حکمت 168 نهج البلاغه : روش برخورد با بدان

حکمت 168 نهج البلاغه : روش برخورد با بدان

متن اصلی حکمت

موضوع حکمت 168 نهج البلاغه

ترجمه مرحوم فیض

ترجمه مرحوم شهیدی

شرح ابن میثم

ترجمه شرح ابن میثم

شرح مرحوم مغنیه

شرح شیخ عباس قمی

شرح منهاج البراعة خویی

شرح لاهیجی

شرح ابن ابی الحدید

شرح نهج البلاغه منظوم

متن اصلی حکمت

168 وَ قَالَ عليه السلام ازْجُرِ الْمُسِي ءَ بِثَوَابِ الْمُحْسِنِ

موضوع حکمت 168 نهج البلاغه

روش برخورد با بدان

(اخلاق اجتماعى)

ترجمه مرحوم فیض

168- امام عليه السّلام (در جلوگيرى از بد كارى) فرموده است

1- بدكار را به پاداش نيكوكار (ارجمند داشتن و احسان و نيكوئى باو) رنجه دار (چون هيچ زجرى براى بد كرداران سختتر از ارجمند داشتن و نيكى نمودن با نيكان نمى باشد).

( ترجمه وشرح نهج البلاغه(فيض الاسلام)، ج 6 ص 1170)

ترجمه مرحوم شهیدی

177 [و فرمود:] با پاداش دادن به نيكوكار بدكار را بيازار.

( ترجمه مرحوم شهیدی، ص 392)

شرح ابن میثم

163- و قال عليه السّلام:

ازْجُرِ الْمُسِي ءَ بِثَوَابِ الْمُحْسِنِ

المعنى

تصوّر المسى ء جزاء المحسن بإحسانه يدعوه إلى الإحسان و الرجوع عن الإساءة فكانت المجازاة بالإحسان كالزجر للمسي ء في استلزامها ارتداعه و انزجاره. فاستعير لفظ الزجر لها.

( شرح ابن میثم، ج 5 ص 338)

ترجمه شرح ابن میثم

163- امام (ع) فرمود:

ازْجُرِ الْمُسِي ءَ بِثَوَابِ الْمُحْسِنِ

ترجمه

«شخص بدكار را با پاداش دادن به نيكوكار تنبيه كن».

شرح

اين كه شخص بدكار ببيند نيكوكارى را پاداش داده اند، وادار به نيكوكارى شده و از كار بد دست بر مى دارد، پس پاداش دادن به شخص نيكوكار همچون تنبيهى است براى بدكار، چون تنبيه و ادب او را در پى دارد. كلمه (زجر) استعاره براى تنبيه و ادب، آورده شده است.

( ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5 ص 572)

شرح مرحوم مغنیه

176- أزجر المسي ء بثواب المحسن.

المعنى

للردع عن الجريمة و الإساءة طرق و أساليب، منها عقاب المسي ء و تأديبه وَ لَكُمْ فِي الْقِصاصِ حَياةٌ- 179 البقرة و منها تشجيع المحسن، و جزاؤه بالحسنى، لأن ذلك بطبيعة الحال تأنيب و تقريع للمسي ء على إساءته، و عبرة و عظة لأولي الأبصار. و من هذا الباب تكريم العباقرة، و منح الأوسمة و الألقاب للمتفوقين في أعمالهم، و تشجيع الأستاذ للطالب المتقدم في دروسه الوديع في سلوكه.

( فی ضلال نهج البلاغه، ج 4 ص 328)

شرح شیخ عباس قمی

35- أزجر المسي ء بثواب المحسن. قال أبو العتاهية:

إذا جازيت بالإحسان قوما زجرت المذنبين عن الذنوب

فمالك و التناول من بعيد

و يمكنك التناول من قريب

( شرح حکم نهج البلاغه شیخ عباس قمی، ص51)

شرح منهاج البراعة خویی

الثامنة و الستون بعد المائة من حكمه عليه السّلام

(168) و قال عليه السّلام: ازجر المسي ء بثواب المحسن.

اللغة

(الزجرة): الصّيحة بشدّة و انتهار، من زجرته زجرا من باب قتل: منعته- مجمع البحرين.

المعنى

من محاسن آداب التربية و تثبيت النظم في الاجتماع و تشويق الأفراد على أداء الوظيفة، التقدير من المحسنين و العاملين بوظيفتهم بإعطاء أجر عملهم و مزيدهم من الاحسان تجاه عيون المسيئين و العاملين على خلاف الوظائف، فانّه أردع لهم من سوء فعلهم من الملامة و العقوبة.

