آیا عمر بن الخطاب ، به حضرت زهرا سلام الله علیها جسارت کرده است ؟
پاسخ :
این که عمر بن الخطاب به حضرت زهرا سلام الله علیها جسارت کرده است ، از قطعیات تاریخ است .
روایاتى که در رابطه با هجوم به خانه حضرت صدیقه طاهره در کتب اهل سنت آمده به چند دسته مى شود تقسیم کرد .
1. تهدید به سوزاندن خانه:
ذکرالطبرى: باسناده عن زیاد بن کلیب قال: أتى عمر بن الخطاب منزل علىّ و فیه طلحة والزبیر و رجال من المهاجرین فقال: واللّه لأحرقنّ علیکم أو لتخرجنّ إلى البیعة، فخرج علیه الزبیر مصلتاً بالسیف فعثر فسقط السیف من یده فوثبوا علیه فأخذوه.
عمر به منزل علی(ع) آمد در حالی که طلحه و زبیر و مردانی ار مهاجرین آنجا بودند. پس عمر گفت: به خدا قسم که خانه را بر سرتان به آتش می کشانم مگر اینکه برای بیعت خارج شوید. پس زبیر با شمشیر کشیده خارج شد پس زمین خورد و شمشیرش افتاد و ایشان وی را گرفتند. تاریخ الطبرى: 2/443.
وابن أبی الحدید: عن سلمة بن عبد الرحمان قال: فجاء عمر الیهم فقال: «والذى نفسى بیده لتخرجنّ إلى البیعة أو لأحرقنّ البیت علیکم .
پس عمر به سوی ایشان (متحصنین) رفت و گفت: قسم به کسی که جانم در دست اوست یا برای بیعت از این خانه خارجتان می کنم یا خانه را بر سرتان به آتش می کشانم.
شرح نهج البلاغه: 1/164 (2/45)
2. آوردن وسائل آتش سوزى و بى توجهى خلیفه دوم بر اعتراض مردم:
وابن قتیبة: قال: ... و قال عمر: والذى نفس عمر بیده لتخرجنّ أو لأحرقنّها على من فیها! فقیل له: یا أباحفص إنّ فیها فاطمة!! فقال: و إن.
عمر گفت: قسم به کسی که جانم در دست اوست یا از خانه خارج می شوید یا خانه را بر سر اهلش می سوزانم! به او گفته شد: ای ابا حفص در این خانه فاطمه است!! پس گفت: اگر چه او باشد...
الامامة والسیاسة: 1/12، أعلام النساء لعمر رضا کحالة: 4/114.
3. آوردن وسائل آتش سوزی و درگیرى لفظى میان حضرت صدیقه و خلیفه دوم:
البلاذرى: باسناده عن سلیمان التیمى وعن ابن عون: إنّ أبابکر أرسل إلى على(علیه السلام)یرید البیعة فلم یبایع، فجاء عمر و معه فتیلة فتلقّته فاطمة على الباب، فقالت فاطمة: یابن الخطاب! أتراک محرقاً علیّ بابى؟ قال نعم: وذلک أقوى فیما جاء به أبوک.
ابابکر کسانی را نزد علی(ع) برای اخذ بیعت فرستاد ولی او بیعت نکرد. پس عمر همراه با آتش گیره ای به در خانه آمد و فاطمه(س) را نزد با ملاقات کرد. پس فاطمه گفت: ای پسر خطاب! آیا تو را می بینم در حالی که می خواهی در خانه ام را آتش بزنی؟ عمر گفت: آری! و در این کار از آنچه پدرت آورده محکم ترم.
انساب الاشراف: 1/586.
أبو الفداء: قال: ... فأقبل عمر بشیء من نار على أن یضرم الدار، فلقیته فاطمة رضى اللّه عنها وقالت: إلى أین یابن الخطاب؟ أجئت لتحرق دارنا؟ قال: نعم.
پس عمر آتش گیره ای آورد تا خانه را بسوزاند. پس فاطمه(س) او را دید و گفت: به کجا می روی ای پسر خطاب؟ آیا می روی تا خانه ما را بسوزانی؟ گفت: آری...
