واژگان کلیدی: گریه بر حسین علیه السلام ، انواع مصیبت، مصیبت زدگی، زیارت عاشورا، برائت، سلم و حرب , ولایت، قیام حسین علیه السلام ، شفاعت حسین علیه السلام ، منتقم آل محمد صلی الله .
اسامی معصومین علیهم السلام: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم، امیرالمومنین علیه السلام، امام حسین علیه السلام، امام صادق علیه السلام، امام زمان علیه السلام
سخنران استاد فرحزاد
علامه مجلسی در جلد چهل و چهارم بحار در باب ثواب البکا علی ابا عبدالله (باب ثواب گریه بر مصیبت امام حسین) نقل فرموده اند: امام به ابی اماره (ابی اماره جزو کسانی بود که یا خودش شاعر بوده و یا کارش این بوده که اشعار دیگران را می نوشته است) فرمودند: یا ابا اماره، انشدنی فی الحسین بن علی، برای من در مورد حسین بن علی اشعاری بخوان. ابی اماره می گوید من این اشعار را خواندم و حضرت گریستند و من دوباره خواندم و حضرت به گریه ی خود ادامه دادند تا جایی که صدای گریه از خانه شنیده می شد. حضرت فرمودند: یا ابا اماره، کسی که درباره ی حسین بن علی شعری بخواند ً فَأَبْكَى خَمْسِين[1] بهشت برای اوست و کسی که درباره ی حسین بن علی شعر بخواند و دیگران را بگریاند حتی به تعداد سی نفر بهشت برای اوست و کسی که برای حسین بن علی شعر بخواند و بیست نفر را بگریاند بهشت برای اوست و فرمودند: کسی که ده نفر را نیز با شعر خواندن در مصیبت امام حسین بگریاند بهشت بر او واجب است و نیز کسی که شعر بخواند و یک نفر را بگریاند وَ فَلَهُ الْجَنَّه[2]. کسی که در مصیبت امام حسین شعر بخواند و خودش گریه کند وبکاء له الجنه و کسی که در مصیبت حسین بن علی شعر بخواند فَتَبَاكَى فَلَهُ الْجَنَّةُ [3] و تباکی کند (یعنی به زور از چشم خود اشک بگیرد، بکاء حالت رقت و حالت مصیبت زدگی در جان آدم است که اشک را بر دیدگان انسان جاری نماید) فَلَهُ الْجَنَّه[4] بهشت برای اوست.
از آیت الله بروجردی استفتاء کرده بودند که آیا موسیقی هایی که در عزاداری نواخته می شوند (مانند شیپور) جایز هستند؟ ایشان جواب داده بودند که شایسته نیست این عبادت را که بزرگ ترین ثواب هاست با این امور مخلوط کنید و با امور شیطانی آلوده نمایید.
خدای متعال می فرماید خَلَقَ لَكُمْ ما فِي الْأَرْضِ جَميعاً[5] خدا همه ی آنچه در زمین است را برای شما آفرید. وقتی نعمت ها برای انسان می شود که مسخر انسان باشد. فله الجنه بهشت مسخر اوست، یعنی برای او و به تبع اوست. لباس برای انسان است، اما انسان برای لباس نیست. لباس برای انسان است یعنی لباس تابع انسان است و ارزش لباس به انسان است، نه ارزش انسان به لباس. درباره ی سلمان این تعبیر آمده که بهشت مشتاق سلمان است.
