(9)
«هَجود»، به معنای خوابیدن است و «تَهجّد»، به معنای برطرف کردن خواب با عبادت می باشد.
نماز شب از نمازهای بسیار با فضیلت است و در سوره های مزّمل و مدّثر آمده است: «قم الّیل الاّ قلیلاً» در روایات بیش از 30 فضیلت برای نمازشب برشمرده شده است که به
ص:146
1- 926. بحارالانوار، ج 87، ص 140.
2- 927. بحارالانوار، ج 80، ص 128.
3- 928. اعلام الدین دیلمی، ص 263.
4- 929. علل الشرایع، ص 363.
5- 930. فروع کافی، ج 3، ص 366.
6- 931. سفینهالبحار، ج 2، ص 46.
7- 932. بحارالانوار، ج 84، ص 144.
8- 933. سجده، 17.
9- 934. ذیل آیه 79 سوره اسراء.
برخی از فضایل آن اشاره می شود:
* تمام انبیا نمازشب داشتند. نماز شب، رمز سلامتی بدن وروشنایی قبر است. نماز شب، در اخلاق، رزق، برطرف شدن اندوه، ادای دین و نورچشم مؤثّر است.(1)
* نماز شب، گناه روز را محو می کند و نور قیامت است.(2)
* امام صادق علیه السلام می فرماید: پاداش نماز شب آن قدر زیاد است که خداوند می فرماید: «فلاتعلم نفس ما اُخفی لهم من قُرّه اَعین جزاء بما کانوا یعملون»(3) هیچ کس پاداشی را که برای آنان در نظر گرفته شده نمی داند.(4)
* امام صادق علیه السلام می فرماید: شرف مؤمن، نماز شب است و عزّتش، آزار واذیّت نکردن مردم.
* ابوذر کنار کعبه مردم را نصیحت می کرد که برای وحشت و تنهایی قبر، در دل شب دو رکعت نماز بخوانید.
* درمانده کسی است که از نماز شب محروم باشد.
* بهترین شما کسی است که اطعام کند، سلام را آشکارا بدهد و هنگامی که مردم در خوابند، نماز بخواند.
سه چیز بر پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله واجب بود و بر دیگران مستحبّ: نماز شب، مسواک و سحرخیزی.(5)
در کلمه ی «مقاماً» عظمت نهفته است (به خاطر تنوین) و در روایات آمده که «مقام محمود» همان شفاعت است.(6)
حضرت علی علیه السلام می فرماید: گناهان و اعمال و رفتار بد انسان، موجب محرومیّت او از نمازشب می شود.(7)
خداوند به تمام قطعات زمان سوگند یاد کرده است. مثلاً: «والفجر»(8)، «والصبح»(9)،
ص:147
1- 935. سفینه البحار.
2- 936. بحار، ج 84، ص 140.
3- 937. سجده، 17.
4- 938. تفسیر مجمع البیان.
5- 939. تفسیر فرقان.
6- 940. تفسیر نورالثقلین.
7- 941. بحار، ج 87، ص 145.
8- 942. فجر، 1.
9- 943. مدّثر، 34.
«والنهار»(1)، «والعصر»؛ اما به سحر سه بار سوگند یاد شده است: «والیل اذا یسر»(2)، «والیل اذا عَسعَس»(3)، «والیل اذ اَدبر»(4) یعنی سوگند به شب هنگام تمام شدنش. و در باره ی استغفار در سحر دو آیه آمده است: «وبالاسحار هم یستغفرون»(5)، «المستغفرین بالاسحار»(6)