سخنران استاد فرحزاد

  • به حسن و خلق و وفا کس به یار ما نرسد تو را در این سـخن انکار کـار ما نرسد
  • اگر چه حـسن فروشـان به جلـوه آمده اندبه حسن و ملاحت کس به یار ما نرسد
  • به حق صحـبت دیرین کـه هیچ محرم رازیک جهـت به یـار حـق گـذار ما نـرسد
  • هــزار نـقـد بـه بـازار کائـنـات آرنـد یکـیبـه سـکـه صـاحـب عـیـار مــا نرســد
  • چـنان بزی که گـر خاک ره شـوی کس راغـبـار خـاطـری از رهـگـذار مـا نرسـد

برکات ذکر صلوات

امام صادق علیه السلام می فرماید: «مَنْ صَلَّى عَلَى النَّبِی ص صَلَاةً وَاحِدَةً صَلَّى اللَّهُ عَلَیهِ أَلْفَ صَلَاةٍ فِی أَلْفِ صَفٍّ مِنَ الْمَلَائِكَةِ»(شیخ کلینی/ الكافی/ ج2/ ص:491). اگر کسی یک بار بر پیامبر درود بفرستد خدای متعال هزار صلوات و رحمت با هزار صف از ملائکه بر کسی که صلوات بر محمد و آل محمد بفرستد نازل می کند. «وَ لَمْ یبْقَ شَی ءٌ مِمَّا خَلَقَهُ اللَّهُ إِلَّا صَلَّى عَلَى الْعَبْدِ»(همان). موجودات عالم هم روح و جان دارند پیامبر عظیم الشان برای سخنرانی به یک درخت خشک تکیه می دادند اما وقتی که منبر ساختند پیامبر روی منبر نشستند و دیگر به درخت تکیه ندادند درخت خشک از فراق پیامبر ناله می زد. مثل انسانی که داغ جوان دیده و به فراق عزیزی مبتلا شده است. که پیامبر آمدند درخت را نوازش کردند و درخت را آرام شد.

  • کمتر ز چوبی تو نبـاشکمتر ز حنانه نباش
  • برخوی خود پیمانه شوحنانه شو حنانه شو

تو هم اگر ناله کنی امام زمان می آید آرامت می کند. تو هم اگر ناله ات در بیاید یعنی خودت را صغیر و یتیم ببینی بی کس و کار ببینی می آیند دست لطف بر سرت می گذارند. «یا حَبِیبَ مَنْ لا حَبِیبَ لَهُ یا أَنِیسَ مَنْ لا أَنِیسَ لَهُ» (شیخ عباس قمی/ مفاتیح الجنان/ ج1/ ص: 86). اگر بی کس شدی خدا و امام زمان می آیند دست لطف بر سرت می گذارند. ولی ما این قدر کس داریم نوبت به آنها نمی رسد. این دلمان خالی بشود آن ها می گویند ما می آییم. تا وقتی که دیگران و اغیار هستند تا اله است الا الله نمی آید. اول باید این اله ها را از خودمان دور بکنیم.

  • در دل و جان خانه کردی عاقبتهر دو را دیوانه کردی عاقبت
  • آمدی که آتش در این عالم زنیوانگشتی تا نکردی عاقبت
  • یا رسـول الله ستون صبر رااستن حنانه کردی عاقبت

چه نورانیتی از تکیه دادن پیامبر به این ستون می رسید و ستون چه انرژی می گرفت که وقتی پیامبر دیگر به این درخت خشک تکیه نداند و روی منبر نشست از فراق رسول الله ناله اش بلند شد. پیامبر آمدند بغل کردند، نوازش کردند، آرامش کردند. امام صادق علیه السلام فرمود: اگر پیامبر این ستون را نوازش نمی کرد تا قیامت ناله می زد. موجودات عالم فهم و شعور دارند کاش ما هم فهم و شعورمان بروز می کرد و به ظهور می رسید. خدا و ملائکه وموجودات عالم درود می فرستند و دعا می کنند برای کسی که صلوات بر محمد و آل محمد بفرستد.

راه های دل کندن از محبت دنیا

حسادت و بخل و حرص و کبر و رذایل دیگر شعبه ها و شاخه های درخت حب دنیا هستند. در بزرگ جهنم، حب دنیاست. آن های دیگر درهای کوچک هستند. اگر در بزرگ بسته بشود، درهای دیگر هم بسته می شوند. «رَأْسُ كُلِّ خَطِیئَةٍ»(شیخ کلینی/ الكافی/ ج2/ ص:315). ریشه و سر منشاء تمام گناهان حب دنیاست. از خدا بخواهید که این ریشه قطع بشود.

