سایر اعضاء انسان از نظر گناه و معصیت محدود است
مگر زبان که گناهان مختلفی انجام می دهد
لذا پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم می فرماید: "ان اکثر خطایا ابن آدم من لسانه" (نهج الفصاحه حدیث 5081)
"و لا یغتب بعضکم بعضاً" حجرات، 12 هیچ یک از شما دیگری را غیبت نکند .
"و لا تکتموا الشهاده" بقره، 283 شهادت را کتمان نکنید .
هماّز مشّاء بنمیم" قلم، 11 کسی که بسیار عیبجو است و به سخن چینی آمدوشد می کند .
"و کنّا نخوض مع الخائضین" مدثر 45 و پیوسته با اهل باطل همنشین و هم صدا بودیم .
"و لا تقولوا لما تصف السنتکم الکذب هذا حلال و هذا حرام لتفتروا علی اللَّه الکذب" نحل، 116 به خاطر دروغی که بر زبانتان جاری می شود نگویید این حلال است و آن حرام تا بر خدا افترا ببندید .
"یقولون بالسنتهم ما لیس فی قلوبهم" فتح 11 آنها به زبان چیزی می گویند که در دل ندارند .
"لا یسخر قوم من قوم عسی ان یکونوا خیراً منهم" حجرات، 11 نباید گروهی از مردان شما گروهی دیگر را مسخره کنند شاید آنها از اینها بهتر باشند .
"انما یفتری الکذب الذین لا یؤمنون بایات الله" نحل، 105 تنها کسانی دروغ می بندند که به آیات خدا ایمان ندارند .
"ویل لکلّ همزه لمزه" همزه، 1 وای بر هر عیبجوی مسخره کننده ای .
قال علی علیه السلام :
"تکلموا تعرفوا فان المرء مخبوء تحت لسانه". سخن بگویید تا شناخته شوید زیرا شخصیت انسان در زیر زبانش پنهان است. (نهج البلاغه/حکمت 392)
2 - زبان میزان عقل
قال علی علیه السلام :
"یستدل علی عقل کل امرء بما یجری علی لسانه". به آنچه که بر زبان جاری می شود بر میزان عقل انسان استدلال می شود . (غرر الحکم / 10957)
قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم :
"لا یستقیم ایمان عبد حتی یستقیم قلبه و لا یستقیم قلبه حتی یستقیم لسانه".
ایمان بنده ای درست نمی شود جز آنکه قلب او درست شود و قلب او درست نمی شود مگر آنکه زبان انسان درست شود . (کنز العمال / 24925)
قال علی علیه السلام :
"لسان العاقل وراء قلبه وقلب الاحمق وراءلسانه". زبان عاقل پشت قلب اوست و قلب احمق پشت زبان اوست . (نهج البلاغه/حکمت 40)
قال الباقرعلیه السلام :
"انّ هذا اللسان مفتاح کل خیر و شرّ فینبغی للمؤمن ان یختم علی لسانه کما یختم علی ذهبه و فضّته".
به درستی که این زبان کلید هر خوبی و بدی است، پس شایسته است برای مؤمن که بر زبانش مهر بگذارد (زبانش را حفظ کند) همانطوری که طلا و نقره خود را نگهداری می کند.
(تحف العقول / 298)
قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم :
"سلامه الانسان فی حفظ اللسان". سلامت انسان در نگهداری زبان است . (بحار/68/286)
قال علی علیه السلام :
"من حفظ لسانه اکرم نفسه".کسی که زبانش را حفظ کند نفس خود را گرامی داشته است . (غرر 8005)
قال الصادق علیه السلام :
"نجاه المؤمن فی حفظ لسانه". نجات مؤمن در نگهداری زبان است . (ثواب الاعمال / 405)
قال علی علیه السلام :
"من حفظ لسانه ستراللَّه عورته".کسی که زبانش را حفظ کند، خداوند عیب او را می پوشاند .(ثواب الاعمال/405)
قال الرضاعلیه السلام :
"احفظ لسانک تعزّ". زبانت را نگهداری کن تا به عزّت برسی .(کافی / 2 / 175)
قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم :
"اخزن لسانک الاّ من خیر فانّک بذلک تغلب الشیطان". زبانت را کنترل کن مگر از سخن خوب که بدین وسیله بر شیطان مسلّط می شوی .(محجه البیضاء / 5 / 195)
قال علی علیه السلام :
"کم من دم سفکه فم".چه اندازه خون هایی که به خاطر زبان ریخته شده است . (غرر الحکم / 6928)
قال علی علیه السلام :
"کم من انسان اهلکه لسان".چه اندازه انسان هایی که به خاطر زبان نابود شده اند . (غرر الحکم 6929)
قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم :
"بلاء الانسان من اللسان". گرفتاری انسان به خاطر زبان اوست . (بحار / 68 / 286)
قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم :
"من کثر کلامه کثر سقطه و من کثر سقطه کثرت ذنوبه و من کثرت ذنوبه کانت النار اولی به".
کسی که سخن او زیاد شود، سقوط او زیاد می شود و کسی که سقوط او زیاد شود گناهان او زیاد می شود و کسی که گناهان او زیاد شود آتش برای او سزاوارتر است .(محجهالبیضاء/ 5 / 196)
امام صادق علیه السلام دوستی داشت که همواره ملازم امام بود.
روزی با امام در بازار می رفتند و او غلامی داشت که پشت سرش می آمد.
آن شخص نگاه به عقب کرد غلام را ندید تا سه مرتبه،
بار چهارم که او را دید به او نسبت ناروا داد حضرت ناراحت شدند و فرمودند:
"سبحان اللَّه تقذف امّه قد کنت اری انّ لک ورعاً فاذا لیس لک ورع".
آن شخص گفت: مادرش مشرک است. حضرت فرمود: آیا نمی دانی هر قومی برای خود ازدواجی دارند، بنا بر این از من دور شو. راوی گوید: دیگر ندیدم امام با آن شخص راه برود.
(کافی/ 2 / 324)