته‌اى بر خانه‌سازى گمارده و به كسى كه سقفی را از هشت ذراع بالاتر برد گويد: اى فاسق! قصد كجا دارى؟
12- المحاسن عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ بَعْضِ الصَّادِقِينَ ع أَنَّهُ قَالَ: مَا وَقَعَ مِنَ السَّقْفِ فَوْقَ ثَمَانِيَةِ أَذْرُعٍ فَهُوَ مَسْكُونٌ.[16]
امام علیه السلام فرمود: آنچه از سقف که بالاى هشت ذراع است، مسكونِ [جنیان] است.
13- المحاسن عَنْ أَبِيهِ عَنْ مُحَسِّنِ بْنِ أَحْمَدَ وَ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ الْأَحْمَرِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ السَّرِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سَمْكُ الْبَيْتِ سَبْعَةُ أَذْرُعٍ أَوْ ثَمَانِيَةُ أَذْرُعٍ فَمَا فَوْقَ ذَلِكَ فَمُحْتَضَرٌ ذَكَرَهُ سَبْعَةَ أَذْرُعٍ وَ لَمْ يَذْكُرْ ثَمَانِيَ.[17]
امام صادق علیه السّلام فرمود: بلندی اتاق هفت يا هشت ذراع باشد، که اگر بالاتر باشد مسكونِ [جنیان] است.
14- المحاسن عَلِيُّ بْنُ الْحَكَمِ وَ مُحَسِّنُ بْنُ أَحْمَدَ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا كَانَ الْبَيْتُ فَوْقَ ثَمَانِي أَذْرُعٍ فَاكْتُبْ عَلَيْهِ آيَةَ الْكُرْسِيِ.[18]
امام صادق علیه السّلام فرمود: اگر اتاق بيش از هشت ذراع باشد، بر آن آيه الكرسى نوشته شود.
15- المحاسن عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ بَنَى فَاقْتَصَدَ فِي بِنَائِهِ لَمْ يُؤْجَرْ. [19]
امام صادق علیه السّلام فرمود: هر كه ساختمانى بسازد و از آن كم گذارد، اجرى ندارد.
16- المحاسن عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي هَاشِمٍ عَنْ أَبِي خَدِيجَةَ قَالَ: رَأَيْتُ مَكْتُوباً فِي بَيْتِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع آيَةَ الْكُرْسِيِّ قَدْ أُدِيرَتْ بِالْبَيْتِ وَ رَأَيْتُ فِي قِبْلَةِ مَسْجِدِهِ مَكْتُوباً آيَةَ الْكُرْسِيِ.[20]
ابى خديجه گفت: در اتاق امام صادق علیه السّلام ديدم که دور تا دور آيه الكرسى نوشته شده و در قبله مسجد آن هم آيه الكرسى نوشته شده بود.
17- المحاسن عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنِ ابْنِ سِنَانٍ عَنْ حَمْزَةَ بْنِ حُمْرَانَ عَنْ رَجُلٍ قَالَ: شَكَا رَجُلٌ إِلَى أَبِي جَعْفَرٍ ع فَقَالَ أَخْرَجَنَا الْجِنُّ يَعْنِي عُمَّارَ مَنَازِلِهِمْ قَالَ اجْعَلُوا سُقُوفَ بُيُوتِكُمْ سَبْعَةَ أَذْرُعٍ وَ اجْعَلُوا الْحَمَامَ فِي أَكْنَافِ الدَّارِ قَالَ الرَّجُلُ فَفَعَلْنَا ذَلِكَ فَمَا رَأَيْنَا شَيْئاً نَكْرَهُهُ بَعْدَ ذَلِكَ.[21]
مردى گفت: كسى نزد امام باقر علیه السّلام شكايت كرد كه جنيان ما را از خانه بيرون كردند. آن حضرت فرمود: سقف خانه‌هاى خود را در هفت ذراع سازيد، و کبوتر در اطراف خانه بگذارید. آن مرد گفت: چنين كرديم و پس از آن مکروهى نديديم.