چه کار کنیم از محبت دنیا کنده بشویم؟ این شجره خبیثه، حب دنیا ریشه اش در دلمان خشک بشود. تا وقتی که این هست نمازها قبول نمی شود، دعاها بالا نمی رود، کار درست نمی شود. روایت دیدم بعضی ها این قدر نماز خواندند، ذکر گفتند که روز قیامت وقتی نماز و عبادتشان ظهور می کند مثل کوه بزرگی هست اما خطاب می رسد در آتش جهنم بیندازیدشان. پس این همه ذکر و عبادت چه شد؟ خطاب می رسد به خاطر این که وقتی به دنیای حرام می رسیدند توی دنیا شیرجه می رفتند. این ها خیلی ذکر می گویند ولی یک مال ربا را یا زمین غصبی را بخواهند تقسیم کنند این ها صف می بندند. اگر عبادت ما را از مهر دنیا نکند و در موقع حرام و چراغ قرمز ترمز بزند عبادت هایت درست است. اصلا روزه برای چه واجب شده؟ «لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ»(البقرة: 21). تا ترمزهایمان، اراده امان قوی بشود.

اول: یاد مرگ

امیرالمومنین علیه السلام می فرماید: یاد مرگ دل ها را جلا می دهد. پیامبر عظیم الشان می فرماید: «اذكروا هادم اللّذات» (محمد تقى فلسفى/ الحدیت-روایات تربیتى/ ج 3/ ص: 204). منهدم کننده خوشی های دنیا را زیاد یاد بکنید. همه ما زیر خاک می رویم اگر کسی مرگ را باور کند حرص و جوش دنیا را نمی زند. به کسی بگویند یک ساعت دیگر اعدامت می کنیم آیا بهترین آپارتمان ها را می خواهی؟ بهترین قصرها را می خواهی؟ بهترین باغ ها را می خواهی؟ می گوید: می خواهم چه کار کنم. یک ساعت دیگر بالای دار می روم. اگر ما هم یقین کنیم که دنیا مسافر خانه است دیگر غصه تخت و دیوار و یخچالش را نمی خوریم. پیامبر خدا می فرماید: «الدُّنْیا سَاعَةٌ فَاجْعَلْهَا طَاعَةً»(مجلسی/ بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار/ ج 67/ ص: 62). همه دنیا یک ساعت است. این را صرف اطاعت خدا بکنیم. یاد مرگ بکنیم. به قبرستان برویم بنشینیم یک کم فکر کنیم این که زیر خاک است کیه؟ شما اعلامیه ها را نگاه بکنید شاید نصف این اعلامیه ها جوان هستند. چه سندی هست که ما بعد از هشتاد، نود سال بمیریم. هر چه هم باشد بعد از هشتاد، نود سال هم باز می میریم. امیرالمومنین علیه السلام می فرماید: «وَ اللَّهِ لَابْنُ أَبِی طَالِبٍ آنَسُ بِالْمَوْتِ مِنَ الطِّفْلِ بِثَدْی أُمِّهِ»(عبدالحمیدابن ابى الحدید معتزلی/ شرح نهج البلاغة/ج1/ ص: 213). به خدا قسم فرزند ابوطالب به مرگ مانوس تر است از بچه به سینه و پستان مادر، بچه چقدر با پستان مادر مانوس است حضرت می فرماید من با مرگ مانوس تر از آن بچه به پستان مادر هستم. پیامبر می فرمودند: هر کس می خواهد به مرده راهرونده نگاه کند به حضرت نگاه کند. یعنی او دلش را از این دنیا کنده است.

آدم از این دنیا کنده بشود خیلی راحت زندگی می کند. حالا این طور نیست که ما از دنیا دلمان کنده شد پول و خانه نداشته باشیم. داشته باشیم ولی وابسته نباشیم. آیت الله گلپایگانی فرموده بود دیدن یک عالمی که در حال جان دادن بود رفتیم. به او گفتیم: بگو «أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ»(شیخ کلینی/ الكافی/ ج1/ ص:72). گفت: این خدا به من خیلی ظلم کرده، من خیلی درس خواندم می بایست آیت الله می شدم. حدیث داریم اگر عالمی را دیدید که عاشق دنیاست او را در دینش متهم کنید. چون حب دنیا درد و مرض است. این خودش مریض است باید برود طبیب طبابتش بکند. امام فرمودند: عالمی در حال جان دادن بود به او گفتند: بگو «أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» گفت: این خدا دارد به من ظلم می کند. یک عمری زن و بچه ام را جمع و جور کردم حالا دارد من را از این ها جدا می کند. این ها را بیشتر از خدا می خواست. خدا می گوید به ملاقات من بیا. این هم می گوید من این ها را می خواهم. حب دنیا اگر غالب باشد دم مردن ممکن است انسان بی ایمان از دنیا برود.