روایتی از زید شهام است که نقل می کند در محضر امام صادق علیه السلام بودیم. جعفربن عثمان (یکی از شعرایی که در رثای امام حسین علیه السلام شعر می سروده و اهل مصیبت خوانی بوده است) وارد شد. فَقَرَّبَهُ وَ أَدْنَاه[6] حضرت او را نزدیک خود نشاندند و فرمودند یا جعفر، جعفر پاسخ داد لَبَّيْكَ جَعَلَنِيَ اللَّهُ فِدَاكَ[7] حضرت فرمودند: شنیده ام تو درباره ی امام حسین شعر می سرایی و خوب هم می سرایی. عرض کرد بله جَعَلَنِيَ اللَّهُ فِدَاكَ[8] حضرت فرمودند: فَأَنْشَدَهُ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ فَبَكَى وَ مَنْ حَوْلَه[9] شعر بخوان و همه گریه کردند تا حَتَّى صَارَتِ الدُّمُوعُ عَلَى وَجْهِهِ وَ لِحْيَتِه[10] اشک ها بر چهره و محاسن حضرت جاری شد و فرمودند جعفر، سوگند به خدا که ملائکه ی مقربین الهی در اینجا حاضر بودند و مصیبتی که تو خواندی می شنیدند و آنچنان که ما گریه کردیم آنها نیز می گریستند و خدای متعال در همین لحظه بهشت را برای تو واجب نمود قَدْ أَوْجَبَ اللَّهُ تَعَالَى لَكَ يَا جَعْفَرُ فِي سَاعَتِهِ الْجَنَّةَ بِأَسْرِهَا وَ غَفَرَ اللَّهُ لَكَ[11] و همه ی گناهان تو را بخشید. سپس امام فرمود می خواهی برای تو اضافه بر این نیز بگویم، جعفر عرض کرد بفرمایید، حضرت فرمود: مَا مِنْ أَحَدٍ قَالَ فِي الْحُسَيْنِ شِعْراً فَبَكَى وَ أَبْكَى بِهِ إِلَّا أَوْجَبَ اللَّهُ لَهُ الْجَنَّةَ وَ غَفَرَ لَهُ[12] هیچ شخصی نیست که درباره ی امام حسین شعر بسراید و خودش گریه کند و دیگران را بگریاند، مگر اینکه خدای متعال بهشت را بر او واجب می کند و گناهان او را می آمرزد.
مصیبت انواعی دارد. گاهی مصیبت از سر جزع و گلایه مندی نسبت به خدای متعال است و ممکن است مصیبت به دلیل فقدان امام حسین باشد که انسان متناسب با معرفت خویش احساس فقدان می کند. ممکن است مصیبت به دلیل محرومیت از نصرت باشد، یعنی انسان گریان است که چرا از یاری امام حسین محروم شده و ممکن است مصیبت به دلیل هتک معصوم و فتنه ای که بر معصوم وارد شده باشد که این مورد بزرگ ترین مصیبت است و انعکاس مصیبت معصوم در روح شیعه ای است که فطرت او به فطرت معصوم گره خورده و سرشت او از گل سرشت معصوم است شيعتنا منا خلقوا من فاضل طينتنا[13] و یفرحون لفرحنا و یحزنون لحزننا[14] نکته ی دیگر این است که گریستن در فقدان امام حسین گریه ای است عمومی و مخصوص کسی نیست. همه ی کسانی که از امام حسین بهره می برند از این مهجوریت و فقدان متاثرند و گریه ای که نسبت به مخلوقات در روایات نقل شده گریه ای حقیقی و متناسب با ظرفیت و قابلیت های آنان است.
مصیبت زدگی امری است که اولیای مقرب مانند حضرت ابراهیم به واسطه ی آن به خدا تقرب پیدا می نمودند. وقتی ابراهیم به خدا عرض کرد که خدا یا چرا این لیاقت را به من ندادی که فرزندم را قربانی کنم و در این مصیبت به ثواب و قربی برسم که تو برای من مقرر فرموده ای؟ خدای متعال جریان امام حسین را برای او تعریف نمود و این وجود نورانی به قدری متاثر شد که خدا فرمود وَ فَدَيْناهُ بِذِبْحٍ عَظيم[15] ما این مصیبت زدگی را به جای آن مصیبت زدگی از تو پذیرفتیم و آن قربی که در مصیبت زدگی بر اسماعیل دنبال می نمودی جز با این مصیبت حاصل شدنی نیست. فرزند پیامبر که از فرزند تو محبوب تر است را منافقان مدعی دوستی نه دوستانه و نه محترمانه و نه به فرمان من، بلکه به عنوان میهمان دعوت می کنند و او را سر می بُرند. ابراهیم خلیل با مصیبت زدگی بر امام حسین به قربی بالاتر از ذبح رسید، یعنی وساطت و شفاعتی که ذبح می توانست برای تقرب این پیامبر اولوا العزم نماید به مراتب کمتر از وساطت و شفاعتی است که در مصیبت زدگی برای او حاصل می گردد. این گریه گناهان را مانند برگ درخت می ریزد و وسیله ای است که امام حسین به واسطه ی آن لشکر بقیه الله را شکل داده است. این مصیبت زدگی از لعن اعداء و برائت از اعداء تا شکل گیری سلم و حرب و ولایت و قرب و درگیری و جنگ پیش می رود و اینها حاصل نکاتی است که در زیارت عاشورا آمده است.
