(7)
یَآ أَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ أَطِیعُواْ اللَّهَ وَأَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَلَا تُبْطِلُواْ أَعْمَالَکُمْ
ای کسانی که ایمان آورده اید! خدا را اطاعت کنید و از رسول (نیز) پیروی نمایید و کارهایتان را باطل نسازید.
در آیات و روایات، برخی اعمال و گفتارها سبب بطلان اعمال معرّفی شده اند، از جمله:
1. منّت گذاشتن و آزار دادن نیازمندان، که پاداش انفاق را محو می کند. «لا تبطلوا صدقاتکم بالمنّ و الاذی»(8)
2. بی ادبی نسبت به رهبران الهی، «لا ترفعوا اصواتکم فوق صوت النبی أن تحبط
ص:302
1- 1961. ذیل آیه 106 سوره صافات.
2- 1962. ماعون، 4.
3- 1963. بقره، 264.
4- 1964. توبه، 37.
5- 1965. بقره، 217.
6- 1966. کهف، 104.
7- 1967. ذیل آیه 33 سوره محمّد.
8- 1968. بقره، 264.
اعمالکم»(1) صدای خود را بر صدای پیامبر برتر قرار ندهید تا کارهایتان تباه نشود.
3. عُجب و حسد. «الهی عبّدنی لک و لا تفسد عبادتی بالعجب»(2) چنانکه امام صادق علیه السلام فرمودند: «انّ الحسد یأکل الایمان کما تأکل النار الحطب»(3) حسد نیکی ها را نابود می کند همان گونه که آتش هیزم را می سوزاند.
4. شرک به خدا. «لئن اشرکت لیحبطنّ عملک»(4) اگر شرک ورزی قطعاً عمل تو را تباه می کند.
5. ریا که گونه ای از شرک است. «الّذین ینفقون اموالهم رئاء الناس...»(5)
در مورد معنای عبارتِ «لا تبطلوا اعمالکم» با توجّه به صدر آیه، سه وجه می توان ذکر کرد:
الف) ایمان خود را حفظ کنید و مشرک نشوید که اعمالتان باطل می شود. زیرا شرک اعمال را تباه می کند. «لئن اشرکت لیحبطنّ عملک»(6)
ب) با ترک اطاعت از رسول خدا، اعمالتان را تباه نسازید.
ج) با منّت گذاشتن به پیامبر، اعمال خود را تباه نکنید. چنانکه خداوند می فرماید: «یمنّون علیک أن اسلموا قل لا تمنّوا علیّ اسلامکم»(7)