بوى
بهشت به مشام سه دسته از افراد در قيامت نمى رسد.
پيامبر
بزرگوار اسلام صلّى اللّه عليه و آلهِ و سلّم در يكى از بيانات انسان ساز و تكان
دهنده ى اخلاقى خود چنين فرمود:
«اخبرنى جبرئيل انّ ريح الجنّة توجَدُ مِن
مسيرة اءلف عام ما يجِدُها عاق و لا شيخ زان ، و لا قاطع رحم ؛»(کافی ج2 ص349)
جبرئيل
امين به من خبر داد كه : بوى بهشت كه از فاصله اى بسيار دور و دراز به اندازه ى
هزار سال راه مى آيد، همان عطر دلنواز بهشت با اين بوى خوش و رسا را اين سه دسته
از بندگان خدا در مشامشان نمى يابند:
1. عاق والدين ،
2. پيرمرد زناكار،
3. و كسى كه قطع رحم كند.
«قطيةُ الرَّحِمِ تورثُ الفقرَ؛»(وسائل
الشیعه ،ج15 ،ص347)
يكى از
آثار شوم دنيوى قطع رحم اين است كه فقر و تنگدستى را به زندگى انسان مسلط مى كند.
در قرآن
صفت زشت قطع رحم را از نظر پليدى و آثار نامطلوب مادّى و معنوى آن در رديف نفاق و
دو رويى قرار داده است و مى فرمايد:
«فهل عسيتم إ ن تولّيتم اءّ تفسدوا فى الارض
و تُقَطِّعوا ارحامكم اءولئك الّذين لعنهم اللّه فاصمّهم و اعمى اءبصارهم »(محمد/22)
پس آيا
برخى از شما مردم بر آن هستيد كه اگر سرشته دار و سرپرست مردم شديد در زمين
تبهكارى نماييد و پيوندهاى خويشاوندى خود را ببريد؟
آنان
كسانى هستند كه خدا لعنت شان كرده و ناشنوايشان گردانيده و ديدگانشان را نابينا
كرده است
.
پيداست
كه آثار خطرناك اين دو صفت ، نفاق و قطع رحم تا آنجا است كه چشم و گوش و دل انسان
را كور و كر مى كند كه هرگز حقايق را نمى بيند و نمى شنود.
قطع رحم
از ميزان مهربانى و محبت و عطوفت به تدريج مى كاهد و به جايش عداوت و دشمنى و كينه
توزى را مى كارد؛ لذا كسى كه صله ى رحم را ناديده بگيرد، در حقيقت دارد فساد ايجاد
مى كند و فساد كنندگان در زمين و بين جامعه را خداوند لعنت كرده ، و آنان را كور و
كر مى كند؛
«اءولئك الّذين لعنهم اللّه فاءصمّهم و اءعمى
اءبصارهم »(محمد/23)
يعنى
آنان حقايق الهى و آسمانى و معارف اسلامى و كمالات و فضائل بشرى را پذيرا نيستند.
امام
صادق عليه السّلام فرمود:
«الذّنوب اللّتى تُعَجِّلُ الفناء قطيعةُ
الرَّحِمِ؛»(کافی ج2 ص448)
از جمله
ى گناهانى كه فنا و نيستى انسان پيش مى اندازد و انسان را به سراشيبى سقوط مى
كشاند، قطع رحم است .
حضرت
امام باقر عليه السّلام از مولا امير المؤ منين امام على عليه السّلام نقل مى كند
كه فرمود:
«ثلاثُ خصال لا يموت صاحبُهنَّ اءبدا حتّى
يرى وبالَهنَّ:
البَغىُ،
و
اليمينُ الكاذبةُ،
و قطعية
الرَّحِمِ؛»(کافی ج2 ص347)
سه خصلت است كه در هر كسى باشد، در همين دنيا كيفرش را
مى بيند.
1. ظلم و ستم كردن ،
2. قسم دروغ خوردن ،
3. و قطع رحم نمودن .
مسئوليت چشم در خطبه ى شعبانيه
به
دنبال بحث از خطبه ى شعبانيه ى پيامبر عزيز اسلام صلّى اللّه عليه و آلهِ و سلّم ،
اينك از قسمت ديگرى از آن خطبه و پيام آن استفاده مى كنيم كه چنين فرمود:
«و غضّوا عمّا لا يحلُّ النّظرُ اليه
اءبصاركم ؛»
از آنچه
خدا بر شما حلال نكرده است ، صرف نظر و چشم پوشى كنيد و چشم را بر حرام ببنديد.