یا ابا عبدالله لقد عظمت الرزیه و جلت و عظمت المصیبه بک علینا و علی جمیع اهل الاسلام و جلت و عظمت مصیبتک فی السموات علی جمیع اهل السموات[16] حسین جان مصیبت تو برای ما و همه ی اهل اسلام و همه ی آسمان ها و اهل آسمان ها بسیار بزرگ بود. لعن الله امه اسست اساس الظلم و الجور وقتی حالت مصیبت زدگی در جان انسان شکل گرفت و عظمت مصیبت روح انسان را پر نمود، وقتی درک شد که این مصیبت چه مصیبتی است و این تفاوت در روح شکل گرفت به دنبال آن این لعن های بزرگ شکل می گیرد؛ منظور لعن شمر و یزید نیست، از این بالاتر است و اینها جزئی از این لعن است. فلعن الله امه اسست اساس الظلم والجور علیکم اهل البیت روحی که به درک این مصیبت بزرگ رسید می فهمد که زمینه های این مصیبت به دست چه ارواح خبیثی آماده شده و این تنها کار یزید، شمر و ابن زیاد نیست. آنها توان ایجاد چنین مصیبت بزرگی را نداشتند. این بنای شوم بنیانی داشته و گروهی آن را بنیان گذاری نموده اند لعن الله امه اسست اساس الظلم والجور علیکم اهل البیت[17] خدا کسانی که بنای این ظلم و جور را بر شما اهل بیت گذاشتند و شما را از مقاماتی که خدا برایتان مقرر کرده بود باز داشتند و شما را از مراتب و منازلی که خدای متعال برایتان ترتیب داده بود کنار گذاشتند لعنت نماید. پس از این لعن ها لعن الله امه قتلتکم[18] خدا کسانی که شما را کشتند و زمینه ی این کشتار را فراهم کردند و در مقابل این کشتار تمکین کردند و آن را پذیرفتند لعنت نماید. سپس برائت شروع می شود. من در پیشگاه شما صف خود را از این افراد و طرفدارانشان جدا می نمایم. برئت الی الله و الیکم این برائت و جداشدن با اتصال به شما همراه است برئت الی الله و الیکم منهم[19] به دنبال برائت سلم و حرب است یا اباعبدالله انی سلم لمن سالمکم و حرب لمن حاربکم مصیبت زدگی و درک عظمت مصیبت حالت سلم و حرب و سازش و درگیری و صلح و جنگی را در من شکل داده که حول محور شماست. سلم من با کسی است که با شما سلم است و حرب و درگیری من با کسی است که با شما درگیر است.
تعبیری در دعای ندبه در مورد امیرالمومنین علیه السلام از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم آمده که مضمون روایت است سلمک سلمی و حربک حربی پیامبر خطاب به امیرالمومنین می فرمایند: علی جان سلم تو همان سلم من است و حرب تو همان حرب من است. سلم و حرب بر محور ولایت و بر محور معصوم است. هیچ انسانی با همه ی کائنات سر جنگ ندارد و هیچ انسانی نیست که غضب و درگیری و جنگ نداشته باشد. مهم این است که با چه کسی درگیر است و برای چه درگیر است؟ با که می سازد و برای چه می سازد؟ سلم و حرب اثر مصیبت زدگی عظیمی است که در روح انسان ایجاد می شود. سلم و حرب شیعه با دوستان و دشمنان اهل بیت است و گذشت زمان سلم و حرب انسان را تغییر نمی دهد الی یوم القیامه و این دوستی و جنگ تا قیامت ادامه دارد. اگر در قیامت نیز جنگی باشد باز همین گونه است. (البته در آن جا دیگر جنگی وجود ندارد.)