«قُلْ إِنْ كانَ آباؤُكُمْ وَ أَبْناؤُكُمْ وَ إِخْوانُكُمْ وَ أَزْواجُكُمْ وَ عَشیرَتُكُمْ وَ أَمْوالٌ اقْتَرَفْتُمُوها وَ تِجارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسادَها وَ مَساكِنُ تَرْضَوْنَها أَحَبَّ إِلَیكُمْ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ جِهادٍ فی سَبیلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتَّى یأْتِی اللَّهُ بِأَمْرِهِ»(التوبة: 24). خدا تهدید می کند می فرماید: بگو: «اگر پدران و فرزندان و برادران و همسران و طايفه شما، و اموالى كه به دست آورده ايد، و تجارتى كه از كساد شدنش مى ترسيد، و خانه هايى كه به آن علاقه داريد، در نظرتان از خداوند و پيامبرش و جهاد در راهش محبوب تر است، در انتظار باشيد كه خداوند عذابش را بر شما نازل كند و خداوند جمعيّت نافرمانبردار را هدايت نمى كند! دنیا دوستان آماده عذاب باشند چون ممکن است بی ایمان از دنیا بروند. باید خدا و پیامبر و امامان را بیشتر دوست داشته باشیم. محبت دنیا اگر آن گوشه و کنارها باشد عیب ندارد ولی نباید وسط قلب را بگیرد. این خطرناک است.

دوم: توسل به خدا و اهل بیت علیهم السلام

چه کار کنیم که از حب دنیا کنده بشویم؟ یک راهش در خانه خدا و اهل بیت التماس کردن است. در دعای ابوحمزه می خوانیم. «أَخْرِجْ حُبَّ الدُّنْیا مِنْ قَلْبِی» (شیخ عباس قمی/ مفاتیح الجنان/1/ ص: 186). خدایا محبت دنیا را از دل من بیرون کن. ما نادان و جاهلیم، مثل بچه ای که به مار گزنده که در آن سم کشنده است می چسبد ما هم فکر می کنیم پول و ملک و ریاست و پست و مقام و مدرک گرفتیم چه شده است. هر چه بشویم آخرش می میریم. یک موقعی سران ارتش خدمت آقای بهاءالدینی رفته بودند ایشان فرمودند: ما دو تا درجه داریم. یک درجه هایی مال دنیاست. مال مردم مثلا لیسانس، فوق لیسانس، دکترا، مال ارتشی ها افسر و سرهنگ و سر تیپ و سردار و سرلشکر تا فرمانده کل قوا، یک درجه هایی هم مال آخرت است. آنجا بنده خوب خدا را، اخلاص را، محبت اهل بیت و ولایت را، صدقه را، سخاوت را، سرباز امام زمان را می خرند و بها می دهند. شما اگر سرباز واقعی امام زمان، واقعا بنده خدا بودی می خرند. تمام درجات دنیا با بند آمدن نفس صفر و تمام می شوند. پس چرا دنبال چیزهای فانی برویم؟ اما مدارج آخرتی با هیچ مرگ و میر از بین نمی روند. جابر می گوید: من یک آه عمیق کشیدم حضرت پیامبر خدا گفت: چرا آه می کشی؟ گفتم: برای دنیا یا قرض هایم، فرمودند: دنیا چیست؟ لباسش چیست؟ خوراکش چیست؟ شهوترانی اش چیست؟ این ها را برایم توضیح دادند. وقتی حضرت توضیح داد همه مهر و محبت دنیا از دلم بیرون رفت راحت شدم این دندان طمع را کندم. حالا من می خواهم خیلی شیک بگردم، خانه کذایی بخرم پز بدهم آبروی باجناق هایم را ببرم دور تشریفات و تجملات و چشم و هم چشمی خط بکشید تا راحت زندگی کنید. مثل کسی که روی میخ ها نشسته این طرف و آن طرف می رود. از روی میخ ها بلند شو میخ ها را از خودت دور بکن راحت می شوی. یا کسی دستش را لای گیره آهنی گذاشته بود این دست گیره را تاب می داد می گفت: آه آخ، دستتان را نگذارید این قدر تاب ندهید. روایت داریم دنیا مثل تار عنکبوت است. آدم دور خودش تار می تند بعد دیگر نمی تواند برگردد. این قدر چک و سفته و محضر و دادگاه و شهرداری و آخرش هم سرش را زمین می گذارد و می میرد. و ورثه هم به جان هم می افتند و همدیگر را سر تقسیم ارث می کشند. نه برای ورثه خدمتی کرده نه برای خودش ولی اگر این ها را انفاق می کرد آخرتش را آباد می کرد. برای بیرون رفتن از حب دنیا آدم بنشیند تفکر بکند این دنیا به چه کسی وفا کرده که به ما وفا کند؟ از خوب ها یا بدها دنیا به چه کسی وفا کرد؟ آیا این دنیا به پیامبر ما وفا کرد؟ پیامبر ما این قدر خون دل خورد بعد از این که مکه رافتح کرد این سوره نازل شد که می گویند آخرین سوره ای است که بر پیامبر نازل شد. «إِذا جاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَ الْفَتْحُ»(النصر: 1). «وَ رَأَیتَ النَّاسَ یدْخُلُونَ فی دینِ اللَّهِ أَفْواجاً»(النصر: 2). «فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَ اسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ كانَ تَوَّاباً»(النصر: 3). هنگامى كه يارى خدا و پيروزى فرا رسد. و ببينى مردم گروه گروه وارد دين خدا مى شوند. پروردگارت را تسبيح و حمد كن و از او آمرزش بخواه كه او بسيار توبه پذير است! آیا دنیا به امیرالمومنین و حضرت زهراء وفا کرد؟ حدیث داریم هیچ پیامبر و امامی نبوده الا این که شهیدش کردند. این دنیا بی ارزش است دیگر ما حدیث داریم اگر دنیا ارزش داشت خدا یک شربت آب به کافر و دشمنش نمی داد. این مال بی ارزشی دنیا است ولی بهشت مخصوص خوب هاست. آن جا به درد می خورد.