حال اين
حرام مى خواهد مال و ثروت حرام باشد، يا زن و مرد اجنبى و نامحرم . بايد حرام را
رها كرد و از آن صرف نظر و چشم پوشى نمود.
در اين
جا دو مطلب ، مهم و قابل ارزيابى و دقت است :
1. چشم انسان چه وظيفه اى دارد؟
2. اين چشم چه خطراتى را براى انسان ايجاد مى
كند؟
همه ى اعضاى
بدن انسان وظيفه و ماءموريت ويژه اى دارند. مثلا قلب ، سلّول هاى مغز و مركز
فرماندهى بدن ، كليه ها و غده هاى فوق كليوى ، دستگاه هايى كه ياخته و سلّول هاى
قرمز و سفيد را مى سازند، همه و همه به فرمان خداوند مرتب و منظم عمل مى كنند و ما
چه بخواهيم و چه نخواهيم ، آنها به كارشان ادامه مى دهند. هر كدام وظيفه اى دارند،
آن را انجام مى دهند.
از جمله
ى اعضا و جوارح انسان دو چشم اوست كه وظيفه اى خطير دارد.
امام
صادق عليه السّلام راجع به اين دو عضو حسّاس بدن ، بيانى ارزشمند دارد كه حكيمانه
و زيباست .
آن حضرت
در اين مورد چنين فرمود:
«و فرض على البصرِ اءن لا يَنظرَ إ لى ما
حرّم اللّه عليه ،
و اءن
يُعرضَ عمّا نهى اللّه عنه ممّا لا يحلّ له ،
و هو
عملُه ، و هو الا يمان ؛»(کافی ج2 ص35)
خداوند
بر چشم واجب كرده است كه آنچه خدا نگاه به آن را حرام كرده است ، به آن نظر نكند،
و از آنچه كه خدا نهى فرموده است ، از نگاه به آن اعراض و دورى كند و هر چيزى را
كه خداوند بر او حلال نكرده است فاصله بگيرد.
آن گاه
حضرت امام صادق عليه اسلام فرمود: اين كار درست چشم است و اين نشان ايمان صاحب آن
است
.
يعنى
اين دو نيرو اگر در كسى پيدا شد، كه آنچه را كه خدا نهى كرده است ، چشم پوشى كند و
آنچه را خدا حرام كرده به آن نگاه نكند، همين نيرو، ايمان است و اين شخص انسان مؤ
منى است
.
سپس
امام صادق عليه السّلام استشهاد كرد به اين آيه ى كريمه قرآن كه مى فرمايد:
«قل للمؤ منينَ يغُضّوا مِن اءبصارهم و
يحفظوا فروجَهم ذلك اءزكى لهم إ نّ اللّه خبير بما يصنعون (نور/30)»
[اى پيامبر!] به مردان با ايمان بگو: ديدگان
خود [از آنچه بر آنان روا نيست ] فرو نهند و پاكدامنى ورزند، كه اين [روش ] براى
آنان پاكيزه تر است ، بى گمان خدا از آنچه آنان انجام مى دهند آگاه است .
و باز
امام صادق عليه السّلام به اين آيه ى كريمه قرآن استشهاد كرد كه مى فرمايد:
«و قل للمؤ مناتِ يغضُضنَ مِن اءبصارهنَّ و
يَحفَظنَ فروجهنَّ و لا يُبدينَ زينتهنّ إ لّا ما ظَهَرَ منها و ليضربن بخمرهنّ عل
جيوبهنّ و لا يبدين زينتهنّ إ لا لبعولتهنّ اءو آبائهنّ اءو آباء بعولتهنّ اءو
اءبنائهنّ اءو اءبناء بعولتهنّ اءو إ خوانهنّ اءو بنى إ خوانهنّ اءو بنى اءخواتهنّ
اءو بنى اءخواتهنّ اءو نسائهنّ اءو ما ملكت اءيمانهنّ اءو التّابعين غير اءولى الا
ربة من الرّجال اءو الطّفل الذين لم يظهروا على عوارت النّساء و لا يضربن
باءرجلهنّ ليعلم ما يخفين من زينتهنّ و توبوا إ لى اللّه جميعا اءيّها المؤ منون
لعلّكم تفلحون(نور/31)»