18- المحاسن عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مِنْ سَعَادَةِ الْمَرْءِ أَنْ يَتَّسِعَ مَنْزِلُهُ. [22]
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: از سعادت آدمى است كه خانه‌اش وسيع باشد
19- المحاسن عَنْ نُوحِ بْنِ شُعَيْبٍ النَّيْسَابُورِيِّ عَنْ سَعِيدِ بْنِ جَنَاحٍ عَنْ نَصْرٍ الْكَوْسَجِ عَنْ مُطَرِّفٍ مَوْلَى مَعْنٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لِلْمُؤْمِنِ رَاحَةٌ فِي سَعَةِ الْمَنْزِلِ.[23]
امام صادق علیه السّلام فرمود: برای مؤمن در وسعت خانه راحتی است.
20- المحاسن عَنْ سَعِيدِ بْنِ جَنَاحٍ عَنْ غَيْرِ وَاحِدٍ أَنَّ أَبَا الْحَسَنِ ع سُئِلَ عَنْ أَفْضَلِ عَيْشِ الدُّنْيَا فَقَالَ سَعَةُ الْمَنْزِلِ وَ كَثْرَةُ الْمُحِبِّينَ.[24]
درباره بهترين زندگى دنيا از امام كاظم علیه السّلام پرسش شد. فرمود: وسعت منزل و فراوانى دوستان.
21- المحاسن عَنْ نُوحِ بْنِ شُعَيْبٍ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ رُشَيْدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ بَشِيرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع يَقُولُ الْعَيْشُ السَّعَةُ فِي الْمَنْزِلِ وَ الْفَضْلُ فِي الْخَادِمِ.[25]
امام كاظم علیه السّلام مي فرمود: زندگی گوارا در وسعت منزل و خدمتكار خوب است.
22- المحاسن عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي الْبِلَادِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: مِنْ شَقَاءِ الْعَيْشِ ضِيقُ الْمَنْزِلِ.[26]
امام باقر علیه السّلام فرمود: از بدبختى در زندگى، تنگى منزل است.
23- المحاسن عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حُسَيْنِ بْنِ عُثْمَانَ قَالَ: رَأَيْتُ أَبَا الْحَسَنِ مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ ع وَ قَدْ بَنَى بُنْيَاناً ثُمَّ هَدَمَهُ.[27]
حسين بن عثمان گفت: ديدم که امام كاظم علیه السّلام بنایی ساخت و سپس آن را خراب كرد.
24- المحاسن عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّ رَجُلًا مِنَ الْأَنْصَارُ سَأَلَ النَّبِيَّ ص أَنَّ الدُّورَ قَدِ اكْتَنَفَتْهُ فَقَالَ لَهُ النَّبِيُّ ص ارْفَعْ مَا اسْتَطَعْتَ وَ اسْأَلِ اللَّهَ أَنْ يُوَسِّعَ عَلَيْكَ.[28]
امام صادق علیه السّلام فرمود: مردى از انصار از پيغمبر صلی الله علیه و آله پرسيد كه خانه‌ها او را در ميان گرفتند (يعنى فضای کمی براى او مانده)؛ پيغمبر صلی الله علیه و آله فرمود: تا می توانى [خانه ات را] بالا ببر و از خدا بخواه بر تو وسعت دهد.
25- مكارم الأخلاق عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ ع قَالَ قَالَ النَّبِيُّ ص مِنْ سَعَادَةِ الْمَرْءِ الْمَرْأَةُ الصَّالِحَةُ وَ الْمَسْكَنُ الْوَاسِعُ وَ الْمَرْكَبُ الْبَهِيُّ وَ الْوَلَدُ الصَّالِحُ. [29]
امام صادق از پدرش علیهما السّلام، از پيغمبر صلی الله علیه و آله روایت می‌کند که فرمود: از سعادت آدمى همسر خوب است و مسكن وسيع و مركب نیکو و زیبا و فرزند شايسته.
26- مكارم الأخلاق عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِيٍّ ع قَالَ: إِنَّ لِلدَّارِ شَرَفاً وَ شَرَفُهَا السَّاحَةُ الْوَاسِعَةُ وَ الْخُلَطَاءُ الصَّالِحُونَ وَ إِنَّ لَهَا بَرَكَةً وَ بَرَكَتُهَا جَوْدَةُ مَوْضِعِهَا وَ سَعَةُ سَاحَتِهَا وَ حُسْنُ جِوَارِ جِيرَانِهَا. [30]
امام صادق از پدرانش علیهم السّلام از على علیه السّلام روایت می کند که فرمود: خانه شرفى دارد که آن، وسعت فضایش و معاشران خوب است، و بركتى دارد که بركتش خوبى جاى آن و وسعت فضاى آن و همسايه‌هاى خوب آن است.