سوم: همنشینی با افراد مومن

یکی دیگر از راه های کندن محبت دنیا نشستن با آن هایی که مومن واقعی هستند و پرهیز از نشستن با اهل دنیا، و به یاد مرگ بودن است. خدا به پیامبر امر کرده از آن هایی که غرق دنیا هستند اعراض کن. «فَأَعْرِضْ عَنْ مَنْ تَوَلَّى عَنْ ذِكْرِنا وَ لَمْ یرِدْ إِلاَّ الْحَیاةَ الدُّنْیا» (النجم: 29). ای پیامبر رویت را برگردان از آن هایی که حرفشان فقط دنیاست. و یاد خدا را فراموش کردند و به دنیا چسبیده اند. حاج آقای دولابی می فرمودند: عالمی در نجف بود که یک موقع دیدند حالش خیلی منقلب شده است. در حال و هوای دیگری است. مثل این که خدایی و آخرتی شده است. به ایشان گفتند: آقا چند ماهی است که خیلی منقلب شده اید چه شده است؟ فرمود: تازگی ها یک ذره احتمال می دهم آخرت حق است. انگار خدا هست دارد می بیند. البته این انکارش از یقین ما قویتر است. آدم یک ذره باور کند که مرگ و بهشت حق است مراقبت اعمالش خواهد بود.

چهارم: سخاوت

یکی دیگر از چیزهایی که محبت دنیا را کم می کند سخاوت است. از پیامبر سوال کردند چرا ما این قدر دنیا را دوست داریم از آخرت را خوشمان نمی آید؟ پیامبر فرمودند: به خاطر این که اینجا را آباد کردید آنجا را خراب کردید. اینجا را خیلی آباد نکنید آن طرف را آباد کنید. اگر آدم به یتیمان و فقراء برسد، آخرت را آبتد دلش هم آن طرف می رود. دیگر اینجا را محکم و آباد کرده اید نمی توانید دل بکنید. چه کسی حاضر است از آبادی به خرابه برود. بیاییم به دنیا پشت بکنیم آخرت را آباد بکنیم. پیامبر خدا در خطبه شعبانیه می فرماید: «اتَّقُوا النَّارَ وَ لَوْ بِشِقِّ تَمْرَةٍ» (شیخ صدوق/ من لایحضره الفقیه/ ج4/ ص:376).