لعن ها در زیارت عاشورا گسترده است و لعن الله آل زیاد خدا همه ی آل زیاد را لعن کند و آل مروان و لعن الله بنی امیه قاطبه خدا همه ی اینها را لعن کند. خدا پسر مرجانه را لعن کند، خدا عمر سعد را لعن کند، خدا شمر را لعن کند، خدا آن گروهی را لعن کند که اسب خود را زین کردند، نقاب زدند و مهیا شدند تا به جنگ تو بیایند، حتی اگر نجنگیده باشند به روی تو شمشیر نکشیده باشند.
بابی انت وامی پدر و مادرم به قربان تو باد لقد عظم مصابی بک دوباره سخن از عظمت مصیبت است و حاصل این مصیبت زدگی طلب و دعا است فاسئل الله الذی اکرم مقامک از خدایی که تو را بزرگ داشته است. حال که مصیبت زده ی شما هستم از خدایی که تو را بزرگ داشته و مرا نیز به سبب تو تکریم کرده درخواست می کنم. مصیبت زدگی سبب این دعا می گردد "ان یرزقنی طلب ثارک "مرا طالب خون تو قرار دهد و وارد میدان جنگ و درگیری شوم، در آن صفی که مع امام منصور من اهل بیت محمد صلی الله علیه و اله.
هیچ گاه حاصل خوشه ی گندم، جو نمی گردد و نسل هر حیوان متناسب با خود اوست. آنچه از انسان به وراثت می رسد نیز متناسب با خود اوست. مقام خون خواهی حسین چیزی نیست که به به غیر از آل محمد به ارث برسد. این ارثی است که تنها حضرت بقیه الله از امام حسین می برند و ایشان در این راه منصور هستند. وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً[20] کسی که مظلومانه و به ناحق کشته شود َ فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِيِّهِ سُلْطانا[21] ما برای ولی دم و صاحب خون او سیطره و حقی قرار دادیم و نیز می فرماید فَلا يُسْرِفْ فِي الْقَتْل[22] و او نباید در قتل زیاده روی نماید. امام صادق علیه السلام می فرماید: اگر او تمام اهل زمین را نیز بکشد اسراف نکرده است. انه کان منصورا[23] او برای این کار یاری شده است و خدا از ابتدا او را برای این کار آفریده است. انه یعنی حضرت بقیه الله که از ابتدای خلقت خدا او را برای این کار یاری کرده و او را برای این کار قرار داده است.
وجاهت به امام حسین علیه السلام
اللهم اجعلنی عندک وجیها بالحسین علیه السلام خدایا مرا در پیشگاه خودت آبرومند به امام حسین علیه السلام قرار بده. وجاهت به امام حسین یعنی چه؟ تعبیری در زیارت جامعه است که شاید این عبارت را معنا کند. مِنْ بَعْضٍ خَلَقَكُمُ اللَّهُ أَنْوَاراً فَجَعَلَكُمْ بِعَرْشِهِ مُحْدِقِينَ حَتَّى مَنَّ عَلَيْنَا بِكُم[24] خدای متعال شما را آفریده بود و انواری در گرداگرد عرش و زینت عرش او بودید و خدا بر ما منت گذاشت و شما را برای هدایت ما در خانه هایی قرار داد و اجازه داد نام و یاد او از آن جا رفعت بگیرد وَ جَعَلَ صَلَوَاتِنَا عَلَيْكُمْ وَ مَا خَصَّنَا بِهِ مِنْ وَلَايَتِكُمْ طِيباً لِخَلْقِنَا وَ طَهَارَه[25] درودی که برای شما می فرستیم و طلبی که در جان ما وجود دارد و ولایتی که خدا از شما به ما داده است مایه ی پاکیِ خلقت و طهارت جان و تزکیه ی ماست فَكُنَّا عِنْدَهُ مُسَلِّمِينَ بِفَضْلِكُمْ وَ مَعْرُوفِينَ بِتَصْدِيقِنَا إِيَّاكُمْ[26] ما در پیشگاه خدا شما را پذیرفته ایم و با شما صادق بوده ایم. وجاهت به امام حسین علیه السلام این است که آبروی امام حسین انسان را بگیرد، نه اینکه انسان جدا باشد و امام حسین آبرومند باشد و خدا انسان را مکرم بدارد. پس از وجاهت تقرب به خدا و اولیای خداست و ادامه دارد.