تاریخ أبی الفداء: 1/164.
وابن عبد ربّه: الذین تخلّفوا عن بیعة أبی بکر: علىّ و العباس، و الزبیر، و سعد بن عبادة، فأمّا على والعباس والزبیر فقعدوا فى بیت فاطمة حتّى بعث الیهم أبو بکر عمر بن الخطاب لیخرجوا من بیت فاطمة وقال له: إن أبوا فقاتلهم. فأقبل عمر بقبس من نار على أن یضرم علیهم الدار فلقیته فاطمة فقالت: یابن الخطاب! أجئت لتحرق دارنا؟ قال: نعم.
کسانی که از بیعت ابوبکر تخلف کردند: علی، عباس، زبیر، و سعد بن عباده بودند. اما علی، عباس و زبیر در خانه فاطمه نشستند تا اینکه ابوبکر عمر را به سوی ایشان فرستاد تا ایشان را از بیت فاطمه خارج کند. ابوبکر به عمر گفت: اگر از خروج ممانعت کردند با ایشان بجنگ. پس عمر با آتش گیره ای به سمت خانه آمد تا خانه را بسوزاند و در این حال فاطمه را دید. پس فاطمه(س) به او فرمود: ای پسر خطاب! آیا می آیی تا خانه ما را بسوزانی؟ عمر پاسخ داد: آری!
العقد الفرید:5/12، طبعة مکتبة الریاض الحدیثة.
4. حمله خلیفه دوم به حضرت صدیقه طاهره
الشهرستانى: عن الجاحظ: إنّ عمر ضرب بطن فاطمة علیها السلام یوم البیعة حتّى ألقت الجنین من بطنها وکان عمر یصیح: إحرقوا دارها بمن فیها، وماکان فى الدار غیر علىّ و فاطمة والحسن والحسین وزینب(علیهم السلام)
همانا عمر در روز بیعت ضربه ای به شکم فاطمه(س) زد و به خاطر آن ضربت بود که جنینش سقط شد و در این حال بود که عمر فریاد می زدک خانه اش را با آن که در آن است بسوزانید. و در خانه نبودند الا علی و فاطمه و حسن و حسین و زینب(علیهم السلام).
الملل والنحل: 1/57. طبعة بیروت، دار المعرفة.
قال المسعودى: فهجموا علیه و أحرقوا بابه، واستخرجواه منه کرهاً، وضغطوا سیّدة النساء بالباب حتّى أسقطت محسناً.
پس به خانه علی(ع) حجوم بردند و درب خانه اش را سوزانیدند و در حالی که کراهت داشت او را از خانه بیرون کشیدند و سرور زنان فاطمه(س) را در کنار در زدند تا اینکه محسن را سقط کرد.
اثبات الوصیة:143.
قال ابن حجر العسقلانى: إنّ عمر رفس فاطمة حتّى أسقطت بمحسن.
عمر با لگد به سینه فاطمه(س) زد تا آنجا که محسن را سقط کرد.
لسان المیزان:1/268.
قال الصفدى: إنّ عمر ضرب بطن فاطمة یوم البیعة حتّى ألقت المحسن من بطنها.
همانا عمر در روز بیعت ضربه ای به شکم فاطمه(س) زد و به خاطر آن ضربت بود که جنینش سقط شد.
الوافى بالوفیات: 5/347.
روایات فراوانی از طریق اهل سنت و شیعه نقل شده است که غضب فاطمه ، غضب پیامبر و غضب پیامبر غضب خداوند است :
عن على رضى اللّه عنه قال: قال رسول اللّه صلى اللّه علیه وآله وسلم لفاطمة: «إنّ اللّه یغضب لغضبک، ویرضى لرضاک . هذا حدیث صحیح الإسناد و لم یخرجاه .
رسول خدا(ص) به فاطمه(س) فرمود: همانا خدا به واسطه غضب تو غضب می کند و به واسطه رضایت تو راضی می شود.