اهمیت و فضیلت سخاوت در اسلام

خدا سخاوت و انفاق دست دهنده را خیلی دوست دارد. جوانی که غرق گناه ولی سخی باشد عاقبت به خیر می شود توبه می کند و به بهشت می رود و پیرمردی که ریشش را در نماز و روزه و عبادت سفید کرده ولی بخیل است به جهنم می رود. امام صادق علیه السلام فرمودند: «سُمَحَاؤُكُمْ وَ شِرَارُكُمْ بُخَلَاؤُكُمْ»(شیخ کلینی/الكافی/ج4/ص: 38). بهترین شما سخاوتمندان شما هستند و بدترین شما بخیلان شما هستند. حضرت امیر علیه السلام می فرماید: کافر سخاوتمند به بهشت نزدیک تر از مسلمان بخیل است. یعنی بخل ایمان را و سخاوت کفر و فسق را از بین می برند.

عالمی خیلی اهل سخاوت و ریخت و پاش بود. در کنار او یک عالم دیگری بود که خیلی سخت گیر و تنگ نظر بود. آن عالم می گفت: پول های خمس را می گرفت دفع می کرد می گفت ما حق نداریم خرج بکنیم امام زمان بیاید در بیاورد خرج بکند. آن وقت آن عالم آن جاها را شناسایی می کرد می رفت پول ها را نیمه شب در می آورد به فقراء و موارد مصرف خمس می رساند. به او می گفتند: آقا شمایی که پول ها را قایم می کنی آن آقا در می آورد. گفته بود باشد ما به وظیفه خودمان عمل می کنیم او هم به وظیفه خودش عمل می کند. می گویند طلبه ای احتیاج به آب و غسل واجب داشت. آن موقع هم فقر شدید بود می آید به همان عالمی که دستش تنگ بوده می گوید آقا من پول ندارم حمام واجب شده باید حمام بروم. آقا فکری می کند که بیت المال هست ولی من شک دارم بدهم یا ندهم. استخاره می کند یک تومن بدهد بد می آید. نه قران بدهد بد می آید. تا این که می رسد به یک قرآن باز هم بد می آید. می گوید: آقا بد آمد نمی توانم بدهم. طلبه خیلی زرنگ بود می گوید آقا چرا سرازیری استخاره می کنی سر بالایی استخاره کن. عدد بی نهایت است بالا می رود دیگر پائین نمی رود که به صفر برسد.

مرده شوری چند وقت بود کسی نمرده بود. مرده گیرش نیامده بود که سور و ساتی به او بدهند. برای مستحبات می شود آدم پول بگیرد ولی برای غسل و نماز واجب نمی شود پول گرفت. ولی در اصل غسل و کار واجب نمی شود پول گرفت چون واجب کفایی است. مرده شور پیش این آقا آمد و گفت آقا نماز و روزه استیجاری نداری. الآن چند وقت است کسی نمرده بازار کارمان کساد است. آقا هم سختگیری بوده می گوید: که خوب شما چه کاره هستید؟ می گوید: من مرده شورم. می گوید: درنماز شک بین 3 و 4 چه کار می کنی؟ چه طوری غسل می دهی؟ چه طور کفن می کنی؟ چه طورتلقین می خوانی؟ همه را جواب می دهد. حاج آقا دوباره می پرسد بعد از این که میت را در قبر گذاشتیم تلقین آخر را خواندیم خواستیم لحد را بچینیم یک حرف تلقین مهم دیگر هم به این مرده می گوییم چیست؟ گفت: به این مرده می گوییم: «اسْمَعْ افْهَمْ» (شیخ کلینی/ الكافی/ ج3/ ص:194). بشنو بفهم. فلانی پسر فلانی خوش به سعادتت مردی و راحت شدی گیر فلان آیت الله نیفتادی که پدرت را در بیاورد. از نکیر و منکر بدتر است. یک نماز می خواهی به ما بدهی پدر ما را در آوردی. این اندازه سخت گیری خوب نیست.

خدایا به حق اباالفضل العباس دردهای ما دواء بفرما. گناهان ما را ببخش و بیامرز. قلب امام زمان از ما راضی و فرجش را نزدیک بگردان. در دنیا و آخرت ما را آنی از قرآن و اهل بیت جدا مگردان. مقام معظم رهبری، علماء، مراجع و جوان هایمان در پناه امام زمان حفظ بفرما.