مصیبت زدگی بر امام حسین عالم را دو نیم کرده، گروهی بر امام حسین مصیبت زده هستند و گروهی زیر بار این ولایت و مصیبت زدگی نرفتند و نمی روند. جنگ و صلحی که از سر مصیبت زدگی امام حسین بر می خیزد در راه آب و نان و غذا نیست. عامل اصلی درگیری ها غضب یا شهوت و میل است و انسان برای رسیدن به امیال خویش درگیر می شود. گاهی خشم و عصبانیت بر سر دنیاست که منشا جنگ های دنیایی می شود. اسلام می خواهد انسان را به درجه ای از شرح صدر برساند که اگر همه ی عالم را به او بدهند خوشحال نشود و اگر همه ی عالم را از او بگیرند ناراحت نشود لِكَيْلا تَأْسَوْا عَلى ما فاتَكُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِما آتاكُم[27]
قیام امام حسین علیه السلام ، عامل همراهی مردم
امام حسین جنگیدند و شهید شدند تا تبعیضات مالی، آن هم در این شکل مادی آن وجود نداشته باشد. امام حسین در شب یلدای جاهلیت بشر در کار سپیده ی سعادت انسان ها بوده و بندگی خدا را در همه ی عالم پی ریزی می نموده است. امام حسین در راه خدا خطر پذیری نمود و مظلومانه کشته شد که این مظلومیت او جان هایی را جریحه دار می نماید و این مصیبت زدگی به جایی می رسد که تمام خوبان عالم را یک دست می کند. اگر بخواهیم یک ملت را در برابر یک جمعیت به مبارزه فرا بخوانیم باید یک انگیزه ی عمومی ایجاد کنیم، مثلا باید انگیزه ی وطن پرستی را تحریک کنیم. امام حسین علیه السلام می خواهد یک درگیری بزرگ تاریخی بین حق و باطل ایجاد نماید و باید عواطف و تمایلاتی را تحریک کند. این عامل باید آنقدر بزرگ باشد که هر انسانی را که کمترین توجهی به حق دارد گرد این پرچم جمع نماید و این حادثه ای است که امام حسین با ولایت خویش در تاریخ آفریده و قلوبی را نسل به نسل جریحه دار و مصیبت زده نموده تا هر که خیری در اوست را همراه نماید، چه آن هایی که زنده هستند و چه آنهایی که مرده اند و بر سر این خون خواهی زنده می شوند و رجعت می کنند و با لشکری به وسعت تمام مصیبت زدگانِ امام حسین با شعار يَا لَثَارَاتِ الْحُسَيْن[28] در رکاب ولی معصوم و مصیبت زدگی اصلی امام حسین این الطالب بدم المقتول بکربلا[29] قیام می کنند. امام حسین بندگی خدا در تاریخ را با مظلومیت بی بدیل و خطرپذیری خویش معماری نموده است وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فِيكَ لِيَسْتَنْقِذَ عِبَادَكَ مِنَ الْجَهَالَه[30] ایشان با نثار خون خود در راه خدا بندگان را از چنگ شیطان در آورده است. ایشان با مصیبت زدگی خویش تاریخ را معماری کرده اند و شاید تعبیر به قتیل العبره معنایش این باشد که من کشته شده ام تا قلوبی را جریحه دار نمایم، بر سر مسئله ی ولایت نه بر سر آب و طعام. کشته شدن من وجدان هایی را که آماده هستند بیدار کند، اشک ها را بر هم گره بزند و سیلابی را به راه بیندازد که بنیاد جور و طاغوت را برکند.