27- مكارم الأخلاق قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَرْبَعٌ مِنَ السَّعَادَةِ وَ أَرْبَعٌ مِنَ الشَّقَاوَةِ فَالْأَرْبَعُ الَّتِي مِنَ السَّعَادَةِ الْمَرْأَةُ الصَّالِحَةُ وَ الْمَسْكَنُ الْوَاسِعُ وَ الْجَارُ الصَّالِحُ وَ الْمَرْكَبُ الْبَهِيُّ وَ الْأَرْبَعُ الَّتِي مِنَ الشَّقَاوَةِ الْجَارُ السَّوْءُ وَ الْمَرْأَةُ السَّوْءُ وَ الْمَسْكَنُ الضَّيِّقُ وَ الْمَرْكَبُ السَّوْءُ. [31]
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: چهار چیز از سعادت هستند و چهارچیز از بدبختى. آن چهار چیز که از سعادت هستند عبارتند از: زن شايسته، مسكن واسع، همسايه خوب و مركب نیکو و زیبا. و آن چهار چیز كه از بدبختى است عبارتند از: همسايه بد، همسر بد، مسكن تنگ و مركب بد.
28- مكارم الأخلاق فِي مِقْدَارِ سَمْكِ الْبَيْتِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع أَنَّهُ قَالَ: يَا مُحَمَّدُ ابْنِ بَيْتَكَ سَبْعَةَ أَذْرُعٍ فَمَا كَانَ فَوْقَ ذَلِكَ سَكَنَتْهُ الشَّيَاطِينُ إِنَّ الشَّيْطَانَ لَيْسَ فِي السَّمَاءِ وَ لَا فِي الْأَرْضِ إِنَّمَا يَسْكُنُونَ الْهَوَاءَ. [32]
از محمد بن مسلم نقل است که امام باقر علیه السّلام درباره اندازه بلندى اتاق به او فرمود: اى محمد! اتاقت را تا هفت ذراع بساز؛ آنچه بالاتر از آن است شياطين در آن جا گيرند. شياطين نه در آسمانند و نه در زمين، همانا آنها در هوا مسكن دارند.
29- نهج البلاغة مِنْ كَلَامٍ لَهُ ع بِالْبَصْرَةِ وَ قَدْ دَخَلَ عَلَى الْعَلَاءِ بْنِ زِيَادٍ الْحَارِثِيِّ يَعُودُهُ وَ هُوَ مِنْ أَصْحَابِهِ فَلَمَّا رَأَى سَعَةَ دَارِهِ قَالَ مَا كُنْتَ تَصْنَعُ بِسَعَةِ هَذِهِ الدَّارِ فِي الدُّنْيَا أَمَا أَنْتَ إِلَيْهَا فِي الْآخِرَةِ كُنْتَ أَحْوَجَ بَلَى إِنْ شِئْتَ بَلَغْتَ بِهَا الْآخِرَةَ تَقْرِي فِيهَا الضَّيْفَ وَ تَصِلُ فِيهَا الرَّحِمَ وَ تُطْلِعُ مِنْهَا الْحُقُوقَ مَطَالِعَهَا فَإِذَا أَنْتَ قَدْ بَلَغْتَ بِهَا الْآخِرَةَ. [33]
امیر مؤمنان علیه السلام پس از جنگ بصره بر یکی از یارانش به نام علاء بن زياد وارد شد. وقتى خانه بسيار مجلل و وسيع او را ديد، فرمود: با اين خانه وسيع در دنيا چه مى‌كنى، در حالى كه در آخرت به آن نيازمندترى؟ آرى، اگر بخواهى مى‌توانى با همين خانه به آخرت برسى! در اين خانه وسيع مهمانان را پذيرايى كنى، به خويشاوندان با نيكوكارى بپيوند و حقوقى را كه بر گردن تو است به صاحبان حق برسان، پس آنگاه با همين خانه وسيع، به [کار] آخرت مى رسی.
