(6)
یَا صَاحِبَیِ السِّجْنِ ءَأَرْبَابٌ مُّتَفَرِّقُونَ خَیْرٌ أَمِ اللَّهُ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ
ای دو یار زندانی من! آیا خدایان متعدّد و گوناگون بهتر است یا خداوند یکتای مقتدر؟
انسان ها سه دسته اند: گروهی قالب پذیرند، مثل آب و هوا که از خود شکلی ندارند ودر هر ظرفی به شکل همان ظرف در می آیند. گروهی نفوذ ناپذیر و مقاوم هستند، همچون آهن و
ص:357
1- 2321. انفال، 40.
2- 2322. آل عمران، 173.
3- 2323. ذاریات، 48.
4- 2324. صافّات، 75.
5- 2325. آل عمران، 136.
6- 2326. ذیل آیه 39 سوره یوسف.
فولاد که در برابر فشار بیرونی ایستادگی می کنند. اما گروهی امام و راهبرند که دیگران را به رنگ حقّ درمی آورند. یوسف نمونه ای از انسان های دسته سوّم است که در زندان نیز از مشرک، موحّد می سازد.
در قرآن در جاهای مختلف، از روش مقایسه و پرسش استفاده شده است که به نمونه هایی از آن درباره خداوند اشاره می کنیم:
1. «قل هل من شرکائکم من یبدأ الخلق ثمّ یعیده »(1)؛ آیا از شرکایی که برای خدا گرفته اید کسی هست که بیافریند و سپس آنرا برگرداند؟
2. «قل هل من شرکائکم من یهدی الی الحقّ»(2)؛ آیا از شرکایی که برای خدا قرار داده اید کسی هست که به حقّ راهنمایی کند؟
3. «قل أغیر اللَّه اَبغی ربّاً و هو ربّ کلّ شی ء»(3)؛ آیا غیر خدای یکتا پروردگاری بپذیرم در حالی که او پروردگار همه چیز است؟
4. «آللَّه خیرٌ امّا یشرکون»(4)؛ خداوند بهتر است یا آنچه شریک او می گردانید؟