نباید تنها بنشینیم و گریه کنیم و تنها اشکمان بیاید. امام حسین می خواستند أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فيهَا اسْمُه[31] بشر را متوجه رفعت ولایت کنند تا شیطان نتواند با تزیین دنیا آنها را فریب دهد و از این بیت رفیع جدا نماید. راه امام حسین راه مظلومیت و خطر پذیری و تحریک عواطف و گره زدن عواطف و مصیبت زدگی ملت هایی است که شایستگی دارند در این لشکر شرکت کنند. او از طریق اشک گرفتن از مردم آنها را متوجه منزلت ولایت کرده و جنگ در رکاب حضرت مهدی را شکل داده و این شخصیت نادر و یگانه ی همه ی تاریخ خلقت سلسله جنبان لشکر امام زمان علیه السلام است و حضرت، پرچم دفاع از ولایت را که امام حسین برداشتند پیشاپیش لشکر خود برافراشتند. کسی می تواند این مصیبت را به ثمر برساند که مع امام مهدی ظاهر ، ناطق بالحق منکم یا مع امام منصور من اهل بیت محمد صلی الله علیه و آله وسلم [32]. کسی که به این مرتبه می رسد خود را عهده دار همه ی محبین و خون امام حسین می داند. ولی لمن والاکم[33] من دوستشان دارم و من عهده داریشان را می خواهم و همه ی سعیم را می نمایم که اگر آنها کمبودی دارند من برایشان جبران کنم، همان طور که با دشمنانشان دشمنی می کنم عدو لمن عاداکم[34] در نقطه ی مقابل با دوستانشان دوستی می کنم و این خاصیت مصیبت زدگی است.
مظلومیت و خطرپذیری امام حسین علیه السلام شفیع ما در مصیبت زدگیست. امام حسین علیه السلام کشته شد تا شفیع ما باشد. معصوم اینقدر پایین نیامده که برای ما کشته شده باشد، بلکه این امری بین خدا و معصوم است. یکی از نقش های امام حسین در عاشورا مسئله ی شفاعت امت بوده، اما نباید انسان معصیت کار باشد و بگوید که امام حسین برای شفاعت من است. حضرت با خطرپذیری و مظلومیت خویش نفوس را برای حضور در لشکر امام زمان مهیا می کنند و شفاعتی از این بالاتر نیست. عمل امام حسین شفیع ماست. اگر عمل امام حسین و اذن ایشان نبود مصیبت زده نمی شدیم. گریه و مصیبت زدگی برای امام حسین علیه السلام لشکر امام زمان را شکل می دهد و تاریخ را از ولایت باطل پاک می نماید.
یابن الحسن؛
- دست من و دامان تودرد من و درمان توجرم من و غفران تو
- مولا به جان مادرتما را مرانی از درت
فَلَمَّا يا أَيُّهَا الْعَزيزُ مَسَّنا وَ أَهْلَنَا الضُّرُّ وَ جِئْنا بِبِضاعَةٍ مُزْجاةٍ فَأَوْفِ لَنَا الْكَيْلَ وَ تَصَدَّقْ عَلَيْنا إِنَّ اللَّهَ يَجْزِي الْمُتَصَدِّقين[35] تَاللَّهِ لَقَدْ آثَرَكَ اللَّهُ عَلَيْنا[36] دشمن تصور می نمود در همان سر صبح با یک هجوم غافل گیرانه می تواند کار لشکریان امام حسین را تمام کند و دست به ساحت مقدس امام برساند. لذا وقتی نزد ابن زیاد آمدند این گونه صحبت می کردند که کمتر از زمانی که نحر یک شتر می خواهد ما کار را به پایان رساندیم. یاران امام حسین به گونه ای دفاع کردند که دشمن مجبور به عقب نشینی شد و جنگ تا بعد از ظهر به طول انجامید. تا زمانی که اصحاب زنده بودند اجازه نمی دادند بنی هاشم به میدان بروند. در هنگام عصر بنی هاشم دیدند کسی از اصحاب باقی نمانده و وداع را آغاز کردند و یکدیگر را در آغوش گرفتند و با هم خداحافظی کردند. اولین کسی که به میدان آمد جوان بزرگوار امام حسین