30- نهج البلاغة وَ قَالَ فِي وَصِيَّتِهِ لِلْحَسَنِ ع سَلْ عَنِ الرَّفِيقِ قَبْلَ الطَّرِيقِ وَ عَنِ الْجَارِ قَبْلَ الدَّارِ. [34]
امیر مؤمنان علیه السلام در سفارش به پسرش حسن علیه السّلام فرمود: پيش از اين كه به راهى روى، از رفيق راه جويا شو و پيش از به دست آوردن خانه، از همسايه آن پرسش كن.
31- معاني الأخبار، الخصال عَنْ مَاجِيلَوَيْهِ عَنْ عَمِّهِ عَنِ الْبَرْقِيِّ عَنِ ابْنِ أَبِي عُثْمَانَ عَنْ مُوسَى بْنِ بَكْرٍ قَالَ قَالَ أَبُو الْحَسَنِ الْأَوَّلُ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَا وَلِيمَةَ إِلَّا فِي خَمْسٍ فِي عُرْسٍ أَوْ خُرْسٍ أَوْ عِذَارٍ أَوْ وِكَارٍ أَوْ رِكَازٍ فَأَمَّا الْعُرْسُ التَّزْوِيجُ وَ الْخُرْسُ النِّفَاسُ بِالْوَلَدِ وَ الْعِذَارُ الْخِتَانُ وَ الْوِكَارُ الرَّجُلُ يَشْتَرِي الدَّارَ وَ الوكاز [الرِّكَازُ] الَّذِي يَقْدَمُ مِنْ مَكَّةَ.[35]
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: وليمه نباشد جز در پنج چيز: در عُرس يا خُرس يا عذار يا وكار يا ركاز؛ اما عروسی زناشویی است، خُرس زایمان است، عذار ختنه كردن است، وكار خريدن خانه است و ركاز زمانی است که كسى از مكه آيد.
32- معاني الأخبار عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ هَارُونَ الزَّنْجَانِيِّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ عَبْدِ الْعَزِيزِ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ سَلَّامٍ رَفَعَهُ قَالَ: نَهَى رَسُولُ اللَّهِ ص عَنْ ذَبَائِحِ الْجِنِّ وَ ذَبَائِحُ الْجِنِّ أَنْ يُشْتَرَى الدَّارُ أَوْ يُسْتَخْرَجَ الْعَيْنُ أَوْ مَا أَشْبَهَ ذَلِكَ فَيُذْبَحَ لَهُ ذَبِيحَةٌ لِلطِّيَرَةِ. [36]
قال أبو عبيدة معناه أنهم كانوا يتطيرون إلى هذا الفعل مخافة إن لم يذبحوا و يطعموا أن يصيبهم فيها شي‌ء من الجن فأبطل النبي ص هذا و نهى عنه.
رسول خدا صلی الله علیه و آله نهى كرده از ذبائح جنیان. و آن اين است كه خانه‌اى بخرد يا چشمه آبى در آورد ـ و اموری مثل اینها ـ و براى بدفالى حيوانى را سر ببرد.
ابو عبيده گفته: مقصود اين است كه در اين موارد فال بد مي زدند و بيم داشتند كه اگر كشتارى نكنند و اطعامى نكنند، از جن و پرى به آنها آفتى رسد. پيغمبر اين فال بد را بيهوده شناخت و از آن نهى كرد.
33- ثواب الأعمال عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيٍّ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنِ الصَّادِقِ عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ بَنَى مَسْكَناً فَذَبَحَ كَبْشاً سَمِيناً وَ أَطْعَمَ لَحْمَهُ الْمَسَاكِينَ ثُمَّ قَالَ اللَّهُمَّ ادْحَرْ عَنِّي مَرَدَةَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ وَ الشَّيَاطِينِ وَ بَارِكْ لِي فِي بِنَائِي أُعْطِيَ مَا سَأَلَ.[37]
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هر كه خانه‌اى سازد و ميشى بكشد كه فربه باشد و گوشتش را به مستمندان بخوراند، سپس گويد: «بار خدايا! سركشان و آزار دهندگان جن و انس و همه شيطان‌ها را از من بران و ساختمان مرا مبارك ساز»، آنچه که درخواست كرده، به او داده شود.