الترجمة

بدكار را از بدكارى بران، بوسيله پاداش دادن به نيكوكار.

  • تو بدكار را واكش از كار بد بپاداش بر محسن باخرد

( منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه(الخوئی) ج 21 ص253و254)

شرح لاهیجی

(205) و قال (- ع- ) ازجر المسيئ بثواب المحسن و گفت (- ع- ) كه منع كن بدكردار با تو را بجزا دادن او مانند جزاء نيكوكار زيرا كه احسان در جزاء بد كردارى باعث ترك كردار بد است

( شرح نهج البلاغه (لاهیجی) ص 309)

شرح ابن ابی الحدید

179: ازْجُرِ الْمُسِي ءَ بِثَوَابِ الْمُحْسِنِ قد قال ابن هانئ المغربي في هذا المعنى-

لو لا انبعاث السيف و هو مسلط في قتلهم قتلتهم النعماء

- . فأفصح به أبو العتاهية في قوله-

إذا جازيت بالإحسان قوما زجرت المذنبين عن الذنوب

فما لك و التناول من بعيد

و يمكنك التناول من قريب

( شرح نهج البلاغة(ابن أبي الحديد)، ج 18 ، صفحه ى 410)

شرح نهج البلاغه منظوم

[168] و قال عليه السّلام:

ازجر المسى ء بثواب المحسن.

ترجمه

با نوازش نيكان بدان را برنجان (كه نواختن نيكان موجب گداختن بدان، و دست از زشتى كشيدن آنان است).

نظم

  • به نيكان چون دهى پاداش نيكوبه نيكى مى نمايند آن بدان رو
  • چو اهل خير و تقوا كردى اكرامكنند آن اهل شر در خير اقدام
  • همان نيكو شود خوشحال و سرمست همان بد مى كشد از كار بد دست

( شرج نهج البلاغه منظوم، ج 9 ص 200)

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

 

پر بازدیدترین ها

No image

ویژگی های مادر نمونه در اسلام

یك زن نمونه نمى تواند مادر و یا همسر نمونه نباشد همچنان كه مادر نمونه الزاما همسر نمونه هم هست, چون تا زن در همسرى, شایسته نباشد قادر نیست به وظایف مادرى قیام كند.
No image

پیوند با خویشاوندان در آیات و روایات

هم صله رحم واجب است و هم نوعی امر به معروف و نهی از منكر غیر مستقیم به حساب می‌آید. البته باید توجه داشت تا در این ارتباط‌ها نوجوانان به معصیت و فسق چنین خانواده‌هایی آلوده نشوند و از رفت و آمد و صله‌‌رحم، تأیید و همراهی با معصیت آنان برداشت نشود.
No image

معاشرت با انسان های دیگر از نظر اسلام

برخورد با دیگران به عنوان انسان وهمنوع ، صرف نظر از هر چیز دیگری . اسلام به این نوع معاشرت تأكید دارد و حدود و چهار چوبه كلی روابط و اخلاق جهانی مسلمانان را مشخص می‌كند.
No image

آداب معاشرت اجتماعی از منظر دین

در جامعه ای كه اساس آن بر محبت به دیگران پایه گذاری شده و براساس چشم پوشی از خطاهای افراد طراحی شده و همه باور دارند كه رفع نیاز دیگران نعمت الهی است و این فرصت، لطف خدا به بندگان نیكوی اوست، این فرصت ها چنان مورد استفاده بزرگان دین و مذهب قرار می گرفته است كه در رفتار آنان رفع نیاز از نیازمندان در صدر عبادات الهی است و الگوی این عمل علی(ع) است كه در حین نماز كه عبادت الهی است، نیاز مستمندی را رفع می نماید كه آن هم عبادت الهی است.
No image

اخلاق و رفتار صحیح در خانه و در جامعه

خلاص شدن از شر زشتی های اخلاقی مثل تکبر، حسد، طمع و مانند آن نیازمند تلاش و از خودگذشتگی زیاد است و به همین خاطر نه تنها باید در این راه دارای عزمی راسخ باشیم و در مقابل احساسات درونی خود مقاومت کنیم و تلخی این مقاومت را تحمل کنیم، بلکه باید دائما با دعا وتوسل از خدا یاری بجوییم.
Powered by TayaCMS