بود. همین که برای اجازه گرفتن آمد امام حسین سرش را پایین انداخت و اجازه داد. علی به طرف میدان حرکت کرد و امام به دنبال او می رفتند. محاسنشان را در دست گرفته بودند و رو به آسمان می فرمودند: خدایا خودت گواه باش جوانی را به طرف دشمن فرستادم که شبیه ترین مخلوقات به رسول تو در خلقت، گفتار و اخلاق بود. خدایا زمانی که دلمان برای پیامبرت تنگ می شد به او نگاه می کردیم و سیمای پیامبر را در او می دیدیم. امام تا نزدیکی دشمن و تا جایی که صدایش به عمر سعد می رسید رفت. عمر سعد قَطَعَ اللَّهُ رَحِمَك[37] و عجیب تر این که حضرت این آیه ی مبارک را به دنبال حضرت علی اکبر تلاوت می فرمود: إِنَّ اللَّهَ اصْطَفى آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهيمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَى الْعالَمين[38] علی جان خدا در بین انسان ها افرادی را برگزیده و انتخاب کرده است. علی اکبر به میدان آمد و جنگ نمایانی کرد و بازگشت. با امام حسین صحبت کرد و امام را راضی نمود، پدر العطش قد قتلني و ثقل الحديد أجهدنی[39] تشنگی مرا از پای در آورده و توان جنگیدن ندارم. سنگینی اسلحه مرا خسته کرده، لذا امام حسین فرمود: برو عزیزم امیدوارم به زودی از دست جدت سیراب شوی و همین گونه هم شد.
[1] - بحار الانوار، علامه مجلسی، 44 / 282 ، باب34، ثواب البکاء علی مصیبه و مصائب سائر الائمه علیهم السلام و فیه ادب الماتم یوم عاشوراء .. ص278
[2] - همان
[3] -همان
[4] - همان
[5]- البقره : 29
[6]- همان
[7]- بحار الانوار، علامه مجلسی، 44 / 283 ، باب34، ثواب البکاء علی مصیبه و مصائب سائر الائمه و فیه ادب الماتم یوم عاشوراء ... ص278
[8]- همان
[9]- همان
[10]- همان
[11]- همان
[12]- همان
[13]- بحار الانوار، علامه مجلسی، 53 / 303 ، الحکایه الخامسه و الخمسون ... ص302
[14]- بحار الانوار، علامه مجلسی،44 / 290 ، باب34 ، ثواب البکاء علی مصیبه و مصائب سائر الائمه علیهم السلام و فیه ادب الماتم یوم عاشوراء ... ص 278
[15]- الصافات : 107
[16] - مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی،زیارت عاشوراء
[17] - همان
[18] - همان
[19] - مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، زیارت عاشوراء
[20] - الاسراء : 33
[21] - همان
[22] - همان
[23] - همان
[24] - من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق،2 /613 ، زیاره جامعه لجمیع الائمه علیهم السلام ... ص 609
[25] - همان
[26] - همان
[27] - الحدید : 23
[28] - بحار الانوار، علامه مجلسی، 98 / 103 ، باب14 ، فضل زیارته صلوات الله علیه فی یوم عاشوراء و اعمال ذلک الیوم و فضل زیاره الاربعین ... ص 102
[29] - مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی
[30] - تهذیب الاحکام، شیخ طوسی، 6 / 113، زیاره الاربعین ... ص 113
[31] - النور : 36
[32] - مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی
[33] - همان
[34] - همان
[35] - یوسف : 88
[36] - یوسف : 91
[37]- بحار الانوار، علامه مجلسی، 45 /43 ، بقیه الباب 37 ، سائر ما جری علیه بعد بیعه الناس لیزید بن معاویه الی شهادته صلوات الله علیه ... ص 1
[38]- آل عمران : 33
[39]- همان