تربيت فرزندان,تربیت دینی فرزندان
فرزندان امانت الهی و نعمت و نشانههای خدا هستند و والدین درباره سلامت، رشد، تعلیم و تربیت آنان مسئولند و در برابر تربیت خوب، پاداش و در برابر تربیت بد آنان کیفر خواهند دید.
روایات اهل بیت(سلام ا... علیهم) برای فرزند، حقوقی را بر عهده والدین دانسته که عبارتند از:
- انتخاب نام نیکو برای او
- سرزنده و گرامی داشتن مادر او
- توجه به انتسابش به والدین
- بهداشت( نظافت و ختنه) او
- تغذیه مناسب او
- تعلیم و تربیت او
- مهرورزی به او
- اکرام او
- یاری کردنش بر کار نیک
رسول گرامی(ص) فرمودند: «حق فرزند بر پدر این است که مادرش را سرزنده و گرامی بدارد و نام نیکو بر او نهد و اگر پسر باشد قرآن به او بیاموزد و او را پاک(ختنه) کند و شنا کرن به او آموزد و اگر دختر باشد سوره نور را به او آموزش دهد و در ازدواج او شتاب کند.»
امام سجاد سلام ا... علیه میفرماید: «حق فرزندت این است که بدانی از توست و در این دنیا خوب و بدش به تو وابسته است.»
رسول اکرم(ص) فرمود: «کودکانتان را از آلودگی بشویید زیرا شیطان آلودگی را میپوید و موجب ترس کودک در خواب و نیز آزار فرشتگان همراه کودک میشود.»
از موارد بهداشتی کودک سنت ختنه است. از معصومان(س) روایت شده است: «نوزادان(پسر) خود را در روز هفتم( تولدشان) ختنه کنید تا پاک باشند.»
از عوامل پیشگیری معنوی برای فرزندان، اذان گفتن در گوش راست کودک و اقامه در گوش چپ او است. رسول خدا(ص) فرمود: «ای علی! هرگاه صاحب پسر یا دختر شدی در گوش راستش اذان و در گوش چپ او اقامه بگو که شیطان(با این کار) به او زیانی نمیرساند» و نيز فرمود: «ای علی! هرگاه با همسرت آمیزش میکنی بگو: « بـسم الله اللهم جنبنا الشیطان و جنب الشیطان ما رزقتنی»،(
تحف العقول، النص، ص: 12
) پس اگر فرزندی روزی شما باشد شیطان به او زیانی نرساند.»
تغذیه کودک
حق تغذیه:
تغذیه کودک به ویژه زمان شیرخوارگی مورد توجه شارع مقدس قرار گرفته و برای آن احکامی مقرر کردهاست. در قرآن کریم آمدهاست: و مادران -هر چند طلاق گرفته باشند-فرزندان خود را 2 سال تمام شیر میدهند. این حکم برای کسی است که بخواهد دوران شیرخوارگی را کامل کند و خوراک و پوشاک مادران در حد متعارف بر عهده پدر کودک است.
پاداش شیردهی کودک:
رسول خدا(ص) فرمود: «هرگاه زن باردار شود همانند روزهدار و نمازگزار و مجاهدی است که با جان و مالش در راه خدا میجنگد و هرگاه زایمان کند، بزرگی پاداش او را هیچ کس نمیداند! و هرگاه شیر میدهد، برابر است با آزاد ساختن بردهای از فرزندان اسماعیل(س) و هرگاه از شیردهی فارغ میشود فرشته بزرگواری به پهلویش میزند و میگوید: خدا تو را آمرزیده است؛ کارت را از نو آغاز کن.»
تعلیم و تربیت کودک
در تعلیم و تربیت کودک چند موضوع مورد توجه اسلام است:
1. معارف ديني مانند عقاید، اخلاق، قرائت، دانستن احکام و انجام عبادات.
2. ادب و مهارتهای اجتماعی.
3.پاداش و تعلیم قرآن و احکام دین
رسول اکرم(ص) فرمود: «هر کس به فرزندش قرآن بیاموزد روز قیامت پدر و مادر او را فرا میخوانند و دو جامه بر آن دو میپوشانند که از نور آن چهرههای بهشتیان روشن میشود.»
رسول خدا(ص) میفرمود: «قرآن روز قیامت مردی رنگ پریده را میآورد و به پروردگارش میگوید: این شخص، کسی است که طمع او را به رحمت تو قوی کرده بودم و آرزوهایش را به مغفرت تو گسترده بودم، پس بر اساس گمان من دربارهاش عمل کن. خدا میفرماید: ملک را به دست راستش و جاودانگی را به دست چپش دهید... پدر و مادرش را زیوری دهید که تمام دنیا با آنچه در آن است به ارزش آن نباشد، پس همه مردم روز قیامت به آن پدر و مادر مینگرند و آن دو را عظیم میشمارند و خودشان نیز از این مقامشان به شگفتی فرو میروند و میپرسند: پروردگار! این عظمت از کجاست؟ خدا میفرماید: این عظمت به سبب آموختن قرآن به فرزندتان و تربیت او بر اساس دین اسلام و محبت پیامبر(ص) و علی(ع) است.»
کیفر ترک آموزش دینی فرزندان
پیامبر(ص) به برخی از کودکان نگریست و فرمود: «وای بر فرزندان آخرالزمان از ناحیه پدرانشان!» پرسیده شد: «ای رسول خدا! آیا از آن رو که پدرانشان مشرکاند؟» فرمود: «نه، بلکه از پدرانی که مومناند و به فرزندانشان چیزی از واجبات دینی نمیآموزند، بلکه آنان را از آموختن منع میکنند و به سود اندکی از دنیا که از فرزندانشان به ایشان میرسد، رضایت میدهند و من از آنها بیزارم و آنان نیز از من بیزارند.»