المستدرک: 3/153، مجمع الزوائد: 9/203، الآحاد والمثانی للضحاک: 5/363، الذریة الطاهرة النبویة للدولابی: 119، المعجم الکبیر للطبرانی: 1/108، 22/401، نظم درر السمطین للزرندی الحنفی: 178، الکامل لعبداللّه بن عدی: 2/351، تاریخ مدینة دمشق : 3/156، أسد الغابة :5/522، ذیل تاریخ بغداد: 2/140، 2/141 میزان الاعتدال :2/492، الإصابة: 8/265،266، تهذیب التهذیب: 21/392، سبل الهدى والرشاد للصالحی الشامی: 11/ 44 .
عن المِسْوَر بن مَخْرَمَة أنّ رسول اللّه صلى اللّه علیه وسلم قال: «فاطمة بَضْعَة منّى فمن أغضبها أغضبنی .
رسول خدا(ص): فاطمه پاره تن من است. پس هر که او را غضب ناک کند مرا غضب ناک کرده است.
صحیح البخارى 4/210، (ص 710، ح 3714)، کتاب فضائل الصحابة، ب 12 ـ باب مَنَاقِبُ قَرَابَةِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله علیه وسلم.
عن المسور بن مخرمة قال قال رسول اللّه صلى اللّه علیه وسلم: «إِنَّمَا فَاطِمَةُ بَضْعَةٌ مِنِّی یُؤْذِینِی مَا آذَاهَا .
رسول خدا(ص): همانا فاطمه پاره تن من است. هر چه باعث آزار او شود مرا اذیت می کند.
صحیح مسلم 7/141 ح 6202) کتاب فضائل الصحابة رضى الله تعالى عنهم، ب 15 ـباب فَضَائِلِ فَاطِمَةَ بِنْتِ النَّبِیِّ عَلَیْهَا الصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ .
و از قطعیات تاریخ است که حضرت زهرا سلام الله علیها تا آخر عمر از دست خلیفه و دار و دسته‌اش غضبناک بود و هر گز از آن‌ها راضی نشد .
محمد بن اسماعیل بخاری می‌نویسد :
فغضبت فاطمة بنت رسول اللّه صلى اللّه علیه و سلم فهجرت ابابکر فلم تزل مهاجرته حتى توفیت.
پس فاطمه(س) دختر رسول خدا(ص) غضب ناک شد پس ابوبکر را از خود دور کرد پس این دور کردن ادامه داشت تا زهرا(س) از دنیا رفت.
صحیح البخارى: 4/42، ش 2862.
بنا بر نقل ابن قتیبه دینوری ، وقتی ابوبکر و عمر به ملاقات حضرت زهرا آمدند ، حضرت زهرا به آن‌ها گفت که آن دو را تا آخر عمر پس از هر نمازش نفرین خواهد کرد .
واللّه لأدعونّ اللّه علیک فی کلّ صلاة أصلّیها .
به خدا سوگند در هر نمازی که بخوانم تو را نفرین می نمایم.
الإمامة والسیاسة، تحقیق الشیری ج 1، ص 31.
اما از دیدگاه روایات شیعه ، این که قاتل حضرت زهرا سلام الله علیها ، عمر بن الخطاب است ، قطعی است . ما فقط به نقل یک روایت اکتفا می‌کنیم :
وکان سبب وفاتها : أن قنفذا مولى عمر لکزها بنعل السیف بأمره ، فأسقطت محسنا ومرضت من ذلک مرضا شدیدا ، ولم تدع أحدا ممن آذاها یدخل علیها .
سبب شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها این بوده است که قنفذ غلام عمر به دستور او ، آن حضرت را با غلاف شمشیرش زد . و این سبب شد که محسن سقط شود و حضرت زهرا شدیدا مریض شوند . در مدتی که مریض بودند ، به هیچ یک از آنانی را که او را اذیت کرده بودند ، اجازۀ ملاقات نداد .
دلائل الإمامة ج 2 ، عنه بحار الأنوار : 8 / 230 - 232 ( ط الکمپانی ) ، 30 / 290 - 295 . 2 . مثالب النواصب : 371 - 374 ، 418 - 419 . 3 . الصراط المستقیم : 3 / 25 . 4 . مطارح النظر فی شرح الباب الحادی عشر : 109 .
گروه پاسخ به شبهات مؤسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر (عج)